Morgunblaðið - 08.06.1993, Blaðsíða 40

40
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 8. JÚNÍ 1993
MagnúsÞ. Torfason
fv. hæstaréttardómari
__JTorfa Hjartarsonar tollstjóra og
sáttasemjara svo nefndur sé einn
úr þeim merka systkinahópi.
Kolfinna móðir Magnúsar var
dóttir Magnúsar Þórarinssonar
bónda og uppfinningamanns á Hall-
dórsstöðum og konu hans Guðrúnar
Bjamhéðinsdóttur systur Bríetar.
Að Magnúsi stóðu því merkar
ættir og áberandi fólk í sinni sam-
tíð. Heimilið á Halldórsstöðum á
uppvaxtarárum Magnúsar var að
mörgu leyti sérstakt og hafði svo
verið um langan tíma. Magnús afi
hans var brautryðjandi í vélvæðingu
á ullarvinnslu og setti upp kembivél-
ar á Halldórsstöðum, þær fyrstu á
íslandi. Þá mátti segja að Halldórs-
staðir væru í þjóðbraut í Þingeyjar-
sýslu frá haustönnum og fram á
vetur því ull frá flestum heimilum í
sýslunni kom til vinnslu á Halldórs-
stöðum. Þessi starfsemi lagðist niður
er kembivélarnar brunnu 1923 er
Magnús Torfason var eins árs gam-
all. En Halldórsstaðir bjuggu lengi
að þessari starfsemi í kynnum sínum
við héraðsbúa. Þegar Magnús var
að alast upp var þríbýli á Halldórs-
stöðum eins og lengst af hafði ver-
ið. Þar bjuggu auk foreldra hans
Bergþóra móðursystir hans og mað-
ur hennar Hallgrímur Þorbergsson
» og Páll Þórarinson afabróðir hans
og Lizzie Þórarinson. Merkilegt var
við þetta heimili hve margt af fólk-
inu hafði dvalist erlendis og ein hús-
freyjan var skosk og var þekkt fyrir
fagra söngrödd sína. Tónlist var í
hávegum höfð á öllum heimilunum
enda voru Halldórsstaðir nánast sem
eitt heimili því frændsemi var þar
mikil. Metnaður þessa fólks lá ekki
síður í andlegu atgervi en búskapn-
um. Ekki er að efa að kynni fólksins
af erlendri menningu hafa víkkað
* sjónhring þess og átt sinn þátt í
'^þeirri víðsýni og menntandi and-
rúmslofti er lék um Halldórsstaði.
Þannig var það umhverfi sem
Magnús Þórarinn óx upp í. Magnús
var elstur systkina sinna en alls urðu
bömin sex. Þau eru auk Magnúsar,
Hjálmar Jón gullsmiður, Ásgeir út-
skurðarmeistari, Áslaug lést af slys-
förum 1978, Guðrún húsmóðir og
Sigríður starfsstúlka á röntgendeild
Landspítalans. Á Halldórsstöðum óx
upp þróttmikil æska því auk þeirra
systkina var þar margt af ungu fólki.
Eg var ungur er ég kynntist þessum
heimilum og man fyrst eftir Magn-
úsi er hann kom til Húsavíkur þá
unglingur með fjárrekstur í sláturt-
íð. Hann gisti þá á heimili foreldra
minna en bróðir minn hafði verið í
sveit á Halldórsstöðum og kynnin
því náin. Seinna var ég svo lánsam-
ur að vera léttadrengur á Halldórs-
stöðum hjá Hallgrími og Bergþóru
og síðan hafa Halldórsstaðir alltaf
átt rík ítök í mér. Það var afskap-
lega skemmtilegur andi í hópi þessa
BV.
