Morgunblaðið - 03.12.1992, Qupperneq 10

Morgunblaðið - 03.12.1992, Qupperneq 10
10 MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 3. DESEMBER 1992 Fullveldistónleikar í Þjóðminjasafninu _________Tónlist____________ Jón Ásgeirsson Fullveldistónleikar, er nafn á tónlistarþætti, sem Ríkisútvarpið hefur unnið í samvinnu við Þjóð- minjasafn íslands og ráðgert er að halda 1. desember ár hvert. Þeir fyrstu, sem haldnir voru á síðasta ári, voru helgaðir minn- ingu Sveinbjörns Sveinbjömsson- ar, tónskálds, en í ár var þess minnst að öld er liðin frá fæðingu Inga Tómasar Lárussonar, tón- skálds. Tónleikamir voru haldnir í forsal Þjóðminjasafnsins og nú, sem fyrr, var leikið á píanó það sem talið er að hafi verið í eigu Sveinbjöms Sveinbjörnssonar. Jón Þórarinsson, tónskáld, flutti skemmtilegt og fróðlegt erindi um Inga T. Lárasson og fjallaði m.a. um uppvaxtarár hans á Seyðisfirði og kynnti tón- smíðar hans en nokkur laga Inga vora sungin af Elínu Ósk Oskars- dóttur og John Speight með píanóleikurunum Sveinbjörgu Vilhjálmsdóttur og Þóra Fríðu Sæmundsdóttur. Flutningur lag- anna var fallega útfærður og gaf nokkram laganna nýja vídd að heyra þau svo vel túlkuð. Lýsing Jóns Þórarinssonar á iðkun tón- listar um aldamótin síðustu á Seyðisfirði var einkar skemmtileg og jafnvel myndræn. Hann greindi frá því, að á æskuheimili Inga Lár, eins og hann var nefnd- ur af kunnugum, var iðkuð tón- list, bæði söngur og hljóðfæra- sláttur. Til eru frásagnir af því, að karlakór hafi verið æfður í Lárasarhúsi og íbúar Seyðisfjarð- ar hafi safnast saman fyrir utan það, til að hlýða á sönginn. Lárus og tveir synir hans, auk Kristjáns Kristjánssonar læknis, sem lék á selló, æfðu strengjakvartett og taldi Jón mjög líklegt að það hafi verið fyrsti íslenski strengja- kvartettinn. Svo virðist sem Ingi Lár hafi öðlast nokkra spilareynslu á ýmis hljóðfæri en minna hafi farið fyr- ir kunnáttu í tónfræði, sem með- al annars skýrir það, hversu lítið og óveralegt er til af lögum hans í rituðu formi frá hans hendi. Hann lék þau og söng og þar í liggur einmitt sá galdur, hversu lögin voru samofin ljóðunum, þau voru ekki búin til sérstaklega, þau spruttu upp af ljóðinu, svo að þar er hvergi að finna tónferli sem heggur á textanum. Ég hef oft hugleitt það hvort Ingi Lár hafi í raun verið „séní“, því það er ekki einleikið hversu mörg laga hans era fólki munntöm. Kunn- átta hans setti honum ákveðnar skorður og því var sönglagið við- fangsefni hans og hann átti til þau stef, sem allir geymdu með sér en það er nokkuð sem ekki er hægt að skikka fólk til að gera. Perlur eins og Ó, blessuð vertu sumarsól, Nú andar suðrið sæla, í svanalíki lyftist moldin hæst og reyndar öll lög hans, eru tónsmíðar sem aðeins geta átt sér upprana í guðlega fagurfægðum tilfinningum og duldum sársauka í viðkvæmu hjarta listamanns. Nýjar bækur Bréf Jó- hanns Jóns- sonar skálds ÁÐUR óbirt bréf Jóhanns Jónssonar skálds til sr. Frið- riks A. Friðrikssonar frá 1912 til 1925 eru komin út í bók sem heitir Undarlegt er líf mitt. í kynningu útgefanda seg- irm.a.:„í bréfunum segir Jóhann Friðriki frá sínum hjartans mál- um, vonum og vonbrigðum, gleði og sorgum og sendir honum frumgerð ljóða sem áttu sum hver eftir að birtast á prenti. Bréfín era ekki síður merk heim- ild um mikla umbrotatíma í Evrópu, þau lýsa því glögglega hvernig ungum, næmum manni gengur að fóta sig í veröld á hverfanda hveli. Jóhann Jónsson fæddist árið 1896, hélt 1921 til Þýskalands þar sem hann dró fram lífið sjúk- ur af berklum til ársins 1932 er hann lést langt um aldur fram.