Morgunblaðið - 15.12.1992, Qupperneq 68

68
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 15. DESEMBER 1992
mmátffl
f.Brtu bctfti/i cxÉ tima N(/ja £jcUand/ái'i
Afsakið. Þú misstir hansk-
ann.
TM Rm. U.S Pat Oft.—aU rights res«rved
• 1992 Los Angeies Times Syndicate
... að vera gjafmild þegar
jólin nálgast.
Ást er...
Ég hef verið kynntur fyrir
mömmu hennar. Hef ekki
hugsað mér að giftast henni.
HÖGNI HREKKVÍSI
BREF TIL BLAÐSINS
Aðalstræti 6 101 Reykjavík - Sími 691100 - Símbréf 691222
Erum við vakandi?
Frá Krístni T. Haraldssyni:
FYRIR um ári gekkst heilbrigðis-
ráðherra fyrir mikilli ráðstefnu und-
ir heitinu VERUM VAKANDI. Á
ráðstefnuna mættu allir þeir aðilar
víðs vegar af landinu sem á ein-
hvern hátt starfa við fíkniefnavand-
ann.
Þar báru saman bækur sínar
helstu sérfræðingar landsins á
áfengis- og vímuefnamálum og fóru
yfir frumvarp til laga um áfengis-
og vímuefnavandann, sem heilbrigð-
isráðherra hyggst leggja fram fyrir
Alþingi á þessu eða komandi ári.
Komin er út heljarmikil skýrsla frá
ráðstefnunni sem vert er að lesa og
kynna sér.
En hvar stöndum við svo? Ekkert
hefur ennþá verið aðhafst í málinu.
Vanþekking almennings á áhrifum
og skaðlegum afleiðingum vímuefna
er ótrúlega mikil. Meðal starfsstétta
sem vinna „með fólk“ er hún þó
talsverð. Almenningur er forvitinn
um fíkniefni og hlustar með athygli
þegar þau eru til umræðu. En skipu-
lagðar forvamir með fræðsluefni og
sjónvarpsþáttum era ekki til. Spum-
ingin er: Hvemig á að ná til ungling-
anna og koma þeim í skilning um
að vímuefni séu skaðleg? Margir
unglingar fá sína einu flkniefna-
fræðslu hjá kunningjum sem era í
neyslu og trúa því að hún sé skað-
laus og þar af leiðandi allt í lagi
að prófa.
í skólum er farið að halda kapp-
ræðufundi um að lögleiða beri
kannabis (hass) á íslandi og þykir
það orðið „töff“ að vera hlynntur
innleiðingu á kannabis. Hvemig
taka kennarar eða skólastjórar á
málinu? Telja þeir svona umræðu
líka „töff“? Hugsar enginn um þann
skaða sem svona umræða getur
haft í för með sér? Er ekki kominn
tími til þess að skipuleggja nám-
skeið um skaðsemi vímuefna fyrir
kennara, skólastjóra og aðra upp-
alendur?
Alþingi og lög
Hvernig hyggst Alþingi bregðast
við vandanum? Sérstök lög svo sem
umferðarlög og lög um ávana- og
fíkniefni ijúfa ekki skilorð, aðeins
brot á hegningarlögum. Þetta tákn-
ar að maður sem er á skilorði eða
hefur fengið reynslulausan úr fang-
elsi rýfur ekki skilorð þótt hann
selji fíkniefni. Aftur á móti er smá-
þjófnaður hegningalagabrot og rýf-
ur því skilorð.
