Morgunblaðið - 16.03.1993, Qupperneq 38

38 MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 16. MARZ 1993
Minning
Kjartan Halldórs
son frá Bæjum
Fæddur 17. júní 1917
Dáinn 7. mars 1993
í dag fer fram frá Bústaðakirkju
útför vinar míns Kjartans Halldórs-
sonar frá Bæjum á Snæfjallaströnd.
Okkur Þórdísi konu minni brá illi-
lega þegar við sátum í flugvél á
heimleið frá útlöndum og sáum
mynd af Kjartani í Morgunblaðinu
og tilkynningu um að hann væri
látinn.
Raunar vissum við að hann hafði
nýlega undirgengist mikla aðgerð á
öðru hné þar sem skipt var um lið
og að það hefði tekist mjög vel.
Eftir heimkomuna fréttum við að
Kjartan hefði verið kominn heim til
sín og gengið um gólf eins og herfor-
ingi svo sem hann var vanur, en
daginn eftir varð honum skyndilega
þungt fyrir brjósti og litlu síðar var
hann örendur.
Við hjónin kynntumst Kjartani
og eiginkonu hans Kristínu Þor-
steinsdóttur frá Reyðarfirði fyrir
aldarfjórðungi en þau kvæntust árið
1947.
Síðan hafa þau verið meðal okkar
bestu vina, elskuleg, trygg og mikl-
ir höfðingjar heim að sækja.
Ég ætla ekki að rekja hér upp-
runa Kjrtans æviferil og störf, þar
eð aðrir munu eflaust gera það.
Hann var afar vinsæll maður og
kannast sjálfsagt flest fullorðið fólk
á Vestfjörðum vel við hann. Þar
átti hann fjölda vina.
í minnum er höfð ein fjölmenn-
asta og stórkostlegasta veisla sem
um getur á Vesturlandi, sextugsaf-
mæli Kjartans, enda bauð hann
þangað öllum sveitungum sínum
ásamt fólki víðsvegar að af landinu.
Var hún haldin í nýbyggðu félags-
heimili sem hann hafði átt mikinn
þátt í að reisa í sveitinni sinni. Þess
skal og getið að þennan dag áttu
hann og Kristín, hin ágæta og yn-
dæla eiginkona hans, þrjátíu ára
brúðkaupsafmæli.
Kjartan Halldórsson var að at-
gervi öllu óvenjulegur maður, mikill
vexti, gleðimaður og íjölhæfur at-
hafnamaður. Hann var í samkvæm-
um hrókur alls fagnaðar, hafði gam-
an af að sveifla konum í dansi, hélt
oft góðar og skemmtilegar ræður
blaðalaust, hló dátt og fékk aðra til
að hlæja með sér.
Frá því að við Þórdís kynntumst
ÖRYGGIS OG
GÆSLUKERFI
FRÁ ELBEX
SPARIÐ TÍMA FÉ
OG FYRIRHÖFN
og skapið öruggari
vinnu og rekstur með
ELBEX sjónvarpskerfi.
Svart hvítt eða í lit,
úti og inni kerfi.
Engin lausn er of
flókin fyrir ELBEX.
Kynnið ykkur möguleikana.
Einar Farestveit & co hf.
Borgartúni 28, simi 91-622900
þeim Kristínu og Kjartani „í Brauð-
borg“, eins og þau oft voru nefnd
fyrstu árin þeirra hér í borginni
höfum við alltaf hist öðru hvoru,
oftast á heimilum okkar og hefur
vináttan stöðugt styrkst.
Frú Kristín er ein myndarlegasta
og fjölhæfasta húsmóðir sem um
getur og gestrisin í mesta máta.
Hún er alltaf að gefa, það virðist
henni vera áskapað og hrein unun.
Hún hefur átt við mikið heilsu-
leysi að stríða síðari ár og hefur
Kjartan að sjálfsögðu verið hennar
aðal stoð og stytta. Nú er því stórt
skarð fyrir skildi og söknuður henn-
ar mjög mikill.
Við Þórdís, böm okkar og fjöl-
skyldur samhryggjumst innilega frú
Kristínu ásamt ljölskyldum hennar
og Kjartans.
Guð blessi Kjartan á þeim leiðum
sem hann nú hefur lagt út á og
blessuð veri minning hans.
Erlingur Þorsteinsson.
