Morgunblaðið - 03.04.1992, Blaðsíða 33

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 3. APRÍL 1992
33
Forkaupsréttur sveitarfélaga á veiðiheimildum:
Engar breytingar fyrr en að lok-
inni endurskoðun fiskveiðilaga
- sag-ði sjávarútvegsráðherra
ÞORSTEINN Pálsson sjávarútvegsráðherra segir að ekki verði gerð-
ar breylingar á þessu ári á því ákvæði laga um stjórn fískveiða, sem
snýr að forkaupsrétti sveitarfélaga við söiu skipa og veiðiheimilda
úr byggðarlögum, heldur verði beðið niðurstöðu nefndar sem hefur
það verkefni að endurskoða lögin. Sagði hann í fyrirspurnartíma á
Alþingi í gær að mörg álitaefni væru um þetta ákvæði laganna og
ekki væri einhlítt að núgildandi ákvæði fæli í sér besta fyrirkomulag-
ið.
Kristinn H. Gunnarsson (Abl-
Vf) mælti fyrir svohljóðandi fyrir-
spurn til sjávarútvegsráðherra:
„Hyggst ráðherra beita sér fyrir
því að ákvæðum 11. gr. laga nr.
38 15. maí 1990 um stjóm fisk-
veiða, um forkaupsrétt sveitarfé-
laga, verði breytt á þann veg að
sveitarfélög hafi í öllum tilvikum
forkaupsrétt þegar um er að ræða
sölu á veiðiheimildum skipa út úr
byggðarlagi?"
Kristinn sagði m.a. í ræðu sinni
að þær vamir sem settar hefðu
verið við flutningi veiðiheimilda á
millí byggðarlaga væru veikar.
Sveitarfélög hefðu aðeins forkaups-
rétt á veiðiheimildum þegar skip
væm seld á milli byggðarlaga.
„Menn áttuðu sig ekki á að heimilt
er að fiytja veiðiheimildir á milli
skipa og í framkvæmdinni hefur
komið fram að menn hafa fundið
leiðir til að flytja veiðiheimildir án
þess að selja skip og þar af leið-
andi hefur forkaupsréttur sveitarfé-
laganna ekki verið til staðar. Menn
hafa líka fundið upp þá aðferð að
með því að kaupa hlutafé í hlutafé-
lögum sem eiga skip og veiðiheim-
ildir hafa þeir getað flutt starfsemi
hlutafélagsins á milli byggðarlaga,"
sagði þingmaðurinn.
Þorsteinn Pálsson sagði að þeg-
ar frumvarp til núgildandi laga um
stjóm fiskveiða hefði verið flutt
upphaflega hefði verið gert ráð fyr-
ir að útgerð bæri að tilkynna sölu
fiskiskips, sem hefði leyfi til veiða,
m.a. með tilkynningu til sveitarfé-
lags á útgerðarstað skips. Sam-
bærilegt ákvæði hefði verið um til-
kynninga skyldu vegna fyrirhugaðs
framsals aflahlutdeildar til skips f
eigu annarrar útgerðar. Ráðherra
sagði að í þessum tillögum hefðu
ekki falist beinar hömlur varðandi
sölu skipa og aflahlutdeildar. í kjöl-
far mikillar umræðu um þetta mál
hefðu þingmenn þáverandi stjómar-
flokka gert þær breytingar að for-
Tæplega 80 ný
þingmál í vikunni:
32 stjóraar-
í'rumvörp
Samkvæmt þingsköpum
skal lagafrumvörpuin og
þingsályktunartillögum vera
útbýtt tii þingmanna eigi síð-
ar en sex mánuðum eftir
þingsetningu. Starfsáætlun
Alþingis gerir því ráð fyrir
1. apríl sem síðasta skiladegi
nýrra þingmála. Frumvörp
og ályktanir sem útbýtt er
eftir þau tímamörk verða
aðeins tekin á dagskrá ef
meirihluti þingmanna sam-
þykkir það.
Tillit til þessara tímamarka
hefur mjög einkennt starf
þingsins undanfarna daga. í
þessari viku hefur tæplega átt-
atíu þingmálum verið útbýtt,
þar af 32 stjórnarfrumvörp.
