Morgunblaðið - 18.03.1994, Blaðsíða 52

Jiem£d
-setur brag á sérhvern dag!

MORGUNBLADID, KRINGLAN I 103 REYKJAVÍK
SÍMI 691100, SÍMBRÉF 69II8I, PÓSTHÓLF 3010 / AKUREYRI: HAFNARSTRÆTl 85
FOSTUDAGUR 18. MARZ 1994
VERÐ I LAUSASOLU 125 KR. MEÐ VSK.
GAÐ TIL VEÐURS
Morgunblaðið/Snorri Snorrason
Meiri hreyfíng á fasteignamarkaðnum
Skuldabréfaskipti
30% meiri í febr-
úar nú en í fyrra
HÚSNÆÐISSTOFNUN ríkisins hefur ákveðið að hætta að fjármagna
húsnæðislánakerfið með beinum skuldbréfaviðskiptum við lífeyris-
sjóðina en færa fjármögnunina alfarið yfir til verðbréfafyrirtækj-
anna. Kom þetta fram í erindi um húsnæðislánamarkaðinn, sem Sig-
urður Geirsson, forstöðumaður verðbréfadeildar Húsnæðisstofnunar-
innar, flutti á ráðstefnu, sem Landsbréf hf. gengust fyrir, um ís-
lenzka fasteignamarkaðinn i gær. Sigurður sagði, að það væri Ijóst,
að fasteignamarkaðurinn hefði tekið mikinn kipp í kjölfar þeirrar
vaxtalækkunar, sem varð í byrjun nóvember á siðasta ári og umsókn-
um um skuldabréfaskipti vegna notaðs húsnæðis í febrúar hefði fjölg-
að um 30% miðað við sama mánuði í fyrra.
Þorlákshöfn
5 tonna bát-
ur strandar
MANNBJÖRG varð er 5 tonna
bátur strandaði við Keflavík við
Þorlákshöfn á áttunda tímanum i
gærkvöldi.
Maðurinn var einn um borð og
komst hann í land af sjálfsdáðum.
Björgunarsveitin í Þorlákshöfn var
kölluð út og þegar hún kom á strand-
stað var báturinn brotinn í spón.
Ekki er vitað um tildrög slyssins.
Hörður Sigurgestsson stj órnarformaður Flugleiða á aðalfundi félagsins
Varasamt gagnvart erlendnm
lánardrottnum að greiða arð
HÖRÐUR Sigurgestsson, sljórnar-
formaður Flugleiða, sagði á aðal-
fundi félagsins í gær að það hefði
verið mjög varasamt gagnvart
erlendum lánardrottnum að
leggja til að arður yrði greiddur
á þessu ári. Benti hann einnig á
að taprekstur hefði orðið annað
árið í röð hjá félaginu í svari sínu
við fyrirspurnum frá einum hlut-
hafanna á fundinum i gær. A þessu
ári verður leitað allra leiða til að
snúa tapinu í hagnað m.a. með
frekari niðurskurði kostnaðar og
hertri markaðssókn.
„Að mínu mati eru það alvarleg
þáttaskil í þátttöku hluthafanna í
félaginu, að í fyrsta skipti greiðir
félagið ekki arð til hluthafa sinna,“
sagði Gunnlaugur Briem, fram-
kvæmdastjóri Draupnissjóðsins, á
aðalfundinum. Hann sagðist telja að
félagið hefði hæfi til að greiða arð
og vísaði til þess að það hefði umtals-
vert handbært fé. Ekki mætti gleyma
hagsmunum lítilla hluthafa sem
þyrftu að greiða eignarskatt af sínum
hlutabréfum og hefðu haft til þess
undanfarin ár skattfijálsan arð frá
/plaginu. Kvaðst hann óttast að farið
væri að reyna á þolinmæði almennra
hluthafa og e.t.v. staðfesti þróun á
gengi hlutabréfanna í félaginu að
undanfömu það.
Hörður Sigurgestsson benti á í
svari sínu að eigið fé Flugleiða væri
nú 4 milljarðar og hlutafé 2 milljarð-
ar en erlendar skuldir a.m.k. 17 miilj-
arðar. „Ég tel mjög varhugavert
gagnvart erlendum lánveitendum fyr-
irtækisins að taka fé út úr fyrirtæk-
inu og minnka eigið fé meðan þessi
staða er. Ég vil leggja áherslu á það
að það er engin leið til að breyta
þessari stöðu varðandi arðgreiðslur
önnur en sú, að fyrirtækið verði rekið
með hagnaði."
Um framtíðarmarkmið félagsins
sagði Hörður m.a. í ræðu sinni að
áfram yrði lögð höfuðáhersla á að
lækka kostnað. „Fjöldi erlendra fyrir-
tækja vinnur nú að því að lækka
kostnað sinn um 6-8% á ári. Flugleið-
ir hljóta að gera slíkt hið sama. Öðru-
vísi verður fyrirtækið ekki sam-
keppnisfært." Þá sagði hann nauð-
synlegt að efla markaðsstarfsemi
félagsins og sérstök áhersla yrði
m.a. lögð á að fjölga ferðamönnum
frá Bandaríkjunum þar sem hefð-
bundnir markaðir í Evrópu væru að
einhveiju marki mettaðir.
Sjá nánar á bls. 20-21.