Hand'
lyfli-
vognor
UMBOÐS- OG HEILD VERSL UN
S&3a?gar
BÍLDSHÖFDA 16 SiMI:672444
unga fólks sem þarna var að alast
upp. En á þeim árum sem ég dvaldi
á Halldórsstöðum var Magnús að
mestu farinn að heiman þó hann
dveldi þar tímabundið á sumrin og
mikil var tilhlökkunin þegar von var
á honum og Sigríði.
Það kom fljótt í ljós að Magnús
var gæddur óvenju góðum námsgáf-
um. Hann var því sendur til náms í
Menntaskólann á Akureyri þótt efn-
in væru ekki mikil. Þar stóð hann
sig sem vænta mátti afburða vel.
Síðan lá leiðin til framhaldsnáms í
Háskóla íslands og valdi hann sér
að nema lög. Fyrir tilstuðlan góðra
vina lenti Magnús hjá þeim sóma-
hjónum Þórði Ólafssyni stórkaup-
manni og Ingibjörgu Björnsdóttur
konu hans, þegar hann hóf nám við
Háskóla íslands. Þau höfðu boðist
til að taka norðanstúdent til uppi-
halds og varð Magnús fyrir valinu
að ábendingu Sigurðar skólameist-
ara. Það sýnir nokkuð það álit sem
Sigurður hafði á drengnum. Magnús
lauk námi sínu í lögfræði með láði
og fór nokkru síðar til framhajds-
náms til Kaupmannahafnar. Árið
1955 var hann skipaður prófessor í
lögum við Háskóla Islands og gegndi
því starfi þar til hann var skipaður
dómari við Hæstarétt 1970. Því
starfi gegndi hann þar til hann baðst
lausnar að fullnuðum starfsaldri.
Öllum störfum sínum gegndi Magn-
ús með stakri prýði. Hann var afar
vandvirkur í starfi og vildi ekkert
láta frá sér fara nema vera þess
fullviss að eins vel hefði verið að
unnið og tök væru á. Þannig var í
raun allt dagfar Magnúsar. Hann
var afar háttprúður en fremur hlé-
drægur. Þó var hann skapmaður en
sjálfsaginn mjög sterkur. í kunn-
ingjahópi var hann allra manna
skemmtilegastur og lúmsk fyndinn
sem oft er háttur hlédrægra manna.
Á embættisferli sínum var hann tví-
vegis kjörinn forseti Hæstaréttar.
Um störf hans í Háskólanum og
Hæstarétti veit ég að aðrir munu
Qalla sem kunnugri eru þeim vett-
vangi.
Þau sómahjón Þórður Ólafsson og
Ingibjörg Björnsdóttir urðu tengda-
foreldrar Magnúsar er hann gekk
að eiga Sigríði dóttur þeirra 8. júlí
1948. Það var mesta gæfusporið í
hans lífi. Mér er það enn ljóst í minni
er hann kom fyrst heim í Halldórs-
staði með þessa unnustu sína. í einni
svipan hafði hún unnið hug og hjörtu
heimamanna og raunar allra Lax-
dælinga. Frá þeim tíma var hún
ekki minni Laxdælingur en við hin
sem Halldórsstöðum voru tengd. Þau
Magnús og Sigríður hafa látið sér
afar annt um Laxárdalinn og þá
einkum íbúana þar. Heimili þeirra
stóð alltaf opið öllum sveitungum
Magnúsar og greiðasemin við fólkið
í dalnum var einstök. Að fylgjast
með lífínu í Laxárdal og frændfólk-
inu var stór þáttur í heimilislífinu á
Bergstaðastræti. En á Bergstaða-
ixrw
Skjótvirkur stíflueyðir
Eyðir stíflum
fljótt
• Tuskur
• Feiti
• Lífræn efni
• Hár
• Dömubindi
• Sótthreinsar
einnig lagnir
One Shot fer
fljótt að stíflunni
af því að það er
tvisvar sinnum
þyngra en vatn.
Útsölustaðir:
Shell- og Esso
-stöðvar
og helstu byggingavöru-
verslanlr.