Þess verður að geta að eitt
stjórnarfrumvarp, sem vænst
hafði verið, var ekki útbýtt,
þ.e.a.s. frumvarp um að breyta
ríkisbönkum í hlutafélög. Mun
þetta vera vegna ágreinings í
þingflokki Alþýðuflokks.
kaupsréttur gilti þegar skip væru
seld með aflaheimildum en ekki ef
um væri að ræða sölu aflaheimilda
einna. Tilkynningaskylda vegna
sölu á aflahlutdeild hefði verið felld
niður en framsal aflahlutdeildar
hins vegar háð samþykki ráðherra
við ákveðnar kringumstæður. Sjáv-
arútvegsráðherra sagði fullljóst að
forkaupsréttur sveitarfélaga næði
til þess ef fiskiskip væru seld á
milli sveitarfélaga en sveitarstjórnir
ættu ekki íhlutunarrétt vegna flutn-
ings aflahlutdéildar á milli skipa.
„Sameining aflaheimilda á færri
skip er grundvöllur núverandi fisk-
veiðilaga. Ef við ætlum í alvöru að
minnka fiskiskipaflotann verður
það ekki gert nema að heimildir til
að flytja aflaheimildir saman á færri
skip séu takmarkaðar sem minnst,“
sagði Þorsteinn. Hann gat þess
ennfremur að nefnd sú sem endur-
skoðar gildandi lög um stjóm fisk-
veiða eigi að skila áliti um næstu
áramót. „Þegar nefndin hefur skilað
áliti sínu mun ég meta hvort tilefni
sé til að leggja til breytingar á gild-
andi lögum, meðal annars um þetta
efni. Eg mun því ekki leggja til
neinar breytingar fyrr en nefndin
hefur lokið störfum en það er vissu-
lega svo, að þetta atriði er eitt af
fjölmörgum þáttum þessara laga,
sem endurskoðunamefndin hefur
til meðferðar og þarf að endurmeta
í ljósi reynslunnar," sagði ráðherra.
Einar K. Guðfínnsson (S-Vfj)
sagði ekki fara á milli mála að
hugsunin á bak við 11. gr. fiskveiði-
laganna hefði verið að torvelda sölu
kvóta úr byggðarlagi sem hefði í
för með sér röskun fyrir atvinnulíf
þess. Sagðist þingmaðurinn hafa
haft miklar efasemdir um gildi
þessa lagaákvæðis og sagði hættu
á að það gæti virkað þvert á til-
gang sinn.
Kristinn H. Gunnarsson kvaðst
ekki vera ánægður með svör ráð-
herra og að brýnustu viðfangsefni
væm látin bíða niðurstöðu nefndar.
Sagði hann engan vafa leika á að
löggjafinn hafi ætlast til þess að
sveitarfélög hefðu rétt til að neyta
forkaupsréttar én það hefði mislán-
ast í lagasetningunni á sínum tíma.
Steingrímur J. Sigfússon (Abl-
Ne) lýsti yfir efasemdum sínum um
forkaupsréttarákvæði laga um
stjórn fiskveiða og sagði litla hjálp
í þeim fyrir þau sveitarfélög sem
verst væm stödd vegna áfalla í sjáv-
arútvegi. „Ég tel líka að þessi for-
kaupsréttarákvæði hafi að hluta til
verið notuð sem dúsa og blekking
handa mönnum til að sætta sig við
og þola fremur ágalla núverandi
kvótakerfis," sagði þingmaðurinn.
Jóhannes Geir Sigurgeirsson
(F-Ne) sagði að skv. hans skilningi
hefði umrætt lagaákvæði ekki verið
sett til að sveitarfélög færu að
kaupa útgerðir eða kvóta í stórum
stíl. Þetta ákvæði ætti því ekki að
koma við fjárhagsstöðu sveitarfé-
laga nema að litlu leyti.
Stefán Guðmundsson (F-Nv)
sagði ekki fara á milli mála að á
bak við þetta lagaákvæði hefði leg-
ið sá vilji að verja þann aflarétt sem
var í viðkomandi byggðarlögum
þegar lögin voru sett. Mótmælti
hann því að ákvæðið væri „dúsa“
til að menn sættu sig betur við
kvótakerfið. Sagði hann að í mörg-
um tilvikum hefði sá réttur sem
ákvæðið veitir haldið, þó rétt væri
að huga að þessum málum við end-
urskoðun laganna.