Það era ekki til neinar viðmiðanir
um hvenær lyf eða fíkniefni fara
að hafa sljóvgandi áhrif á neytendur
þeirra og þeir orðnir hættulegir við
stjóm ökutækja í umferðinni. Þetta
mat er Iagt í hendur læknis, sem
skoðar viðkomandi og gerir skýrslu
um ástand hans. Þessar lækna-
skýrslur era yfírleitt svo loðnar að
enginn dómari treystir sér til að
svipta viðkomandi ökuleyfí á grand-
velli þeirra eða refsa á einn eða
annan hátt. í lögum er öll neysla
fíkniefna bönnuð. Liggur þá ekki
beinast við að svipta ökumenn, sem
era undir áhrifum fíkniefna eða
annarra lyíja, ökuréttindum, eins
og gert er við þá, sem era undir
áhrifum áfengis?
Er ekki í sumum tilfellum árang-
ursríkara að dæma menn í meðferð
eða aðra óhefðbundna refsingu
heldur en að sekta þá og sleppa síð-
an? Sekt getur verið hvetjandi fyrir
fíkniefnaneytenda. Hann þarf þá að
útvega meiri peninga fyrir fíkniefn-
um og til að greiða sektina. Auðveld-
asta leiðin fyrir hann er að búa til
neytendur og selja þeim fíkniefni til
að afla sér fjár.
Eitur lyfj amafían á leið
til Islands
Á íslandi era vægari refsingar
við innflutningi á eiturlyljum en í
Bandaríkjunum og Evrópu. Há-
marksrefsing við innflutningi á
fíkniefnum er 10 ár og skiptir engu
hversu mikið magn er um að ræða.
Enginn hefur fengið slíkan dóm hér
á landi.
Þyngsti dómur sem kveðinn hefur
verið upp hér á landi vegna fíkni-
efna var kveðinn upp nú um daginn
í hinu svokallaða „Stóra kókaín-
máli“ og fékk viðkomandi sjö ára
dóm.
Er ekki kominn tími til að endur-
skoða þessi lög? Island er land sem
liggur mitt á milli framleiðslu- og
markaðssvæðis fyrir kókaín og önn-
ur fíkniefni. Markaðurinn í Banda-
ríkjunum er mettur og stóra fíkni-
efnasöluhringimir stefna nú á Evr-
ópu.
Að undanfömu hefur ótrúlega
mikið magn af kókaíni verið gert
upptækt á Spáni, Bretlandi og í
Þýskalandi. Með tilliti til vægrar
refsingar hér á landi er það mjög
álitlegur kostur fyrir kókaínbaróna
að koma upp dreifíngarstöð fyrir
Evrópu á íslandi.
Erum við vakandi?
Fíkniefnavandinn skiptist í þijá
megin þætti. Þeir era: Innflutning-
ur, forvarnir og meðferð.
Það er ógemingur að spoma við
innflutningi á fíkniefnum á meðan
markaðurinn er fyrir hendi við þær
aðstæður sem við búum við í dag.
Við þurfum að taka upp nýjar að-
ferðir og sameina aðgerðir í barátt-
unni við fíkniefnin. Það þarf að
hætta skyndiáhlaupum í forvömum
og leggjast síðan í dvala.
Við þurfum að koma þessum
málaflokkum undir einn hatt og eitt
ráðuneyti. Ekki eins og það er í
dag, í sex ráðuneytum, sem ekki
vinna saman öðravísi en á eilífum
nefndarfundum, sem skila síðan
engum nefndarálitum tl yfírmanna
sinna. Við þurfum að horfa til fram-
tíðarinnar og heíja forvamimar
strax. Kenna bömunum sem era að
vaxa úr grasi að varast vímuefnin
svo að þegar þau verða að ungling-
um viti þau að þessi efni beri að
varast. Hefur þú lesandi góður horft
á bam þitt og spurt sjálfan þig:
Verður bam mitt fíkniefnum að
bráð?
KRISTINN T. HARALDSSON
bílstjóri utanríkisráðherra
Hringbraut, Ánanaust og Eiðis-
granda, kemur upp erfíð staða fyr-
ir þá, sem aka á innri hring torgs-
ins og inn á Eiðisgranda. Þeir
lenda að vörmu spori í óþægi-
legri sjálfheldu..."
