Morgunblaðið - 13.02.1993, Blaðsíða 25

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 13. FEBRÚAR 1993
25
Jóhanna Sigurðardóttir félagsmálaráðherra
Sveitarfélögin sjái
um húsaleigubætur
JÓHANNA Sigfurðardóttir félagsmálaráðherra mæiti í gær fyrir frum-
varpi til húsaieigulaga. í fyrstu umræðu var að heyra að Alþýðubanda-
lagsmenn teldu sjálft frumvarpið a.m.k. sæmilegt. En hins vegar ræddu
þeir mjög og spurðu um fyrirhugaðar húsaleigubætur. Þeir Iögðu
þann skilning í orð félagsmálaráðherra að fallið hefði verið frá áform-
um um þær. Ráðherrann reyndi að leiðrétta þennan misskilning; þetta
væri spurning um framkvæmdina. Hún uppiýsti viðstadda um að það
væri nú í i athugun að sveitarfélögin sæu um þetta mái.
Frumvarpið sem félagsmálaráð-
herra mælti fyrir byggir á gildandi
lögum um húsaleigusamninga frá
árinu 1979 og er að meginstofni
samhljóða frumvarpi sem lagt var
fram á 115. löggjafarþingi að teknu
tilliti til umsagna sem um það hafa
borist.
Jóhanna Sigurðardóttir félags-
málaráðherra sagði að hér á landi
hefði ekki þróast öruggur og stöðug-
ur markaður fyrir leigjendur líkt og
þekktist víða hjá okkar nágrönnum.
Ein ástæða fyrir þessu ástandi væri
sú að aðstoð hins opinbera í hús-
næðismálum hefði í meira mæli og
jafnvel einvörðungu verið bundin við
Stuttar
þingfréttir
Fundur fellur niður
Ekki verður fundur á Alþingi á
mánudaginn eins og gert hafði ver-
ið ráð fyrir í starfsáætlun þingsins:
Salome Þorkelsdóttir, forseti Al-
þingis, sagði að taka yrði mið af
margbreytilegum aðstaeðum. Þing-
menn yrðu að sinna margvíslegum
skyidum utan þingsalar og einnig
yrði að taka nokkurt tillit til þess
að ófærð og illveður hefðu valdið
því að nýafstaðið þinghlé hefði
reynst mörgum þingmönnum
ódrýgra en þeir hefðu vænst og
sett áætlanir þeirra úr skorðum.
Þessu til viðbótar hefði verið hald-
inn aukafundur nú í þessari viku á
föstudegi. Og.næstkomandi mánu-
dag yrði ennfremur útför Einars
Olgeirssonar, hins áhrifamikla
flokksforinga og fyrrum þingmanns
kommúnista, sósíalista og síðar
Alþýðubandalagsins.
þá sem væru að eignast húsnæði.
Ræðumaður sagði að málefnum
leigjenda og leigumarkaðar hefði oft
verið lítt sinnt. En Ieiguíbúðir væru
nauðsynlegur valkostur og mikil-
vægt væri að skapa forsendur fyrir
góðum samskiptum aðila á leigu-
markaði.
Framsögumaður greindi tilhey-
rendum frá ýmsum nýmælum, má
m.a. nefna að ákvæði um fardaga
vor og haust falia niður, ekki væri
meiri þörf á að binda flutninga leigj-
enda milli ibúða við ákveðna daga
heldur en almenn íbúðaviðskipti sem
ættu sér stað allt árið.
Stofnuð verður sérstök kæru-
nefnd húsaleigumála sem bæði leigj-
endur og leigusalar gætu leitað til
vegna ágreinings um túlkun og
framkvæmd leigusamnings. Ákvæði
um fyrirframgreiðslur breytast veru-
lega. Lagt er til að skorður við fyrir-
framgreiðslu eigi aðeins við íbúðar-
húsnæði en samningsfrelsi gildi um
annað húsnæði. Einnig er lagt til
að skorður á fyrirframgreiðslunni
verði mildaðar frá því sem nú er.
Samkvæmt gildandi lögum öðlast
leigjandinn sjálfkrafa leigurétt í fjór-
faldan þann leigutíma sem hann
greiðir fyrir ef greiðslan er fyrir
meira en þijá mánuði. Þessi réttur
til framlengingar verður styttur úr
ljórföldum þeim tíma, sem leigjandi
greiddi fyrir, í þrefaldan.
í síðustu grein frumvarpsins er
lagt til að ákvæði frumvarpsins taki
gildi 1. júní 1993 og jafnframt er
mælt svo fyrir að aðilum beri, fyrir
1. september, að endurskoða samn-
inga sína til samræmis við ákvæði
frumvarpsins.
