Morgunblaðið - 03.04.1992, Blaðsíða 26

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 3. APRÍL 1992
26
Herinn hótar að
skerast í leikinn
Bardagarnir í Moldovu:
Kishinjov. Reutcr.
SOVETHERINN fyrrverandi í Moldovu gaf lögreglu landsins og rúss-
neskum aöskilnaðarsinnum frest til klukkan 13 í gær til að leggja nið-
ur vopn og hótaði að skerast ella í leikinn. Bardagarnir héldu þó áfram
eftir að fresturinn rann út.
Barist var á að minnsta kosti
þremur stöðum austan við Dnéstr-
fljót, þar sem rússneski minnihlutinn
stofnaði sovétlýðveldi fyrir tveimur
árum vegna ótta við að Moldova
myndi sameinast Rúmeníu. Moldova,
en þó ekki Dnéstr-hérað, var hluti
af Rúmeníu þar til árið 1940 þegar
Jósef Stalín innlimaði svæðið í Sovét-
ríkin með valdi samkvæmt samningi
Norðmenn
mótmæla
kjarnorku-
tilraunum
NORSKA stjórnin hefur ákveð-
ið að mótmæla fyrirhuguðum
kjarnorkutilraunum Rússa á
Novaja Zemlja. í mótmælaorð-
sendingu sem Thorvald Stolt-
enberg utanríkisráðherra hefur
sent Andrej Kosyrev starfs-
bróður sínum í Moskvu leggja
Norðmenn hart að Rússum að
hætta við áformaðar tilrauna-
sprengingar á norðursióðum.
Grjótkast á
Gaza-svæðinu
HUNDRUÐ Palestínumanna
réðust með grjótkasti á ísra-
elska hermenn á Gaza-svæðinu
í gær til þess að mótmæla því
að lögreglusveitir skutu fjóra
Palestínumenn til bana á svæð-
inu í fyrrakvöld. Hermt var að
21 maður hefði særst í átökun-
um í gær og um 80 í fyrrakvöld.
Fjölga þotum
á Kolaskaga
RÚSSAR fjölga stöðugt lang-
drægum sprengjuþotum af nýj-
ustu gerð, svonefndum Backf-
ire-þotum, í herstöðvum á Kola-
skaga. Hafa þeir nú komið þar
upp tveimur Backfire-flugsveit-
um og eru fleiri í uppsiglingu,
að sögn yfirmanna norskra
landvama. Þá hafa heræfingar
færst mjög í aukana á undan-
förnum mánuðum á Kolaskaga
og hafsvæðinu þar í kring en
þær voru í lágmarki í fyrra.
Rannsókn á
sölu Patriot-
flauga lokið
Bandaríska varnarmálaráðu-
neytið birti í gærkvöldi niður-
stöður rannsóknar á meintri
sölu Israela á upplýsingum um
Patriot-gagnflaugakerfin til
Kína. Þar kom fram að ekkert
hefði komið fram við rannsókn
17 manna nefndar á vegum
ráðuneytisins í ísrael er sann-
aði eða afsannaði asakanir á
hendur Israelum. I fyrradag
sendi ráðuneytið frá sér yfirlýs-
ingu byggða á annarri rann-
sókn þar sem „stór þiggjandi"
bandarískrar hergagnaaðstoð-
ar, eins og komist var að orði,
var sagður hafa ólöglega selt
hergögn til annarra landa. Hafa
fjölmiðlar túlkað þetta svo að
sannanir lægju fyrir um óheim-
ila vopnasölu Israela.
við þýska nasista. Um 65% íbúa
Moldovu eru af rúmenskum uppruna.
Stjórnvöld landsins lýstu yfir sjálf-
stæði frá Moskvu í ágúst og hafa
beitt sér fyrir efnahagslegum "Sam-
runa við Rúmeníu. Hvorki hún né
rúmensk stjórnvöld hafa þó lýst því'
yfir að stefnt sé að algjörri samein-
ingu landanna.
Tugir manna hafa beðið bana í
bardögunum að undanförnu, auk
þess sem hundruð hafa særst og
þúsundir misst heimili sín.
Utanríkisráðherrar Rússlands,
Úkraínu, Rúmeníu og Moldovu koma
saman í moldovsku höfuðborginni,
Kishinjov, í dag til að freista þess
að finna friðsamlega lausn á deilunni.