Frá Bæjum á Snæfjallaströnd er
útsýn mikil og fögur um nær allt
ísafjarðardjúp. Þegar við Kjartan
Halldórsson vorum að alast upp var
þar fjórbýli. Bjuggu foreldrar hans
á neðsta bænum niðri við sjóinn.
Þegar ég heimsótti þau fyrst ungur
drengur, utan úr eyju, minnir mig
að öll böm þeirra, fimm að tölu,
hafí verið heima, tveir synir og þijár
dætur. Vasklegt og dugandi fólk.
Þannig hófust kynni okkar Kjartans
í Bæjum, foreldra hans og systkina.
Við áttum eftir að eiga mikið'saman
að sælda, bæði heima í Djúpi og
hér syðra. Sumarið 1947 bauð hann
mér í brúðkaup sitt, þegar hann
kvæntist sinni góðu konu, Kristínu
Þorsteinsdóttur frá Áreyrum í Reyð-
arfirði í Suður-Múlasýslu. Fór sú
athöfn fram í Unaðsdalskirkju 11.
júlí. Gaf séra Þorsteinn Jóhannes-
son, prófasturí Vatnsfirði, þau sam-
an að viðstöddu fjöimenni úr Snæ-
ljallahreppi og víðar að úr Djúpinu.
Að lokinni hjónavígslunni var
boðið til fagnaðar í félagsheimili
sveitarinnar að Ásgarði, sem Kjart-
an hafði átt mestan þátt í að reisa
með sveitungum -sínum. Þetta var
mikil og góð veisla í hásumarblíðu.
Brúðkaupsveisla í fagurri sveit með
góðum vinum er ógleymanleg.
Þegar ég kveð Kjartan vin minn
get ég ekki látið hjá líða að minn-
ast þessa hamingjudags hans og
Kristínar. Þessi fagri sumardagur
var upphafið að gæfu þeirra og
miklu og farsælu lífsstarfi. Bæði
voru þau frábært atorkufólk. Snæ-
íjallahreppur naut þeirra að vísu
ekki lengi. Þau fluttust til ísafjarðar
skömmu eftir brúðkaupið, þar sem
Kjartan var ráðinn bæjarverkstjóri
hjá kaupstaðnum. En áður hafði
hann unnið mikið starf fyrir heima-
haga sína í Djúpinu, m.a. byggt
fyrstu feijubryggjumar þar, í Bæj-
um og að Amgerðareyri. Það var
upphafið að miklum og nauðsynleg-
um umbótum í þann mund, sem
vegasamband var að skapast við
þessi fögru héruð.
En á ísafirði biðu þeirra einnig
mikil verk. Vann Kjartan þar marg-
háttuð störf í þágu bæjarins. Kristín
rak þar samkomuhús sjálfstæðis-
manna af miklum skömngsskap.
Á ísafirði eins og í Djúpinu nutu
þau hjón mikilla vinsælda. Þau vom
ákaflega félagslynd og atorkusöm,
að hvaða störfum sem þau gengu.
Kjartan var verkstjóri hjá Isa-
fjarðarkaupstað árin 1947-1952 og
stóð síðan fyrir byggingarfram-
kvæmdum í Hnífsdal og á ísafirði
allt til ársins 1958 er hann fluttist
3M
Tannkrónur
til Reykjavíkur. Hér syðra stofnuðu
þau hjón smurbrauðsstofu og veit-
ingastofu, sem þau ráku í mörg ár.
Öll vom fyrirtæki þeirra rekin af
myndarskap og hagsýni.
Kjartan Halldórsson var frábær-
lega hyggir.n og hagsýnn maður.
En hann var einnig góður drengur,
sem naut vinsælda meðai allra er
honum kynntust. Við lát hans er
hans minnst með einlægu þakklæti.
Ég votta frú Kristínu og systkin-
um Kjartans samúð við fráfall þessa
gamla vinar míns.
Sigurður Bjarnason
frá Vigur.
Ekki fer hjá því að þegar frétt
berst um lát góðs vinar og félaga
stöðvast tíminn í huga manns og
hugurinn leitar til baka. Þetta
fannst mér að gerðist þegar ég frétti
að heiðursmaðurinn Kjartan Hall-
dórsson frá Bæjum á Snæfjalla-
strönd hefði andast sunnudaginn
7. mars sl. Þetta er víst leið okkar
allra. Hjá því verður ekki komist,
þó að manni finnist stundum að
kallið komi fyiT en ætla mátti. Ég
hélt að við fengjum að hafa Kjartan
lengur hjá okkur og hitta hann glað-
an með bros á vör, fullan af hug-
myndum eins og ungum mönnum
er tamt. Kjartan var alltaf í hugum
okkar sem hann þekktum ungur í
anda, framfarasinnaður íslendingur
sem trúði á land og þjóð.