í lok framsöguræðu sinnar Iagði
félagsmálaráðherra til að þessu
máli yrði vísað til félagsmálanefnd-
ar.
Skýrsla um húsaleigubætur
Kristinn H. Gunnarsson (Ab-Vf)
tók undir orð félagsmálaráðherra um
að nauðsynlegt væri að leiguhúsnæði
væri raunhæfur valkostur í húsnæði-
skerfinu. Það væri Ijóst að Ieigu-
markaður hér væri tiltölulega smár.
Kristinn taldi það hamla þróun leigu-
markaðarins að skattalöggjöfin; ekki
væri komið til móts við leigjendur,
eins og gert væri gagnvart þeim sem
byggju í eigin íbúð, sem nytu vaxta-
bóta. Honum var spum eftir þvi hvað
liði áformum um að koma á sambæri-
legum ívilnunum til leigjenda með
húsaleigubótum.
Jóhanna Sigurðardóttir félags-
málaráðherra sagði húsaleigubætur
hafa lengi verið á döfinni bæði af
hálfu fyrri og síðari ríkisstjómar.
Félagsmálaráðherra greindi frá
því að nýlega hefði nefnd skilað til
hennar skýrslu og tillögum undir
heitinu „Almennar húsaleigubætur á
vegum sveitarfélaga". Þessar tillögur
hefðu verið unnar af nefnd með að-
ild Alþýðusambands íslands, ASÍ;
Bandalags starfsmanna ríkis og
bæja, BSRB; Kennarasambands ís-
lands, félagsmálaráðuneytisins, ijár-
málaráðuneytisins, Sambands ís-
lenskra sveitarfélaga og Húsnæðis-
stofnunar. Þama kæmu fram al-
mennar tillögur nefndarinnar. Fé-
lagsmálaráðherra sagði að tilögur
nefndarinnar litu sérstaklega að því
að framkvæmdin yrði á vegum sveit-
arfélaga en ekki gegnum tekju-
skattskerfið eins og hugmyndir hefðu
verið um í tfð fyrri ríkisstjómar sagð-
ist í framhaldi af niðurstöðu nefndar-
innar; skipað þriggja manna nefnd,
með aðild félagsmálaráðuneytis, Qár-
málaráðuneytis og Sambands ís-
lenskra sveitarfélaga, til þess að út-
færa frekari tillögur til að draga úr
húsnæðiskostnaði leigjenda. Hún
vænti þess að ekki myndi dragast
um of að þessi nefnd skilaði sér nið-
urstöðum.
Kristinn H. Gunnarsson sagði
að það gæti komið til greina að skoða
hvaða leiðir væm færar til að koma
á einhvers konar bótakerfi í gegnum
sveitarfélögin. En hins vegar taldi
Kristinn sig verða að draga þá álykt-
un að það hefði verið að kröfu Sjálf-
stæðisflokksis að fallið hefði verið
frá því að húsnæðisleigjendur skyldu
vera jafnréttháir húsæðiseigendum,
í gegnum skattakerfið. Jóhanna Sig-
urðardóttir félagsmálaráðherra
sagði það rangt Sjálfstæðismenn
sýndu þessum málum tómlæti; hún
hefði átt góð samskipti við Sjálfstæð-
isflokkinn og þingflokksformanns
hans um framgang þessa máls. Hún
sagði það einnig vera rangan skilning
Kristins H. Gunnarssonar að það
hefði verið krafa Sjálfstæðisflokksins
að leigjendur væru ekki jafnréttháir
í gegnum skattakerfið. BSRB, ASÍ
og Kennarasambandið hefðu átt að-
ild að nefndinni og hún hefði fjallað
ítarlega um þetta mál og komist að
þeirri niðurstöðu að rétt væri að óska
eftir því að fulltrúi Sambands ís-
lenskra sveitarfélaga tæki sæti í
nefndinni. Nefndin hefði talið það
skynsamlegt að skoða það að fram-
kvæmdin væri í höndum sveitarfé-
laganna. Það hefði m.a. verið litið
til þess að á vegum sveitarfélaganna
væri niðurgreiðsla á leiguhúsnæði,
og einnig hefðu sveitarfélög veitt
styrki til láglaunafólks sem yrði að
leigja á almennum markaði. Það
hefði því þótt skynsamlegt að athuga
það hvort ekki væri vænlegra að
hafa alla framkvæmd samræmda á
einni hendi heldur en að hafa tvöfalt
kerfí.
