Morgunblaðið - 12.06.1992, Blaðsíða 48

MORGVNBLADID, AÐALSTRÆTI 6, 101 REYKJAVÍK
SÍMBRÉF
SÍMI 691100, SÍ,I
F 691181, PÚSTHÓLF 1555 / AKUREYRI: HAFNARSTRÆTI 85
FOSTUDAGUR 12. JUNI 1992
VERÐ I LAUSASOLU 110 KR.
Ávöxtunarmálið:
Hæstiréttur stað-
festi niðurstöðu
sakadóms í flestu
HÆSTIRÉTTUR staðfesti í meginatriðum dóm Sakadóms Reykjavíkur
í Ávöxtunarmálinu svokallaða yfir Pétri Björnssyni og Armanni Reynis-
syni, eigendum og fyrrum framkvæmdastjórum Ávöxtunar sf., en þeir
voru dæmdir í 2 og 2Vi árs óskilorðsbundið fangelsi. Pétur hlaut þyngri
dóminn og var ákvörðun héraðsdóms um að hann skuli sviptur leyfi
til verðbréfamiðlunar staðfest. Hæstiréttur breytti sýknudómi yfir
Reyni Ragnarssyni löggiltum endurskoðanda Ávöxtunar sf. í þriggja
mánaða skilorðsbundið fangelsi.
Pétur og Ármann eru m.a. sak-
felldir fyrir stórfelld auðgunarbrot,
sem hafi m.a. bitnað á sparifé
margra einstaklinga. í dómi Hæsta-'
réttar segir að þeir hafi gerst sekir
um ijársvik, brot á lögum um verð-
lag, samkeppnishömlur og órétt-
mæta viðskiptahætti. í dóminum
segir að með auglýsingum í fjölmiðl-
um hafí ákærðu haldið við röngum
hugmyndum um hag fyrirtækja
sinna og komið fólki til að fá þeim
fé til ávöxtunar sem ekki skilaði sér
nema að hluta til baka og gaf ekki
ávöxtun í samræmi við auglýsingam-
ar. Þar hafí ákærðu gerst sekir um
stórfellt brot. Þeir eru einnig fundir
sekir um að hafa rangfært ársreikn-.
ing Ávöxtunar sf. fyrir árið 1987.
Pétur og Ármann eru dæmdir fyrir
draga fé úr sjóði Verðbréfasjóðs
Ávöxtunar hf. og notað það í þágu
Ávöxtunar sf. Þeir voru einnig sak-
felldir fyrir að lána fé úr verðbréfa-
sjóðnum til Kjötmiðstöðvarinnar,
sem þeir áttu 45% í. Pétur og Ár-
mann eru sakfelldir fyrir fjárdrátt
sem nemur rúmum 63 milljónum kr.
Pétri var gert að greiða 550 þús-
und kr. vegna málsvamarlauna fyrir
héraði og 80% af saksóknarlaunum.
Þá var honum gert að greiða 400
þúsund kr. í málsvamarlaun fyrir
Hæstarétti. Ármanni var gert að
greiða sömu upphæðir og Pétur fyrir
héraðsdómi og Hæstarétti.
Sýknudómur héraðsdóms yfír
Hrafni Bachmann, fyrrum fram-
kvæmdastjóra Kjötmiðstöðvarinnar,
var staðfestur en Hæstiréttur breytti
sýknudómi yfír Reyni Ragnarssyni
löggiltum endurskoðanda, í þriggja
mánaða skilorðsbundið fangelsi. Fell-
ur dómurinn niður að þremur ámm
liðnum haldi hann almennt skilorð.
Hann var jafnframt sviptur leyfí til
að starfa sem löggiltur endurskoð-
andi í 6 mánuði frá birtingú dómsins.
Reynir var dæmdur til þriggja
mánaða skilorðsbundins fangelsi fyr-
ir að ganga frá ólöglegum ársreikn-
ingi Verðbréfasjóðs Ávöxtunar hf.
með áritun sinni, en með því gerðist
hann brotlegur í nokkrum atriðum
við lög um hlutafélög og löggilta
endurskoðendur. Hann var einnig
dæmdur til að greiða 500 þúsund
kr. sekt til ríkissjóðs. Honum var
jafnframt gert að greiða málsvamar-
laun sín fyrir héraði, 450 þúsund kr.
Hæstiréttur komst að þeirri niður-
stöðu að ósannað sé að kaupendur
Veitingamannsins hafí verið leyndir
því að meðal munanna sem seldir
voru hafí verið tæki er háð voru eign-
arétti tveggja kaupleigufyrirtælq'a.