Kjartan varfæddur Í7.júní 1917,
sonur hjónanna Halldórs Halldórs-
sonar bónda í Bææjum á Snæfjalia-
strönd og Þorbjargar Brynjólfsdótt-
ur húsfreyju og klæðskera frá
Broddanesi í Strandasýslu. Forfeður
Kjartans lifðu og störfuðu við ísa-
flarðardjúp og áttu heima í Bæjum,
en langa-langafi Kjartans var Árni
Jónsson, sem fluttist frá Erpsstöð-
um í Miðdölum að Bæjum. Bæir
buðu þessum mönnum upp á marga
kosti til sjós og lands, en þess þörfn-
uðust þessir athafnamenn. Systkini
Kjartans eru fjögur; Rannveig er
búsett á Ísafírði, hin þijú eru bú-
sett hér í Reykjavík, Brynfríður,
Tryggvi og Guðbjörg.
Það er stutt síðan kunningjar
Kjartans heimsóttu hann hressan
og kátan á 75 ára afmæli hans 17.
júní á sl. sumri. Hélt hann upp á
afmælið í Dalbæ á Snæíjallaströnd,
þ.e. félagsheimili Snæljallastrend-
inga, en Kjartan var einn af aðal-
hvatamönnum að byggingu heimil-
isins. Var þar unnið af miklum
dugnaði og húsinu komið upp á
skömmum tíma. Er það hið fegursta
og skemmtilegasta hús. í þessu
húsi hélt Kjartan upp á 60 ára af-
mælið og kom þá til hans mikill fjöldi
fólks á landi, í lofti og á legi. Var
sú veisla lengi í minnum höfð og
ekki að ástæðulausu. Það sannast
á Kjartani að römm er sú taug er
rekka dregur föðurtúna til. Kjartan
byggði sumarbústað í næsta ná-
grenni við Dalbæ og nú fyrir nokkr-
um árum keypti hann jörðina Tyrði-
smýri. Hefur hann undanfarin sum-
ur dvalið með sínu fólki í sól og
sumri á Snæfjallaströnd. Það var
aldrei langt hjá Kjartani að aka á
bíl sínum héðan úr Reykjavík og
vestur í Djúp.
Á uppvaxtarárum Kjartans í
Bæjum var mikið fjölmenni á Snæ-
fjallaströnd og kunnu menn þar að
hagnýta sér þau gæði sem landið
og sjórinn gaf. Fólkið þarna kunni
að umgangast þessar auðlindir og
vissi að ekki dugði að tjalda til einn-
ar nætur, það horfði til framtíðar-
innar. Það gerði sér grein fyrir að
það þurfti að takast á við ákveðna
erfiðleika og var því viðbúið að
mæta þeim. í þessu umhverfi ólst
Kjartan í Bæjum upp. Hann var
einnig sá maðurinn sem gerði sér
grein fyrir því hvernig best var að
sigrast á erfiðleikunum og gera
hlutina létta og auðvelda og þá jafn-
vel þá sem aðrir töldu erfiða eða
ómögulega. Ég held að Kjartan hafi
alltaf verið viðbúinn að taka því sem
að höndum bar. Ég hugsa að hann
hafi aldrei eða sjaldan orðið úrræða-
laus, enda samræmdist það ekki
hans skapi.
Kjartan lauk búfræðinámi frá
bændaskólanum á Hvanneyri 1936.
Árið 1939 var hann við nám í
íþróttaskólanum í Haukadal. Að
þessu námi loknu vann hann mikið
við jarðabætur við Djúp og á Strönd-
um og var Drangjökuli þá oftast
vegurinn sem hann fór. Þá vann
Kjartan á þessum árum við skipa-
smíðar hjá Bárði Tómassyni skipa-
smið á ísafirði. Ekki má gleyma því
að á árunum 1945-1947 stjórnaði
hann og vann við byggingu á feiju-
bryggjum við Djúp. Þar notaði hann
sitt mikla og góða hyggjuvit til að
koma því verki áfram, þar sem þar
voru þá ekki tiltæk stórvirk tæki til
flutninga á þungum hlutum.
