Morgunblaðið - 13.02.1993, Blaðsíða 30

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 13. FEBRUAR 1993
30
Minning
*
Oskar G. Jóhannes-
son hafnsögumaður
Fæddur 1. nóvember 1927
Dáinn 1. febrúar 1993
Fyrstu kynni mín af Óskari voru
á Ísafírði, en þar var svæði trillu-
báta. Við vorum, til þess að gera,
báðir nokkuð nýkomnir úr sveit-
inni, þar sem feður okkar höfðu
stundað útvegsbúskap með fáeinum
kindum og línuveiðum jöfnum hönd-
um. Óskar kom _úr Jökulfjörðum,
en víðs vegar við ísafjarðardjúp var
fararsnið á fólki.
Fyrst til þéttbýlisstaðanna á
ísafírði og í Bolungarvík og síðan
margir þaðan suður á land.
Minningar mínar úr Dokkunni
frá þessum árum eru bundnar kú-
fískúrskurði, línubeitingu og sjó-
róðrum. Óskar var á Einari, þriggja
tonna trillu með Einari Alexanders-
syni, en þeir voru bræðrasynir. Ég
var með föður mínum á álíka stór-
um bát, Hermóði. Mörgum árum
síðar átti Dokkan eftir að verða
starfsvettvangur okkar Óskars sem
sameignarmanna í útgerð og skipa-
félaga í fímmtán ár. Fyrst á Þristi
ÍS og síðar á Engilráð ÍS.
Óskar fæddist á Dynjanda í
Leirufírði 11. nóvember 1927, sonur
Jóhannesar Einarssonar og Re-
bekku Pálsdóttur. Hann var elstur
sjö systkina er upp komust, en elsta
bamið, Jóhanna, dó aðeins sex ára
gömul. Á Dynjanda voru þrír ábú-
endur. Auk Jóhannesar bjó þar
bróðir hans Alexander og sá þriðji
var Hallgrímur Jónsson. Þama vom
samankomnar barnmargar fjöl-
skyldur og bömin á bænum á þriðja
tug. í þessum glaðværa systkina-
og frændsystkinahópi ólst Óskar
upp. Eins og svo víða á bammörg-
um heimilum áður fyrr, kom það í
hlut Óskars sem elsta bamsins að
hjálpa til við uppeldi yngri systkina
sinna. Þegar um fermingu máttu
elstu bömin axla byrðar sem full-
orðin væm.
í Jökulfjörðum mátti heita að á
öðmm hveijum bæ væm útvegs-
bændur sem sóttu björg í bú, í fisk-
inn sem var þar stutt undan landi.
Á Dynjanda var því nóg að gera,
bæði til sjós og lands og þess gætt
að krakkamir léku sér í hófí. Hald-
ið var stíft að ungviðinu, þar sem
annars staðar, að vinnan gengi fyr-
ir öllu. Metnaður og vinnuharka
þótti besta veganestið í lífínu. Það
fór eftir, að unga fólkið sem kom
frá Dynjanda gleymdi ekki þessum
eiginleikum þegar til manndómsár-
anna kom.
Á vetmm stundaði Óskar nám
við bamaskólann í Bolungarvík, þá
vist£iður hjá þeim ágætis manneskj-
um Guðjóni Jónssyni, kallaður
Harðinnyrill, og konu hans Mar-
gréti Halldórsdóttur. Minntist hann
þeirra ávallt með miklu þakklæti.
Vorið sem Óskar fermdist hóf
hann róðra á trillunni Einari með
föður sínum. Jóhannes þótti harð-
sækinn sjósóknari og lítið gefínn
fyrir að láta menn sofa af sér björg-
ina, ef hennar var einhvers staðar
von. Þetta var því harður en góður
skóli undir það sjómannsstarf sem
beið í Iífinu.
Sextán ára að aldri hóf Óskar
róðra á vetrarvertíð með Rósa
Steindórs á Pólstjömunni, sem orð-
lagður var fyrir fádæma sjósókn
og harðfylgi. Þá síðar með Kristjáni
Jónssyni á Bryndísi í tvær vertíðir.
Á vetmm seinna meir lá leiðin
suður á land til Vestmannaeyja
nokkrar vertíðir með hinum þjóð-
kunna aflamanni Binna í Gröf,
bæði á Andvara og Gullborginni.
Einnig var hann nokkur sumur
á síld með Sigurði Magnússyni á
Yíði frá Eskifirði. Á vorin kom
Óskar oft til þess að róa með Ein-
ari Alla á litlla Einari í Djúpið.
