Morgunblaðið - 29.05.1993, Blaðsíða 40

40
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 29. MAÍ 1993
„ l/iLtu JcannskL fyeloLur borhcx- Lnnú ?"
.. . að sjá til þess að þau
bursti tennurnar
TM Rog. U.S Pat Off. — all rights roserved
e 1993 Los Angeles Times Syndicate
Vegna samdráttar hins opinbera hefur verið tekin upp
ódýrari aðferð við líflát.
Jfltargtuifytafrtó
BRÉF TIL BLAÐSINS
Kringlan 1 103 Reykjavík - Sími 691100 - Símbréf 691329
Um hvalveiðimál
Frá Ragnari Halldórssyni:
HVALVEIÐAR hafa um skeið
valdjð íslendingum óróa. Sumir
segja að mikill meirihluti sé veiðum
fylgjandi. Ef málið er rólega skoð-
að, er þó ekki víst að svo sé, því
veður eru nú öll válynd á hinum
síðustu tímum. Eitt er víst — hval-
veiðar eru orðnar að heimspólitísku
stórmáli.
I stað hvalveiða eru komnar at-
kvæða- og sálnaveiðar á báða
bóga. Að vera eða ekki vera, með
eða móti hvalveiðum. Það er spurn-
ingin. Á öllum vígstöðvum skyggn-
ast pólitíkusar til veðurs og telja
sálir og atkvæði. Jafnvel á fyrirhe-
itna dýrðarsvæði okkar, EES og
EB, eru blikur á lofti. Við höfum
nú, segja menn, í fullu tré við svo-
leiðis fugla, eða hvað? Ólíkt höf-
umst við að, íslendingar og vina-
þjóð okkar í vestri. Báðir eru í
hatrömmum atkvæðaveiðum: Hval
eða ekki hval!
Á báðum stöðum þykjast menn
vissir um sálimar.
Rök hvalveiðimanna eru þessar
helstar:
Ekki hefur verið vísindalega
sannað að stórhveli séu ofveidd,
svo sem langreyður og sandreyð-
ur. Þær megi veiða í hófi. Hrefnur
séu hins vegar í tugþúsundatali
og þoli ábátaveiðar. Hvalveiðar
verði til mikilla nytja og skapi arð-
bæran útflutning og fjölda manns
atvinnu. Því hefur verið haldið
fram að þeir hvalir sem við erum
að sækjast eftir éti meiri fisk en
allur floti okkar veiði samanlagt,
þeir bæta þó gjarnan selnum við.
Ekki undrar mig þó Konráð Egg-
ertsson vandi ekki hvalnum kveðj-
urnar, ef þetta er satt! Ekki veit
ég hvort Bjami Sæmundsson, eða
aðrir fiski- og líffræðingar hafa
verið eða em á sömu skoðun. Ég
hef alltaf haldið að skíðishvalir
lifðu mest á svifi og jafnvel síld
eða loðnu, smádýrum, en gerðu
lítið af því að neyta fæðu sem
bryðja þarf eða tyggja. En menn-
irnir og rök þeirra breytast.
Konráð Eggertsson sá hinsvegar
úttroðna hrefnumaga af golþorski.
Skáldið kvað: „Það er ekki þorsk
að fá í þessum firði. Þurm landi
eru þeir á og einskis virði.“
Svo_ eru það höfuðrökin: Sjálf-
stæði íslendinga. Er einhver í vafa
um það í Abrahamsfaðmi EES og
EB?
Rök hvalavina:
I byrjun þessarar aldar hafði
skíðishvölum verið nær útrýmt við
ísland. Minnist nokkur þess að þá
hafi fiskigengd stóraukist í kjölfar-
ið? Hvalir er ein elsta líftegund
hnattarins. Þegar sjávardýr fóru
að leita lands og misstu sundfærin,
varð til grimmasta og hættuleg-
asta dýr jarðarinnar, tvífætt sem
vantaði sundfitarnar, fann í stað-
inn upp helsprengjuna. Homo sapi-
ens. Það var slæm þróun.
Hvalavinir telja þetta háþróað
dýr með stærstu heila allra dýra.
Skíðishvalirnir vekja aðdáun,
þessi kóróna hafdjúpanna þegar
hún ris upp og skyggnist yfir sjáv-
arflötinn, til gleði þeim er hafa sál
til að horfa á undur og mikilleik
náttúrunnar. Andstæðingar tala
með fyrirlitningu um tilfinninga-
mál. Mannvera án tilfinninga,
hverskonar fyrirbrigði er það? Er
það eftirsóknarvert?
Nei. Það eru tvífættar mannver-
ur, sem beita helsprengjum. Þegar
hinn hugsandi og viti borni maður
áleit það gott mál, að drepa hvor
annan í síðari heimsstyijöld og
máttu ekki vera að því, að rá-
nyrkja fiskimiðin við ísland, í fimm
ár, stóijókst hér veiði á öllum teg-
undum fiskjar. Hvort skyldi það
nú vera maðurinn eða hrefnan sem
síðan hafa þurrkað upp þorskinn?
Það var gaman að sjá æðarkollu-
ungana hans Konráðs í sjónvarp-
inu. Þegar þeir syntu sælir og fal-
legir varð mér hugsað til Grettis
Ásmundssonar, sem fitjaði saman
tæmar og barg sér á sundi til lands
úr Drangey. Hjá Gretti hefur
blundað hið foma eðli upprunans.
Hvernig væri nú að höfða dálít-
ið til skynseminnar og fitja saman
tærnar og bjarga sér til lands á
því sundi sem framundan er í
hvalamálum?
