Morgunblaðið - 29.05.1993, Blaðsíða 18

18
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 29. MAÍ 1993
Tillögur sjömannanefndar um hagkvæmari búvöruframleiðslu
Vextir nýrra stofnlána
hækki í 6% á næsta ári
Morgunblaðið/Þorkell
Tillögur sjömannanefndar kynntar
Frá fundi landbúnaðarráðherra þar sem hann kynnti tillögur sjömannanefndar. Á myndinni eru
talið frá vinstri: Haukur Halldórsson, formaður Stéttarsambands bænda, Guðmundur Sigþórsson,
skrifstofustjóri í landbúnaðarráðuneytinu og formaður sjömannanefndar, Halldór Blöndal landbún-
aðarráðherra og Sigurgeir Þorgeirsson, aðstoðarmaður landbúnaðarráðherra.
SJÖMANNANEFND hefur skil-
að til landbúnaðarráðherra álit-
um um sláturhús, kjarnfóð-
urgjöld, svínakjötsframleiðslu,
alifuglarækt og stofnlán í land-
búnaði, en nefndin, sem skipuð
var árið 1990 og var falið að
setja fram tillögur uni stefnu-
mörkun er miði að því að innlend
búvöruframleiðsla verði hag-
kvæmari og kostnaður lækki á
öllum stigum framleiðslunnar, á
nú einungis eftir að skila álitum
um garðyrkju og smásölu bú-
vara. Nefndin leggur til að vext-
ir stofnlána sem nú bera 2%
vexti hækki í 4% frá 1. janúar
næstkomandi og vextir nýrra
lána verði 6%. Vextir af þegar
veittum lánum til loðdýraræktar
hækki þó ekki.
Vextir af stofnlánum eru nú nið-
urgreiddir að hluta með 2% áiagi
á afurðaverð, og nemur það um
360 milljónum króna á ári. Lægstu
vextir á útlánum eru 2% á ári, en
á nokkrum lánaflokkum eru mark-
aðsvextir. Tillögur sjömannanefnd-
ar fela í sér verulegar breytingar
á þessu fyrirkomulagi, en hún vill
að frá 1. janúar næstkomandi verði
gjöld til Stofnlánadeildar lækkuð
þannig að eftir standi 1% jöfnunar-
gjald á nautgriparækt, sauðfjár-
rækt, hrossarækt og garðyrkju, en
svínarækt og alifuglarækt greiði
0,5% gjaid. Samfara breytingum á
vöxtum stofnlána vill nefndin að
vextir í verðlagsgrundvelli búvara
verði endurmetnir, þó þannig að
sú aðgerð breyti hvorki verði til
neytenda né beingreiðslum úr ríkis-
sjóði. Nefndin leggur til að Stofnl-
ánadeild fái heimild til skuldbreyt-
ingar hjá þeim bændum sem hætt
hafa framleiðslu, þannig að
greiðslubyrði þeirra þyngist ekki,
þá vill hún að rekstur Stofnlána-
deildar verði endurskoðaður og
vaxtaákvarðanir endurmetnar með
það að markmiði að álögur á bú-
vöruframleiðslu í þágu deildarinnar
verði lagðar af eigi síðar en 1. jan-
úar 1998.
Sláturkostnaður hár
í áliti sjömannanefndar um slát-
urhús kemur meða! annars fram
að sláturkostnaður hér á landi sé
hár samanborið við nágrannalönd-
in, en skýringanna sé að leita í því
að of takmörkuð verkefni dreifist
á of mörg sláturhús. Þá sé
sláturtími hér á landi stúttur, erfitt
sé að manna húsin með þjálfuðu
starfsfólki og skortur sé á
fagmenntuðum slátrurum, en
nefndin bendir á að bæta verði
starfsþjálfun og koma á skipulögðu
námi fyrir slátrara. í álitinu er
bent á að draga þurfi saman
afkastagetu og fjárbindingu í
sláturhúsum, en nefndin gerir ekki
tillögur um lokun ákveðinna húsa
og telur að ákvarðanir í þeim efnum
verði sláturleyfíshafar sjálfir að
taka með hliðsjón af þeim rekstr-
arskilyrðum sem framundan séu.
Nefndin vekur athygli á að veru-
legar hömlur séu á markaðsfærslu
kindakjöts þar sem seljendum sé
óheimiit að bregðast við mismun-
andi aðstæðum á kjötmarkaðnum
vegna lögbundins verðs. Hún telur
hins vegar að ekki sé hægt að
breyta þessu fyrirkomulagi fyrir
næstu sláturtíð, en lengur verði því
tæpast frestað.