Árið 1955 hóf Óskar búskap á
ísafirði með eftirlifandi konu sinni
Lydíu Sigurlaugsdóttur. Þaðan
stundaði hann sjósókn í aldarfjórð-
ung, í fyrstu með Ásgeiri Guðbjarts-
syni á Ásbimi og Guðbjörgu, og
síðar sem skipstjóri á Hrönn ÍS hjá
samnefndu útgerðarfélagi. Síðast
var Óskar skipstjóri á Þristi IS og
Engilráð ÍS.
Öskar var einkar farsæll skip-
stjórnarmaður, gætinn og áræðinn
í besta lagi, virtur og elskaður af
skipsfélögum sínum fyrir ljúf-
mennsku sína, drengskap og æðru-
leysi á hvetju sem gekk. Línuveiðar
á vetrarvertíðum úti fyrir Vestfjörð-
um á 30-70 tonna bátum em oft
á tíðum enginn barnaleikur.
Árið 1967 tókum við Óskar hönd-
um saman um útgerð á smærri
bátum. Þetta samstarf varð okkur
heilladijúgt. Vinarþel og einhugur
ríkti á milli okkar alla tíð.
Árið 1980 hætti Óskar til sjós
af heilsufarsástæðum og starfaði
við lóðs og hafnarvörslu hjá ísa-
fjarðarhöfn síðasta áratuginn. Ég
hygg að hann hafí notið þessara
ára vel í hópi góðra starfsfélaga.
Þau Óskar og Lydía eignuðust
fímm böm, en tvö þeirra, tvíburar,
dóu í fæðingu. Hin em þau Einar
Rósi, Albert og Lydía Ösk. Fjöl-
skylduböndin á heimili þeirra vom
einkar sterk og farsæl alla tíð. Við
Katrín sendum Lydíu og bömum,
tengdabömum og bamabömum
okkar innilegustu samúðarkveðjur.
Með þakklæti í huga kveðjum við
vin okkar og starfsfélaga.
Halldór Hermannsson.
Óskar svili minn er látinn. Þar
með er enn einu sinni höggvið skarð
í fjölskyldu okkar á skömmum tíma.
Tengdamóðir mín sér nú á eftir
tengdasyni sínum og hefur áður
misst mann sinn og þijá syni. En
hjá henni em vandræði til að vinna
á og erfiðleikar til að yfirstíga. Og
í huga minn koma orð sem mamma
mín kenndi okkur krökkunum strax
í bemsku: „Guð leggur aldrei meira
á nokkum mann en hann getur
borið.“
Þegar ég kynntist Óskari fyrst
fannst mér ég strax sjá hvem mann
hann hafði að geyma; framkoma
hans öll einkenndist af mikilli ljúf-
mennsku, alúð og glaðværð. Yfír-
vegaður var hann en gamansamur
samt. Þá þótti mér einnig mikið til
hans koma vegna þess að hann var
sjómaður af lífi og sál eins og marg-
ir í minni nánustu fjölskyldu. Enda
var sjómennska og störf tengd
henni hans ævistarf og aðaláhuga-
mál. Það sýndu ófáar ferðir hans,
núna síðustu árin, til að athuga
hvort menn væra að físka. Ég
reyndist sannspá um eiginleika
Óskars. Hann var virtur af öllum
sem kynntust honum í reynd og á
það jafnt við um ættingja, tengda-
fólk og samstarfsmenn.
Óskar var með afbrigðum bam-
góður maður og mátti ekkert aumt
sjá. Það sannast best á því góða
sambandi sem myndaðist milli hans
og bamabama þeirra Lydíu. Með
þeim átti hann margar góðar stund-
ir. Hann var lipur maður og taldi
ekki eftir sér að snúast dálítið
kringum bömin. Dóttir mín sagði
einmitt nú þegar við rifjuðum sam-
an upp minningarbrot um Óskar:
„Ég man að hann sagði ævinlega
við mig þegar ég var lítil á Isafírði:
Þú er alltaf jafn broshýr elskan."
Já, þannig var Óskar, hann vissi
nákvæmlega hvað krökkum kom
best.
