Morgunblaðið - 13.05.1992, Blaðsíða 1

56 SIÐUR B
107. tbl. 80. árg.
MIÐVIKUDAGUR 13. MAÍ 1992
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Þýskaland;
Aukin aðstoð viðAlbani
Reuter
Aðstoð vestrænna ríkja og hjálparstofnana við
Albaníu hefur verið að aukast en ástandið í landinu
er mjög alvarlegt, frumstætt efnahagslífið hrunið
og atvinnuleysi og örbirgð allsráðandi. Þetta fólk,
sem býr í þorpi fyrir norðan höfuðborgina Tirana,
er með vistir, sem því var útdeilt, mat og fatnað
og meðal annars þennan skyrtubol, sem maðurinn
hefur brugðið upp.
Jafnaðarmenn búa
sig undir kosningar
Bonn. Reuter.
BJORN Engholm, leiðtogi þýskra jafnaðarmanna, spáði því í gær að
stjórn Helmuts Kohls, kanslara Þýskalands, myndi falla í sumar og
kvað flokk sinn vera að búa sig undir að taka við völdunum.
Engholin
Engholm sagði sýnt að stjórnin
væri ófær um að minnka fjárlaga-
hallann eða
endurheimta
traust kjósenda,
sem annaðhvort
væru orðnir
ginnkeyptir fyrir
hægriöfgaflokk-
um eða sætu
heima í kosning-
um. „Stjómin er
útbrunninn,
bæði hvað
mannskapinn
varðar og stefnuna," sagði hann.
Þýskir jafnaðarmenn hafa til þessa
áformað að ganga frá kosninga-
stefnuskrá sinni á næsta ári fyrir
þingkosningarnar í desember 1994
en Engholm sagði að nú væri stefnt
að því að ljúka þeirri vinnu í sumar.
„Jafnaðarmenn verða þannig búnir
undir stjórnarskipti."
Samsteypustjórn Kristilegra dem-
ókrata (CDU), Kristilega sósíalsam-
bandsins (CSU) og Fijálsra demó-
krata (FDP) hefur verið við völd í
tíu ár og varð fyrir miklu áfalli er
Hans-Dietrich Genscher tilkynnti
nýlega að hann hygðist láta af emb-
ætti utanríkisráðherra á mánudag.
Fijálsir demókratar kröfðust þess að
fá að halda embættinu og innan
flokksins hófst hörð barátta um
embættin sem losna í kjölfar afsagn-
arinnar. Stjóminni hefur ekkltekist
að draga úr fjárlagahallanum eða
leysa mikilvæg deilumál, svo sem
metinnflutning útlendinga til lands-
ins, og viðbúið er að nýgerðum kjara-
samningum við opinbera starfsmenn
fylgi vinnudeilur í einkageiranum,
sem gætu m.a. leitt tii vaxandi verð-
bólgu. Stéttarfélag málmiðnaðar-
manna, IG Metall, stærstu verkalýðs-
samtök landsins, gaf í gær vinnuveit-
endum frest til sunnudags til að
hækka tilboð sitt um launahækkanir,
ella ættu þeir verkfall yfir höfði sér.
Staða stjórnarinnar er orðin svo
slæm að jafnvel nokkrir háttsettir
ráðherrar hafa sagt að stjórnin kunni
að faila í sumar.
Jafnaðarmenn hafa samþykkt að
efna til neyðarviðræðna við stjórnina
um helstu vandamálin 27. maí.
-------» ♦ ♦--------
NATO:
Njósnari í
innstahring
Bonn. Reuter.
MIKIL leit stendur nú að njósnara
meðal æðstu embættismanna Atl-
antshafsbandalagsins í Brussel en
talið er, að hann hafi veitt Stasi,
öryggislögreglunni í áður Austur-
Þýskalandi, mikilvægar upplýs-
ingar um varnaráætlanir vest-
rænna ríkja.
Þýska dagblaðið Die Welt, sem
hefur góð sambönd innan þýsku
leyniþjónustunnar, skýrir frá þessu
í dag og segir, að þýskir og banda-
rískir leyniþjónustumenn hafi leitað
njósnarans í heilt ár en hann hefur
dulnefnið „Topas“ og var á snærum
Stasi frá 1979. Sagði blaðið í sérstök-
um útdrætti um málið, sem birtur
var í gær, að upplýsingaflóðið frá
njósnaranum hefði stundum numið
3.000 blaðsíðum og meðal annars
um langtímaáætlanir NATO.
Fyrrverandi yfirmenn Stasi hafa
ekki viljað nefna manninn, sem talinn
er vera þýskur, á nafn en þýskir
leyniþjónustumenn hafa furðað sig
nokkuð á því, að leyniþjónusta NATO
sjálfs skuli ekki hafa fundið hann.
Hefur sá grunur læðst að þeim að
skýringin sé sú, að „Topas“ hafi
verið gagnnjósnari fyrir bandarísku
leyniþjónustuna.
