Morgunblaðið - 25.08.1992, Blaðsíða 38

38
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 25. ÁGÚST 1992
Hafsteinn Bjöms-
son — Minning
Fæddur 24. apríl 1910
Dáinn 18. ágúst 1992
Elsku afi, Hafsteinn Bjömsson,
er dáinn. Ekki er auðvelt að kveðja
besta vin okkar. Alltaf var hann til
staðar, reiðubúinn að rétta fram
hjálparhönd þegar á reyndi og ósk-
aði okkur þess besta er lífið hafði
upp á að bjóða.
Heimili afa og ömmu var okkur
alltaf opið og þar var gaman að
koma og gott að vera. Þrátt fyrir
háan aldur fylgdist afi vel með öllu
sem gerðist í kringum hann og þar
komum við aldrei að tómum kofun-
um. Hann miðlaði okkur af visku
sinni og gæsku.
Á mannamótum var afí hrókur
alls fagnaðar og kom kímnigáfa
hans þá oft í ljós, en hann átti auð-
velt með að sjá björtu hliðamar á
lífínu. Hann var vel hagmæltur og
orti margar skemmtilegar tækifær-
isvísur.
Afí var alltaf önnum kafínn en
notaði frístundimar við bóklestur
og ættfræðigrúsk. Honum þótti
einnig gaman að hlusta á sígilda
tónlist.
Við minnumst hans gjaman þar
sem hann sat í bókaherberginu sínu
með bók í hendi og pípuna í munn-
vikinu.
Við kveðjum elskulegan afa okk-
ar með söknuði og munum ávallt
minnast hans með gleði og hlýhug.
Það er okkur huggun að við þykj-
umst vita að honum líði vel á öðm
tilverustigi sem hann sjálfur var
ekki í nokkmm vafa um að væri
til að þessu lífí loknu.
Hvíli elsku afí í friði.
Bima, María og Ingibjörg
Bjömsdætur.
í dag fer fram frá Dómkirkjunni
í Reylq'avík útför vinar okkar, Haf-
steins Bjömssonar, sem lést 18.
ágúst sl.
Kynni mín af Hafsteini hófust
fyrir tæpum 10 ámm er ég kom
til starfa'hjá heildverslun Halldórs
Jónssonar hf. Hafsteinn var sá
maður sem sá um bókhald fyrirtæk-
isins og þurftum við því að eiga
töluverð samskipti. Var mér ljóst
að þar fór mikill nákvæmnismaður
með mikla þekkingu og reynslu á
því sviði, enda hafði hann séð um
bókhald fyrirtækisins frá stofnun
þess árið 1955.
Mér eru minnisstæðar ferðimar
á Grundarstíginn til Hafsteins. Þá
settumst við iðulega niður á skrif-
stofu hans, hann kveikti sér í pípu
og við ræddum málefni fyrirtækis-
ins, en fyrirtækið var Hafsteini
mjög kært og vildi hann hag þess
sem mestan.
Hafsteinn dró sig að mestu í hlé
sem aðalbókari fyrirtækisins árið
1985, en fylgdist samt ávallt náið
með starfseminni og mætti á alla
aðalfundi fyrirtækisins og gegndi
þar ritarastörfum, enda rithöndin
með afbrigðum falleg.
Einn var sá hlutur sem Hafsteinn
hafði mjög gaman af, en það var
að setja saman vísur við hin ýmsu
tækifæri og voru þær ófáar sem
sendar vora á milli hans og ýmissa
starfsmanna. Eftirfarandi vísu setti
Hafsteinn saman á 35 ára afmæli
fyrirtækisins og sýnir hún vel vin-
áttu og tryggð Hafsteins við fyrir-
tækið og ekki síst við ekkju Hall-
dórs Jónssonar, frú Ögnu Jónsson.
Vinátta endist um aldur
á ýmsu hefur gengið sem ber.
Lífið er örlaga galdur
enginn gleymt hefur mér.
Fyrir það öllum ég þakka
þó Ögnu mest hér.
Þær vora ófáar bækumar sem
Hafsteinn hafði bundið inn og átti
hann mikið og gott safn fágætra
bóka. Ein er sú bók sem er gersemi
fyrir fyrirtæki okkar, en það era
annálar fyrirtækisins frá stofnun
þess 1955 fram til dagsins í dag.
