Morgunblaðið - 16.03.1993, Blaðsíða 50

50
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 16. MARZ 1993
Búnaðarþing ályktar um atvinnumál og breyttar áherslur í byggðamálum
Þj óðhagsstofnun geri úttekt á af-
leiðingum framleiðslusamdráttar
BÚNAÐARÞINGI var slitið
síðastliðið miðvikudagskvöld,
en þá hafði þingið staðið í tíu
daga samfleýtt. Alls voru 45
mál lögð fyrir Búnaðarþing
að þessu sinni og var 41
þeirra afgreitt með 39 álykt-
unum, en fjögur mál komu
ekki úr nefndum. Auk um-
sagna um lagafrumvörp sem
eru fyrir Alþingi var á Búnað-
arþingi meðal annars fjallað
um uppkast að skýrslu
Byggðastofnunar um breytt-
ar áherslur í byggðamálum,
þ.e. tillögu að stefnumótandi
byggðaáætlun 1993-1996, at-
vinnumál í landbúnaði og
samdrátt í búvöruframleiðsl-
unni. A Búnaðarþingi var
óskað eftir því að ríkisstjórn-
in feli Þjóðhagsstofnun að
gera úttekt á því hvaða afleið-
ingar samdrátturinn í sauð-
fjárframleiðslu og mjólkur-
framleiðslu hefur í atvinnu-
legu tilliti bæði meðal bænda
í úrvinnslu og þjónustu.
Samdráttur um 1.350 ársverk
í ályktun Búnaðarþings um at-
vinnumál kemur meðal annars
fram að sá gífurlegi samdráttur
sem orðið hefur í sauðfjárrækt á
árunum 1991 og 1992 hafi lækkað
verðmæti framleiðslunnar um
tæplega 1,8 milljarða króna. Auk
umsaminnar niðurfærslu á
gjaldalið verðlagsgrundvallar
sauðfjárafurða hafi þetta í för með
sér heildarlækkun á launahluta um
1.066 milljónir kr. sem svari til
1.000 ársverka í frum-
framleiðslunni. Þá nemi heildar-
lækkun launaliðar vegna niður-
færslu greiðslumarks til mjólkur-
framleiðslu 372 milljónum króna
sem svari til 350 ársverka. Alls
nemi því lækkun launaliðar vegna
Ný gerð bamabílstóla
* Fyrir böm frá fæðingu
til 5 ára aldurs.
* Þægilegar 5 punkta fest-
ingar með axlapúðum.
* Stillanlegur.
* Stólnum má snúa með
bakið fram (->9kg.) eða
aftur (9-18kg.).
* Má hafa frístandandi.
* Vasi á hlið, fyrir leikföng
eða annað.
* Auðvelt að taka áklæðið
af og þvo það.
* Viðurkenndur.
* Verökr. 10.998,-
Borgartúni 26
Síml: (91) 62 22 62
Mynds.:(91) 62 22 03
Atvinnumál og byggðaþróun brennur á bændum
FULLTRÚAR á Búnaðarþingi hlýða á ræðu Jóns Helgasonar formanns Búnaðarfélags íslands við setn-
ingu þingsins.
samdráttar í sauðfjár- og mjólkur-
framleiðslu 1.438 milljónum
króna, eða sem svari til 1.350
ársverka í frumframleiðslunni.
Búnaðarþing vill að Þjóðhags-
stofnun geri úttekt á því hvaða
áhrif þessi samdráttur hafi, bæði
meðal bænda og í úrvinnslu og
þjónustu, þannig að fram komi
kostnaður við sköpun nýrra at-
vinnumöguleika og h'klegrar
byggðaröskunar. Þá verði gerð
sérstök athugun á því hvort ekki
sé þjóðhagslega hagkvæmt við
núverandi aðstæður að nýta betur
þá vannýttu framleiðsluaðstöðu og
mannafla sem til staðar er í sveit-
um með aukinni landbúnaðarfram-
leiðslu enda þótt það kunni að leiða
til einhvers útflutnings á búvöru
í stað þess að auka á atvinnuleysi
meðan ekki hafi tekist að byggja
upp ný atvinnutækifæri. Ennfrem-
ur athugi Þjóðhagsstofnun áhrif
væntanlegra milliríkjasamninga,
svo sem um EES og tvíhliða við-
skiptasamninga við ýmis lönd utan
þess svæðis, á innlenda búvöru-
framleiðslu og hugsanlegan fram-
leiðslusamdrátt í kjölfar þeirra.