Árið 1947 flyst Kjartan frá Bæj-
um til ísafjarðar. Það ár, 11. júlí,
kvæntist hann eftirlifandi konu
sinni, Kristínu Þorsteinsdóttur frá
Áreyrum í Reyðarfirði, hinni mestu
dugnaðar- og myndarkonu, sem
starfaði alla tíð með manni sínum
við hin fjölbreyttu störf sem þau
fengust við. Er til ísafjarðar kom
gerðist Kjartan verkstjóri hjá ísa-
fjarðarbæ þar til 1952. Þá fór hann
út í húsbyggingar á ísafirði og ná-
grenni. Á sama tíma, eða frá 1953
til 1958, sáu þau hjón um rekstur
Sjálfstæðishússins á ísafirði. Árið
1956 tók hann próf frá Iðnskólanum
á Isafírði og sveinspróf í húsasmiði.
Ljóst er að Kjaran hefur ekki verið
mikið iðjulaus eða í vandræðum með
tómstundimar eins og títt er nú.
Þau hjón flytjast til Reykjavíkur
árið 1958 og stofnaði Kjartan þá
smurbrauðsstofuna Brauðborg, sem
hann rak í 17 ár. Hann kaupir veit-
ingastaðinn Isborg í Austurstræti
1961, sem hann rekur í 11 ár. Stofn-
aði veitingastaðinn Ingólfsbrunn og
rak þann stað þar til fyrir nokkrum
árum.
Að sönnu má segja um Kjartan
að hann var ekki maðurinn sem
hafði eitt járn í eldinum, það var
ekki að hans skapi, hinn mikli dugn-
aður var honum í blóð borinn.
Ekki get ég kvatt þennan vin
minn án þess að þakka honum fyrir
ánægjulegt og gott samstarf á með-
an við vorum í stjórn Félags Djúp-
manna í Reykjavík, en Kjartan var
þar lengi gjaldkeri félagsins, enda
vel treystandi til að fara með fé sitt
og annarra. Kjartan kom oft með
frumsamin skemmtiatriði á sam-
komur félagsins, flutti hann þau
sjálfur með aðstoð annarra sem
hanh setti til að fara með ákveðin
hlutverk. Félagsstörf voru honum
þá ekki óþekktur hlutur. Ungur að
árum stofnaði hann ásamt fleiri
ungmennum á Snæfjallaströnd
Ungmennafélagið ísafold. Kjartan
tók sannarlega lífinu með bros á
vör, sem ekki mun gleymast þeim
er sáu og kynntist manninum.
Þegar slíkur afreksmaður sem
Kjartan Halldórsson frá Bæjum er
kvaddur er margs að minnast og
fjölmargar myndir koma fram í
hugann. Ljóst er að ferill Kjartans
hefur markað spor í grjót.i. I Háva-
málum stendur: „Deyr fé, deyja
frændur, deyr sjálfur ið sama, en
orðstír deyr aldregi, hveim er sér
góðan getur.“ Minningin um góðan
dreng mun því geymast í hugum
okkar sem kynntumst Kjartani í
Bæjum.
Ég votta Kristínu innilega samúð
mína, svo og systkinum hans og bið
Guð að styrkja þau og styðja við
fráfall hins góða drengs.
Jóhann Þórðarson.
Við skyndilegt fráfall vinar míns,
Kjartans Halldórssonar frá Bæjum,
sem lést að kveldi sunnudagsins 7.
þessa mánaðar að heimili sínu Mið-
leiti 5 hér í Reykjavík, koma fram
í huga minn ljúfar minningar liðins
tíma.
Kynni okkar hófust þegar eg, þá
ungur drengur, kom til sumardvalar
á heimili foreldra hans, Halldórs
Halldórssonar og Þorbjargar Brynj-
ólfsdóttur, er bjuggu í Neðri-bænum
í Bæjum á Snæfjallaströnd. Þetta
var vorið 1940. Kjartan vann þá að
búskapnum með foreldrum sínum
og systkinum og nokkrum börnum
sem voru þar til sumardvalar. Hann
hafði þá nýlokið námi frá Bænda-
skólanum á Hvanneyri, og er mér
minnisstætt hversu virðulegur ung-
ur maður Kjartan var þegar hann,
við hátíðleg tækifæri, setti upp húfu
þá sem Bændaskólinn veitir nem-
endum sínum að loknu lokaprófi.