Þökk sé Hafsteini fyrir þá fyrir-
hyggjusemi sem hann sýndi við
gerð þessara annála.
Fyrir hönd Halldórs Jónssonar
hf. votta ég frú Ingíbjörgu og fjöl-
skyldu þéirra Hafsteins dýpstu
samúð.
Blessuð sé minningin um Haf-
stein Bjömsson.
Kristján S. Sigmundsson.
í dag verður til moldar borinn
elskulegur tengdafaðir minn, Haf-
steinn Bjömsson fyrrv. fulltrúi.
Hann var fæddur í Reykjavík,
einkabam hjónanna Ingveldar Þor-
kelsdóttur frá Álfsnesi á Kjalarnesi
og Björns Jónssonar sjómanns og
netagerðarmeistara frá Bala á Kjal-
amesi.
Hann gekk í Miðbæjarskólann
og síðar Menntaskólann í Reykjavík
á árunum 1925-1927. Ekki varð
skólagangan lengri vegna krepp-
unnar og fátæktar en Hafsteinn
nam bókhald hjá Birni Steffensen
endurskoðanda og kom það honum
vel síðar. Þrátt fyrir að skólagangan
yrði ekki lengri var Hafsteinn víð-
lesinn og átti mikið safn bóka um
margvísleg efni. Áhugamál hans
tengdust líka bókum, þar sem vora
m.a. bókband og ættfræði.
17. júní 1933 kvæntist hann eft-
irlifandi konu sinni, Ingibjörgu Guð-
mundsdóttur. Móðir Ingibjargar var
Guðrún Egilsdóttir og kjörfaðir
hennar Guðmundar Kr. Olafsson
skipstjóri í Reykjavík. Hafsteinn
sagði oft að Ingibjörg hafí verið
hans mesta gæfa í lífínu. Enda var
hún stoð hans og stytta í rúmlega
59 ára löngu hjónabandi. Þau reistu
bú sitt í Þingholtunum í Reykjavík,
lengst af á Grundarstíg 7.
Þegar ég kom fyrst á heimili
þeirra hjóna sem tilvonandi tengda-
dóttir vöktu fljótt athygli mína þeir
eiginleikar í fari Hafsteins er voru
natni hans og nákvæmni við allt
er hann fékkst við. Hann var sífellt
að. Þegar brauðstriti dagsins lauk
r:)Á/
notaði hann tímann til að binda inn
bækur, sinna ættfræðinni eða skrá
bækumar sínar. Ég dáðist alltaf
að því hvað hann hafði mikla reglu
og nákvæmni á öllu sem hann
fékkst við. Hann skráði allar sínar
bækur bæði eftir höfundum og heit-
um, ljósmyndir sem hann tók mikið
af, einkum á yngri áram, voru sam-
viskusamlega límdar inn og getið
um af hveijum og hvenær teknar
ásamt tilheyrandi filmusafni. Haf-
steinn átti einnig mikið skrýtlusafn
sem hann hafði safnað og bundið
inn. Sama reglusemi var þar við-
höfð; skotasögur, enskar skrýtlur,
franskar skrýtlur, ísl. skopsögur,
veiðisögur og svo mætti lengi telja.
Enda var alltaf hægt að ganga
beint að því sem vanhagaði um í
það og það skiptið. Þegar hann svo
stóð upp frá skrifborðinu eða ritvél-
ini hvíldi hann gjarnan hugann við
hlustun sígildrar tónlistar. Mozart,
Beethoven, Bach o.fl. vora hans
eftirlæti.
Annað var það sem vakti aðdáun
mína frá byrjun. En þáð var garður-
inn þeirra ömmu og afa á „Grandó“,
eins og við sögðum gjarnan. Fyrstu
blómin byijuðu að stinga kollinum
upp úr snjónum snemma vors og
eitt tók við af öðra langt fram á
haust. Venjulega skartaði hann sínu
fegursta á brúðkaupsafmæli þeirra
17. júní. Og alltaf var maður að
uppgötva nýja og nýja plöntu sem
búið var að koma fyrir á smekkleg-
an hátt. Hafsteinn kallaði garðinn
reyndar Ingibjargargarð því hún
hafði mestan veg og vanda af hon-
um. Ófáar era gleðistundirnar sem
Hafsteinn og fjölskyldan öll naut
innan um blóma og litadýrðina.
