Morgunblaðið - 13.02.1993, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 13. FEBRÚAR 1993
31
Minning
Kristján Jónsson, fv.
stöðvarstj., Hólmavík
Fæddur 6. mars 1915
Dáinn 2. febrúar 1993
Tengdafaðir minn, Kristján Jóns-
son, lést 2. febrúar sl. 77 ára að aldri.
Við andlát hans koma í hugann
margar samverustundir okkar á
Hólmavík, í Reykjavíkj við Apavatn
og sjö Evrópulöndum. I minningunni
lifir Kristján sem mikill húmoristi og
gleðimaður, alltaf reiðubúinn til að
skoða spaugilegu hliðamar á tilver-
unni. Ég heyri enn hinn sterka hlát-
ur hans þegar okkur tókst að snúa
einhverri samræðunni í grínaktugar
athugasemdir um tilveruna. Aldrei
afþakkaði hann góðar veigar og allt-
af vildi hann kveikja góða stund -
og hann var höfðingi heim að sækja.
Um það vitna allir þeir vinir sem
hann og Anna eignuðust í gegnum
árin. Hætt er við að mörgum þeirra
þyki skrítið að koma til Hólmavíkur
þegar Kristján Jónsson er ekki leng-
ur til staðar.
í mánaðarlangri fjölskylduferð um
sex Evrópulönd árið 1989 lék Krist-
ján á als oddi og mörg skemmtileg
atvik urðu til. Erfiðustu stundirnar
voru matartímarnir, því það skipti
engu máli hvort við voram í Róm
eða Svartaskógi, íslendingurinn og
fiskmatsmaðurinn fyrrverandi,
Kristján Jónsson, vildi fá ferskan
fisk. Reyndi það stundum á þolin-
mæði þjóna og samferðamanna -
en hafðist oftast. Seinna höfðum við
gaman af þessu öllu og alltaf tók
hann fisk fram yfir annan mat.
Kristján starfaði við síldarmat í
nokkur ár og var því vel kunnugur
síldarævintýri íslendinga. Þegar ég
og Finnbogi Hermannsson unnum
að gerð heimildarkvikmyndarinnar
um sögu síldarþorpsins Djúpuvíkur
á Ströndum veitti Kristján mér af
reynslu sinni og var hann mikill
áhugamaður um framgang verksins.
í rauninni var það hann sem kom
mér á sporið í ferð sem við fórum á
þessar slóðir árið 1981.
í huga barnabarnanna var hann
Afi á Hólmó, síkátur og tilleiðanlegur
í eitt og annað. Og nú þegar hann
hefur kvatt þá finna afkomendur
hans og tengdaböm hve mikils virði
það var að eiga þessar góðu stundir
með honum. Og af honum má læra
þá einföldu speki að það ber að
ástunda glaðværðina.
Hjálmtýr Heiðdal.
Góður vinur er genginn. Við hjón-
in og böm okkar viljum þakka sam-
fylgdina, ljúf og góð kynni, sem aldr-
ei bar skugga á. Hann fékk að deyja
á Hólmavík, og varð þar-að ósk sinni.
Fljótlega eftir komu okkar til
Hólmavíkur haustið 1968, kynnt-
umst við Önnu og Kristjáni á sím-
stöðinni og urðum brátt heimagang-
ar á þessu gestrisna og góða heim-
ili. Kristján var skemmtilegur mað-
ur, léttur í lund og gæddur einstakri
frásagnargáfu. Það létti okkur langa
vetur og skammdegi að koma við á
símstöðinni, þiggja kaffisopa og
ræða um líflð og tilverana. Þó að
liðin séu mörg ár síðan við kvöddum
Hólmavík, liggur leið okkar þangað
tvisvar til þrisvar á hverju sumri, að
reyna að veiða lax, en einkum að
heilsa gömlum vinum.
Kristján var mikill gæfumaður í
sínu einkalífi. Góð kona, mannvæn-
leg börn og stór vinahópur. Ætli það
sé ekki hið raunverulega ríkidæmi á
þessari jörð? Kristján var mjög Ijóð-
elskur maður, las gjaman úr bókum
höfuðskálda fyrir gesti sína og vini.
Grun höfum við um að eitthvað sé
til eftir hann sjálfan, en maður þurfti
að hitta á sérstakt augnablik til að
fá hann til að lesa upp úr eigin handr-
aða. - Guð blessi hann og geymi.