Moldovskur lögreglumaður fylgist með ferðum rússneskra aðskilnaðarsinna handan árinnar Dnéstr,
þar sem rússneski minnihlutinn í Moldovu hefur stofnað lýðveldi. Á bryndrekanum stendur: „Við berj-
um fyrir sameinaðri Moldovu".
Danmörk:
500 milljarða fyrirtækjaskatt-
ur verður ekki endurgreiddur
Olöglegur aö dómi Evrópudómstólsins en kom sér vel fyrir atvinnulífiö
Kaupmannahöfn. Reuter.
DANSKA stjórnin hefur ákveðið að endurgreiða ekki sérstakan fyrir-
tækjaskatt, sem innheimtur hefur verið frá 1988, þótt Evrópudóm-
stóllinn hafi úrskurðað, að hann sé ólöglegur. Var hann að vísu af-
numinn um síðustu áramót en á fjórum árum nam skatturinn alls
rúmlega 500 milljörðum ÍSK.
EvrópudómStóllinn kvað upp
dóminn á þriðjudag en það var ekki
fyrr en degi síðar og eftir mikil
fundahöld, að danska stjómin lýsti
yfir, að skatturinn yrði ekki endur-
greiddur. „Dómurinn kom okkur
mjög á óvart,“ sagði Henning Dyr-
emose fjármálaráðherra en danska
sjónvarpið hefur birt orðsendingar
frá framkvæmdastjórn Evrópu-
bandalagsins síðan í janúar 1988
þar sem varað er við skattinum.
Fyrir 1. janúar 1988' var fyrir-
komulagið þannig, að öll fyrirtæki
greiddu um 60.000 ÍSK. á hvern
starfsmann til ríkisins en þegar
launagreiðslur jukust jókst einnig
skatturinn og samkeppnisstaða út-
flutningsiðnaðarins versnaði. 1987
var ákveðið að breyta þessu þannig,
að greidd skyldu 2,5% af hagnaði
fyrirtækjanna, allra nema útflutn-
ingsfyrirtækja, sem voru undanþeg-
in. Kom breytingin mjög vel út fyr-
ir fyrirtæki með marga starfsmenn
en lítinn hagnað en verr fyrir þau,
sem höfðu fáa starfsmenn en mik-
inn hagnað. í heildina lækkuðu
skattgreiðslur fyrirtækjanna veru-
lega eða um fjórðung.
Eins og fyrr segir voru útflutn-
ingsfyrirtækin laus við skattinn og
þegar árið 1988 höfðuðu eigendur
tveggja innflutningsfyrirtækja mál
fyrir Eystra-Landsrétti í Kaup-
mannahöfn og héldu því fram, að
með því að mismuna fyrirtækjunum
væri verið að brjóta lög Evrópu-
bandalagsins. Dómstóllinn sendi
málið áfram til Evrópudómstólsins,
sem nú hefur staðfest þennan skiln-
ing.
Danska stjórnin virðist raunar
hafa búist við þessari niðurstöðu
og því ákvað hún á síðasta ári að
afnema fyrirtækjaskattmn frá og
með síðustu áramótum. í hans stað
var virðisaukaskatturinn hækkaður
úr 22% í 25% en bannað að velta
hækkuninni út í verðlagið.
Danski Framfaraflokkurinn, sem
var á móti skattinum á sínum tíma,
ætlar að reyna að fá þingið til að
víta Anders Fogh Rasmussen, efna-
hags- og skattamálaráðherra,
vegna þessa máls og Svend Auken,
formaður Jafnaðannannaflokksins,
vill, að aðdragandi og ákvörðunin
um skattinn verði rannsökuð. Jafn-
aðarmenn studdu raunar skattlagn-
inguna en ekki fyrr en stjórnin
hafði fullvissað þá um, að hún brýti
ekki í bága við EB-lögin.
Úrskurður Evrópudómstólsins
þýðir ekki, að skattinn skuli endur-
greiða en með því að höfða mál er
hugsanlegt, að fyrirtæki, sem geta
sýnt fram á, að skattgreiðslan olli
taprekstri, fái einhveijar bætur.