Búnaðarþing samþykkti að fela
stjórn Búnaðarfélags íslands að
hlutast til um það við búnaðarsam-
böndin að þau annist úttekt sem
talin verður nauðsynleg til þess
að meta atvinnuástand í sveitum
almennt og einstökum byggðar-
lögum, svo og í þéttbýli þar sem
unnið er úr búvöru, og verði reynt
að greina afleiðingar af minnkandi
framleiðslu þar nú og á komandi
árum. Þá leggur Búnaðarþing
áherslu á að búnaðarsamböndin
taki til athugunar hvaða hlutverki
þau geti gegnt til stuðnings at-
vinnuuppbyggingu í sveitum.
Þingið leggur höfuðáherslu á
að við stefnumótun stjórnvalda í
málefnum landbúnaðarins og
dreifbýlis verði það haft að megin-
markmiði að framleiddar verði í
landinu allar þær landbúnaðaraf-
urðir sem þarf til neyslu innan-
lands og hægt er að framleiða við
íslenskar aðstæður. Telur þingið
brýnt að lögfest verði ákvörðun
þess efnis að beitt skuli öllum
þeim heimildum sem verða til jöfn-
unar á samkeppnisaðstöðu inn-
Iendrar framleiðslu gagnvart inn-
flutningi og þannig verði tryggt
að þar sé unnið á jafnréttisgrund-
velli hvað allt rekstrarumhverfi
áhrærir, svo sem verð á aðföngum,
skattlagningu, opinbera styrki,
útflutningsbætur, undirboð og
annað það sem áhrif hefur á verð-
myndun vörunnar.
Búnaður fái raunhæft mat við
áætlanagerð í atvinnumálum
Búnaðarþing hafði til
Sigurður Þórólfsson í Innri-Fagradal
Atvimiumál og byggðaþró-
un það sem nú ber hæst
„ATVINNUMÁLIN og byggðaþróunin er það sem mér finnst
bera hæst um þessar mundir, og óvissan um það hver þróun-
in verður á næstu mánuðum og árum. Þá eru ýmsar blikur
á lofti varðandi sölumálin í hefðbundnu búgreinunum, en
þegar þrengist um og bændur og afurðastöðvar eru komnar
með þessa ábyrgð á birgðunum verður meiri harka á milli
þessara aðila,“ segir Sigurður Þórólfsson í Innri-Fagradal í
Dalasýslu og fulltrúi á Búnaðarþingi.
í skýrslu Byggðastofnunar um
breyttar áherslur í Byggðamálum
segir um byggðina í Dalasýslu ein-
ungis það að hún sé fámenn og
afskekkt og sýslumaður hafi aðset-
ur í Búðardal. Sigurður segir að sér
finnist óneitanlega svolítið þyngra
undir fæti að beijast fyrir einhveiju
á svæði sem fær svona umsögn í
skýrslu af þessu tagi.
„Ég er alls ekki að mæla gegn
því að það sé einhver þróun og reynt
að laga sig að aðstæðunum. Það
er hins allt miðað við atvinnusvæði
og þróun byggðakjama, og vissu-
lega er það að sumu leyti gott, en
mér finnst menn einblína of mikið
á það. Mér finnst að það eigi að
styrkja frekar þá starfsemi sem er
fyrir og kannski á í vök að veijast
vegna erfiðleika heldur en að fara
að byggja upp eitthvað nýtt sem
engin veit hvað er og eyða þá
kannski því sem fyrir er um leið,“
sagði Sigurður.
Hann sagði fækkun starfa í
frumvinnslunni vera uggvænlega
og bitna á fleirum en landbúnaðin-
um, og sér finndist menn ekki gera
sér grein fyrir hvert stefndi að
þessu leyti.