Dreifing: Hringás hf.,
sími 677878 - fax 677022
stræti 73 hafa Magnús og Sigríður
búið sínu farsæla lífi. Ég var einn
þeirra sem naut í ríkum mæli vin-
áttu þeirra. Þegar ég kom til náms
til Reykjavíkur var það sjálfsagt mál
að þau gengju í að útvega mér sama-
stað og síðan var ég heimagangur
á Bergstaðastrætinu meðan ég var
í námi. Þá kynntist ég Magnúsi enn
betur. Fjölskyldan stækkaði ört og
alls urðu bömin sjö. Þau eru nú öll
komin til fullorðinsára og hafa stofn-
að sínar fjölskyldur. Á þessu heimili
var því mikið að gera og hlutverkið
metnaðarmikið að koma upp þessum
stóra bamahópi. Og oft fannst það
á þó um það væru ekki höfð mörg
orð hve Magnús mat konu sína mik-
ils í þessu mikla uppeldisstarfi.
Börn Magnúsar og Sigríðar eru:
Þórður viðskiptafræðingur, fram-
kvæmdastjóri hjá Eimskip, kvæntur
Mörtu M. Oddsdóttur; Torfi læknir,
kvæntur Laufeyju Bjarnadóttur;
Ásgeir lögmaður, kvæntur Þórdísi
Kristinsdóttur; Ásgerður tölvunar-
fræðingur, gift Snorra Jóelssyni;
Bergþór lögfræðingur, ókvæntur;
Kolfinna viðskiptafræðingur, maki
Stefán Ándreasson; og Magnús við-
skiptafræðingur, maki Magnea Vil-
hjálmsdóttir.
Með Magnúsi er genginn afar
vandaður maður sem hvergi mátti
vamm sitt vita, farsæll í störfum
sínum og stétt sinni til sóma. Hann
skilaði þjóð sinni miklu dagsverki
og var ástríkur eiginmaður og faðir.
Ég veit að dalurinn hans drúpir höfði
og hlýjar hugsanir streyma til Sig-
ríðar og allra afkomendanna. Það
er sárt að sjá á eftir ástríkum maka
og föður svo langt fyrir tímann en
vissulega Guðs blessun að þurfa
ekki að þjást í löngum veikindum.
Um leið og við Ingibjörg þökkum
fyrir allt á liðnum árum sendum við
okkar innilegustu samúðarkveðjur
til ykkar allra, eiginkonu, barna,
bamabarna og systkina.
Kári Amórsson.
Afi Magnús hefur verið okkur
mikil stoð í gegnum árin, en nú er'
hann allt í einu farinn frá okkur.
Því viljum við barnabömin skrifa
nokkrar línur til minningar um afa.
Afi lést eftir stutt veikindi, sjötíu
og eins árs gamall, en þó enn ungur
í anda. Hann var heilsuhraustur allt
fram á seinustu daga og hætti aldr-
ei að horfa fram á við. Hann var
mjög hlýlegur og alltaf var gaman
að fara upp á Bergstaðastræti í
heimsókn til afa Magnúsar og ömmu
Sísi. Eitt af því mest spennandi,sem
við gerðum á okkar yngri ámm var
að gista hjá þeim á Bergstaðastræt-
inu eða upp í sumarbústaðnum við
Þingvallavatn. Ósjaldan fómm við
með afa á skíði og þurfti að leggja
snemma á stað, því bráðnauðsynlegt
var að vera komin í viðbragðsstöðu
áður en lyftumar opnuðu til að vera
fyrst í brekkumar. Alltaf var hann
tilbúinn að hjálpa þeim sem vom
hjálpar þurfi, jafnt með persónuleg
vandamál sem námsörðugleika, og
hann var óþijótandi þekkingar-
bmnnur fyrir okkur. Merkilegt er
hve afi fylgdist vel með málum okk-
ar allra og vissi alltaf hvað var fram-
undan hjá hverju okkar, til að
mynda var hann alltaf með á hreinu
hvaða próf vora í nánd. Afi var
ávallt glaður og ánægður og sáttur
við allt og alla, enda fékk hann út
úr lífinu flest það sem hægt er að
óska sér.