Rússland:
Gajdar einbeitir sér
að efnahagsumbótum
Mnskvu. Rpiifnr.
JEGOR Gajdar vék úr starfi fjármálaráðherra Rússlands að eigin
ósk í gær og tók aðstoðarmaður hans, Vasilíj Bartsjúk, við starfinu.
Vestrænir stjórnarerindrekar
sögðu breytinguna litlu skipta því
Gajdar hefði verið falið að stjórna
efnahagsumbótum stjórnarinnar og
hann yrði áfram fyrsti aðstoðarfor-
sætisráðherra Rússlands.
Bresku þingkosningarnar:
Nýjar skoðanakann-
anir róa Ihaldsmenn
London. I)aily Telegraph.
NÝJAR kannanir á fylgi við bresku stjórnmálaflokkana, sem birtar
voru í gær, urðu til þess að róa íhaldsmenn þar sem þær sýndu að
Verkmannaflokkurinn hefur ekki náð þeirri forystu sem talið var sam-
kvæmt könnunum sem birtár voru sl. mánudag.
Jegor G:ijdar
Hlaupagikkurinn Sebastian Coe
á framboðsgöngu í Pool í Cornw-
all þar sem hann er í framboði
fyrir íhaldsflokkinn.
Samkvæmt Gallup-könnun sem
birt var í gær í Daily Telegraph hef-
ur íhaldsflokkurinn aðeins hálfs pró-
sents forskot á Verkamannaflokkinn,
38% á móti 37,5%. Miðað við könnun
Gallup í síðustu viku he'fur fylgi
Ihaldsflokksins minnkað um tvö pró-
sentustig og Verkamannaflokksins
um þrjú. Hins vegar hefut- fylgi við
Ftjálslynda demókrata aukist um 4%
á sama tíma, mældist 20,5% og hef-
ur ekki verið meira í fimm ár.
Samkvæmt NOP-könnun sem In-
áependent og BBC birtu í gær hefur
Verkamannaflokkurinn tapað 3% á
viku og nýtur fylgis 39% kjósenda.
Fylgi íhaldsflokksins mældist 37%
og hafði lækkað um tvö prósent.
Hins vegar sýndi könnunin 5% fylgis-
aukningu hjá Ftjálslyndum á einni
viku, úr 14% í 19%.
Miðað við þessar niðurstöður fengi
enginn einn flokkur meirihluta í
breska jtihginu. í ljósi niðurþessa
hvatti John Major forsætisráðherra
kjósendur sem enn væru á báðum
áttum til þess að fylkja sér um
íhaldsflokkinn því að óbreyttu myndi
þjóðin einungis kalla yfir sig stjórn
Verkamannaflokksins. Ftjálslyndir
demókratar væru fyrst og fremst
„Trójuhestur“ þess flokks.
Hermt er að
ákvörðun Jelts-
íns um að
skipta um fjár-
málaráðherra
sé kænsku-
bragð. Með því
hafi hann viljað
hlífa Gajdar við
gagnrýni á
rússneska
þinginu, sem
kallað hefur
verið saman nk. mánudag. Gajdar
hefur verið lýst sem höfundi umbót-
astefnu stjórnar Jeltsíns.
í gær drógu Rúslan Khasbúlatov
þingforseti og Alexander Rútskoj
varaforseti til baka kröfur um að
Jeltsín bæðist lausnar fyrir sig og
stjórn sína. Þeim hafði þótt stjórnin
vilja ganga alltof langt og full skjótt
í umbótum en í gær sagði Khasbúl-
atov að enginn raunhæfur valkostur
væri fyrir hendi. Brýnt væri að þing-
menn og landsmenn allir gerðu sér
grein fyrir því og sagði Rútskoj að
afsögn stjórnarinnar myndi leiða til
hættulegs pólitísks tómarúms.
Helmut Kohl kanslari Þýskalands
sagðist í gær vonast til þess að flest
iðnvædd ríki heims myndu leggja
eitthvað af mörkum til 24 milljarða
dollara efnahagsaðstoðar, jafnvirði
1.440 milljarða ÍSK, sem sjö helstu
iðnríki heims hefðu náð samkomu-
lagi um að beita sér fyrir að fyrrum
lýðveldi Sovétríkjanna fengju.