Morgunblaðið - 25.08.1992, Blaðsíða 50

50
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 25. ÁGÚST 1992

Ríkisendurskoðun telur óeðlilega staðið að kaupum á eignum Sigló
Ríkíð tapaði 177 milljónum
á að verja 64 milljóna kröfu
RÍKISENDURSKOÐUN telur að ekki hafi verið staðið að kaupum
ríkissjóðs á eignum Sigló hf. á Siglufirði á eðlilegan hátt. í athuga-
semdum stofnunarinnar við ríkisreikning ársins 1990 kemur fram
að ríkissjóður tapaði 177 milljónum kr. á kaupum á eignum fyrirtæk-
isins. Ráðist var í kaupin með það fyrir augum að tryggja 64 millj-
óna kr. krðfu ríkissjóðs í þrotabúið en hún var tryggð með 13. veð-
rétti í fasteign fyrirtaekisins. Ríkið tapaði 112,7 milljónum kr. hærri
upphæð á þessum viðskiptum en tapast hefði ef ekkert hefði verið
aðhafst til að veija kröfuna. Yfirskoðunarmenn ríkisreiknings segja
að bæta þurfi vinnubrögð ríkisins við kaup á fasteignum og tækjum.
í skýrslu sinni segir Ríkisendur-
skoðun m.a. þannig frá þessum við-
skiptum: Þann 10. október 1989
keypti ríkissjóður íslands fasteign-
ina Norðurgötu 20 á Siglufirði, eign
Sigló hf., á nauðungaruppboði fyrir
sem aldrei bregst
J.S.Helgason Draghálsi 4 S: 68 51 52
m
Ný gerð bamabílstóla
* Fyrir böm frá fæðingu
til 5 ára aldurs.
* Þægilegar 5 punkta fest-
ingar með axlapúðum.
* Stillanlegur.
* Stólnum má snúa með
béikið fram (->9kg.) eða
eiftur (9-18kg.).
* Má hafa frístandandi.
* Vasi á hlið, fyrir leikföng
eða annað.
* Auðvelt að taka áklæðið
af og þvo það.
* Viðurkenndur.
* Verðkr. 10.998,-
Borgartúni 26
Síml: (91) 62 22 62
Mynds.:(91) 62 22 03
90 milljónir kr. Eignin var keypt
með það fyrir augum að tryggja
kröfu ríkissjóðs á 13. veðrétti sem
á uppboðsdegi nam 64,4 milljónum
kr. Yfírtekin lán ríkissjóðs að 13.
veðrétti námu 87,4 milljónir kr. og
útlagður kostnaður við kaupin nam
5,4 milljónir kr. Ríkissjóður fékk
því ekkert upp í kröfu sína á 13.
veðrétti og lánið þar með tapað.
Ennfremur keypti ríkissjóður vélar
og tæki Sigló hf. að fjárhæð 29,7
milljónir kr. Kostnaður ríkissjóðs
vegna kaupanna ásamt tapaðri
kröfu hans nam því 186,9 milljón-
um.
4. september 1990 seldi ríkissjóð-
ur þessar eignir með makaskipta-
samningi til Ingimundar hf. fyrir
75 milljónir kr. Við makaskiptin var
lán að fjárhæð 2,1 milljón afskrif-
að. Framlag ríkissjóðs vegna þrota-
bús Sigló hf. að frádregnu sölu-
verði þess nam þannig 114,1 milljón
kr. og var sú fjárhæð færð til gjalda
hjá ríkissjóði á árinu 1990.
Við makaskiptin keypti ríkissjóð-
ur Súðavog 6 í Reykjavík af Ingi-
mundi hf. á 117,5 milljónir kr. Sú
eign var seld Sláturfélagi Suður-
lands í mars 1991 fyrir 54,5 milljón-
ir kr. Sölutap ríkissjóðs vegna þeirr-
ar eignar nemur því 63 milljónum
kr. og heildartap ríkissjóðs vegna
Siglómálsins varð 177,1 milljón kr.
Að mati Ríkisendurskoðunar var
ekki staðið að kaupum ríkissjóðs á
eignum Sigló hf. á eðlilegan hátt.