Evrópubandalagið:
••
Orlög orkuskatts-
ins geta ráðist í dag
Strassborg. Rcutcr.
SKATTUR á olíu og aðra orkugjafa af lífrænum toga verður aðalum-
ræðuefnið á fundi framkvæmdastjórnar Evrópubandalagsins, EB, í
dag og þá mun það líklega ráðast hvort mælt verður með honum
við aðildarríkin. Atvinnulífið og iðnaðurinn innan EB óttast hins
vegar afleiðingar orkuskattsins og oliuríkin líta á hann sem tilræði
við sig.
Embættismenn innan EB segja,
að vaxandi skilningur sé á því, að
einhvers konar orkuskattur sé
nauðsynlegur eigi að standa við það
markmið, að koltvísýringsútblástur
verði sá sami um aldamótin og
hann var 1990. Þykir ljóst, að orku-
sparnaðaráætlanir og rannsóknir á
nýjum orkugjöfum muni ekki
hrökkva til einar og sér og málið
snýst því um það eins og einn
EB-embættismannanna sagði
hvort menn hafi pólitískt þor til
að auka skatt á venjulegt eldsneyti.
Hugmyndin er að setja orku-
skattinn á í áföngum þannig að
hann nemi 10 dollurum, tæpum
600 ÍSK., á hvert olíufat árið 2000.
Yrði það tæplega þriðjungshækkun
frá því olíuverði, sem nú gildir.
Hafa talsmenn atvinnulífsins oft
varað við afleiðingum siíks skatts
fyrir efnahagslífið og atvinnu-
ástandið og olíuframleiðsluríkin
telja skattinn beinast sérstaklega
að hagsmunum sínum.
Yfirgangi Serba í Bosníu mótmæit:
Sendiherrar heim o g
refsiaðgerðir í bígerð
London. Reuter. ^
Evrópubandalagsríkin hafa ákveðið að mótmæla hernaðarofbeldi
Serba í Bosníu-Herzegovínu með því að kalla sendiherra sína heim
frá Belgrad og hafa mörg önnur ríki þegar farið að dæmi þeirra.
Þá hefur ROSE, Ráðstefnan um öryggi og samvinnu í Evrópu, sam-
þykkt að útiloka fulltrúa Júgóslavíu frá ákvörðunum um Bosníu til
júníloka. Leiðtogar Serba í Bosníu boðuðu í gær einhliða vopnahlé í
fimm daga.
Á fundi utanríkisráðherra Evrópu-
bandalagsins, EB, í Brussel í gær
var ákveðið að kalla sendiherra ríkj-
anna í Belgrad heim og einnig hvatt
til, að Júgóslavía yrði svipt sæti sínu
á RÖSE. Stjórnvöld í Bandaríkjunum
og Austurríki ákváðu strax að gera
það sama og nýr sendiherra Svíþjóð-
ar fer ekki til Belgrad að sinni. Svo
verður einnig með sendiherra Nor-
egs, sem staddur er í Ósló.
Talsmaður framkvæmdastjórnar
EB í Brussel sagði í gær, að nú þeg-
ar yrði farið að huga að öðrum refsi-
aðgerðum gegn stjórninni í Belgrad,
sem gripið yrði til ef sambandsherinn
verður ekki kallaður burt frá Bosníu.
Gætu þær falist í banni við lending-
um flugvéla júgóslavneska flug-
félagsins JAT, olíu- og viðskipta-
banni ásamt því, að bankainnstæður
Júgóslavíu erlendis verði frystar.
Auk þess er rætt um að reka Júgó-
slavíu úr ýmsum alþjóðasamtökum
auk RÖSE og viðurkenna ríkið ekki.
Þá benda sumir á, að hugsanlega
geti EB notfært sér löngun Slobod-
ans Milosevics Serbíuforseta til að
verða viðurkenndur sem forystumað-
ur hinnar nýju Júgóslavíu. „Það er
margt, sem bendir til, að undirrót
óaldarinnar sé að finna í valdasjúkum
huga Milosevics,“ sagði einn embætt-
ismanna EB.
Eftirlitsmenn EB í Sarajevo fóru
þaðan í gær enda hefur ekkert tillit
verið tekið til nærveru þeirra. Hern-
aður sambandshersins í borginni og
annars staðar í Bosníu harðnar dag
frá degi og einn starfsmaður Samein-
uðu þjóðanna sagði í gær, að ástand-
ið í landinu væri „hryllilegt".
Óformlegt þing Serba í Bosníu
lýsti í gær yfir fimm daga vopnahléi
frá og með deginum í dag og skor-
aði á EB að halda áfram friðarráð-
stefnunni um Bosníu. Yrði ekki orðið
við því yrði skorað á Serba um allan
heim að taka þátt í sjálfstæðisbarátt-
unni.
Reuter
Fyrirhugaður orkuskattur á að vinna gegn loftmengun eins og
þeirri, sem nú er í Aþenu. Hér er lögreglukona að snúa við öku-
manni en umferð um miðborgina hefur verið bönnuð.