Þegar aldurinn færðist yfír og Ingi-
björg varð ekki eins létt á fæti,
gikt og stirðleiki hijáðu á stundum,
rétti hann konu sinni hjálparhönd
við að hreinsa og hirða garðinn.
Ég minnist mörgu ferðanna okk-
ar hjónanna, með þeim Ingibjörgu
og Hafsteini, á vit íslenskrar nátt-
úra. Oft var farið á Snæfellsnesið,
lækur og bali fundin, tjaldað og
umhverfið kannað. Búðir, Lón-
. drangar, Einarslón og Dritvík; allt
voru þetta staðir sem Hafsteinn
hafði mætur á og ótal fleiri. Þessar
ferðir voru mikil fróðleiksupp-
spretta fyrir okkur ungu hjónin því
Hafsteinn var óþreytandi við að
fræða okkur um sögufræga staði,
örnefni og annað sem máli skipti.
Alltaf tók hann með sér bækur sem
fjölluðu um sögu og staðhætti á
hveijum stað til þess að kynnast
sem best umhverfínu.
Hafsteinn starfaði við verslun og
bókhald alla sína starfsævi. Síðast
hjá fyrirtækinu Halldóri Jónssyni
hf., þar sem hann sá um bókhaldið
um 30 ára skeið frá stofnun þess
árið 1955. Starfí sínu sinnti hann
af stakri trúmennsku og samvisku-
semi. Hann mat mikils að fá að
njóta einlægrar vináttu þeirra
hjóna, Halldórs Jónssonar, er lést
1977, og konu hans, frú Ögnu Jóns-
son svo og alls starfsfólks þeirra.
Hafsteinn og Ingibjörg eignuðust
fjögur böm og era þijú þeirra á lífí.
Þau eru: Björg ritari, fædd 1934,
gift Halldóri Halldórssyni skip-
stjóra; Grétar framreiðslumeistari,
fæddur 1937, en hann lést 23. júlí
1985, var kvæntur undirritaðri;
Bjöm deildarstjori, fæddur 1945,
kvæntur Kristínu Eggertsdóttur
húsmóður; Gunnar deildarstjóri,
fæddur 1947, kvæntur Anne Helen
Lindsey sölustjóra. Barnaböm era
12 og barnabarnabörn 9.
Ég hygg að flest barnabömin
hafí verið í pössun hjá ömmu og
afa á „Grundó" um lengri eða
skemmri tíma. Enda voru þaú mjög
hænd að þeim. Það átti við um
bömin mín. Það var alltaf svo gott
að leita til afa t.d. ef vanhagaði um
bók, sitja í kyrrðinni með lær-
dómsbækurnar og lesa undir próf
eða skella höfuðtóli á kollinn og
hlusta á fallegu tónlistina sem afí
átti. Amma var heldur aldrei langt
undan með góðgæti til að hressa
sig á.
Hafsteinn var trúaður maður og
vel lesinn í trúarbragðasögu og
guðspeki. Hann var viss um að
nýir heimar tækju við er þessum
sleppti. Eitt af því síðasta sem hann
sagði við mig var að hann væri til-
búinn að heíja ferðina síðustu.
Að leiðarlokum viljum ég og
börnin mín þakka honum þá ást og
vináttu sem hann auðsýndi okkur
alla tíð. Ég gleðst með honum að
langri vegferð lokinni að kanna nú
víðar lendur eilífðarinnar.
„Hvað er að hætta að draga andann annað
en að frelsa hann frá friðlausum öldum lífs-
ins, svo að hann geti risið upp í mætti sínum
og ófjötraður leitað á fund guðs síns?“
(Kahlil Gibran).
Ég bið góðan guð að blessa og
styrkja Ingibjörgu sem nú á um
sárt að binda svo og alla aðra ást-
vini Hafsteins Bjömssonar.
Ragnheiður Guðnadóttir.
Minning
Guðbjörg Pálsdóttir
Fædd 4. desember 1915
Dáin 15. ágúst 1992
Guðbjörg Pálsdóttir, mágkona
mín, andaðist laugardaginn 15.
