Morgunblaðið - 30.08.1992, Blaðsíða 29

8£
29
um íslenskt mál. Síðar á þessu ári
stefnum við að útgáfu á íslenskri
orðabók Björns Halldórssonar, með
latneskum og dönskum þýðingum,
sem gefin var út í Kaupmannahöfn
1814. Á næsta ári er áætlað að
gefa út íslenska orðabók með lat-
neskum þýðingum eftir Guðmund
Andrésson, sem fyrst var gefin út
1683, og latneska orðabók með ís-
lenskum skýringnm, „Kleyfsa" Jóns
Árnasonar, sem kom út 1738. Um
leið og orðabækurnar verða tölvu-
settar stefnum við að því að færa
þær inn í gagnasafn Orðabókarinn-
ar.
Umbrot og setning bóka fer fram
hjá okkur og sparar það okkur mik-
inn tíma og fjármagn. Fyrsta orða-
bókin sem við settum sjálf var Orð-
sifjabókin og ástæða þess að við
fórum upphaflega út í að setja verk-
ið sjálf var sú að þegar til stóð að
prenta bókina treysti prentsmiðjan,
sem tekið hafði að sér verkið, sér
ekki til að prenta bókina án aðstoð-
ar erlendis frá, þar sem uppsetning
hennar er mjög flókin. Það tók okk-
ur um tvo mánuði að bijóta um
Orðsifjabókina, sem er mikil að vöxt-
um, en það telst ekki langur tími.“
Jörgen segir að ein algengasta
spurningin sem að sér sé beint, sé
líklega sú hvort tími hinna prentuðu
orðabóka sé ekki senn á enda og
einfaldast að dreifa þeim í tölvu-
tækri mynd. „Tölvutækar orðabæk-
ur eru ekki alveg nýjar af nálinni,
hinar fyrstu litu dagsins ljós í tengsl-
um við villuleitarforrit í ritvinnslu-
kerfum og nú eru samheitaorðabæk-
ur í tölvu orðnar algengar víða er-
lendis. Sömuleiðis er nokkuð um að
forlög bjóði orðabækur sínar til sölu
á disklingum, ég nefni Oxford-útgáf-
una bresku og Gyldendal í Dan-
mörku auk íslensk-ensku orðabókar-
innar frá Iðunni. Oxford English
Dictionary sem er stærsta orðabók
yfir enska tungu, 20 bindi, er fáan-
leg á geisladiski og þar má auðveld-
lega finna orð frá ákveðnum tímabil-
um, orð sem eiga sér norrænar ræt-
ur og annað í þeim dúr, en slíkt er
nánast óvinnandi vegur í hinni prent-
uðu gerð. Hins vegar hefur hin tölvu-
tæka gerð enga sérstaka kosti þegar
kemur að því að lesa einstaka grein-
ar. Það er því aðeins að áhugi sé á
því að leita í bókinni óháð stafrófs-
röðun greinar sem hin tölvutæka
gerð hefur einhverja kosti.
Fólk virðist oft halda að þegar
bók sé komin í tölvutæka gerð opn-
ist þegar möguleikar á því að gefa
hana út sem tölvuorðabók. Svo þarf
ekki vera, lestrarhraði af skjá er að
minnsta kosti 30% hægari en af bók
og einnig er ákaflega erfitt að fá
yfirlit um það sem geisladiskurinn
geymir, en þykkt bókar gefur hins
vegar til kynna hversu ítarleg hún
er.
Ég tel þó líklegt að tölvutækar
orðabækur verði algengar þegar
fram líða stundir. Ástæður þess eru
margar. I fyrsta lagi eru tölvur orðn-
ar almenningseign og því ætti að
vera töluverður markaður fyrir
tölvuorðabækur. í öðru lagi er kostn-
aður geymslumiðilsins orðinn hverf-
andi ef hugað er að útgáfu á geisla-
diski, sem hæglega rúmar margar
venjulegar orðabækur. I þriðja lagi
niá nefna möguleika á sveigjanlegri
aðgangi að orðabókum í svonefndum
ítarkerfum (hypertext). Slík kerfí
gefa möguleika á textauppsetningu
sem ekki er línuleg, heldur byggir á
tengingum á milli textahluta. Slíkar
millivísanir hafa tíðkast í bókum en
yandi getur verið að fylgja þeim eft-
ir sem skyldi í prentuðum texta.
Eitt skýrasta dæmið um orðabók
sem fellur vel að slíkri uppsetningu
er Orðsifjabók Ásgeirs Blöndals
Magnússonar þar sem vísað er mik-
ið á milli greina.
Af þessu leiðir þó alls ekki að tími
hinna prentuðu orðabóka sé að líða
undir lok. Hin prentaða bók hefur
reynst langtum lífseigari en menn
kannski töldu fyrir nokkrum árum.“
vppr ts'jdá .os suoAaumug aioAjaííunaoM
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 30. ÁGÚST 1992
NAMSMANNALINA BUNAÐARBANKANS
SEM BER SAMAN KJÖR, REYNSLU OG ÞJÓNUSTU
Það er engin tilviljun að Stúdentaráð Háskóla íslands og Samband islenskra
námsmanna erlendis gengu til samstarfs við Búnaðarbankann!
Fyrir hverja? Alla námsmenn 18 ára og eldri
Lánafyrirgreiðsla, eldri nemar Lánar námsmönnum sem komnir eru á 2. önn eða lengra allt að 100% af lánsloforði LÍN
1-árs nemar Lánar námsmönnum á 1. önn allt að 90% af lánsloforði en allt að 100% eftir það
Vaxtakjör 13.5% vextir fyrir alla námsmenn - líka 1. árs nema
Lánsform Yfirdráttarlán, reikningslán
Annar kostnaður Enginn
Sveigjanleiki endurgreiðsina Ef greiðsla frá LÍN er lægri en lánsloforð t.d. vegna ófullnægjandi námsarangurs á nams- maður kost á að gera upp mismuninn með sumar- tekjum og/eða með því að ná tilskyldum náms- árangri í upptökuprófi að hausti. Möguleg skuld- breyting á láni ef tafir verða í námi s.s. vegna veikinda eða barns- burðar
Ábyrgðarmenn Einn
Alþjóðlegt hraðbankakort Já, semgildirá 95.000 stöðum
Kostnaður við sfm- sendingu á 50.000 kr. 400 kr. þ.e. 150 kr. + 0,5% af upphæð
Kostnaöur við að búa til 5.000 kr. ávísun, aigengt vegna umsókna um skólavist 90 kr. þ.e. 0,5% af upphæð en lágmark er 90 kr.
Námsstyrkir A.m.k. 8
Yfirdráttarheimild, ókeypis ef ekkl nýtt 50.000 kr.
Ráðgjafi um LÍN Já
Afsláttur af flutnlngsgjaldi búsióða með Samskipum hf. 5%
Lán vegna búslóðaflutninga Já
Námslokalán Já
Frf tékkhefti Já,fyrstu 3
Sklpulagsbók Já
Endurgreiðslukerfi námslána Já
#
0
o
NÁMSMANNALÍNAN - SVARAR KRÖFUM NÁMSMANNA
NÁMSB
BUNAÐARBANKINN
-Traustur banki