Jóhanna Sigurðardóttir benti á að
Samband íslenskra sveitarfélaga
hefði fallist á að skoða málið áfram
með félagsmálaráðuneyti og fjár-
málaráðuneyti með hliðsjón af þeim
tillögum sem fram hefðu verið sett-
ar. Geir H. Haarde (S-Rv) formaður
þingflokks Sjálfstæðismanna lýsti í
upphafi sinnar ræðu yfir ánægju með
það góða samstarf sem hefði verið
um samingu og undir búning þess
frumvarps sem nú lægi fyrir. En
hins vegar kæmu „ónot“ Kristins
H. Gunnarssonar í garð Sjálfstæðis-
flokksins þessu máli ekkert við. Hú-
saleigubæturnar væru í ákveðinni
meðferð og hann bað menn að bíða
rólega. Geir H. Haarde varaði menn
við ofureinföldun, það væri ekki ein-
falt mál að haga því þannig að öllu
réttlæti væri til skila haldið til allra
aðila.
Kristinn H. Gunnarsson sagði
að þær leiðir sem nú væri talað um
í gegnum sveitarfélögin gætu ekki
verið neinar almennar leiðir. Þær
hlytu að verða sértækar gagnvart
fólki, tekjutengdar, og fyrst og
fremmst beinast að félagslegu hús-
næði. Jóhönnu Sigurðardóttur fé-
lagsmálaráðherra óaði sú plagsiða
Kristins að „misskilja og snúa útúr“.
Húsleigubætur væru ekki útaf borð-
inu, þetta væri spuming um fram-
kvæmdina. Hvort hún skyldi vera í
gegnum skattakerfið eða hjá sveitar-
félögunum. Það væri líka rangt að
húsleigubætur beindust bara að fé-
lagslegum íbúðum. Nefndin hefði
fyrst og fremst beint sjónum sínum
að þeim hópi sem væri á almenna
leigumarkaðinum og enga aðstoð
hefði fengið.
300 miiyónir
Svavar Gestsson (Ab-Rv) sagði
að frumvarp það sem væri nú til
umræðu væri i grófum dráttum
sæmilegt en hins vegar gerði þing-
maðurinn ágreining við félagsmála-
ráðherrann um húsaleigubætumar.
Hann taldi ljóst aðVíkisstjómin hefðu
fallið frá áformum um húsaleigubæt-
ur. Hann sagði að nú væri búið að
eyðileggja það eiginhúsnæðiskerfi
sem áður hefði verið. í tengslum við
þessa umræðu væri því eðlilegt að
setja fram kröfu um að teknir yrðu
upp skatta- og tekjutengdir húsa-
leigustyrkir. Svavar vildi einnig fá
að sjá sem fyrst skýrslu þá sem fé-
lagsmálaráðherra vísaði sva mjög
til. Hann vildi einnig fá að vita um
hvaða upphæðir væri til umræðu í
sambandi við þetta kerfi sem væri
rætt um til aðstoðar eða húsaleigu-
bóta til leigjenda. Jólianna Sigurð-
ardóttir félagsmálaráðherra sagði
að samkvæmt umræddri skýrslu
væri hér um 300 milljónir króna að
ræða.
Umræðu um frumvarpið lauk en
atkvæðagreiðslu frestað.
Jöhanna
Sigurðardóttir
Gunnar Jóhann
Birgisson
Ríkir félagafrelsi á íslandi?
HEIMDALLUR, félag ungra sjálfstæðismanna í Reylqavík, efnir
til ráðstefnu um félagafrelsi og skylduaðild að verkalýðsfélögum
í dag, 13. febrúar. Ráðstefnan verður haldin á Hótel Sögu, Ársal,
og hefst kl. 12. •
Að undanfömu hafa töiuverðar
umræður verið um það hvort laun-
þegum sé skylt að vera í verkalýðsfé-
lögum og greiða félagsgjöld til þeirra
eður ei. Það sjónarmið hefur meðal
annars komið fram í slík skylduaðild
eða greiðsluskylda stangist á við
mannréttindaákvæði stjómarskrár-
innar og alþjóðlega mennréttinda-
sáttmála, sem íslendingar eiga aðild
að. Fjöldi lagalegra spuminga vakna
og við umfjöllun um þetta mál. Er
hér um skyldu til samningsgerðar
að ræða? Hver er dómaframkvæmd
á þessu sviði, á íslandi og erlendis?
Að hvaða leyti verður íslenska ríkið
gert ábyrgt fyrir meintum brotum á
þeim alþjóðlegu mannréttindasátt-
málum, sem það er aðili að? Verða
breytingar á þessu sviði á næstunni,
til dæmis vegna væntanlegs dóms
Mannréttindadómstóls Evrópu í
Strassbourg eða hugsanlegrar aðild-
ar að Evrópska efnahagssvæðinu?