ágúst síðastliðinn á sjötugasta og
sjöunda aldursári. Hún var fædd í
Reykjavík, dóttir Páls Magnússon-
ar jámsmíðameistara og konu
hans, Guðfínnu Einarsdóttur.
Páll Magnússon var úr Mosfells-
sveit, fædduA877, sonur Magnús-
ar Pálssonar bónda í Lambhaga og
konu hans, Guðbjargar Jónsdóttur
frá Helgafelli. Meðan Páll var enn
í bemsku dó móðir hans frá stóram
bamahópi. Sökum fátæktar leystist
heimilið þá upp og var bömunum
dreift til ættingja eða vandalausra.
það urðu örlög margra bama hér
á landi fyrr á áram. Páll ólst upp
hjá Guðna Guðnasyni bónda á Keld-
um, en þegar hann hafði aldur til
réðst hann í læri til Þorsteins Tóm-
assonar jámsmiðs í Reykjavík. Þor-
steinn hafði smiðju sína í Lækjar-
götu 10, hjá íbúðarhúsi sem hann
reisti sér.
Páll var athafnasamur jám-
smíðameistari í Reykjavík og kunn-
ur fyrir hagleik, vandvirkni og
áreiðanleik. Vildu því margir eiga
viðskipti við hann, ekki síst opin-
berar stofnanir. Meðal verkefna
hans var járnsmíði við hús Land-
bókasafnsins við Hverfisgötu. Það
var reist á áranum 1906-7 og
markaði á ýmsan hátt tímamót í
byggingarsögu Reykjavíkur. Eftir
það var Páll eitt ár í Kaupmanna-
höfn við framhaldsnám í járnsmíði.
Með vinnu og reglusemi tókst hon-
um að koma fótum undir góðan
efnahag.
Guðfínna Einarsdóttir, kona
Páls, var fædd 1888, dóttir Einars
Einarssonar organista, söngkenn-
ara og smiðs í Hafnarfírði, og konu
hans, Sigríðar Jónsdóttur. Þau hjón
voru bæði úr Hreppum, hann frá
Laxárdal, en hún frá Hörgsholti.
Einar var annálaður hagleiksmað-
ur, smíðaði m.a. 16 orgel, flest
fyrir kirkjur, og jafnvel saumavél
handa konu sinni. Hann andaðist
er hann var innan við fertugt.
Heimili þeirra leystist þá upp og
börnunum þeirra ungum komið í
fóstur, en Guðfinna fylgdi þó móð-
ur sinni um skeið, uns hún fór
unglingur til frænku sinnar Guð-
rúnar, konu Magnúsar Blöndal tré-
smíðameistara í Lækjargötu 6 í
Reykjavík. í Lækjargötu lágu leiðir
þeirra Guðfínnu og Páls Magnús-
sonar saman. Þau gengu í hjóna-
band árið 1912.
Páll reisti sér íbúðarhús og járn-
smiðju á Bergstaðastræti 4, á horni
Bergstaðastrætis og Skólavörðu-
stígs. Þar stóð heimili þeirra Guð-
finnu alla tíð. Börn þeirra urðu
átta: Sigríður, gift Hauki Gröndal,
Einar, kvæntur Guðlaugu Valdi-
mars, Guðbjörg, gift Áma
Tryggvasyni, Kristín, gift Einari
B. Pálssyni, Guðrún, gift Ame Ull-
stein í Svíþjóð, Brynhildur, ógift,
Magnús, kvæntur Kristrúnu Hreið-
arsdóttur, og Jóhann, kvæntur
Hrafnhildi Jónsdóttur. Börnum
þeirra Páls og Guðfinnu var í blóð
borin verklagni og listfengi. Af
þeim eru nú Sigríður, Einar, Guð-
björg og Magnús látin. Guðfinna
andaðist árið 1950, en Páll 1960.
Guðbjörg Pálsdóttir var hið
þriðja af börnum Páls og Guðfinnu,
fædd 4. desember 1915. Hún ólst
upp á traustu, mannmörgu heimili
í glaðværam systkinahópi. Þá voru
komnir aðrir tímar en þegar æsku-
heimili beggja foreldra hennar voru
að sundrast. Minning um þá tíma
var rík á fyrri hluta þessarar aldar.