Sjávarútvegsráðherra kom aftur
í ræðustól og sagði að ráðherra
væri skylt að framkvæma lögin eins
og Alþingi hefði samþykkt þau og
ekki dygði að vísa í einhverjar aðr-
ar óræðar hugsanir. „Ég tel að það
séu mörg álitaefni varðandi ákvæði
af þessu tagi og ekki sé einhlítt að
ákvæðið eins og það er í dag sé
það besta. Mér er nær að halda að
það hefði verið skynsamlegra fyrir-
komulag sem var í frumvarpinu í
upphafi. Ég tel rétt og skylt að þau
sjónannið sem hér hafa komið fram
og annars staðar í þjóðfélaginu séu
grannskoðuð og þegar heildarend-
urskoðun á lögunum hefur farið
fram meti menn hvaða tillögur verði
lagðar fyrir þingið,“ sagði Þor-
steinn.
MMHCI
Utanríkisráðherra um stefnuna í utanríkismálum:
Trygg samstaða um megimnál
Evrópskt efnahagssvæði forgangsverkefni
Skýrsla Jóns Baldvins Hannibalssonar utanríkisráðherra um utanrík-
ismál var rædd í meira en sautján klukkustundir í fjórum umræðu-
lotum á þingi. Þeirri síðustu lauk á fjórða tímanum í fyrrinótt. Utan-
ríkisráðherra lagði áherzlu á að trygg samstaða væri í ríkisstjórn-
inni um meginmál utanríkisstefnunnar og að Evrópska efnahags-
svæðið væri forgangsverkefni á þeim vettvangi.
gerðu friverslunarsamning við þetta
ríki, á meðan ísraelsmenn kúguðu
og niðurlægðu Palestínumenn.
Kristín Ástgeirsdóttir (SK-Rv)
talaði einnig um þessi mál og fleiri.
Henni þótti utanríkisráðherra horfa
um of til mála frá evrópskum sjón-
arhóli.
Einar K. Guðfínnsson (S-Vf)
benti á að við yrðum að huga að
mikilvægum og vaxandi mörkuðum
fyrir fiskafurðir í Austur-Asíu.
Hann minnti á að GATT-viðræðurn-
ar sneruSt um margt fleira en land-
búnaðarafurðir. Fríverslun með fisk
væri ekki síður mikilvæg en hömlur
á verslun með landbúnaðarafurðir.
Einari þótti sem að okkar hagur
varðandi tolla á sjávarafurðum,
væri miðað við núverandi tilboð og
samningsdrög, í engu bættur. Tóm-
as Ingi Olrich (S-Rn) varaði við
þeim sem fjölluðu um utanríkismál
Islands af einsýni og ofstæki og
sæktu fram með hugarfari kross-
farans. Tómas Ingi taldi málflutn-
ing Hjörleifs Guttormssonar (Ab-
Al) vera þessu marki brenndan.
Hefð í heiðrí höfð
í lok umræðnanna áréttaði Jón
Baldvin Hannibalsson utanríkis-
ráðherra fyrri ummæli sín og for-
sætisráðherra um að stefnan væri
óbreytt, sú að reyna að koma samn-
ingum um EES í höfn. Ráðherra
ítrekaði fyrri vamaðarorð um að
það væri langt í frá víst um að sú
sigling lækist.
Utanríkisráðherra mælti fyrir
skýrslu sinni á þriðjudaginn og var
hún til umræðu bæði síðdegis og á
kvöldfundi. Umræðu var framhaldið
í fyrradag, bæði um eftirmiðdaginn
og á kvöldfundi sem hófst kl. 20.30.
Stjómarandstæðingar hafa látið
uppi ótta um að utanríkisráðherr-
ann og forysta Alþýðuflokksins
stefni að því að ísland leggi inn
aðildammsókn að Evrópubandalag-
inu. í fyrri umræðulotum hefur
fram komið að stefna ríkisstjórnar-
innar er óbreytt; höfuðmarkmiðið
er að tryggja samninga um Evr-
ópskt efnahagssvæð.