25% gjald á innflutt
kjarnfóður falli niður
Á innflutt kjamfóður er nú lagt
25% gjald sem rennur í ríkissjóð
og sérstakt 55% gjald sem að mestu
er endurgreitt bændum eða bú-
greinum eftir afurðamagni. Nefnd-
in bendir á að 25% gjaldið komi
að fullu fram í verðlagi afurða, en
55% gjaldið hins vegar ekki þar sem
það sé endurgreitt til framleiðenda.
Á hinn bóginn hvetji það ti!
notkunar innlends fóðurs sem geti
verið dýrari kostur en ótollað
innflutt kjarnfóður, en bæði gjöldin
veiti innlendri fóðurframleiðslu
sömu vemd. Nefndin gerir tillögu
um að 25% gjaldið verði fellt niður
1. janúar 1995, þar sem slík
skattlagning standist ekki lengur
í ljósi aukinnar samkeppni sem
íslenskur landbúnaður standi
frammi fyrir. Hins vegar sé ekki
rétt að svo stöddu að hætta
álagningu 55% gjaldsins í ljósi
samkeppnisstöðu innlendrar
fóðurframleiðslu, en nefndin leggur
áherslu á að ekki sé um millifærslu
fjármuna að ræða milli búgreina
og að gjaldið sé ekki notað til fram-
leiðslustýringar innan einstakra
búgreina. Þá undirstrikar nefndin
nauðsyn þess að bæði innheimtu-
hlutfall of ráðstöfun fóðurgjalda
verði endurskoðað í ljósi markaðs-
aðstæðna á hverjum tíma.
Hagræðing í svína-
rækt hefur skilað sér
í áliti sjömannanefndar um
svínakjötsframleiðslu kemur fram
að framleiðslan hefur tvöfaldast á
síðastliðnum áratug, búin hafi
stækkað um nær helming, og af-
urðasemi hafi aukist mjög á allra
síðustu árum. Bent er á að engin
opinber framleiðslustýring sé í
svínarækt og verðmyndun frjáls,
og aukin hagræðing innan greinar—
innar á síðustu árum hafi skiiað
sér til neytenda í lægi'a
afurðaverði. Bendir nefndin á að
enn séu taldir möguleikar á aukinni
hagkvæmni innan
svínaræktarinnar með ajmennu
kynbótastarfi og almennum
úrbótum í rekstri svínabúa.
Erfið skuldastaða
í alifuglarækt
Áhrifaríkustu leiðina til að auka
hagkvæmni í alifuglarækt telur sjö-
mannanefnd vera auknar leiðbein-
ingar og sjúkdómavamir, innflutn-
ing nýrra, afkastameiri og heil-
brigðari stofna, og skipulega end-
urnýjun stofna á einstökum búum,
en nefndin telur það standa grein-
inni fyrir þrifum að skýrsluhald sé
í ólestri og að hvorki sérhæfður
ráðunautur né dýralæknir séu
starfandi á þessu sviði. Nefndin
leggur til að í stað bindandi verðs
á eggjum og kjúklingum skuli
einungis skráð viðmiðunarverð,
meðal annars vegna þess að þrátt
fyrir lagaákvæði um að
verðlagning skuli vera bindandi,
þá tíðkist verulegir afslættir á
heildsölustigi þessara afurða.
Sjömannanefnd bendir á að
stærðarmörk í útlánareglum Stofn-
lánadeildar landbúnaðarins hafí
sérstaklega hamlað þróunarmögu-
leikum innan alifuglaræktarinnar
og reyndar svínaræktarinnar einn-
ig. Hún telur eitt alvarlegasta
vandamál greinarinnar vera erfíða
skuldastöðu og leggur til að Stofn-
lánadeildin beiti sér fyrir lánveit-
ingum til skuldbreytinga, enda hafí
stofnlánaveitingar til greinarinnar
verið litlar á undanförnum ámm.
Lögreglurannsókn á meintu smyglmáli á Siglufirði
Sýslumanni veitt lausn að
tillögu dómsmálaráðherra
FORSETI íslands veitti Erlingi
Oskarssyni sýslumanni á Siglu-
firði í gær lausn frá embætti um
stundarsakir að tillögu dóms-
málaráðherra vegna rannsóknar
á hugsanlegri aðild hans á brot-
um á tollalögum og almennum
hegningarlögum. I fréttatilkynn-
ingu segir að málið sé á frum-
rannsóknarstigi og ráðherra telji
ekki fært að sýslumaður gegni
embætti meðan á rannsókn þess
stendur. Eins og fram hefur kom-
ið í Morgunblaðinu snýst málið
um ólöglegan innflutning á
smyglvarningi, reiðtygjum,
áfengi og fleiru í hestakerrum
sem tollafgreiddar voru á Siglu-
firði.