Kristján var símstöðvarstjóri á
Hólmavík síðustu starfsár sín. Áður
hafði hann fengist við verslun,
kennslu o.fl. Einnig ráku þau hjón
bókaverslun á Hólmavík um margra
ára skeið. Börnin urðu sjö, fimm
stúlkur og tveir synir. Búa fímm í
Reykjavík, ein dóttir í Noregi og
sonur á jsafirði, öll búin að stofna
sín heimili og eru barnabörnin fjórtán
. að tölu.
Önnu, vinkonu okkar, vottum við
dýpstu samúð, svo og börnum þeirra
og öðru venslafólki.
Katrín, Andrés og börn, Sel-
fossi.
Það mun hafa verið seint á sjö-
unda áratugnum að ég kynntist
Kristjáni fyrst. Þá vantaði mig að
fá stimpluð umslög með Hólmavík-
urstimplum. Sendi ég Kristjáni ums-
lögin en ræddi jafnframt við hann
og naut þá einstakrar ljúfmennsku
hans og greiðvikni. Hann spurði mig
ítarlega um hvernig ég vildi fá þetta
gert og ekki stóð á því. Allt var eins
og um var beðið.
Þegar við hjón fluttumst svo á
Strandir, kynntist ég Kristjáni nánar
og konu hans. Þar kom við þau kynni
að árið eignaðist nýjar hátíðir. Það
urðu hátíðirnar þegar fært varð norð-
ur í Bjarnarfjörð, síðla vetrar og
Kristján og Anna og vinir þeirra
gátu komist til okkar og eytt með
okkur helgi.
Kristján var sonur Bergsveins
Sveinssonar og Sigríðar Friðriksdótt-
ur konu hans, en þau bjuggu á Ara-
tungu í Hrófbergshreppi. Kjörfor-
eldrar hans urðu svo Jón Finnsson
verslunarstjóri á Hólmavík og kona
hans Guðný Oddsdóttir.
Kristján brautskráðist úr Versl-
unarskóla íslands vorið 1934. Ekki
liðu svo mörg ár áður en hann gerð-
ist sjálfstæður kaupmaður á Hólma-
vík, eða árið 1940. Rak hann versl-
unina til 1952. Vann hann síðan hjá
Síldarmati ríkisins, 1953-1959.
Hann gerðist svo kennari við Barna-
og unglingaskólann á Hólmavík, árið
1960 og kenndi þar til ársins 1968,
að hann tók við starfi stöðvarstjóra
Pósts og síma á staðnum. Þar lét
hann af störfum sökum aldurs árið
1985. Kristján hafði einnig rekið
bókaverslun á Hólmavík frá árinu
1962 og rak hana allt til‘1991. Var
hann þá jafnframt með umboð fyrir
ýmsa aðila, fyrirtæki og félög, eins
og Bóksalafélag íslands.
Á stjómmálasviðinu vr Kristján
einlægur sjálfstæðismaður. Hann sat
sem slíkur í hreppsnefnd Hólmavík-
urhrepps frá 1950-1974. Á þeim
tíma var hann oddviti hreppsnefndar
frá 1950-1953. Auk þess átti hann
sæti í ijölda nefnda og stjóma á
vegum hreppsins. Tók hann einnig
mjög virkan þátt í bæði félagi sjálf-
stæðismanna í Strandasýslu, var þar
bæði formaður og í stjórn í mörg ár,
einnig í fjölda annarra félaga. Þá sat
hann í fulltrúaráði sjálfstæðisflokks-
félaganna í kjördæmisráði og á
landsfundum Sjálfstæðisfiokksins í
áratugi. Þá var Kristján varaþing-
maður Sjálfstæðisflokksins í Vest-
fjarðakjördæmi kjörtímabilið 1963-
1967 og sat hann þá á þingi um skeið.
Auk þess var Kristján virkur í
mörgum fleiri félögum og sat í stjóm-
um þeirra. Má þar telja verkalýðsfé-
lagið, Slysavamafélagið, ungmenna-
félagið og einnig var hann heiðursfé-
lagi í Leikfélagi Hólmavíkur. Þá söng
hann einnig í karlakór á Hólmavík
og í kirkjukómum í fjölda ára. Auk
þessa sat hann í sóknamefnd og
byggingarnefnd Hólmavíkurkirkju,
sem verður 25 ára á þessu ári.
