Morgunblaðið - 19.10.1993, Blaðsíða 1

56SIÐUR B
237. tbl. 81.árg. ÞRIÐJUDAGUR 19. OKTÓBER 1993 Prentsmiðja Morgunblaðsins
Shevardnadze biður Rússa um aðstoð
SUj órnarher-
inn í upplausn
Tbilisi. Reuter.
EDUARD Shevardnadze, leiðtogi Georgíu, sagði í gær, að stjórnar-
herinn i landinu væri í upplausn og gæti ekki náð aftur hjálpar-
laust því landi, sem fallið hefði í hendur uppreisnarmönnum í vestur-
hluta iandsins. Sagði hann stjórn sína ekki eiga annars kost en biðja
Samveldi sjálfstæðra ríkja eða Rússa um aðstoð. Á sunnudag féll
bærinn Samtredia í vesturhluta landsins í hendur uppreisnarmönnum
og er höfuðborgin, Tbilisi, nú einangruð frá Svartahafi.
Á fundi með menntamönnum í
Tbilisi sagði Shevardnadze, að
stjórnarherinn væri að leysast upp
eftir ósigrana að undanförnu fyrir
aðskilnaðarsinnum í Abkhazíu og
uppreisnarmönnum Zviads
Gamsakhurdia, fyrrverandi forseta
Georgíu. „Án hjálpar Rússa, Úkra-
ínumanna og annarra samveldis-
ríkja munum við ekki geta endur-
heimt landsvæðin," sagði She-
Times eyk-
ur söluna
London. Reuter.
Thatcher
áritar
bókina
ENDURMINNINGAR
Margaret Thatcher,
fyrrverandi forsætis-
ráðherra Bretlands,
voru gefnar út í Bret-
landi í gær. Thatcher
hefur haft sig mjög í
frammi í breskum fjöl-
miðlum að undanförnu
til að kynna bókina og
myndin var tekin þeg-
ar hún áritaði bækur í
Harrods-versluninni í
Lundúnum. Eiginmað-
ur hennar, sir Denis
Thatcher, stendur á
bak við hana. Thatcher
heldur bráðlega í
heimsferð til að kynna
endurminningarnar.
vardnadze en fyrr um daginn hafði
hann þó lýst yfir, að herinn væri
fullfær um að snúa vörn í sókn.
Uppreisnarmenn Gamsakhurdia
náðu bænum Samtredia á sitt vald
á sunnudag og er það mikið áfall
fyrir stjórnina í Tbilisi því að bær-
inn er mikilvægasta miðstöð járn-
brautarsamgangna í Georgíu. Hafa
uppreisnarmenn nú tíu bæi á sínu
valdi í vesturhluta landsins. Shev-
ardnadze hét því hins vegar, að
Kutaisi, næststærsta borg í landinu
og aðeins í 30 km fjarlægð frá
Samtredia, myndi aldrei falla.
Bandarískir ráðamenn óvenju skorinorðir í blaðaviðtölum
Sjá „Var andvíg end-
ursameiningu ...“ á
bls. 23.
Reuter
BRESKA dagblaðið The Times
hefur aukið dagsöluna um að
meðaltali 24% frá því að það
lækkaði lausasöluverð um helm-
ing 6. september sl. Kemur þetta
fram í tölum sem breska upplag-
seftirlitið gerði opinberar í gær.
Var meðalsala Timesí september
440.291 eintak á dag miðað við
354.280 eintök að meðaltali á dag
í ágústmánuði. Svo virðist sem
aukning Times hafi helst bitnað á
blaðinu The Daily Telegraph en
sala þess minnkaði um 1,94% í
1.007.687 eintök. Blaðið Independ-
ent, sem gagnrýndi verðlækkun
Times hvað harðast og sagði hana
tilraun til að bola sér út af markað-
inum, jók hins vegar sölu sína um
2%. Alls jókst sala á dagblöðum í
Bretlandi um 4,09% í september.
Christopher hótar Serbum
loftárásum vegna Sarajevo
Kokkar í kennsluferð
FRÖNSK skólayfirvöld hafa undanfarnar vikur staðið fyrir átaki í
skólum landsins undir yfirskriftinni „Bragðið af Frakklandi" til að
kenna krökkum að meta franska matargerð. Hér má sjá nokkra
kokka, með skólatöskur á baki, halda út í skólana.
London. The Daily Telegraph, Reuter.
RÁÐAMENN í Washington láta í Ijós mikla ónægju með stefnu Breta
og Frakka í málefnum Bosníu og segjast nú telja að samskiptin við
Austur-Asíuríkin séu orðin mikilvægari en söguleg tengsl við Evrópu.