Ráðherra hefur þegar vikið yfir-
lögregluþjóninum á Siglufirði frá
um stundarsakir en þó tengjast
meintar ávirðingar sýslumanns og
yfírlögregluþjóns ekki nema að litlu
leyti. Sýslumaður er forsetaskipað-
ur og því vandasamara að víkja
honum frá en yfírlögregluþjóni sem
er ráðherraskipaður.
Gagnvart báðum mönnunum
munu nokktar sakargiftir vera til
rannsóknar en starfsmenn RLR og
Ríkisendurskoðunar fara nú ítar-
lega í saumana á málum embættis-
ins. Tengsl milli mála þeirra munu
þó m.a. þau að yfirlögregluþjónn
er talinn hafa borið ábyrgð á því
að þyngd hestakerranna var rang-
lega skráð í pappíra tollgæslu á
Siglufirði.
Um er að ræða fjórar hestakerr-
ur, þtjár í fyrra og eina í vor. Skráð-
ur viðtakandi hinnar síðustu var
eiginkona sýslumanns. Sendandi og
sá sem talinn er eigandi kerranna
og innihalds þeirra, sem talið er
hafa verið ótollafgreitt selt hér á
landi, er samkvæmt upplýsingum
Morgunblaðsins íslenskur hesta-
maður, búsettur í Þýskalandi. Hann
hafði ekki verið yfírheyrður vegna
málsins síðast þegar Morgunblaðið
hafði spumir af.
Fjölbrautaskólinn í Breiðholti
Ný handmennta-
deild á listasviði
NÆSTA vetur, nánar tiltekið á haustönn, verður boðið upp á nám
í handmenntadeild á Iistasviði Fjölbrautaskólans í Breiðholti. Að
sögn Borghildar Jónsdóttur, kennara við skólann, hefur svo yfir-
gripsmikið nám í þessum greinum skort í Fjölbrautaskólanum.
Áður gátu nemendur valið fatasaum, pijón og útsaum, fjórar
stundir á viku, en með niðurskurði valgreina duttu þessi fög út
í skólanum. Hugmyndin hefur verið að geijast i nokkur ár en er
nú orðin að veruleika.
Um er að ræða fjögurra ára nám
til stúdentsprófs í handmennta-
greinum. Sérgreinar handmennta-
brautarinnar verða þessar: Fata-
saumur, sniðteikningar, fatahönn-
un (tískuteikning, búningasaga og
litafræði), trésmíði, skartgripagerð
(málmur) og listasaga, auk þess
pijón og hekl, munsturgerð og
tauþrykk. Prófið veitir nemendum
réttindi til inntöku í Kennarahá-
skóla íslands og sumar deildir
Háskólans. Skráning nýnema fer
fram á skrifstofu skólans frá 9-15
og í Miðbæjarskólanum frá 9-18,
1. og 2. júní næstkomandi.
Boðið upp á silungs-
veiði í Reynisvatni
UM 5.000 regnbogasilungum og
bleikjum hefur verið sleppt í
Reynisvatn á Reynisvatnsheiði
ofan Grafarholts fyrir áhuga-
sama veiðimenn. Veiðileyfin eru
seld við vatnið og kosta 2.000
krónur fyrir fjóra fiska og 200
krónur fyrir hvern umframfisk.
Að sögn Ólafs Skúlasonar hjá
Lax hf., hófust veiðar um miðjan
maí og hafa veiðst rúmlega 600
fiskar. Þetta er í annað sinn sem
fískum er sleppt í vatnið og sagði
Ólafur að í fyrra sinn hefði það
verið lax sem þoldi illa flutning
auk þess sem lax er straumfískur
og á illa heima í vötnum.
Fram til 1. júní er veitt frá kl.
13 til 22 að kvöldi en frá kl. 9
að morgni til kl. 22 frá 1. júní.
Möðruvallakirkja
Fermingar
Hátíðarguðsþjónusta verður í
M öðru vallakirkj u á Hvítasunnu-
dag kl. 14. Kór kirlqunnar syng-
ur, organisti Birgir Helgason.
Ferming og altarisganga.
Fermd verða:
Hallfríður Kristín Sigurðardóttir,
Brekkuhúsi 3, Hjalteyri.
Harpa Þórðardóttir, Syðri-Bakka,
Arnarneshreppi.
Jóhann Halldór Traustason, Þela-
merkurskóla, Glæsibæjarhreppi.
Sigríður Kristín Kristþórsdóttir,
Moldhaugum, Glæsibæjarhreppi.
Sigrún Stella . Haraldsdóttir,
Vanabyggð 3, Akureyri.