„Kaup ríkissjóðs voru gerð með það
fyrir augum að tryggja hagsmuni
ríkissjóðs þannig að það fengist
greitt upp í þær kröfur sem hvíldu
á þrotabúinu. Kaupverð eigna Sigló
hf. hlaut því að byggjast á mati
um væntanlegt söluverð þeirra. I
þessu tilviki tapaði ríkissjóður ekki
einungis kröfu sinni í þrotabúið
heldur lagði út í kostnað sem fékkst
ekki bættur við sölu eignanna. Rík-
isendurskoðun telur að það eigi að
vera meginreglan í tilvikum sem
þessum að boðið sé í eignir í þeim
tilgangi að tryggja hagsmuni ríkis-
sjóðs fyrst og fremst. Ef það er
hins vegar ætlun stjómvalda að
styrkja atvinnulíf á viðkomandi stað
er eðlilegra að slíkt framlag til fyrir-
tækja eða atvinnuvega sé ákvarðað
í fjárlögum viðkomandi fjárlaga-
árs,“ segir í athugasemdum Ríkis-
endurskoðunar.
Yfirskoðunarmenn ríkisreiknings
vekja sérstaka athygli á þessu máli
í skýrslu sinni og telja, í ljósi þessa
tilviks, að bæta þurfi vinnubrögð
vegna kaupa og sölu ríkissjóðs á
fasteignum, vélum og tækjum.
10. október 1989
IRíkissjóður kaupir Norðurgötu 20
á Siglufirði á nauðungaruppboði
fyrir 90 mkr. til að tryggja 64,4 mkr.
kröfu á 13. veðrétti.
2Ríkið yfirtekur lán á 1 .-12. veðrétti
samtals 87,4 millj. kr að viðbættum
kostnaði, 5,4 millj. kr., alls 92,8 millj. kr.
Krafa ríkissjóðs tapast.
i Ríkið kaupir vélar og tæki SIGLÓ á
129,7 millj. kr.
64,4
millj. kr.
92,8
millj. kr.
29,7
millj. kr.
KOSTNAÐUR RÍKISINS: 186,9 millj. kr.
4. september 1990
4Ríkið selur Ingimundi hf. Norður-
götu 20 í makaskiptum á 75
millj. kr. (lán að fjárhæð 2,1 millj. kr.
afskrifað)
75,0
millj. kr.
SRíkið kaupir Súðarvog 6 í R.vík. í
makaskiptum við Ingímund hf. á
117,5 millj. kr.
27. mars 1991
#1 Ríkið selur Sláturfélagi Suðurlands
11 Súðarvog 6 á 54,5 millj. kr.
Sölutap: 63 millj. kr.
HEILDARTAP RÍKISINS:
17,5
millj. kr.
Dýptarmælir fyrir skurðgröfur - ný íslensk uppfinning
Tækið getur aukið afköst
skurðgrafa um allt að 10%
- segir hönnuður mælisins, Kristján Ingvarsson
HANNAÐUR hefur verið sér-
stakur dýptarmælir sem er hugs-
aður til notkunar í skurðgröfum.
Uppfinningin er alíslensk og er
hönnuðurínn Kristján Ingvars-
son verkfræðingur. Hugmyndina
að dýptarmælinum fékk hann við
nám í Bandaríkjunum en hann
lauk hönnun tækisins í ágústbyrj-
un. Hann hefur notið aðstoðar
nokkurra manna, þar á meðal
tveggja sona sinna. Tækið hefur
nú verið reynt og hafa væntingar
faríð fram úr björtustu vonum.
Tækið er hagkvæmt að mati
Kristjáns og getur það í ákveðn-
um tilfellum aukið afköst um tíu
prósent.
Kristján Ingvarsson er verkfræð-
ingur og nam fyrst fræði sín við
Háskóla íslands. Hann fór því næst
í framhaldsnám bæði í Svíþjóð og
Bandaríkjunum. í Bandaríkjunum
lagði hann stund á læknisfræðilega
verkfræði, „biomedical engineer-
ing“, og frá því hann kom heim til
íslands hefur hann starfað við háls-,
nef- og eymalækningadeild Land-
spítalans, sem sérfræðingur í jafn-
vægismælingum.