Bráðræði í landbúnaðarmálum
fyrir þijátíu árum varð okkur til
milljarðatjóns. Bráðræði í hvala-
málum nú gæti orðið til enn meira
tjóns. Ef svo fer að við förum nú
að veiða hvaii, verða þeir sem það
vilja að svara skýrt og undan-
bragðalaust þeirri einföldu spum-
ingu sem varað var við í land-
búnaðarmálum fyrir þijátíu ámm,
en ekki var þá sinnt illu heilli.
Hver er markaðurinn? Hann reynd-
ist ekki til fyrir afurðir bænda utan
íslands. Og nú: Hver vill kaupa
af okkur hvalafurðir? Japan hefur
nóg með sín hvalveiðivandamál og
metur örugglega meir viðskiptin
við Bandaríkin og EB, en að kaupa
hval af okkur. Hvert ætlar skipið
að sigla með okkar hval?
Auðvitað er þetta höfuðatriði
sem verður að svara án slagorða.
RAGNAR HALLDÓRSSON
Miðvangi 41, Hafnarfirði
Kallað eftir
upplýsingxim
Frá Kolbeini Þorleifssyni:
SUNNUDAGINN 23. maí sl. var
ég staddur á samkomu til heiðurs
„séra Friðriki" í nýjum höfuðstöðv-
um KFUM við Holtaveg í Reykja-
vík.
Þá minntist ég myndar, sem
tekin var af sunnudagaskólaböm-
um á sama stað 20. marz 1955. Á
þeim tíma var húsið í eigu „Ung-
mennafélags Reykjavíkur" og var
þessi sunnudagaskóli fyrsta starf-
semin, sem fram fór í húsinu og
hélt hún áfram í mörg ár eftir
það. Um þetta höfðu forgöngu
húsvarðarhjónin Sigurður Guð-
mundsson og Rannveig Runólfs-
dóttir (en hún var systir Stefáns
Runólfssonar frá Hólmi, sem sá
um fyrstu áfangana við byggingu
þessa húss).
Þessi mynd birtist hér með þess-
um línum og kalla ég um leið eftir
upplýsingum um filmu og frumein-
tak myndarinnar, og auk þess
nafni ljósmyndarans, ef einhver
kynni að vita nafn hans. Myndin
birtist upphaflega í októberhefti
tímaritsins „Rödd í óbyggð" 1955.
KOLBEINN ÞORLEIFSSON
Ljósvallagötu 16, Reykjavík.
HOGNI HREKKVISI
/, EKJO FLEHZJ SPUFN/NGðZ, HEPPA DOMAPU J “
Víkverji skrifar
Heldur finnast Víkveija svokall-
aðir greinapistlar í morgun-
útvarpi Rásar 2 hvimleiðir. Þarna
koma blaðamenn, sem jafnvel eru
búnir að missa „málgagn" sitt og
ryðja úr sér politískum þvættingi
um menn og málefni, rétt eins og
þeir væru að skrifa leiðara í „mál-
gagnið“, sem fór á hausinn af því
að það var svo leiðinlegt og enginn
keypti það. Þetta er sama leiðinda-
vælan sem seldist ekki og er nú
borin á borð í sjálfu ríkisútvarpinu.
Spurning er, hvort vænlegt sé fyrir
ríkisútvarpið, að taka upp að birta
þessa leiðara, þegar nauðsynlegt
er að halda áhuga hlustendanna í
harðri samkeppni við aðrar ljós-
vakastöðvar.
xxx
Tímaritið Opera Now, maíheftið,
sem gefið er út í Bretlandi,
íjallar um hvað efst er á baugi í
óperuheiminum. Sérstök grein er
um listahátíðir í blaðinu og hana
skrifar Hilary Finch. í inngangi
minnist hún á ísland og fyallar um
þorrahátíðina, þar sem menn eti
sviðna kindahausa og hrútaeistu.
Siðar fjallar hún um stuttlega um
Myrka músíkdaga, en víkur síðar í
greininni að Listahátíð Hafnarfjarð-
ar. Bendir hún á Jakob Magnússon
í sendiráði íslands í London til upp-
lýsinga um hátíðina, en segir m.a.
að í Hafnarfirði verði starfrækt ný
íslenzk ópera.
Vonandi er það, að enginn glepj-
ist á því að íslenzk ópera verði í
Hafnarfirði á listahátíð þar, því
samkvæmt upplýsingum Víkveija
varð ekkert úr því að-sett yrði upp
þar ópera að þessu sinni. En þar
sem sími Jakobs er gefinn upp í
blaðinu ætti enginn að fara fýluferð
til íslands til þess að fylgjast með
óperuflutningnum, viðkomandi
hlýtur að hringja og fá nánari upp-
lýsingar áður en lagt er af stað til
Islands.
á er hvítasunnuhelgin að ganga
í garð og jafnan er þetta
fyrsta ferðahelgi ársins. Búast má
við að margt verði um manninn á
þjóðvegum landsins að þessu sinni,
þótt veðurspáin sé dálítið nöpur. I
gærmorgun buldi hagl á bílum á
Akureyri og heldur var norðanáttin
svöl í höfuðborginni. íslendingar
verða og alltaf jafn hissa á kulda
í enduðum maí og eru þá væntan-
lega búnir að gleyma því að kulda-
kast sem þetta er alltaf að koma
annað slagið og menn geta átt von
á þeim á hvaða árstíma sem er.
En þótt kalt sé í veðri, óskar
Víkveiji landsmönnum öllum góðrar
ferðahelgar og biður þess lengstra
orða að menn fari varlega, klæði
sig vel, ætli þeir út í náttúruna,
minnugir þess, að jarðneskur líkami
manns er sú guðsgjöf, sem aðeins
fæst í einu eintaki og ber því að
fara vel með.