Kristján var einn af stofnendum
Lionsklúbbs Hólmavíkur. Hann var
starfandi í klúbbnum allt til dauða-
dags. Þar kynntist ég ef til vill Krist-
jáni best, sem hinum virka félaga,
sem þorði þó alltaf að hafa sína skoð-
un á málunum og þess vegna hafði
áhrif á afgreiðslu mála og fram-
vindu. Síðan vann hann ótrauður að
hveiju máli. Hann var líka orðinn
heiðursfélagi klúbbsins. Jafnframt
var hann Melvin Jones-félagi í Lions
Intematioanl, en það er mesti heið-
ur, sem hreyfingin getur sýnt félög-
um sínum.
Samfélagið sjálft, sem Kristján bjó
í, það er Hólmavíkurhreppur, heiðr-
aði Krisján svo sérstaklega er staður-
inn átti 100 ára afmæli árið 1990.
Minning
ÞórðurP. Sighvats
rafvirkjameistari
Fæddur 11. ágúst 1909
Dáinn 7. febrúar 1993
Daginn lengir og eikurnar falla
í stormum vetrarins.
Þórður Pétursson var fæddur á
Sauðarkróki 11. ágúst 1909, sonur
hjónanna Péturs Sighvatssonar úr-
smiðs og símstjóra frá Höfða í_
Dýrafirði og konu hans Rósu Daní-
elsdóttur frá Skáldstöðum í Eyja-
fírði. Þórður var þriðji í röð sex
systkina. Eins og títt var á þeim
árum byijaði Þórður að vinna eins
fljótt og geta og heilsa leyfði, en
hann þjáðist sem barn af illskeyttri
liðagigt. Hann fékk þó bót hennar
og um fermingu fór hann að vinna
algeng störf og stunda sjó. Þórður
vann einnig við síma og raflagnir
og viðgerðir með föður sínum.
Pétur Sighvatsson hafði numið
rafmagnstækni einn vetur í Kaup-
mannahöfn fýrir aldamót þar sem
hann hafði einnig lært úrsmíði.
Áður en hann fluttist aftur heim
til íslands fór hann í nokkurra
mánaða kynnisferð til Frakklands
til að kynna sér rafmagnsmál. Þórð-
ur tók vélstjórapróf veturinn 1935
og keyrði hann vélar frystihúss KS
meira og minna í 12 ár á móti Jóni
Nikódemussyni. Þeir unnu 12
stundir á sólarhring hvor, alla daga
jafnt. Á sumrum var hann vélstjóri
á síldarbátum sem þeir gerðu út í
félagi Pálmi bróðir hans og Sigurð-
ur P. Jónsson frændi þeirra ásamt
fleiram. Margar skemmtilegar sög-
ur hefur Þórður sagt okkur frá
þeim tíma þegar þeir voru að veiða
síld á Skagafirðinum á þessum bát-
skeljum og hvalir vaðandi í sfldinni
allt umhverfis. Árið 1939 fór Þórð-
ur suður til Reykjavíkur og lauk
þar rafvirkjanámi hjá Eiríki Orms-
syni, sá fyrsti á Sauðárkróki. Tekur
Þórður um þetta leyti við rekstri
rafstöðvarinnar og símans af föður
sínum sem andaðist árið 1938. Um
rekstur rafveitunnar á Sauðárkróki
sá hann til ársins 1949 er Göngu-
skarðsárvirkjunin var tekin í notk-
un. Símstöðvarstjóri var hann fram
til ársins 1954, en þá voru póstur
og sími settir undir einn hatt. Eftir
það var hann verkstjóri við síma-
lagnir og viðgerðir allt þar til hann
lét af störfum fyrir aldurs sakir. Á
því tímabili sá hann um viðhald og
símalagnir allt frá Norður-ísafjarð-
arsýslu í Þingeyjarsýslur, þótt ekki
væri um samfelld störf að ræða.