Þrátt fyrir sorgina, sem býr í
hjarta okkar, er samt ástæða til að
gleðjast yfir þeim tíma sem við feng-
um að njóta samvista við afa. Hann
hefur veitt okkur ómælda ánægju
og styrk sem við munum ávallt búa
að. Okkur verður þó óhjákvæmilega
hugsað til þeirra bamabama sem
ekki munu fá að njóta hans eins og
við hin eldri.
Afi og amma vora mjög ham-
ingjusöm og sárt er að hugsa um
þann missi sem amma hefur orðið
fyrir, en um leið er ástæða fyrir
okkur að hugsa til þess að lífið geng-
ur sinn gang og við munum horfa
fram á veginn eins og afí Magnús
gerði ætíð.
Barnabörn.
Hvítasunnan björt og mild. Jörðin
vaknar af vetrardvala. Um leið sofn-
ar annað líf. Þannig er lífsins saga,
maður hverfur sjónum okkar en
minningin um hann lifir. Hugsanir
streyma fram og ljúfar endurminn-
ingar renna fyrir hugskotssjónum
líkastar hægum bárum. Þannig lifír
minningin um Magnús tengdaföður
minn, sem lést að morgni þriðjudags-
ins 1. júní.
Magnús var svipsterkur og glæsi-
legur maður þannig að eftir var tek-
ið. Yfír honum var reisn og virðu-
leiki, samhliða hlýju. Hann var dökk-
ur yfirlitum með liðað hár og dökkar
og miklar augabrúnir sem oft sögðu
meira en orð. Hann var gæddur
mjög góðum gáfum sem ásamt hóg-
værð, heiðarleika og sjálfsvirðingu
einkenndu hann. Skoðanir Magnúsar
vom afdráttalausar og hann var allt-
af sjálfum sér samkvæmur. Allt sem
hann tók sér fyrir hendur vann hann
af kostgæfni, hvort sem var í starfi
eða frístundum.
Magnús fæddist á Halldórsstöðum
í Laxárdal 5. maí 1922, sonur hjón-
anna Kolfmnu Magnúsdóttur og
Torfa Hjálmarssonar. Á Halldórs-
stöðum var þá þríbýli og Laxárdalur
meira í þjóðbraut en nú er. Þar vom
fyrstu tóvinnuvélar landsins settar
upp og fólk kom víða að til að láta
vinna ullina. Þó að tóvinna legðist
af skömmu eftir að Magnús fæddist
var oft gestkvæmt á Halldórsstöð-
um. Þar var mikill tónlistaráhugi og
spilaði móðir Magnúsar á orgel og
faðir hans á fiðlu. Á Halldórsstöðum
var samræðulistin á hávegum höfð
og gerðu menn sér jafnvel upp skoð-
anir til þess að umræðurnar yrðu
sem líflegastar. Þar lifðu menn lífinu
lifandi.
Magnús var elstur sex systkina
og snemma varð ljóst að hann var
meira fyrir bókina en búskapinn.
Þrátt fyrir lítil efni var hann settur
til mennta og varð stúdent frá
Menntaskólanum á Akureyri. Hann
var afburða námsmaður og mikill
málamaður og sagði oft að hann
hefði getað hugsað sér að verða
frönskukennari, en svo fór að hann
valdi lögfræðina.
Magnús var mikill gæfumaður í
einkalífí sínu. 8. júlí 1948 kvæntist
hann tengdamóður minni, Sigríði
Þórðardóttur. Það var gæfuspor
þeirra beggja og voru þau einstak-
lega samhent hjón. Sigríður stóð við
hlið Magnúsar og var stoð hans og
stytta í hvívetna. Hún hefur þann
einstaka hæfileika að sjá alltaf
björtu hliðarnar á tilvemnni.