Nú kemur upp spurningin, hvort
þetta „að vörmu spori“ sé þarna
rétt notað; mér hefur alltaf skilist,
að það ætti aðeins við, þegar maður
(þú) skreppur frá og kemur innan
skamms til baka, að fyrra spor
ætti ekki að vera orðið kalt. Reynd-
ar segir Halldór Halldórsson í bók
sinni „íslenzkt orðtakasafn: „að
mjög lítilli stund liðinni" og einnig;
„svo fljótt, að markið eftir fótinn
hefur enn ekki kólnað“. Og betur
kann ég við þá skýringu.
Þetta er nú allt saklaust, og ég
hefði sjálfsagt ekki minnst á það,
hefði ég ekki lesið í Mogganum í
dag boðskap fjármálaráðherrans,
með eftirfarandi, stórri fyrirsögn:
„Skattbyrði á almenning til að
forða atvinnuleysi". Ja, — mörgu
þarf hann að sinna blessaður, svo
sem og Marta hér áður fyrr!
Virðingarfyllst,
Haukur Eggertsson
Víkverji getur vel fallizt á, að
Haukur Eggertsson hafí lög að
mæla.
Víkverji skrifar
Nú hefur orgelið mikla í Hall-
grímskirkju verið tekið í
notkun og voldugir hljómar þess
bárast um Hallgrímskirkju í fyrra-
dag, við messu um morguninn og
á sérstökum vígslutónleikum síð-
degis. Orgelið setur mikinn svip á
kirkjuna enda er hljóðfærið fallegt.
Fólk getur tæpast skilið eða
skynjað þann merka menningarvið-
burð, sem hér hefur orðið nema
fara í kirkjuna, sjá orgelið og hlusta
á þá tónlist, sem frá því berst. Þess
vegna vill Víkveiji hvetja fólk til
að fara í Hallgrímskirkju og kynn-
ast af eigin raun þeim tímamótum,
sem orðið hafa í menningarsögu
þjóðarinnar með þessu hljóðfæri.
xxx
Nokkuð reglulegar sjónvarps-
sendingar frá umræðum á
Alþingi á vegum Sýnar ættu að
verða forráðamönnum þingsins
hvatning til að senda allar umræður
á Alþingi út í hljóðvarpi. Það getur
varlað kostnað mikla fjármuni mið-
að við nútíma tækni og sjálfsagt
að nota þá tækni til þess að auð-
velda þjóðinni að fylgjast með störf-
um þingsins.
Hitt er svo annað mál, að sjón-
varpssendingar, frá þinginu, hljóta
að verða þingmönnum nokkurt að-
hald um að vanda sig betur í ræðu-
stól. Það virðingarleysi, sem margir
þingmenn sýna Alþingi með því að
standa í ræðustól og tala lengi um
ekki neitt er ótrúlegt.
Fólk tekur eftir þessu og hugsar
sitt. Um það ættu þingmenn að
hugsa. Næstu daga má búast við
miklu málþófi stjórnarandstöðu-
þingmanna vegna EES-málsins.
Þeir ættu að leiða hugann að því,
hvaða áhrif sá málflutningur á eft-
ir að hafa á almenning og þá ekki
sízt þeirra eigin kjósendur. Það er
ekki víst, að þeir ríði feitum hesti
frá þeim leik.
xxx
Víkveija hefur borizt eftírfar-
andi bréf frá Hauki Eggerts-
syni:
„Heiðraði Víkveiji.
Oft bendir þú okkur samborgur-
um þínum á ýmislegt það, er betur
má fara í máii, sem og annað; yfir-
leitt er ég þér sammála, og þakka
pistlana.
í gær, þriðjudaginn 8. des., getur
þú um akstursleið í Vestur-bænum
(Reykjavík) á eftirfarandi hátt:
„Þegar ekið er vestur Hringbraut
og inn á hringtorg, sem tengir