Hann var veðurglöggur maður og
áttaði sig vel á því hvar línur þyrftu
að liggja og eins hve frágangur
línulagna væri mikilvægur ef stand-
ast ættu stormbylji vetrarins. Var
því við brugðið af símamönnum hve
lítið væri um línuskemmdir í Skaga-
fírði af óveðurs völdum. Þórður rak
eigið rafmagnsverkstæði frá því
hann fékk til þess réttindi. Síðar
færði hann út kvíarnar með raf-
virkjum sem hann hafði kennt. Síð-
ast þeirra er rafmagnsverkstæðið
Rafsjá.
Árið 1936 gekk Þórður að eiga
Maríu Njálsdóttur, Sighvatsonar
frá Höfða í Dýrafirði, og Guðnýjar
Vagnsdóttur frá Hesteyri í Jökul-
Qörðum. Þau eignuðust tvö börn
Guðnýju og Pétur, sem lést ungur.
Þau hjón skildu. Þórður hélt heim-
ili eftir það með fóstru sinni og
frænku Þórunni Sigurðardóttur,
hún er látin fyrir allmörgum árum.
Þórður Pétursson hafði áhuga á
mörgu. Á yngri árum tók hann
þátt í starfi Leikfélags Sauðárkróks
og í áratugi sá hann um lýsingar á
leiksýningum þess. Hann hafði
brennandi skógræktaráhuga og var
einn þeirra sem hófu að rækta
Nafírnar á Króknum. Hann var
meðlimur í Rotaryfélaginu, Fram-
sóknarfélagi Sauðárkróks, Kaupfé-
laginu, Iðnaðarmannafélagi Sauð-
árkróks og stangveiðifélaginu, enda
var hann félagslyndur og félags-
hyggjumaður þótt hann hefði ríka
einstaklingskennd. Ég undirritaður
minnist margra stunda með honum
þegar hann lýsti fyrir mér framför-
um sem í bænum höfðu orðið og
hve fólk hefði lagt mikið á sig til
framfara bæjarins. Hann tók oft
óbeinan þátt í framfara- og nýsköp-
unarviðleitni eins og með hlutafjár-
framlögum í loðdýrarækt, útgerð,
og ýmsu fleira, ef vera mætti að
það yrði bæjarfélaginu til heilla.
Þórður var góður fjölskyldumað-
ur, hlýr og áhugasamur um ætt-
ingja sína og venslafólk, en ekki
afskiptasamur. Við fjölskylda hans
eigum um hann margar góðar og
gleðilegar minningar. Hvfli hann í
friði. Að leiðarlokum þökkum við
vinum hans og vandamönnum um-
hyggju síðustu æviárin, sem hann
dvaldist á Dvalarheimili aldraðra á
Sauðárkróki. Ekki síst þökkum við
góða umönnun starfsfólks heimilis-
ins.
Grétar Guðbergsson.
Þeim fækkar vinunum og frænd-
um á Króknum eins og við er að
búast því ekki stoppar tíminn og
allir fara að lokum til síns áfanga-
staðar. Góður frændi vinur og leið-
beinandi, Þórður P. Sighvats, er
látinn.
Margs er að minnast þegar flett
er í bók minninganna því að Þórður
setti mikinn svip á það umhverfi
sem ég ólst upp í. Sjaldan leið sá
dagur að frændi kæmi ekki í heim-
sókn, oft á leið í bíó, því þá var
sjónvarpið ekki komið. Þórður með
sína raffræðimenntun var auðvitað
einn af þeim sem ráku bíóið. Ég
var svo heppinn í mínum uppvexti
að fá að alast upp í fjörunni á
Króknum og mínir lærimeistarar í
öllu sem að sjó laut voru bræður
Þórðar, þeir Pálmi og Sighvatur.
Þórður var ekki fyrir sjómennsku
en sneri sér þess í stað að rafvirkja-
námi sem var spennandi valkostur
Var Kristjáni þá sýnt hvers hin langa
búseta hans á staðnum og störf voru
metin. En Kristján var sá íbúi Hólma-
víkur er lengst hafði búið samfleytt
á staðnum.
Á bak við hvern og einn sem nær
svona langt á sviði félagsmála og í
því að sinna trúnaðarmálum fyrir
samfélag sitt, stendur ósérplægin og
hyggin eiginkona. Kristján varð
þeirrar gæfu aðnjótandi, að kvænast
Ónnu J. Jónsdóttur, frá Skriðnesen.ni
þann 20. júní 1944. Hefír hún alla
tíð staðið við hlið manns síns af mikl-
um kærleik og dugnaði. Hafa þau
átt sjö börn, sem eru Jón Guðni og
Steinunn Jóney, sem era tvíburar,
Anna Kristín, Svanhildur, Helga
Ólöf, Valborg Huld og Reynir.