Magnús og Sigríður eignuðust sjö
böm. Þau eru: Þórður (f. 1949)
rekstrarhagfræðingur, kvæntur
undirritaðri. Synir okkar em Árni
Oddur, unnusta hans er Ágústa Ól-
afsdóttri, Magnús Geir og Jón Gunn-
ar. Torfí (f. 1950) læknir, kvæntur
Laufeyju R. Bjamadóttur kennara.
Synir þeirra eru Magnús Þór, Bjarni
Kristinn og Ólafur Páll. Ásgeir (f.
1953) héraðsdómslögmaður, kvænt-
ur Þórdísi Kristinsdóttur hjúkmnar-
fræðingi. Börn þeirra em Bryndís
Björk, Magnús Kristinn og Ásdís
Sigríður. Ásgerður (f. 1957) kennari
og tölvunarfræðingur, gift Snorra
Jóelssyni kennara og forstöðumanni.
Synir þeirra em Sigurður Þór og
Ragnar Tryggvi. Bergþór (f. 1962)
lögfræðingur. Kolfinna (f. 1964) við-
skiptafræðingur, maður hennar er
Stefán Andreasson nemi í sjávarút-
vegsfræðum. Þau eru búsett í
Tromsö og eiga von á sínu fyrsta
barni íbyijunjúní. Yngsturer Magn-
ús (f. 1965) viðskiptafræðingur,
kona hans er Magnea Vilhjálmsdótt-
ir hjúkmnarfræðingur. Dóttir þeirra
er Sigríður Lilja.
Áhugamál Magnúsar voru mörg
og margvísleg. Hann var alla tíð
mikill skíðamaður og var jafnan
fyrstur í Bláfjöll á veturna. í nokkur
ár lagði hann sig fram um að bera
árskort númer 1 að Bláfjallasvæð-
inu. Jafnframt skíðaíþróttinni stund-
aði hann bæði badminton og golf.
Tengdafaðir minn hafði mikið
yndi af því að vera í sumarbústað
fjölskyldunnar við Þingvallavatn,
þar sem hann var sístarfandi við að
dytta að ýmsu sem betur mátti fara.
Það gerði hann af sömu kostgæfni
og nákvæmni og annað sem hann
tók sér fyrir hendur. Ein bára minn-
inganna er af Magnúsi í sumarbú-
staðnum. Við rennum í hlað og hann
kemur fagnandi á móti okkur.
Bamabömin eiga góðar minningar
frá þessum fallega stað, þar sem þau
fengu að gista hjá afa og ömmu.
Magnús var góður afi sem fylgd-
ist með öllu sem barnabörnin tóku
sér fyrir hendur. Hann hafði sér-
stakan áhuga fyrir því hvernig þeim
sóttist námið. Hann vissi upp á hár
hvenær próf voru og í hvaða grein
prófað var og hringdi ævinlega til
að spyijast fyrir hvemig hefði geng-
ið. Hann hvatti barnabörnin til tón-
listarnáms og var fús til að hluta á
þau æfa sig og leiðbeina þeim um
leið. Magnús spilaði sjálfur á píanó,
sótti tónleika reglulega og átti þar
að auki gott hljómplötusafn.
Magnús var mikill fjölskyldumað-
ur og einstaklega gestrisinn. Heim-
ili tengdaforeldra minna á Berg-
staðastræti hefur ávallt staðið ætt-
ingjum og vinum opið. Enn ein bára
minninganna rís og tengist hún jóla-
haldi fjölskyldunnár. Öll fjölskyldan,
börn, tengdabörn og barnbörn era
komin í jólaboð á Bergstaðastræti
og þar er Magnús hrókur alls fagn-
aðar.
Ég minnist hans líka þegar öll
fjölskyldan, 26 manns, fór saman
til Þýskalands fyrir tæpum þremur
ámm. Þar var það heimsborgarinn
Magnús sem fékk að njóta sín.