“ Ingi Bogi Bogason bók- menntafræðingur bjó bréfin til prentunar, tengir þau saman, segir frá ævi Jóhanns og semur skýringar svo úr verður einskon- ar ævisaga ungs manns á áta- katímum. Siguijón Jóhannes- son, fyrrverandi skólastjóri, á Húsavík segir frá sr. Friðriki A. Friðrikssyni og Margrét Guð- mundsdóttir, sagnfræðingur safnaði myndum. Útgefandi er Vaka-Helga- fell. Jón Reykdal gerði kápu- mynd. Bókin er prentuð í Odda. Hún er liðlega tvö- hundruð blaðsíður og kostar 2.980 krónur. Listasafn Islands Finnsk aldamótalist og verk Jóhanns Eyfells TVÆR sýningar standa nú yfir í Listasafni íslands. Önnur er málm- verk eftir Jóhann Eyfells, hin er á finnskri aldamótalist, sem lánuð hefur verið frá Listasafninu í Turku. Sýning á verkum Jóhanns Ey- fells, sem staðið hefur síðustu vik- ur, hefur verið framlengd til 6. desember. Á sýningunni eru skúlptúrverk unnin úr málmi og era þau sýnd á efri hæð Listasafns- ins í tveimur sölum og glerbygg- ingu. Þegar hafa rúmlega 10.000 manns séð sýninguna Finnsk alda- mótalist. Verkin eru fengin að láni frá Listasafninu í Turku, sem á eitt merkasta safn aldamótalistar í Finnlandi. Þetta er í fyrsta skipti sem sýning frá þessu tímabili í finnskri myndlist er sýnd hér á landi og er hún í tveimur sölum Listasafnsins á neðri hæð. Verkin eru frá árum sjálfstæðis- baráttunnar í Finnlandi, 1880- 1910, sem eru samofin sjálfstæðis- vitund Finna. Þetta tímabil í finnskri myndlist er oft nefnt gull- öldin af Finnum sjálfum. Höfuðein- kenni tímabilsins er náttúraróman- tík og táknhyggja og aldamótalist- in sýnir sambland þessara ólíku strauma. Sýningin er hér á sama tíma og Finnar halda hátfðlegt 75 ára sjálf- stæði sitt 6. desember næstkom- andi. Framlag Listasafnsins til þeirra er þessi sýning sem er jafn- framt mikilvægasta framlag finnskrar menningar af því tilefni hér á landi. Sýningunni lýkur 13. desember og verður hún ekki fram- lengd. Leiðsögn í fylgd sérfræðings verður um sýninguna sunnudaginn 6. desember kl. 15.00 á þjóðhá- tíðardegi Finna. Blindrafélagið gefur út tvær nýjar hljóðbækur ÚT ERU komnar tvær nýjar hljóðbækur á vegum Blindrafé- lagsins. Bækurnar nefnast: Iðunn Steinsdóttir segir sögur og Vii- borg Dagbjartsdóttir segir sögur. I kynningu Blindrafélagsins segir: „Þær Iðunn Steinsdóttir og Vilborg Dagbjartsdóttir segja sögur á hvor á sinni snældunni. Iðunn segir fjórar sögur, sem gengið hafa í fjölskyldu hennar mann fram af manni og eru mjög gamlar. Þær eru: Sagan af Boggu og Kuldabola, Sagan af Góða, Sagan af Bitla og Sagan af hattinum Dembi. Viiborg Dagbjartsdóttir segir líka fjórar sögur. Þær eru af henni Boggu litlu sem bjó á Vestdalseyri við Seyð- isfjörð. Sögur Vilborgar eru eftirfar- andi: Bogga og boltinn, Krummi, Öskudagur og Fallin spýta. Sögur Iðunnar og Vilborgar eru mæltar af munni fram og henta eink- ar vel börnum frá þriggja til átta ára aldurs." Hvor snælda er um 15 mínútur á hvorri hlið. Sögumar eru stuttar, um 7 mínútur hver. Blindrafélagið hefur áður gefið út hljóðbækur fyrir almennan markað. Má þar nefna Dvergastein eftir Aðal- stein Ásberg Sigurðsson, sem var verðlaunabók Almenna bókafélags- Iðunn Vilborg ins í fyrra. Þá hefur Blindrafélagið gefið út nokkrar íslendingasögur, ásamt fleiri hljóðbókum er fást í bókaverslunum. Nýjar bækur Skáldsaga eftir Þráin Bertelsson