Að loknu skólanámi í Reykjavík
sigldi Guðbjörg til Danmerkur árið
1934 til náms í hússtjórnarskólan-
um í Soro. Þangað fóru margar
íslenskar stúlkur á þeim áram. í
Danmörku kynntist hún lögfræði-
stúdenti, Áma Tryggvasyni. Þau
gengu í hjónaband sumarið 1936,
er hann hafði lokið lögfræðiprófí í
Háskóla ísland.
Árni Tryggvason var fæddur í
Reykjavík árið 1911, sonur
Tryggva Árnasonar trésmiðs og
konu hans, Arndísar Jónsdóttur.
Hann var bekkjarbróðir minn og
vinur úr Menntaskólanum í Reykja-
vík. Árni var mikill námsmaður og
listfengur. Hann varð fulltrúi lög-
mannsins í Reykjavík 1936, borg-
ardómari í Reykjavík 1944, hæsta-
réttardómari 1945, sendiherra ís-
lands í Svíþjóð 1964 og síðan i
mörgum öðram löndum. 'Hann and-
aðist árið 1985.
Þau Guðbjörg og Árni komu sér
upp fögra heimili í nýbyggðu húsi,
Sóleyjagötu 23. Mér er minnisstætt
er ég kom gestur á heimili þeirra
og kynntist Guðbjörgu. Ég var þá
reyndar að stíga í vænginn við
systur hennar. Mér fannst mikið
til um, hvað Árni bekkjarbróðir
minn hafði eignast glæsilega konu
og um þann myndarskap og gest-
risni, sem einkenndi húsmóðurina.
En tíminn leið og svo fór að þau
Guðbjörg og Árni slitu samvistum
árið 1945. Guðbjörg bjó þó áfram
á Sóleyjargötu með börn sín. Á
næstu árum kom vel í ljós kjarkur
hennar, hugkvæmni og dugnaður.
Hún tók að sér margvísleg störf,
hafði mötuneyti og fór jafnvel eitt
sumarið til tilbreytingar í síldarsölt-
un norður á Raufarhöfn. Einna
drýgst mun það hafa orðið Guð-
björgu, þegar hún tók að sér að
sauma gluggatjöld á vegum versl-
ana á því sviði. Þar nýttist vel frá-
bært handbragð hennar og verks-
vit, og var mikil eftirspurn eftir
vinnu hennar. Hún hafði sérstaka
ánægju af tækninýjungum og beitti
þeim, hvenær sem færi gafst.
Guðbjörg bjó allmörg ár á Sóleyj-
argötu, en fluttist þá í hentugra
húsnæði í Stóragerði, síðan í Foss-
vojgshverfi og loks í Hraunbæ 114
í Arbæjarhverfí. Heimili hennar var
alltaf jafnfagurt, hvar sem það var.
Böm Guðbjargar og Árna
Tryggvasonar era Tryggvi, fæddur
1936, og Arndís Sigríður, fædd
1940.
Tryggvi er framkvæmdastjóri og
myndlistamaður. Kona hans er
Erla Gunnarsdóttir snyrtimeistari.
Arndís Sigríður er innanhússhönn-
uður og jafnframt bókasafnsfræð-
ingur í Myndlista- og handíðaskóla
íslands. Maður hennar er Jón E.
Böðvarsson verkfræðingur.
Árið 1949 eignaðist Guðbjörg
dóttur, Björgu Friðriksdóttur, með
Friðriki Bertelsen. stórkaupmanni.
Björg ólst upp hjá móður sinni.
Maður hennar er Haukur Ólafsson.
Þau hjón bjuggu í Bandaríkjunum
i nokkur ár, en stunda nú veitinga-
og verslunarrekstur hér á landi.
Öll börn Guðbjargar hafa fengið
í vöggugjöf verkhyggni og list-
fengi. Bamabörn hennar era orðin
tíu að tölu.
Guðbjörg Pálsdóttir hélt gjörvi-
leika sínum og reisn til hinstu
stundar. Ég votta aðstandendum
hennar samúð og kveð mágkonu
mína með þökk í huga fyrir vináttu
hennar.
Einar B. Pálsson.