Tæpri viku fyrir andlát sitt fagn-
aði afi Magnús því að nafni hans
og sonarsonur, Magnús Geir, varð
stúdent. Prúðbúinn og glæsilegur
að vanda, þrátt fyrir hrakandi heilsu,
mætti hann til veislunnar geislandi
af gleði og hlýju. Minningin um
þessa dagstund er afar dýrmæt.
Ég mun sakna Magnúsar og nær-
veru hans. Kynni okkar voru löng
því að ég var aðeins sextán ára þeg-
ar við kynntumst. Um leið og ég
þakka Magnúsi fyrir samfylgdina
votta ég tengdamóður minni dýpstu
samúð. Minningin um góðan dreng
lifir áfram þó að hann sé horfinn
af sjónarsviðinu. Blessuð sé minning
Magnúsar.
Marta María Oddsdóttir.
Þungt varð mér um hjarta við
andlátsfregn bekkjarbróður míns og
kærs vinar allt frá æskudögum,
Mangúsar Þórarins Torfasonar,
fyrrverandi lagaprófessors og
hæstaréttardómara. Þó vissi ég, að
ill líkamleg mein vora að grafa um
sig, þó að hann hefði ekki hátt um
og bæri sig karlmannlega. Hann
vildi standa, meðan stætt var, bjart-
sýnn og hugarrór að fornum hetju-
sið. Honum var fullkunnugt, að
hveiju dró, en honum var gefíð þrek
til að una þessum örlagadómi með
stillingu og æðraleysi. Hann vissi
ofur vel, að dómnum þeim varð
ekki áfrýjað, æðra dómstig var ekki
til. Hann hafði líka lifað marga
hamingjudaga, notið mikillar gæfu
og séð marga forna drauma rætast.
Hann fæddist á Halldórsstöðum
í Laxárdal í Suður-Þingeyjarsýslu,
bænum, sem forfeður hans, ættingj-
ar og venslafólk gerðu landskunnan.
Foreldrar hans voru Kolfínna Magn-
úsdóttir og Torfí Hjálmarsson, sem
þar bjuggu á hluta jarðarinnar.
Kolfinna var dóttir Magnúsar Þórar-
inssonar bónda og hugvitsmanns á
Halldórsstöðum og konu hans, Guð-
rúnar Bjamhéðinsdóttur frá Böð-
varshólum í Vesturhópi, systur
þeirra Bríetar kvenréttindafrömuð-
ar og Sæmundar læknis. Torfí var
frá Ljótsstöðum í Laxárdal, sonur
Áslaugar Torfadóttur frá Olafsdal
og Hjálmars Jónssonar, sem var
bróðir þeirra séra Áma á Skútustöð-
um, Helga bónda á Grænavatni og
Sigurðar bónda og ráðherra á Ysta-
felli.
Heimili Kolfinnu og Torfa var
glaðvært menningarheimiii. Jarð-
næðið var að vísu þröngt og efnin
ekki mikil, en þar var gestkvæmt,
þar var mikið lesið og þar var tón-
list iðkuð og mjög í hávegum höfð.
Torfi lék á fiðlu og Kolfinna á org-
el, var ásamt Guðfínnu frá Hömmm
helsti undirleikari Lissýjar sönkonu
á Halldórsstöðum hinnar skosku,
sem gift var Páli, föðurbróður Kol-
finnu.
Magnús kom í Menntaskólann á
Akureyri vorið 1937 til þess að
þreyta árspróf 1. bekkjar, en náms-
efnið hafði hann lesið heima þá um
veturinn. Nestið að heiman dugði
honum vel, því að hann vakti þá
þegar athygli fyrir góða kunnáttu
og afburða námsgáfur. Á gagn-
fræðaprófí tveimur áram seinna
varð hann efstur og sama leikinn
lék hann á stúdentsprófi vorið 1942.
Hann virtist lítið þurfa fyrir námi