Hrafn Bachmann var ábyrgur fyrir
efndum á kaupleigusamningnum og
eftir söiuna hélt Kjötmiðstöðin áfram
að greiða af samningunum fram á
haust 1988. Ósannað er að með
ákærðu liafí búið ásetningur til fjár-
svika og voru þeir sýknaðir af þess-
um ákærulið.
Morgunblaðið/Róbert Schmidt
Sopið úr svartfuglseggi
Barði Sæmundsson sigmaður úr björgunarsveitinni Blakki frá Pat-
reksfírði lét sér ekki muna um að svolgra úr nokkrum svartfuglseggj-
um þegar félagar úr Blakki voru við eggjatínslu á Barði í Látra-
bjargi fyrir skömmu. Það þykir víst gott að borða svartfuglsegg hrá
á bjargbrúninni en eggin eru líka soðin í potti á staðnum fyrir þá
sem vilja. R. Schmidt.
Lán til skóla-
gjalda og lán
vegna ferða
greidd í haust
STJÓRN Lánasjóðs íslenskra
námsmanna hefur ákveðið að
nýta hluta af fjárlagaheimildum
í haust til að greiða út lán vegna
skólagjalda til námsmanna sem
eiga rétt á þeim samkvæmt nýju
úthlutunarreglum sjóðsins. Þá
ákvað stjórnin einnig að greiða
lán sem veitt eru vegna ferða-
kostnaðar, þegar staðfesting hef-
ur borist á að ferð námsmanns
hafi verið farin. Samkvæmt upp-
lýsingum Péturs Þ. Óskarssonar,
fulltrúa námsmanna í stjórn LÍN,
er talið að þetta muni kosta
250-300 miHjónir króna. Bæði
atriðin eru frávik frá þeirri meg-
inreglu að lán séu aðeins greidd
eftir að námsárangur liggur fyr-
ir.
Stjórn LÍN hefur einnig fallist á
þau tilmæli menntamálaráðherra
að fresta framkvæmd ákvæða í
úthlutunarreglum gagnvart náms-
mönnum sem þegar hafa sótt um
skólavist á. tilteknum brautum í
sérnámi á íslandi skólaárið 1992-
1993. En þessi frestur gildir ein-
ungis gagnvart þeim sem hefja nám
á haustönn. I samþykkt stjórnar er
lög áhersla á það sjónarmið ráð-
herra að sú almenna stefna sé
mörkuð fyrir skólaárið 1993-1994
að nám sem að stofni til sé undir-
búningsnám til stúdentsprófs verði
ekki lánshæft á því skólaári.
Breytingar á fjármagnsmarkaði með EES-samningi:
Verðbréfafyrirtækj um ekki
heimilt að reka verðbréfasjóði
Krafa um að þau fjárfesti að mestu leyti í skráðum verðbréfum
VERÐBRÉFAFYRIRTÆKJUM-
verður ekki heimilt að reka verð-
bréfasjóði og krafa verður gerð
um að þau fjárfesti að langmestu
leyti í skráðum verðbréfum sam-
kvæmt lagafrumvörpum sem sam-
in hafa verið í viðskiptaráðuneyt-
inu vegna samningsins um Evr-
ópska efnahagssvæðið og lögð
verða fram á Alþingi þegar það
kemur saman síðar í sumar.
Engar kröfur gilda nú um fjárfest-
ingar verðbréfafyrirtækjanna en í
Jón Baldvin Hannibalsson, formaður Alþýðuflokksins:
Störfum hefur fækkað
um 14 þúsund á 5 árum
STÖRFUM á vinnumarkaðnum hefur fækkað um 14 þúsund á undan-
förnum fimm árum, samkvæmt skýrslum um slysatryggðar vinnuvik-
ur í formi mannára. Störf á vinnumarkaðnum voru talin 140 þúsund
árið 1987 en í dag eru þau talin um 126 þúsund. Þetta kom fram í
máli Jóns Baldvins Hannibalssonar, formanns Alþýðuflokksins, á
flokksþingi Alþýðuflokksins sem hófst í Kópavogi síðdegis í gær.
Jón Baldvin benti á að hætta á viðvarandi atvinnuleysi væri vissu-
lega fyrir hendi.
Jón Baldvin sagði m.a. í ræðu
sinni: „Það setur að okkur alvarleg-
an ugg þegar lagðar eru á borðið
skýrslur um það að slysatryggðum
vinnuvikum í formi mannára hafi
fækkað um 14 þúsund starfsígildi
á þessum fímm árum. Það er engum
blöðum um það að fletta, að það
alvara á ferðum..."