Þetta kemur fram í viðtölum sem bandaríska stórblaðið The Washing-
ton Post átti við Bill Clinton forseta og Warren Christopher utanríkis-
ráðherra og birtust á sunnudag. Breskir embættismenn fullyrða að
Bandaríkjastjórn sé að reyna að kenna öðrum um eigin mistök í utan-
ríkismálum. I gær var skýrt frá því að Chistopher hefði sent Slobodan
Milosevic, forseta Serbíu, bréf þar sem Bandaríkjamenn hóta sprengju-
árásum á vegum NATO ef Serbar herði enn umsátur sitt um Sarajevo.
Clinton sagði stjórnvöld í London
og París hafa svikið Bosníumenn
með því að hafna þeirri stefnu sinni
að gera loftárásir á heri Serba til
að bjarga múslimum. Einnig hafí
vopnasölubann á landið einvörðungu
haft þau áhrif að gera vígstöðu
Serba, sem hafa aðgang að vopna-
búrum gömlu Júgóslavíu, betri en
andstæðinganna. „Þetta skildi ég
alls ekki og ég teí enn að þetta hafl
verið röng stefna,“ sagði forsetinn.
Clinton segir John Major, forsætis-
ráðherra Bretlands, hafa tjáð sér að
það gæti merkt fall stjórnar sinnar
ef hann féllist á tillögur Clintons.
Bretar og Frakkar hafa ávallt bent
á að þeir væru með mörg þúsund
friðargæsluliða á jörðu niðri og þeir
gætu orðið auðveld skotmörk Serba
ef Vesturveldin tækju afstöðu í átök-
unum í Bosníu. Major hefur ekki
sjálfur svarað ummælum bandaríska
forsetans í viðtalinu en beðið Hvíta
húsið um orðrétt afrit af viðtalinu.
Christopher utanríkisráðherra gaf
í' skyn að samstarf Atlantshafsríkj-
anna væri ekki lengur forgangsverk-
efnið í utanríkisstefnu Bandaríkj-
anna. Austur-Asía skipti meira máli,
Vestur-Evrópa væri ekki lengur mik-
Reuter
ilvægasta heimssvæðið, margir ráða-
menn í Evrópu ættu erfítt með að
sjá út fyrir eigin sjóndeildarhring og
hann sagðist hafa andstyggð á þeirri
hneigð þessara manna til að kenna
Bandaríkjamönnum um allt sem mið-
ur færi. Ásíuleiðtogar forðuðust slíka
hegðun. Evrópumenn væru að
skamma Bandaríkin fyrir að hafa
„ekki leyst vandann sem Evrópu-
mönnum tókst ekki sjálfum að
leysa“.
Ónafngreindur, breskur embættis-
maður var lítt hrifínn af röksemda-
færslu bandaríska forsetans. „Hann
hefur klúðrað öllu sem hann hefur
snert á í utanríkismálunum — Bosn-
íu, Sómalíu og nú Haiti. Tónninn i
viðtalinu bendir til þess að bann sé
að reyna að veijast gagnrýni vcgna
þess að hann hefur ekki staðið við
kosningaloforðin.“ Aðrir embættis-
menn reyndu í gær að draga úr mikil-
vægi ágreiningsins, töldu ummælum
Clintons fyrst og fremst vera ætlað
að svara gagnrýni á þingi. Sam-
skipti Breta og Bandaríkjamanna
væru ágæt og í slíku sambandi, þar
sem eining ríkti i mörgum málum,
væri skynsamlegt að tjá sig af hrein-
skilni þegar skoðanir væru skiptar.
Manfred Wörner, framkvæmda-
stjóri Atlantshafsbandalagsins, sagði
í gær að ekkert gagn væri að því
að reyna að finna sökudólga. Hann
sagðist vera í forsvari fyrir banda-
lagi sem væri byggt á „gagnkvæmu
trausti“ og sagðist halda að hægt
yrði að koma í veg fyrir klofning
þess.
Veiddu kvótalaust í
rússneskri landhelgi
Ósló. Frá Jan Gunnar Furuly, fréttaritara Morgunblaðsins.
SEX norsk fiskveiðiskip hafa undanfarið stundað veiðar í rússneskri
landhelgi, í tengslum við rússnesk-norska vísindaáætlun, án nokkurra
kvótatakmarkana. Hefur norska sjávarútvegsráðuneytið nú krafist
þess að afli skipanna verði tekinn með í kvóta Rússa.
Norska blaðið Nordlys segir að
nokkur skipanna hafi veitt verulega
umfram það magn, sem þeim var
upprunaiega úthlutað af norskum
stjórnvöldum. Sjávarútvegsráðu-
neytið hefur á undanförnum árum
lagt mikla áherslu á að stjórna sókn
í stofnana og beijast gegn kvóta-
svindli og er þetta mál því afar
óheppilegt.
Veiðar skipanna sex hófust í kjöl-
far samkomulags, sem undirritað var
í fyrrahaust, um að reyna að þróa
strandveiðar Rússa. Rússar reyndust
hins vegar ekki hafa úthlutað neinum
kvótum.