I fyrrakvöld og fyrrinótt fögnuðu
stjórnarandstæðingar yfirlýsingum
Davíðs Oddssonar forsætisráðherra
og Jóns Baldvins Hannibalssonar
um að það væri ekki á dagskrá rík-
isstjórnarinnar að sækja um aðild
að ÉB. Nokkur uggur virtist þó enn
vera í þeirra brjósi. Bæði Guðrún
Helgadóttir (Ab-Rv) og Stein-
grímur J. Sigfússon (Ab-Ne)
vörðu nokkru máli til að tala gegn
Evrópubandalaginu og samkomu-
laginu um EES, eins og það nú ligg-
ur fyrir. Steingrímur talaði einnig
mjög um mannréttindamál, honum
var spurn hvort yfírlýstum and-
stæðingum heimskommúnismans
væri nú ósýnna um þau mál, þegar
sú grýla væri dauð í Austur-Evr-
ópu. Arni R. Árnason (S-Rn) tal-
aði einnig um mannréttindi í heim-
inum, m.a. í ísrael, hann hafði mikl-
ar efasemdir um að EFTA-þjóðir
Ráðherra vék einnig að þeirri
gagnrýni sem Bjöm Bjarnason
(S-Rv) setti fram fyrr í umræð-
unni, þess efnis að skýrslu utanrík-
isráðherra bæri að ræða í ríkis-
stjórn, stjórnarflokkum og hugsan-
lega utanríkismálanefnd. Utanríkis-
ráðherra sagði hefð fyrir því að
þetta væri skýrsla utanríkisráð-
herra til Alþingis. Utanríkisráð-
herra væri hluti framkvæmdavalds-
ins og ríkisstjórn íslands væri ekki
fjölskipað stjórnvald. Á meðan þetta
væri skýrsla utanríkisráðherra teldi
hann eðlilegt að viðhalda þeim hefð-
um sem verið hefðu. Það breyti
engu um að um meginmálin væri
tryggð samstaða, eins og þessi
umræða hefði leitt í ljós.
Kl. 3.35 var umræðu lokið og
sleit Sturla Böðvarsson varaforseti
Alþingis fundi. Alls hefur skýrsla
utanríkisráðherra verið formlega
rædd í sautján klukkustundir og
stundarfjórðung. En þar að auki
var hún nokkuð rætt föstudaginn í
fyrri viku í lauslegum tengslum við
umræðu um Fríverslunarsaming við
Tyrkland.
Sumarlokanir á sjúkrahúsum:
Þýðir lokun á einum stað,
aukinn kostnað á öðrum?
Hve mikill er ferðakostnaður lækna?
Heilbrigðisráðherra hafa borizt þrjár fyrirspurnir um heilbrigðis-
kerfið: 1) Um raunverulegan sparnað af sumarlokunum sjúkrahúsa,
2) um lokun legudeildar barnageðdeildar og 3) um ferðakostnað
lækna.
„Hefur upplýsingum um fyrir-
hugaðar sumarlokanir á sjúkrahús-
um verið safnað saman á vegum
heilbrigðisráðuneytisins?" Þannig
spyr Anna Ólafsdóttir Björnsson
(SK-Rvík). Hún spyr hvort mat
hafi verið lagt á það hvað lokun
einstakra sjúkradeilda hafi í för
með sér „fyrir önnur sjúkrahús sem
þurfa að taka við auknu álagi
vegna þessara lokana“? Þá spyr
þingmaðurinn hvernig eigi að mæta
lokun nokkurra fæðingardeilda. Og
loks spyr hún hvort fyrirhugað sé
að endurskoða áæltanir um niður-
skurð fjár til einstakra sjúkrastofn-
ana sem verða fyrir auknu álagi
vegna lokana á öðrum sjúkrastofn-
unum.
Ingbjörg Sólrún Gísladóttir (Sk-
Rvík) spyr hvaða rök séu fyrir því
að loka einu sérhæfðu legudeild
landsins í geðlækningum barna i
13 vikur. „Með hvaða hætti verður
séð fyrir meðferð og vistun þeirra
barna, sem nú dveljast á deildinni?“
Össur Skarphéðinsson (A-Rvík)
spyr hvaða reglur gildi um ferða-
kostnað lækna, hve miklum upp-
hæðum er varið samanlagt til þessá
þáttar á hverju ári, hver er há-
marksgreiðsla til hvers læknis —
og njóta aðrar heilbrigðisstéttir
„svipaðra hlunninda"?