„Umræðan um landbúnaðarmál
er oft ákaflega einhæf, og til dæm-
is í fréttaflutningi frá Alþingi um
daginn var bara sagt einhliða frá
öðrum aðilanum, en leiðréttingar á
því ekki teknar til greina. Þetta
finnst mér að ríkisfjölmiðlar megi
ekki leyfa sér. Það hefur ekki verið
metið nóg við okkur bændur að við
höfum tekið á okkur þessa skerð-
ingu í framleiðslunni, en við höfum
fækkað fé um 30%. Þetta léttir
auðvitað á landinu, og þess vegna
er umræðan oft ósanngjörn. Auðvit-
að höfum við notið stuðnings frá
ríkisvaldinu gegnum árin, en það
er það sem landbúnaðurinn hefur
gert í öllum löndum. Stuðningur við
okkur hefur ekki verið meiri en
annars staðar nema síður sé. Við
viljum reyna að þjóna neytendum
eins og við getum, en við ætlumst,
til þess að fá einhveija sanngirni á
móti.“
Sigurður sagði harðnandi baráttu
hjá bændastéttinni auðvitað hafa
leitt til þess að hver hugsi nú meira
um sig og sinn geira og framhjá
því yrði ekki litið. Hins vegar teldi
hann það veikja bændastéttina sem
heild ef bændur gætu ekki komið
fram sem ein stétt, en það hefði
verið styrkur bænda lengst af hve
stéttin var samhent.
„Ég hel að það verði ekki aftur
athugunar skýrslu Byggðastofn
unar um breyttar áherslur í
byggðamálum og tillögur að
stefnumótandi byggðaáætlun
1993-1996, en um er að ræða
uppkast frá 28. janúar
síðastliðnum. Varðandi áfram-
haldandi vinnu við lokagerð
tillagna Byggðastofnunar bendir
Búnaðarþing á að til bóta sé að
gera áætlun til fjögurra ára um
framkvæmdir á vegum þess
opinbera sem sundurliðuð sé eftir
viðfangsefnum út frá heildarsýn
yfir einstaka málaflokka, en gerð
slíkrar áætlunar byggi að mestu
á þeirri stefnu sem mörkuð verði
í atvinnu- og framleiðslumálum,
þar sem þjónustugreinar byggist
fyrst og fremst á því hvar
atvinnustarfsemin kallar á
þjónustuna.
Þingið bendir á þá staðreynd
að landbúnaðurinn sé annar
stærsti atvinnuvegurinn á lands-
byggðinni, en hann sé þó vart
nefndur á nafn í skýrslu Byggða-
stofnunar. Gerir þingið kröfu til
þess að það bakland sem hann
veiti þéttbýliskjörnum víðsvegar
um land og þjóðfélaginu í heild fái
raunhæft mat við áætlanagerð á
sviði atvinnumála.
Búnaðarþing bendir á að Fram-
leiðnisjóði landbúnaðarins sé
markaður tekjustofn með samn-
ingi milli bænda og ríkisstjórnar-
innar, og samkvæmt þeim samn-
ingi hafi sjóðurinn ákveðnu hlut-
verki að gegna í atvinnuþróun í
sveitum. Því sé óraunhæft að gera
ráð fyrir að Framleiðnisjóður
myndi stóran hluta af því fjár-
magni sem ætlað sé til atvinnu-
mála og þróunarstarfsemi á veg-
um Byggðastofnunar almennt séð,
og sama gildi um lögboðin framlög
til leiðbeiningaþjónustu á sviði
landbúnaðar. Þingið bendir á að
ijölbreytt leiðbeiningarstarf sé
unnið á vegum Búnaðarfélags ís-
lands og hjá búnaðarsamböndum
um land allt, meðal annars hvað
varðar atvinnuþróun.' því beinir
stjórn BÍ því til stjórnar Byggða-
stofnunar að hún leiti til ráðu-
nauta BÍ um faglega þekkingu og
reynslu í landbúnaðarmálum á
þeirra sérsviðum. Þá mótmælir
Búnaðarþing því algjörlega að
dregið verði úr þeirri þjónustu sem
nú sé veitt á landsbyggðinni á
sviði hinna ýmsu málaflokka, og
telur þingið óhugsandi að beita
slíkum aðgerðum til að hraða því
að byggð leggist af á ákveðnum
svæðum.
í
i
í
í
í
i
i
Sigurður Þórólfsson í Innri-
Fagradal.
snúið hvað þetta varðar. Búgreina-
félögin eiga auðvitað alveg rétt á
sér, en það verður auðvitað erfiðara
að skipa búnaðarsamtökunum sem
einni heild þegar þetta er meira og
minna orðið klofið upp í einingar.
Þessi sífellda umræða um breyting-
ar á félagskerfinu skapar að vissu
leyti óvissu, og ég held að við verð-
um að koma okkur niður á ein-
hveija lausn á því máli. Við hljótum
að verða gera það til að fá ein-
hveija kjölfestu," sagði Sigurður.
i
i
i
i
i
Í