Prúðmennska og æðraleysi vora
Óskari í blóð borin og komu þeir
eiginleikar sér vel í baráttu hans
við sjúkdóm þann er dró hann til
dauða að lokum. Hann kvartaði
aldrei og vildi reyndar ekki gera
neitt úr veikindum sínum og sagði
oft þegar hann var spurður um líð-
an. „Eg er ágætur." Eða „Ég er
betri núna en um daginn, þá var
ég fjandi slæmur." Já, þannig kom
hann málum sínum fyrir til þess
að fólkið hans hefði síður áhyggjur.
Það vildi hann alls ekki. Hann var
dulur og bar tilfinningar sínar ekki
á torg. Auðvitað átti hann sínar
erfíðu stundir. Á því leikur enginn
vafí og fleiri eftir því sem tímar liðu.
En Óskar stóð þó ekki einn.
Hann átti dyggan föranaut þar sem
Lydía eiginkona hans var og stóð
eins og klettur í hafi við hlið hans
ásamt bömum þeirra og tengda-
bömum. Heimili þeirra var Óskari
homsteinn lífsins. Þar hefur alltaf
ríkt mikil gestrisni og þangað er
gott að koma.
Elsku Lydía, góðar minningar
gera lífíð bærilegra. Við Erling og
bömin okkar biðjum um huggun
þér og_ fjölskyldu þinni til handa.
Megi Óskar Jóhannesson hvíla í
friði.
Halldóra Sigurgeirsdóttir.
„Hvað er það að deyja annað en
að standa nakinn í blænum og
hverfa inn í sólskinið?"
(Spámaðurinn)
Elskulegur tengdafaðir minn,
Óskar Guðmundur Jóhannesson, er
látinn.
Tólf ára baráttu við illvígan sjúk-
dóm er nú lokið. Vágest sem ber
að dyrum hjá alltof mörgum og
enginn hefur svör við. Hann bar
veikindin í hljóði og af æðraleysi.
Alltaf hélt hann í vonina og við öll
sem þekktum hann og unnum hon-
um óskuðum þess að hann yrði
heill að nýju. Á tímabili héldum við
að óskin hefði ræst því hann var
orðinn samur og jafn á líkama og
fyrir veikindin, að við héldum. En
trúlega var það viljastyrkur hans,
bjartsýni og manngæska sem gerði
það að verkum að við létum blekkj-
ast. Síðustu tvö árin var þó vitað í
hvað stefndi en það breytti ekki því
að hvenær sem komið var til hans
þá var hlýtt handtak eða faðmlag,
bros og ástúð einkenni hans.
Tengdamóðir mín, Lydía Rósa
Sigurlaugsdóttir, stóð við hlið hans
eins og klettur í hafí. Hún ein hef-
ur vitað hvaða baráttu hann háði
undir lokin og var umhyggja henn-
ar og uppörvun aðdáunarverð.
Minningar leita á hugann.
Fimmtán ár era fljót að líða, svo
hratt flýgur tíminn. Fyrstu kynnin
af tengdaföður mínum voru þétt
faðmlag og hlý orð. Hann treysti
öllum og trúði, en það eitt gerði
hann að mannbætandi persónu sem
smitaði út frá sér. Fyrir honum
vora allir jafnir og allir með sama
rétt, rétt til að lifa, þroskast og að
lokum að deyja. Efnishyggja,
streita eða hraði var ekki til í lífs-
bók hans. Einlægni, kærleikur,
mannvirðing og viljastyrkur stóð
þar skrifað með stóra letri. Það
hafði oft hvarflað að mér hvort
ekki væri hægt að forrita hann og
senda inn á heimili þar sem allt er
í upplausn, senda hann til utan-
garðsmanna eða inn á stofnanir og
taka utan um fólk og vera þar svo-
lítinn tíma, því að það er einlægni,
traust og ástúð sem við þörfnumst
til að þroskast og verða heilsteyptar
manneskjur.
Óskar fæddist á Dynjanda í Jök-
ulfjörðum og ólst þar upp í stóram
systkinahópi. Foreldrar hans hétu
Rebekka Pálsdóttir og Jóhannes
Einarsson og var Óskar næstelstur
af átta systkinum. Elsta bam sitt
misstu Rebekka og JÓhannes að-
eins sex ára gamalt. Jörðin Dynj-
andi skiptist í fremri bæ og neðri
bæ, og í neðri bæ var tvíbýli og
bjuggu þar báðar fjölskyldur undir
sama þaki, þannig að þar hefur
verið margt um manninn og mikið
spjallað. Voru ófáar sögumar sem
sagðar vora um æskuárin á Dynj-
anda þegar ættarmótin vora í Flæð-
areyri, pg tengsl á milli þessa fólks
sterk og óijúfanleg.