Það var í raun alltaf hátíðlegt að
hitta Kristján og Önnu. Ekki aðeins
þegar þau bættu hátíð í árið með
því að koma með fríðu föraneyti
norður í Bjarnarfjörð. Það var ein-
staklega gaman að rabba við hann
um persónur, sögur og atvik úr Is-
lendingasögum. Þar kom enginn að
tómum kofunum. Auk þess las hann
almennt mikið af góðum bókum.
Ailtaf gat Kristján séð spaugilgu
hliðina á málunum. Var þá sama
þótt það varðaði hann sjálfan. Hann
gat líka verið skemmtilega stríðinn,
en aldrei meinstríðinn. Þetta gefst
mönnum, sem komast hjá því að taka
sjálfa sig allt of hátíðlega, þannig
gat hann löngum stundum ausið af
nægtabranni þekkingar og mannvits,
sem hann byggði á granni forn- og
nýmennta er hann tileinkaði sér með
miklum lestri og umræðu við vini
sína.
Einhveiju sinni kom ég til Krist-
jáns, þegar hann var að ljúka tiltekt
eftir lokun bókabúðarinnar. Minnti
hann mig þá á hversu vænt mér
þætti um ljóð Stefáns frá Hvítadal
og spurði mig hvort ég ætti Hels-
ingja. Játaði ég að svo væri ekki.
Þá réttir hann mér bókina í framút-
gáfu og segir mér að eiga hana.
Þetta er aðeins eitt af mörgum dæm-
um þess hvernig Kristján reyndi sí-
fellt að gera vinum sínum greiða og
gleðja þá.
Við Torfhildur þökkum samfylgd-
ina, hún var einstaklega ljúf og
ógleymanleg. Innileg samúð er vott-
uð Önnu, bömum hans, mökum
þeirra og bamabömum, sem og öðr-
um ættingjum og venslamönnum.
Guð blessi minningu Krisjáns.
Sigurður H. Þorsteinsson.
fyrir unga menn þegar rafvæðing
var að hefjast. En rafmagnið nægði
ekki, síminn hélt innreið sína og
þar var Þórður réttur maður á rétt-
um stað. Sem símaverkstjóri í
Skagafirði og stöðvarstjóri á Sauð-
árkróki átti hann þátt í að sími var
lagður í hvert byggt ból.
Ég átti þess kost að vinna með
Þórði í tvö sumur í símavinnu og
eru þau ógleymanleg. Hann þekkti
að sjálfsögðu alla bæi og yfirleitt
allt fólkið á hveijum bæ.
Þó að saga Þórðar frænda teng-
ist að mestu ýmsum tæknimálum
átti hann margar aðrar hliðar. Leik-
félagið átti dyggan félaga þar sem
Þórður var, bæði sem leikara og
tæknimann, og ég hygg að hann
hafi komið að flestum þeim verkum
sem sett vora upp meðan tími og
heilsa leyfðu.
Þórður var stangveiðimaður af
lífi og sál og kynnti mig á sínum
tíma fyrir veiðistöðum í Kvíslinni
og Ósnum. Stangveiðimenn voru
ekkert mjög hátt skrifaðir hjá okk-
ur strákunum á Króknum í þá daga.
Við fiskuðum í net eða með ádrætti
og þótti lítið til koma að fá bara
einn og einn á stangli.
Á síðari árum lágu leiðir saman
á ný þegar Þórður dvaldi hjá dóttur
sinni Guðnýju og tengdasyni í
næsta nágrenni hér á Seltjarnar-
nesi.
Nafni hans og dóttursonur hafði
tekið upp merkið og starfar hjá
Landsímanum og höfðu þeir nafnar
um margt að tala meðan Þórður
var hér syðra. Síðustu árin dvaldist
Þórður á elliheimilinu á Sauðár-
króki.
Við bræðurnir (Aðalgötu 4,
Drangey) og fjölskyldur okkar
þökkum Þórði samfylgdina og send-
um Gígí dóttur hans, Grétari og
Þórði samúðarkveðjur.
Sigurgeir Sigurðsson.