Ráðstefnan er öllum opin og hefur
forsvarsmönnum helstu verkalýðs-
hreyfingar, hagsmunasamtaka og
atvinnurekenda ásamt laganemum
sérstaklega verið boðið að taka þátt
í henni. Áætlað er að henni ljúki
ekki síðar en 15.30.
Jóhanna Sigurðardóttir, félags-
málaráðherra. Skylduaðild frá sjón-
arhóli stjómvalda.
Gunnar Jóhann Birgisson, hérað-
dómslögmaður. Neikvætt félaga-
frelsi. Hugleiðingar um félagafrelsi
og túlkun mannréttindaákvæða
stjómarskrárinnar. Brýtur skylduað-
ild að verkalýðsfélögum í bága við
alþjóðlegar skuldbindingar Islend-
inga í mannréttindamálum?
Jón Steinar Gunnlaugsson, hæsta-
réttarlögmaður. „Leigubflstjóramál-
ið“ og hugleiðingar f tilefni af því.
Lára V. Júlíusdóttir, fram-
kvæmdastjóri Alþýðusambands ís-
lands. Er skylduaðild að verkalýðsfé-
lögum?
Þórarinn V. Þórarinsson, fram-
kvæmdastjóri Vinnuveitendasam-
bands íslands. Er samkeppni í félags-
málum óheilbrigð?
Að loknum erindum frummælenda
verður efnt til pallborðsumræðna.
Þátttakendur í þeim, auk fmmmæl-
enda, verða Ögmundur Jónasson,
formaður Bandalags starfsmanna
ríkis og bæja, og Jónas Friðrik Jóns-
son, lögfræðingur Verzlunarráðs ís-
lands.
Fréttatilkynning
Biblíudagnrinn
í Hallgrí mskirkj u
Á BIBLÍUDAGINN, sunnudaginn 14. febrúar, kl. 17 bjóða Listvinafé-
lag Hallgrímskirkju og og Hið íslenska biblíufélag til dagskrár sem
nefnist Biblían, uppspretta sköpunar. Þar verða fluttir valdir kaflar
úr Bibliunni í tali og tónum og með leikrænni tjáningu.
Meðal annars verður lesið úr nýrri
þýðingu Biblíunnar sem unnið er að
um þessar mundir. Davíðssálmar
verða sungnir og fluttur einþáttung-
ur um samversku konuna. Flytjendur
em leikaramir Amar Jónsson, Tinna
Gunnlaugsdóttir og Þómnn Magnea
Magnúsdóttir, listdansarinn Auður
Bjamadóttir, sönghópur úr Mótettu-
kór Hallgrímskirkju og Hörður
Áskelsson organisti, sem leikur á
nýja orgelið í kirkjunni. Aðgangur
er ókeypis og öllum heimill.
Dagskráin, Biblían, uppspretta
sköpunar, er fjölbreytt. Sönghópur-
inn syngur Davíðssálma í fjögurra
radda kórgerð að hætti ensku kirkj-
unnar. Auk þess verður fmmflutt
íslensk gerð af lofsöngvum Maríu
og Símeons eftir enska rómantíska
tónskáldið Tomas Attwood Walmis-
ley fyrir íjögurra radda kór og orgel.
Amar Jónsson leikari les spádóms-
bók Jónasar í nýrri þýðingu sem
verið er að vinna að og Tinna Gunn-
laugsdóttir leikari les valda kafla úr
Rutarbók í sömu þýðingu.
Auður Bjarnadóttir listdansari og
Þómnn Magnea Magnúsdóttir leikari
flytja einþáttunginn Samversku kon-
una sem gerður var í samvinnu við
séra Solveigu Lám Guðmundsdóttur.
Þar er texti 4. kafla Jóhannesarguð-
spjalls túlkaður á leikrænan hátt.
Að lokum mun Amar Jónsson lesa
Óðinn til kærleikans úr 13. kafla
fyrra Korintubréfs, þar sem jafn-
framt verður leikið á orgelið af fingr-
um fram. (Fréttatilkynning)
--------♦-------------
Nýja postulakirkjan
Gestamessa
og tónleikar
HALDIN verður gestamessa í
Nýju postulakirkjunni, Ármúla 23,
2. hæð, sunnudaginn 14. febrúar
kl. 11. Ritingarorð dagsins er tek-
ið úr Hebreabréfinu 13:7.
Kl. 17 verða haldnir tónleikar í
kirkjusal af kór og strengjahljóm-
sveit. Fluttir verða íslenskir og þýsk-..
ir sálmar. Allir em boðnir velkomnir.