HJALPARTÆKJASÝNING Opið hús verður í kvöld kl. 20.30 að Skógarhlíð 8. Fulltrúar allra seljenda gerfibrjósta, brjóstahalda og sundfata, kynna vörur sýnar. Kaffiveitingar. Allir velkomnir. SIGLA himinfley nefnist ný skáldsaga eftir Þráin Bertelsson. í kynningu útgefanda segirm.a.: „Vettvangur sögunnar er í Vest- mannaeyjum þar sem gömul og ný viðhorf takast á og undiralda sög- unnar skolar á land gömlu deiluefni sem nú verður ekki lengur skorast undan og leiða til lykta. Samkvæmt sígildri, íslenskri frásagnarhefð er sögumaður nafnlaus, ferðast um að tjaldabaki og bregður upp mynd- um af fólki og atburðum sem eiga sér fyrirmyndir í íslensku þjóðlífi í þúsund ár.“ Útgefandi er Skjaldborg hf. Verð 2.990 krónur. Þráinn Bertelsson Nýjar bækur ■ Útþrá heitir skáldsaga eftir Nemó Nemó, sem er pennanafn ungs höfunds. I kynningu útgefanda segir: „Skáldsagan segir frá unglings- stúlku sem lendir í hremmingum kynslóðaárekstus. Hún játar fyrir foreldram sínum að hafa fiktað við hass. Þeir snúa sér í örvæntingu til lækna sem ákveða að loka hana inni á stofnun. Þar hefst hin mikla barátta hennar fyrir réttlæti og frelsi.“ Útgefandi er Fjölva útgáf- an. Bókin er 190 bls. Prent- stofa G.Ben. sá um prentun. V^rð 2.480 krónur. ■ Lífsganga Lydíu - Með Guðmundi frá Miðdal heitir bók þar sem Helga Guðrún Johnson skráir ævisögu Lydiu Pálsdóttur Einarsson. í kynningu útgefanda segir m.a.: „Lydia ólst upp í heims- borginni Múnchen á umbrota- tímum á fýrri hluta aldarinnar en flutti árið 1929 til íslands með móður sinni, sem gift var listamanninum Guðmundi frá Miðdal. Lydia og Guðmundur felldu nokkru síðar hugi saman, en sú ást var forboðin og vakti hneykslan. Sambúð þeirra Guð- mundar stóð meðan bæði lifðu og eignuðust þau átta börn. í síðari heimsstyrjöld iágu þau undir grun um fylgispeki við nasista og fengu fyrirvaralaust hermenn með alvæpni inn á stofugólf.“ Útgefandi er Vaka-Helga- fell. Bókin er prentuð í Odda og er 188 bls. Verð 2.980 krónur. ■ Guðni rektor. Enga mél- kisuhegðun, takk! heitir bók sem Ómar Valdimarsson hefur skráð. í kynningu útgefanda segir m.a.: „Sjaldan hefur verið logn- molla í kringum Guðna Guð- mundsson, rektor Menntaskól- ans í Reykjavík. Hann segir mönnum miskunnarlaust til syndanna ef honum finnst þeir geta gert betur vill enga mél- kisuhegðun, takk! Útgefandi er Vaka-Helga- fell. Gunnar Baldursson hann- aði kápu bókarinnar og er hún prentuð í Odda. Bókin er 182 bls. og kostar 2.980 krón- ur. ■ Vel mælt heitir bók sem Sigurbjörn Einarsson tók sam- an. Þessi bók hefur að geyma ís- lenskar og erlendar tilvitnanir, fleyg orð úr ýmsum áttum. Bók- inni er skipt í 40 efnisflokka, þar á meðal Líf og lífssýn, Ást- in, Ættjörðin, Fjölskyldan og móðurmálið, Reynsla og sorg, Listir og menntun, Æskan, Ell- in, Guð, Bænin, Hamingjan, Satt og ósatt, Uppeldi, Gleði og gaman o.s.frv. Hér eru spak- mæli og tilvitnanir, orð til íhug- unar og dægradvalar. Útgefandi er Setberg. Bók- in er 250 bls. Verð 2.450 krón- ur. Vestur-íslenskar æviskrár, 6. bindi, eftir Jónas Thordarson er komin út. í kynningu útgefanda segir m.a.: „ Annars vegar er í bók- inni gerður heyrinkunnur á ís- landi nokkur þáttur af þeirri sögu, sem landar vorir hafa skapað í Vesturheimi. Á hinn bóginn á bókin að skapa mögu- leika á beinum persónulegum kynnum milli manna yfir hafið.“ Útgefandi er Skjaldborg hf. Verð 2.990 krónur.

x

Morgunblaðið

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.