Þegar Óskar var á þrítugsaldri
fluttist hann til Isafjarðar og fór
að búa með eftirlifandi eiginkonu
sinni og eiga þau þijú börn, Einar
Rósinkar, Albert og Lydíu Ósk. Eru
bamabömin orðin fjögur, og vora
þau sólargeislamir hans.
Elsku Ludý mín, það er margs
að sakna, en það er líka mikið að
þakka. Minning um góðan og gæfu-
ríkan mann gefur okkur styrk. Því
við vitum, eins og bamabömin hans
segja: „AÍa líður vel núna, hann er
kominn til Guðs.“
Kallið er komið,
komin er nú stundin,
vinaskilnaðar viðkvæm stund.
Vinimir kveðja
vininn sinn látna,
er sefur hér hinn síðsta blund.
Far þú í friði,
friður Guðs þig blessi,
hafðu þökk fyrir allt og allt.
Gekkst þú með Guði,
Guð þér nú fylgi,
hans dýrðarhnoss þú hljóta skalt.
(V. Briem.)
Jónína Ó. Emilsdóttir.
Hin langa þraut er liðin
nú loksins hlaustu friðinn
og allt er orðið rótt,
nú sæll er sigur unninn
og sólin björt uppmnnin
á bak við dimma dauðans nótt.
(V.Briem)
Er ég heyri góðs manns getið,
mun ég minnast þín. Þetta er mér
efst í huga við brottför þessa látna
vinar. í anda hans ætla ég ekki að
vera langorður. Hann var einn af
þeim allt of fáu sem kaus að láta
verkin tala í stað orða. Það er vegna
vera minnar á Djúpbátnum Fagra-
nesi í mörg ár, en þau bjuggu lengi
á Bæjum á Snæfjallaströnd. Það
var stutt í hlýjuna hjá þeim og á
þeirra heimili og sérstaklega við þá
sem minna máttu sín. I mínum
huga er það gulls ígildi. Óskar
vemdaði þetta veganesti með sinni
ljúfu framkomu alla tíð. Þegar ég
byijðai formennsku á fískibátnum
Bryndísi árið 1949 var Óskar í
minni góðu skipshöfn og á ég marg-
ar góðar minningar frá þeim áram.
Árangurinn af þeirri vertíð var mjög
góður. Þar hófst okkar vinátta, sem
aldrei hefur borið skugga á. Við
voram samstarfsmenn við hafnsögu
á ísafírði. á áranum 1981 og 1991
að ég hætti störfum og hefði ég
ekki getað hugsað mér betri sam-
starfsmann þótt við væram ólíkir í
skapi. Stundum var brugðið á létta
strengi, ég sagði þá stundum, að
ég ætti að tala svolítið minna, en
hann þá aðeins meira, deila síðan
í og fá betri meðaltalsútomu.
Ég held ég halli ekki á neinn,
þótt ég segi að Óskar hafi verið
hvers manns hugljúfí og eftirsóttur
til þeirra starfa, sem hann tók að
sér.
Hann var skipstjóri á fiskiskipum
frá ísafirði í mörg ár, aflasæll, að-
gætinn og skilaði sínu fleyi ávallt
heilu í höfn.
Við Óskar höfum búið undir sama
þaki í 31 ár. Þess vegna fylgdist
ég vel með veikindum hans síðari
árin. Það eru um 12 ár síðan hann
kenndi sér þess meins, sem nú dró
hann til dauða. Ég heyrði hann aldr-
ei kvarta um vanlíðan og í hvert
sinn sem ég kvaddi hann eftir heim-
sókn að sjúkrabeðinu sagði hann:
„Þakka þér fyrir komuna, vinur.
Ég hef það gott.“ Svona mæla ekki
nema sannar hetjur.
Óskar gekk í hjónaband með eft-
irlifandi konu sinni, Lydíu R. Sigur-
laugsdóttur, árið 1958. Þeim varð
þriggja barna auðið, sem öll hafa
stofnað eigin heimili. Barnabömin
eru orðin fjögur og voru öll auga-
steinar afa síns.
Ljúf var hönd þín lögð í lítinn lófa,
leidd við götu eða bara móa.
Bamabömin bljúg frá þessum stundum,
blessa þig frá ykkar fyrstu fundum.
(Óþ. höf.)
Óskar var mikill heimilisfaðir.
Hafa því fjölskylda hans og nán-
ustu ættmenni misst mikið við frá-
fall hans. En eigi má sköpum renna.