Jón Baldvin sagði að íslendingar
væru á krossgötum. „Við hljótum
að spyija okkur sjálf: Ætlum við
að una því hlutskipti fyrir hönd ís-
lensku ■ þjóðarinnar að hún verði
áfram hráefnisframleiðandi handa
fískvinnslu EB-ríkjanna, meðan
fólk í vaxandi mæli gengur hér um
atvinnulaust? Eða eigum við þann
metnað fyrir hönd okkar þjóðar og
þá kröfu á hendur sjálfum okkur
að við ætlum að skipa íslandi í
A-flokk meðal þjóða?“
„Ef þjóðarframleiðsla okkar hefði
sl. fímm ár vaxið að meðaltali um
3% á ári til jafnaðar, eins og í grann-
löndum, hefðum við nú úr að spila
18 milljörðum króna í hærri þjóðar-
tekjur. Það eru tæpar 300 þúsund
krónur á hveija fjögurra manna
fjölskyldu ... Það eru allar horfur á
því að þjóðarframleiðsla okkar í
raunverulegum sambærilegum
verðmætum árið 1992 verði ekki
nema 87% af því sem hún var
1987,“ sagði Jón Baldvin Hanni-
balsson.
Sjá ennfremur fréttir á bls. 20.
frumvörpunum er gert ráð fyrir að
þau verði að fjárfesta að minnsta
kosti 90% af eignum sínum í skráðum
verðbréfum. Einnig eru þar ítarlegri
ákvæði, en nú gilda, um hversu stór
hluti eigna fyrirtækjanna megi vera
bundinn í verðbréfum sem gefín eru
út af einum aðila.
Samkvæmt upplýsingum úr við-
skiptaráðuneytinu fjárfesta einhver
af verðbréfafyrirtækjunum aðallega
í ríkisskuldabréfum sem eru skráð á
verðbréfaþingi, og fyrir þau felist
ekki miklar breytingar í þessu
ákvæði. Hins vegar hafi þetta ákvæði
talsverða breytingu í för með sér hjá
fyrirtækjum sem fjárfesta í öðrum
verðbréfum, svo sem hlutabréfum
sem ekki eru skráð á verðbréfa-
þingi, greiðslukortanótum o.þ.h.
Þá er gert ráð fyrir í frumvörpun-
um að verðbréfafyrirtæki megi ekki
reka verðbréfasjóði en þeim er það
heimilt samkvæmt núgildandi lögum.
Stofna verður sérstök rekstrarfélög
um verðbréfasjóði sem mega ekki
hafa aðra starfsemi með höndum.
Þá verður, samkvæmt frumvörpun-
um, að fela sérstöku vörslufyrirtæki,
banka í flestum tilfellum, vörslu
eigna verðbréfasjóðanna. Þetta þýðir
að þeir sem taka ákvarðanir um ráð-
stöfun fjármuna sjóðanna sjá ekki
um að varðveita sjóðinn og reikna
út virði hlutdeildar. Er tilgangurinn
að veita þeim aukna vemd, sem
leggja fjármuni í þessa sjóði. Einnig
verða gerðar kröfur til verðbréfafyr-
irtækja um hærra hlutafé en nú er,
Erlendis hefur færst í vöxt, að
bankar hafí mjög viðtæka starfsemi
og veiti m.a. ýmsa þjónustu á verð-
bréfasviði. Slíkir erlendir bankar
mættu starfa hér á landi eftir gildis-
töku EES, og hafa vaknað spuming-
ar um hvort íslensk stjómvöld verði
ekki einnig að veita íslenskum bönk-
um jafn víðtækar heimildir til starf-
semi. Það fæli í sér að bankar gætu
sjálfír stundað þá starfsemi sem dótt-
urfyrirtæki þeirra, verðbréfafyrir-
tæki og eignaleigufyrirtæki, stunda
nú. Ekki hefur verið gengið frá frum-
vörpum um þetta efni, samkvæmt
upplýsingum viðskiptaráðuneytisins.
♦ ♦ ♦---------
Færri erlend-
ir ferðamenn
en í fyrra
FÆRRI erlendir ferðamenn
komu hingað til lands i maí held-
ur en í sama mánuði í fyrra. í
maí kom hingað 10.851 útlend-
ingur en árið áður voru þeir um
700 fleiri.
Fækkunin milli áranna 1991 og
1992 var 6,16% en milli áranna
1990 og 1991 stóð fjöldi erlendra
ferðamanna í maí nokkurn veginn
í stað. Milli áranna 1985 og 1987
fjölgaði þeim hins vegar úr tæplega
sjö þúsund í 10.248. Fjölgunin hélt
áfram árið 1988 og 1989 og árið
1990 voru þeir orðnir 11.569.
Sjá nánar bls. B-1 í ferðablaði.