Morgunblaðið - 31.07.1993, Blaðsíða 1

64 SIÐURB
STOFNAÐ 1913
171. tbl. 81. árg.
LAUGARDAGUR 31. JÚLÍ 1993
Prentsmiðja Morgunblaðsins
Hart sótt að gengi franska frankans
^ Brussel, París, London. Reuter.
OROINN í Gengissamstarfi Evrópu, ERM, að undanförnu er
ekki einvörðungu atlaga að einstökum gjaldmiðlum, heldur er
hann grundvallar prófsteinn á sljórnmálalega einingu ríkjanna
sem að því standa, segja stjórnarerindrekar í ríkjum Evrópu-
bandalagsins. Gífurlegt framboð sökkti gengi franska frankans
niður fyrir lágmark í gærmorgun, og þrýsti mjög á dönsku
krónuna og belgíska frankann. Nærri lét að spænski pesetinn
og portúgalski eskúdinn féllu út fyrir samstarfsrammann. Þyk-
ir líklegt að ERM sé í mikilli hættu.
Haft var eftir reyndum erindreka
að samstarfið nyti enn mikils póli-
tísks stuðnings. „Gengissamstarfið
er þungamiðja Maastricht. Ég trúi
því ekki að eftir allt það sem geng-
ið hefur á við að koma samkomulag-
inu á koppinn verði því skyndilega
fargað," sagði ónefndur erindreki.
Sjónarmið manna á gjaldeyris-
mörkuðum voru önnur. Fáir kaup-
menn töldu að hægt yrði að kom-
ast hjá því að endurskoða ERM-
samstarfið.
Soros hugar að frankanum
Bandaríkjamaðurinn George So-
ros hagnaðist í september síðast-
liðnum um milljarð dollara, 72 millj-
arða króna, með því að veðja rétti-
lega á að breska pundið yrði dregið
út úr samstarfinu. Hann sagði í gær
að tilgangslaust væri að ætla að
reyna að halda gengissamstarfinu
á floti.
Á mánudag hét hann að reyna
ekki að fella franska frankann,
sagðist ekki vilja eyðileggja ERM-
samstarfíð. Nú segist hann ekki
lengur sjá nein tormerki á að hefja
Veiðiráðstefna SÞ
Samkomulag um pólitíska framtíð Bosníu í burðarliðnum
Eftir að útkljá deilur
um skiptingu landsins
aftur viðskipti með franka. Töldu
spákaupmenn líklegt að franski
seðlabankinn hefði að heita þurr-
ausið gjaldeyrisvarasjóði sína og
einungis stórfelld kaup þýska seðla-
bankans hefðu komið í veg fyrir
að frankinn félli aftur niður fyrir
lágmark samstarfsrammans.
Hagfræðingar fullir efasemda
Fimmtán af 22 hagfræðingum
sem Reuters-fréttastofan ræddi við
í mörgum helstu fjármálastofnun-
um aðildarlanda gengissamstarfs-
ins í gær, töldu að samstarfið myndi
ekki haldast í núverandi mjmd.
Sigurvegari í
FRAMBJÓÐANDI Fijálslyndra demókrata í Christ-
church, Diana Maddock (t.h.), fagnar sigri í gær
ásamt dóttur- sinni, Becki. Maddock fékk flest at-
kvæði, rúmlega 33.000, í aukakosningum í kjördæm-
inu en frambjóðandi íhaldsmanna, sem hafa haldið
þingsætinu í áratugi, fékk innan við 17.000 at-
kvæði. Verkamannaflokkurinn varð að láta sér nægja
tæp 1.500 atkvæði en hann hefur reyndar ekki átt
fylgi að fagna í Christchurch. Ósigurinn er talinn
mikið áfall fyrir John Major forsætisráðherra sem
nú á mjög í vök að veijast.
Sjá einnig frétt á bls. 26.
Christchurch
Reuter
Gengissam-
starf í voða
Atakgegn
rányrkju
SÞ. Reuter.
RÁÐSTEFNU 50 aðildarríkja
Sameinuðu þjóðanna, þ. á m.
íslands, um fiskveiðar og fiski-
stofna lauk í New York í gær
með því að samþykktar voru
58 reglur sem eiga að stuðla
að verndun stofna. Hvatt er til
þess að fiskiskipum verði
fækkað, of mörg skip reyni nú
að veiða æ minni afla.
Fulltrúi Evrópubandalagsins
sagði að hér væri aðeins um fyrsta
skrefið að ræða og gaf í skyn að
erfiðustu deilumálin væru enn ekki
útkljáð. Forseti ráðstefnunnar,
Fidjimaðurinn Satya Nandan, benti
á að vandinn væri ekki eingöngu
minnkandi veiðar. Vaxandi hætta
væri á harðvítugum deilum milli
þjóða um fiskimið.