Ég á eina ósk afkomendum hans
til handa, en það er að þau líkist
honum í sem flestu.
Við skulum ekki víla hót.
Það varla léttir trega.
Það er alltaf búningsbót,
að bera sig karlmannlega.
(Óþ. höf.)
Við Inga og böm okkar viljum
votta eiginkonu, börnum þeirra og
fjölskyldum okkar dýpstu samúð.
Guð blessi minningu góðs manns.
Kristján J. Jónsson.
Elsku pabbi, takk fyrir allar þess-
ar yndislegu minningar sem þú skil-
ur eftir handa okkur, eiginkonu
þinni, bömum og bamabömum.
Manstu eftir þeirri ógleymanlegu
ferð sem við fóram saman norður
á Dynjanda seinnipart ágústmánað-
ar árið 1990. Þú og mamma, ég
og Kristján, Einar, Níní, Hanna
Rósa og Inga Ósk, Albert, Sissa,
Óskar Ágúst og Ama Sigríður. Við
eigum mjög lengi eftir að minnast
þessarar ferðar.
Þú varst kominn „heim“ með
bamahópinn þinn. Að fara með þér
norður var eins og að upplifa stór-
kostlegt ævintýri. Það geislaði af
þér þegar þú sagðir okkur frá
bemsku þinni og uppvexti heima á
Dynjanda. Við lifðum okkur inn í
frásagnir þínar, svo skemmtilega
og lifandi sagðir þú frá. Og þegar
þú varst að fá’ann. Kappið í þér
var svo mikið, að þú máttir ekki
vera að því að borða hvað þá held-
ur sofa. Það var ekki annað hægt
en að smitast af þér. Fjörið, galsinn
og spenningurinn var svo mikill að
áður en við vissum af vorum við
öll komin á kaf í veiðiskapinn. Þá
var ekki spurt hvort eitthvað væri
í, heldur hvað þeir væra margir.
Ó, þú varst svo góður með þig,
þegar þú sagðir: „Svona er þetta
alltaf héma fyrir norðan.“ Élsku
pabbi, hvað ætli þú hafir yngst um
mörg ár þessa daga?
Minningarnar um allar „pylsu-
og kókferðirnar" sem famar voru
á Þristinum og Engilráð era enn í
fersku minni. Hvað við krakkarnir
voram orðin óþolinmóð eftir því að
vorið kæmi með nýmáluðum og
skrúbbuðum bát. Pylsurnar sem
Dóri töfraði upp úr lúkargatinu
vora þær allra bestu pylsur sem við
krakkarnir höfum nokkum tímann
fengið. Pabbi, manstu hvað mér
þótti gaman?
Minn trúfasti vinur þó liggir þú lágt
í ljómandi friði samt heima þú átt,
því sálin af guðs anda geislabrot er
að genginni æfi sem til hans því fer.
Jeg þakka þér starf þitt þú veglyndi ver,
með vaskleik og drengskap æ striddirðu hér.
Með blíðu og minnast þín bömin þín kær
er bölstundir ýfast og hryggðin þau slær.
(Magnús Hj. Mapússon)
Mér þykir svo vænt um að geta
sagt frá því hve góðan pabba ég
átti og í rauninni á ég þig ennþá
hjá mér. í hjarta mmínu og í huga
mér lifir minningin um þig. Ég mun
sakna þín, elsku pabbi, en minning-
arnar mun ég geyma vel og segja
þær bamabömum þínum.
Ég bið góðan Guð að styrkja
elsku mömmu, Einar Rósa og Al-
bert.
Við munum hugsa um þig, pabbi
minn, og allar þær góðu minningar
sem tengjast þér.
Elsku pabbi minn, takk fyrir allt.
Ljúfa þín, Lydía Ósk.
Á lífsleiðinni verða margir á vegi
manns. Sumir fylgja manni ævi-
langt, en mað öðram á maður sam-
leið stutta stund. Það er misjafnt
hvað menn skilja eftir sig, hvað
þeir gefa mikið af sér.
Við systkinin fengum tækifæri
til þess að kynnast Oskari á upp-
vaxtarárum okkar. Hann var róleg-
ur maður og dagfarsprúður. En í
rósemd sinni og hógværð gaf hann
mikið og skilur eftir sig góðar minn-
ingar.
Við þökkum fyrir að hafa átt
þess kost að verða samferða honum
þennan spöl ævi okkar.
Systkinin Mjógötu 3.