Sigurður sagði að umsóknum um
greiðslumat hefði fjölgað skyndilega
í kjölfar vaxtalækkunarinnar. Þannig
hefðu þær verið 443 í nóvember á
móti 329 í mánuðinum þar á undan.
Mikil aukning hefði líka orðið strax
á umsóknum um skuldabréfaskipti
vegna kaupa á notuðum íbúðum og
vegna nýbygginga einstaklinga.
Aukin hreyfíng á fasteignamark-
aði tvo síðustu mánuði ársins í fyrra
í notuðum íbúðum og nýbyggingum
einstaklinga hefði haldið áfram, þeg-
ar kom fram í febrúar á þessu ári.
Þannig varð aukning í innkomnum
umsóknum um skuldabréfaskipti
vegna notaðra íbúða í febrúar um
30% miðað við sama mánuð í fyrra
og um 58% í umsóknum um skulda-
bréfaskipti vegna endurbóta. Um-
sóknir vegna nýbygginga einstakl-
inga jukust einnig. Samdráttur varð
aftur á móti í umsóknum um skulda-
bréfaskipti vegna nýbygginga bygg-
ingaraðila um 26% miðað við febrúar
árið 1993.
Afgreiðsla húsbréfa hefði því auk-
izt mjög í febrúar, en þá nam hún
á nafnverði 1.315 millj. kr. Þegar
horft væri til framtíðarinnar, væri
erfitt að spá nokkru fyrir víst um
húsnæðislánamarkaðinn. Aukning í
fasteignaviðskiptum væri að veru-
legu leyti undir því komin, hvort
efnahagsbati yrði í landinu. Vegna
þess að nú færu í vaxandi mæli að
koma inn á markaðinn til endursölu
fasteignir sem húsabréfalán hefðu
þegar verið tekin út á, mætti hins
vegar gera ráð fyrir, að húsbréfaút-
gáfan færi minnkandi.
*
Ráðstefna Alþýðusambands Islands um stefnumótun í atvinnu- og kjaramálum
Skapa þarf 22 þúsund ný
störf hérlendis til aldamóta
EF TAKAST á að útrýma atvinnuleysi um næstu aldamót verður að
skapa 3.000-3.300 ný störf á ári fram til aldamóta. Þetta kom fram
í erindi Gylfa Arnbjörnssonar, hagfræðings ASÍ, á ráðstefnu um stefnu-
mótun í atvinnu- og kjaramáium sem ASÍ gekkst fyrir í gær.
Gylfi framreiknar þann fjölda
starfa sem í boði var 1988 til ársins
2000 þar sem íbúafjölgun aldurs-
hópsins 15-70 ára er tekin með í
reikninginn og gerir ráð fyrir að at-
vinnuþátttaka og samsetning vinnu-
markaðarins haldist óbreytt út öld-
ina. Samkvæmt þessari aðferð þyrftu
á þessu ári að vera um 135 þús. störf
á vinnumarkaði til að halda í við
íbúafjölgunina 1988-94 og um 144
þús. störf um aldamót miðað við
sömu forsendu. Nú eru um 122-3
þús. störf í boði. Miðað við mann-
fjöldaspá Hagstofu íslands þarf að
skapa allt að 22 þús. ný störf út öld-
ina til þess að takast á við bæði
núverandi atvinnuleysi og væntan-
lega fjölgun landsmanna eða 3.000-
3.300 störf á ári.
Róttækra aðgerða þörf
Gylfi telur að störfum þurfi að
fjölga um 2,7%, hagvöxtur verði að
vera 5,7% og framleiðni 3% fram til
aldamóta til að þessi markmið náist.
Hann segir að miðað við núverandi
efnahagslegu grunnforsendur sé
/
þetta óraunhæf áætlun enda gerir
hún ráð fyrir tvöfalt meiri hagvexti
en Þjóðhagsstofnun spáir. Gylfi segir
að þau almennu efnahagsskilyrði
sem nú ríki dugi ekki, þrátt fyrir að
þau séu hagstæð á margan hátt.
Þvert á móti verði að grípa til rót-
tækra aðgerða til þess að breyta
þessum forsendum.
Atvinnuleysi tengist ekki
skipulagi vinnumarkaðar
Benedikt Davíðsson, forseti ASÍ,
fjallaði einnig um málið og sagði að
Islendingar ættu hvorki að Ieita fyrir-
mynda í Evrópu né Bandaríkjunum,
við lausn vandans. Störfum hér hafi
fjölgað um 96% 1963-87 og 87%
fram til 1993. Atvinnuleysisvandi
hafi komið upp á síðustu árum og
tengist hruni fiskistofna, skipulagi
veiða og vinnslu og fjárfestingum
fremur en skipulagi vinnumarkaðar.
Benedikt segir að sé íslenska hag-
kerfið skoðað í alþjóðlegu samhengi
þá hafí það einkennst af því að kaup-
máttur hafi ávallt endurspeglast af
þróun hagvaxtar og þjóðartekna,
vinnuafl hafi verið hreyfanlegt, bæði
landfræðilega og starfsstéttarlega,
félagsleg réttindi hafi verið tryggð
með beinum kjarasamningum þar
sem launahækkanir hafi verið gefnar
eftir, launamunur sé tiltölulega lítill
á alþjóðamælikvarða á hinum al-
menna vinnumarkaði og þjóðin hafi
sýnt að henni tákist vel að vinna úr
erfíðri stöðu.