Fékk hugmyndina árið 1978
„Ég fékk hugmyndina að tækinu
á þeim árum þegar ég var við nám
í Bandaríkjunum, “ sagði Kristján í
samtali við Morgunblaðið. „Ég var
þar ásamt félaga mfnum Einari
Bachmann sem var í bygginga-
bransanum og við veltum því fyrir
okkur hvort ekki væri hægt að
hanna tæki sem mældi þá dýpt sem
gröfur græfu. Þetta gerðist árið
1978 þannig að upprunalega hug-
myndin er ekki ný af nálinni."
Morgunblaðið/KGA
Kristján Ingvarsson hönnuður dýptarmælisins sést hér sýna stjórn-
anda gröfu hvemig nota eigi mælinn. Skurðgrafa þessi er sú fyrsta
sinnar tegundar, sem búin er tækinu.
Fmmgerð tækisins hannaði Krist-
ján árið 1979 og var hún prófuð
það ár og hið næsta. Hún var sett
á 10 gröfur en reynslan gaf ekki
góða raun að mati Kristjáns.
„Skynjararnir voru ekki góðir og
tölvan, sem notuð var hvergi nærri
nógu nákvæm. Ég hef því áætlað
að fullþróað tækið eins og það lítur
út í dag sé að minnsta kosti 100%
nákvæmara."
Þráðurinn tekinn upp að nýju
Það var ekki fyrr en árið 1988
að Kristján fór aftur að hanna tæk-n
ið af fullum krafti. „Ég hugsaði
með mér að það væri heldur annar-
legt að vera með einkaleyfi á hug-
mynd í Bandaríkjunum og Kanada
til ársins 2002 og aðhafast ekkert
í málinu. Ég einsetti mér því að.
klára þetta og fékk til liðs við mig
syni mína. Það var svo loks nú í,
ágústbyijun að við lukum hönnun
tækisins að fullu og settum það svo
í prufu í kjölfarið. Og satt best að
segja gekk sú prófun vonum fram-
ar. Ekki nóg með að það virkaði
heldur reyndust notkunarmöguleik-
ar fjölbreyttari en við gerðum ráð
fyrir."
Það eru fjórir menn sem hafa
átt þátt í hönnun tækisins. Þáttur
Einars Bachmann er áður nefndur
en synir Kristjáns, verkfræðinem-
arnir Trausti og Arnar, hafa einnig
aðstoðað föður sinn. Trausti á heið-
urinn af því að hafa útbúið forritið ,
að mælinum en að sögn Kristjáns
hefur sú vinna tekið þijú sumur.
Loks var Snorri Kristjánsson, vél-
búnaðarhönnuður, fenginn til að
smíða sjálft tækið og örgjörvann.
Mikilvægt að ná markaði fijótt
í máli Kristjáns kom fram að
markaður fyrir þetta tæki er galop-
inn. Ekkert tæki er til sem vinnur |
á sama hátt og því leyfir Kristján ,
sér að vera bjartsýnn. Hann segir
skurðgröfur vera að minnsta kosti .
um 2 milljónir að tölu í heiminum
og ekki skipti máli hvort grafan sé
gömul eða ný. „Við höfum hugsað
okkur að einbeita okkur að íslensk-
um markaði fyrst um sinn. Það er .
erfitt og dýrt að koma vöru á mark- (
að í útlöndum.“ - ,
Það að eiga hugmynd segir Krist- ,
ján vera tölulega ódýrt. „í grófri [
einföldun má segja að ef hugmynd
kostar 1 krónu þá muni kosta um
10 krónur að útbúa fyrsta tækið
og jafnframt 100 krónur að setja
tækið á markaðinn. Nú erum við ,
búin að hanna tækið og það eru ,
10 krónur en núna vantar okkur 4
90 krónurnar!" 4
Aðpurður kvað Kristján nokkra 4
kynningu hafa farið fram bæði í
Evrópu og Bandaríkjunum. Hann
hafi farið á sýningu í Flórída þar
sem vel hafi verið tekið á móti hug-