í lokaskjalinu er sagt að öll ríki
þurfi að setja reglur um vemdun
stofna og veiðistjórnun, m.a. geti
þar komið til greina takmörkun á
stærð skipastólsins og veiðibann á
ákveðnum svæðum.
Genf. Reuter.
LEIÐTOGAR stríðandi fylkinga í Bosníu náðu samkomulagi í
gær um pólitíska framtíð Bosníu og verður landið samband
þriggja lýðvelda. Leiðtogar múslima eiga þó eftir að fá endan-
legt samþykki heima fyrir og fullnaðarsamkomulag um skipt-
ingu landsvæða var ekki í höfn í gærkvöldi. Þá var tilkynnt í
Sarajevo að foringjar herja deiluaðila hefðu hist í gær og sam-
ið um að koma tafarlaust á vopnahléi. Tilkynnt var um Genfar-
samkomulagið eftir fimm stunda fund þar sem leiðtogar deilu-
aðila toguðust á um texta uppkasts sáttasemjaranna að stjóm-
skipan „Sambandslýðvelda Bosníu og Herzegovínu".
Izetbegovic.
Eftir fundinn
sagði Slobodan
Milosevic Serb-
íuforseti að nið-
urstaðan væri
skotheld því
samkomulag
væri um hvert
orð, hvern ein-
asta staf. Hann
sagði að með
Niðurstöður víðtækra gervihnattarannsókna 114 ár
Engin merki um hærri hita
London. Daily Telegraph.
ÁKÖF leit að sönnunum þess
efnis að veðurfar fari hlýnandi
af mannavöldum hefur engan
árangur borið þrátt fyrir að
fullkomnustu tækni, sem völ
hefur verið á, hafi verið beitt
við leitina.
„Við höfum ekkert fundið nema
náttúrulegar sveiflur," sagði John
Christy hjá bandarísku geimferða-
stofnuninni NASA. „Við höfum
rannsakað hvern blett á jörðinni
frá 1979 og notað til þess kerfi
gervihnatta. Ef einhvetjar breyt-
ingar í átt til hlýrra andrúmaslofts
hefðu orðið myndum við hafa kom-
ið auga á þær,“ bætti hann við.
Andmæli
Nýjustu tölur yfir þróun hita-
stigs sýna meir að segja að kólnun
á sér stað í lofthjúpnum því meðal-
talshiti í júnímánuði var lægri en
fyrir 10 árum. Hið sama má segja
um síðustu 19 mánuðina, meðal-
hiti þeirra er mun lægri en á sama
tímabili fyrir áratug.
Dr. Keith Shine, veðurfarsfræð-
ingur við háskólann í Reading í
Englandi, dregur niðurstöður mæl-
inganna í efa. ;,Ekkert tillit er tek-
ið til eldgosanna miklu í Pinatubo-
fjallinu 1991 og E1 Chichon 1983
sem ollu _ verulegri tímabundinni
kælingu. Ég geri ráð fyrir að gervi-
hnettirnir hefðu fundið merki um
hlýnun hefðu eldgosin ekki átt sér
stað,“ sagði Shine. Mengun í loft-
hjúpnum frá eldgosum veldur því
að sólargeislar eiga erfiðara með
að hita jörðina.
þessu hillti undir að 16 mánaða
stríðsátökum í Bosníu lyki.
Alija Izetbegovic, Bosníuforseti
og leiðtogi múslima, hafnaði um
tíma tillögu sáttasemjaranna og
ekki var ljóst í gærkvöldi hvort
breytingartillögur hans um að
styrkja miðstjórn lýðveldasam-
bandsins hefðu verið samþykktar.
Stjómarerindrekar sögðu að for-
sætisráð Bosníu hefði beitt hann
miklum þrýstingi um að fallast á
skiptingu Bosníu í svo til sjálfstæð
lýðveldi og á endanum hefði hann
látið undan, ekki síst þar sem
múslimar hafa að undanförnu stað-
ið höllum fæti á sjálfum vígvellin-
um.
Landakortið ófrágengið
Þrátt fyrir samkomulag um
framtíðarstjórnskipan Bosníu í
gær er enn eftir að leysa ágreining
um landamörk lýðveldanna þriggja
og sögðu stjórnmálaskýrendur það
erfiðasta hjallann á leið til friðar-
samkomulags. Við það munu leið-
togar deiluaðila glíma í Genf í dag.
I gærkvöldi sagði Haris Silajdzic
utanríkisráðherra Bosníu að sam-
komulagið um framtíð landsins
væri háð því að það öðlaðist stað-
festingu stofnana þjóðarbrotanna
þriggja.