Morgunblaðið - 15.12.1992, Blaðsíða 15

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 15. DESEMBER 1992
J;01 J'.UilMU'i.'IO .JI JI»j1)AG1IUH.Ih í'l(T.r--t-gv-i.;).'liOV'—
„Þeir stukku þeg-
ar aðrir hrukku“
Jónas Sigurgeirsson
Pálmi Jónasson
Nýjar
bækur
■ Út er komin bókin Leik-
ur blæjandi láns eftir hina
kínversk-bandarísku Amy
Tan í þýð-
ingu Rún-
ars Helga
Vignisson-
ar.
í kynn-
ingu útgef-
anda segir
m.a. um
söguefnið:
„Gamla kon-
an minntist
svans sem
hún keypti á hlægilegu verði
í Shanghai fyrir langalöngu.
Þessi fugl, skrumaði götusal-
inn, var einu sinni önd sem
reigði hálsinn og teygði í von
um að verða gæs og sjáðu nú!
- hann er of fallegur til að
borða hann. Síðan sigldu kon-
an og svanurinn yfír haf sem
var mörg þúsund li á breidd.
En þegar konan kom til nýja
landsins, Ameríku, rifu starfs-
menn útlendingaeftirlitsins af
henni svaninn og skildu hana
eftir með aðeins eina svans-
fjöður til minja.
Nú er konan orðin öldruð.
Hún átti uppkomna dóttur sem
talaði einungis ensku og
kyngdi meira af kóki en sorg.
Lengi hafði konuna langað til
að gefa dóttur sinni svans-
fjöðrina með þessum orðum:
„Þessi fjöður kann að virðast
einskis virði, en hún er komin
langan veg og ber með með
sér allt það góða sem ég vildi.“
Og árum saman beið hún þess
að geta sagt dóttur sinni þetta
á lýtalausri amerískri ensku.
Af einlægni frásagnargleði
tekst Amy Tan að fjalla um
samband austrænnar menn-
ingar og menningu Vestur-
landa og samband móður og
dóttur á eftirminnilegan hátt.
Útgefandi er bókaútgáfan
Bjartur. Bókin er 203 bls.
að stærð, prentuð í Prent-
smiðju Arna Valdemarsson-
ar. Kristín Ómarsdóttiir
teiknaði mynd á kápu. Verð
2.680 krónur.
■ Steiktir grænir tómatar
heitir skáldsaga eftir Fannie
Flagg í þýðingu Jóhönnu G.
Erfingsson.
í kynningu útgefanda segir
m.a.: „Þessi skáldsaga er að
sumu leyti harmræn skopsaga,
sem fjallar um líf fólks í Suður-
ríkjunum á tveim tímabilum
þessarar aldar. Fannie Flagg
tekst að færa sögu Suðurríkj-
anna á tímum Kreppunnar
miklu og réttindabaráttu
svertingja, til okkar daga, á
einstaklega hlýjan og minnis-
verðan hátt. Sagan er með
þjóðsagnablæ, fersk, heillandi
og pviðjafnanlega fyndin."
Útgefandi er Skjaldborg.
Bókin er 300 bis. Verð 2.490
krónur.
■ Blái engillinn heitir ævi-
saga Marlene Dietrich eftir
Donald Spoto í þýðingu
Hönnu Bachmann.
í kynningu útgefanda segir
m.a.: „Glæsileg og töfrandi,
þessi orð hafa næstum glatað
merkingu sinni, en eiga samt
best við þegar Marlene Di-
etrich er lýst. Hún var ein af
divum tuttugustu aldar, seið-
andi og dulúðug, leikferill
hennar spannaði sex áratugi
og hún var jafnvíg á kvik-
myndaleik og sviðsleik. Hæfi-
leikar og fágæt fegurð öfluðu
henni heimsfrægðar."
Útgefandi er Skjaldborg.
Verð 2.490 krónur.
__________Bækur_______________
Stefán Friðbjarnarson
íslenzkir auðmenn
Höfundar: Jónas Sigurgeirsson
og Pálmi Jónasson.
Almenna bókafélagið hf.
Prentvinnsla G. Ben. prentstofa
hf.
Hönnun kápu: Hvita húsið.
Orðið athafnaskáld er ekki að
finna í íslenzkum orðabókum, enda
nýtt af nál í tungunni. Það lýsir þó
betur en flest annað einstaklingum,
konum og körlum, sem yrkja á bók-
fell atvinnulífsins, þar sem framtak
og frumkvæði, fjármagn og þekk-
ing eru stuðlar, höfuðstafír og rím.
Ýmsir, sem koma við sögu í bók-
inni íslenzkir auðmenn, eru at-
hafnaskáld í þess orðs beztu merk-
ingu, þótt enganveginn sé hægt að
flokka alla þá er bókin nafngreinir
undir sama hatt. En trúlega eiga
þeir það sammerkt að eignarréttur-
inn, sem stjórnarskráin helgar, hef-
ur fremur hvatt en latt til framtaks
þeirra og frumkvæðis. Staðreynd
er að eignaréttar- og samkeppnis-
þjóðfélög 20. aldarinnar státa af
mun meiri verðmætasköpun og
þjóðartekjum á hvern vinnandi
mann en önnur samfélög, t.d. fyrr-
um ríki sósíalismans í Austur-Evr-
ópu, sem láta eftir sig rústir einar,
efnahagslegar og félagslegar.
„Ekki er synd að sönnum auði,“
segja höfundar bókarinnar í for-
mála hennar. Það er hins vegar
erfitt að skilgreina hugtakið „sann-
ur auður". Sums staðar í veröldinni
er himinhrópandi ginnungagap á
milli ríkra og fátækra. Það gildir
jafnt um einstaklinga og þjóðir. ís-
lendingar eru til dæmis auðug þjóð
samkvæmt upplýsingum höfunda.