Þar fór maður hávaxinn og þrekinn
með glaðlegan svip, sem hreif alla
sem í návist hans voru. Kjartan var
harðduglegur og frábær verkmaður.
Hann smíðaði vagna og áhöld og
setti upp útbúnað sem gerði allan
heyskap mun léttari en verið hafði.
Hann hafði yndi af músík og dansi,
og heyrði eg hann oft syngja vinsæl-
ustu lögin sem þá gengu. Hann
sagði okkur krökkunum frá ferðum
sínum yfir Drangajökul þegar hann
átti erindi á Norður-strandir. Kjart-
an átti glæsilegan reiðhest sem hét
Rennir, jarpur að lit, og var það til-
komumikil sjón að sjá hann í útreið-
artúrum á honum Renni sínum, eins
og hann var vanur að segja.
Eg var í fjögur sumur í sveit hjá
foreldrum Kjartans á árunum
1940-43 og alla tíð síðan hefur okk-
ar góða vinátta haldist. Kjartan
kemur til ísafjarðar, míns heima-
bæjar, litlu síðar og gerist verk-
stjóri hjá ísafjarðarbæ. Eg fæ þá
að vinna undir hans stjórn, og var
aðdáunarvert umburðarlyndið,
hjálpsemin og nærgætnin sem hann
sýndi okkur unglingunum sem þá
vorum að byija að vinna á hinum
almenna vinnumarkaði. Bros og
hlýtt viðmót voru hans einkenni alla
tíð.
Síðar tekur Kjartan að sér, ásamt
eiginkonu sinni Kristínu Þorsteins-
dóttur, að reka veitinga- og
skemmtistaðinn Uppsali á ísafirði.
Þar komu fram hinir góðu eiginleik-
ar þeirra beggja, dugnaður, útsjón-
arsemi og að vera ávallt tilbúin að
þjóna öðrum og láta gott af sér leiða.
Veitingarekstur varð svo lífsstarf
þeirra beggja.
Eftir að við höfðum báðir flust
til Reykjavíkur, treystum við vin-
áttuböndin enn frekar.
Eg var gestur Kjartans þegar
hann fagnaði merkum afmælum sín-
um, á Fiókagötu, í félagsheimilinu
Dalbæ í Bæjum, í Oddfellow-húsinu
í Reykjavík og í fyrrasumar þegar
hann hélt upp á 75 ára afmæli sitt
að Tyrðilmýri á Snæijallaströnd.
Þorrablót sem hann hélt gestum sín-
um vestur á Grenimel verður mér
ógleymanlegt. Kjartan veitti gestum
sínum vel í mat og drykk, og sjálfur
var hann hrókur alls fagnaðar. Hann
var fróður um land sitt og þjóð og
sagði skemmtilega frá.
Kjartani þótti vænt um heima-
byggð sína við ísaijarðardjúp. Hann
fór margar ferðir vestur í Bæi og
vann mikið og gott starf við bygg-
ingu félagsheimilisins Dalbæjar,
ásamt því að byggja sinn eigin sum-
arbústað í næsta nágrenni. Seinna
kaupir Kjartan jörðina Tyrðilmýri,
en þar var nýlegt íbúðarhús, og
dvaldist hann þar oft sér til mikillar
ánægju.
Eg varð oft þess aðnjótandi að
vera gestur Kjartans þar vestra og
tók þátt í að fagna þar mörgum
merkum áföngum ásamt sveitung-
um hans.
Fyrir nokkrum árum var eg gest-
ur Kjartans í sumarbústað hans.
Þetta var um haust, á þeim tíma
sem veður við Djúp getur verið bjart
og stillt dögum saman. Dag einn
fórum við í ökuferð á jeppanum
hans upp á Bæjaíjall. Þangað hafði
verið lagður vegur vegna byggingar
endurvarpstöðvar fyrir sjónvarp.
Þegar upp á fjallið var komið, blasti
við okkur fögur sýn yfir ísafjarðar-
djúp. Logn var á sjó, fjöllin skörtuðu
sínu fegursta, og sólin vermdi um-
hverfið með birtu og yl.
Þarna uppi á Bæjafjalli sátum við
góða stund. Kjartan lýsti fyrir mér
örnefnum og sögu er yið þau var
tengd. Hann þekkti vel sögu heima-
byggðar sinnar og lífsbaráttu þess
fólks sem þar hafði búið.
Það hefur verið mér mikil gæfa
að hafa átt Kjartan Halldórsson að
vini. Mér leið alltaf vel í návist hans.