„Meðaleign hvers íslendings er yfír
tvær milljónir króna og er með því
hæsta sem gerizt í heiminum,“ seg-
ir þar.
Auknefnið hinn ríki kemur víða
við í bóklegri og munnlegri geymd
þjóðarinnar. Stundum sem hrós-
yrði, stundum hið gagnstæða, og
fór eftir viðhorfum þess er það not-
aði. Það hefur hins vegar ekki farið
á milli-mála að íslenzkt samfélag
hefur í þúsund ár litið á eignir þegn-
anna sem skattstofn, m.a. til að
jafna lífskjör í landinu. Og þeim
mun hagstæðari sem þjóðfélags-
gerðin er atvinnulífínu og verð-
mætasköpuninni þeim mun betur
tekst að tryggja kostnaðarlega und-
irstöðu samhjálpar, félagslegrar
þjónustu og lífskjara í landinu.
Eignaskattur, tíund, var lögtek-
inn hér á landi þegar á elleftu öld
(1096) að frumkvæði kjrkjunnar,
Sæmundar fróða Sigfússonar í
Odda og Markúsar Skeggjasonar
lögsögumanns. Samkvæmt tíundar-
lögum í Grágás skyldu allir telja
fram og virða eignir sínar á hreppa-
samkomu að hausti og sverja að
rétt væri tíundað. Erlendis var tí-
undin tekjuskattur en hér eigna-
skattur. Hún var fyrsti skatturinn
sem lagður var á eftir eignum og
efnahag. Áður höfðu einungis tíðk-
azt persónuskattar.
Höfundar bókarinnar íslenzkir
auðmenn miða, að eigin sögn, við
200 milljóna króna eign þegar þeir
velja fólk til að fjalla um í bók sinni.
Eignamat „er alfarið á okkar
ábyrgð“, segir þeir í formála og hér
verður ekki lagt mat á mælikvarða
þeirra sem reyndar eru af ýmsum
toga. „Stuðst er við allar opinberar
upplýsingar sem fyrir liggja, svo
sem skattskrár, veðbókarvottorð,
brunabótamat, fasteignaskrá, upp-
lýsingar frá Hagstofu Íslands,
hlutafélagaskrá, ársreikninga fyrir-
tækja og gengi hlutabréfa," segir
í formála, en stundum virðist „lík-
indareikningur" einnig koma við
sögu.
Forvitnilegasti kaflinn er trúlega
sá síðasti, Nútíma víkingar, sem
íjallar um íslendinga sem efnast
hafa utan landsteina. Þann flokk
fylla kaupsýslumenn, listamenn,
íþróttamenn, fyrirsætur o.fl. Á
heimavettvangi flokka höfundar
fólk, sem frásögn þeirra nær til,
eftir starfsgreinum í samfélaginu.
Veruleikinn hefur ort_ margt
mannlífsævintýrið. Bókin íslenzkir
auðmenn tíundar nokkur slík. Og
vei þeim sem ei virðir sannleik þann,
sem veruleikinn yrkir kringum
hann, stendur einhvers staðar. Það
er á hinn bóginn ofvaxið þeim, sem
hér skrifar, að skýra til hlítar hvað
ræður auðsæld framtaksfólks í
samfélaginu, því ekki verða allar
ferðir um lendur atvinnulífsins til
fjár, eins og kunn orð úr þjóðarbú-
skapnum, skuldsetning og gjald-
þrot, vitna gleggst um. Það virðist
reyndar einnig vefjast fyrir höfund-
um bókarinnar. Réttur maður með
réttar hugmyndir á réttum tíma,
segja sumir. Þrotlaus vinna og ráð-
deild, samfara heppni, segja aðrir.
Og ekki má gleyma menntuninni,
þekkingunni og tækninni, sem flók-
ið samfélag líðandi stundar gerir
kröfu til, þótt skammt dugi ef áræði
skortir. Eða sjálfu fjármagninu,
sem máski er mikilvægasta vinnu-
tækið í atvinnulífínu og þjóðarbú-
skapnum. Trúlega þarf einhveija
töfrablöndu af þessu öllu, en ekki
sízt áræðið, einbeitinguna og
heppnina, sem og hvetjandi og vel-
viljað samfélag/starfsumhverfí. En
ef til vill er skýringin einfaldlega
sú sem felst í orðunum „þeir stukku
þegar aðrir hrukku".
eftir Guðjón Inga Eiríksson
og Jón Sigurjónsson
íkíty‘M
Enn me\ra skolaekop
Enn meira skólaskop er fjórða bindi hinna
bráöskemmtilegu og vinsælu skólaskops-bóka,
sem hafa að geyma safn af gamansögum úr
skólalífinu.
í Enn meira skólaskop fá allir sinn skammt, jafnt
kennarar sem nemendur.
Enn meira skólaskop er tilvalin jólagjöf til
kennara, nemenda - og allra sem vilja láta kitla
hláturtaugarnar um jólin!
EZUl
Spurningakeppnin okkar
Spurningakeppnin okkar er sjálfstætt framhald
bókarinnar Spurningakeppnin þín, sem hlaut
afar góðar viðtökur í fyrra. í Spurningakeppnin
okkar eru 600 fjölbreyttar spurningar og gátur
sem snerta áhugasvið allra. Bókin er þannig
uppbyggð að hún hentar jafnt fyrir tvo einstaklinga
sem tvö keppnislið.
Spurningabókin okkar er fróðleg og spennandi
bók sem sameinar fjölskylduna og
kunningjahópinn í skemmtilegum leik.
Spurningabókin okkar er möndlugjöfin í ár. Það
er ekki spurning!

: