Morgunblaðið - 29.05.1994, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ
SUNNUDAGUR 29. MAÍ1994 31
HULDULYKILL - Primula elatior
HULDULYKILL
hún þar villt, aftur á móti er
mjög vinsælt afbrigðið „Hose in
Hose“, sem lítur út eins ogtveim-
ur blómum sé stungið hvoru inn
í annað. Hér á landi hafa verið
prófaðar ýmsar undirtegundir
Huldulykils sem hafa reynst vel
og má þar nefna Prim. elatior
ssp. pallasii, sem er ættuð frá
Úralfjöllum og Kákasus. Vor-
prímúlumar mynda auðveldlega
blendinga innbyrðis, bæði nátt-
úrulega á vaxtarstaðnum og eins
fyrir mannanna tilstuðlan. Þar
er einkum um að ræða tvo
flokka, Primula x polyantha og
Primula x pruhoniciana. Þessar
prímúlur eru mjög vinsælar og
mikið ræktaðar, bæði hérlendis
og erlendis, þar sem oft má sjá
stærðar prímúlubreiður í görð-
um, nánast eins og sumarblóm.
Ég get sjálf vottað þetta laus-
læti huldulykilsins þar sem ég
hef fundið í garði mínum nokkr-
ar plöntur skammt frá Huldulyk-
ilsbrúski, sem bera allt ytra útlit
móðurinnar, en litinn hafa þær
þegið frá föður, sem hefur gefið
þeim rósrautt yfirbragð, þar sem
rósrauði liturinn er mismunandi
áberandi frá einni plöntu til ann-
arrar, þótt guli móðurtónninn
sjáist líka. Þessi lausaleiksbörn
eru í sérstöku uppáhaldi hjá mér.
Huldulykillinn getur myndað
töluert af fræi og sáð sér dálítið
eins og áður segir. Til að koma
í veg fyrir sjálfsáningu má klippa
blómstönglana þegar blómin fara
að visna. Ég freistast þó til að
láta nokkra fræbelgi þroskast
þar sem þeir eru skemmtilegir í
þurrskreytingar. Fræ 'Huldulyk-
ils er venjulega á frælista Garð-
yrkjufélagsins en hann er sjálf-
sagt á boðstólum í flestum gróðr-
arstöðvum.
(Primula
elatior)
PRÍMÚLUR eða
lyklar eru meðal vin-
sælustu garðbló-
manna enda er af
miklu að taka, innan
prímúluættkvíslar-
innar eru liðlega 600
tegundir, sem hafa
mismunandi útlit og
misjafnan blómgun-
artíma, en sagt er
að unnt sé að eiga
garð, þar sem ein-
ustu blómplönturnar
væru prímúlur, en
alltaf væri eitthvað í blóma frá
því fyrst á vorin þangað til síðla
hausts. Því ætti hver og einn að
geta fundið sér prímúlu „til að
elska“, að minnsta kosti hefur
mér tekist það, líklega er Huldu-
lykillinn mín uppáhalds prímúla.
Þar sem prímúlutegundirnar
eru jafn margar og raunin er,
hafa þær verið flokkaðar niður
í deildir, sem eru hvorki meira
né minna en 30 talsins. Huldu-
lykillinn er í 30. hópnum, Verna-
les-deildinni. Þessi deild hefur
stundum verið kölluð vorprím-
úludeldin, vegna þess að til henn-
ar teljast margar þeirra villtu,
vorblómstrandi tegunda, sem eru
algengar í norðlægum Evrópu-
löndum. Þessar villitegundir eru
með afbrigðum harðgerðar og
auðræktaðar og blómstra mikið,
blómgunin hefst snemma og
stendur lengi. Þeim er auðfjölgað
með sáningu eða skiptingu og
þrífast ljómandi vel í venjulegri
garðmold og þurfa ekkert. sér-
stakt dekur. Því er ekki að undra
þótt þær séu vinsælar hjá hinum
venjulega garðeiganda, þótt
mestu snillingar og grúskarar
telji þær e.t.v. ekki
nógu verðugt við-
fangsefni vegna
þess hve auðvelt er
að rækta þær. Al-
gengustu vorprímúl-
urnar hér á landi eru
Primula veris - Sif-
jarlykill, Primula
vulgaris - Laufeyjar-
lykill, Primula juliae
- Júlíulykill og Prim-
ula elatior - Huldu-
lykill.
Huldulykillinn er
kallaður Oxlip á
ensku en á dönsku
fladkravet Kodriver.
Hann er algengur
um Mið- og Norður-Evrópu og
vex allt austur til íran og Kákas-
us. Náttúrulegir vaxtarstaðir er
raklendi í skógum og engjum og
lækjarbakkar. í Pyreneafjöllun-
um vex hann allt upp í 2600 m
hæð. Blöðin eru 10-20 sm löng,
öfugegglaga, bylgjuð, dúnhærð
og óreglulega tennt, á alllöngum
stilk. Þau visna alveg niður að
hausti. Blómin eru dálítið lútandi
og eins og hjá öðrum prímúlum
eru blómblöðin vaxin saman í
pípu utan um frævuna, en krónu-
flipamir eru útbreiddir og mynda
kraga. Blómin eru ljósgul, nán-
ast brennisteinsgul með rauðg-
ulri kverk. Þau sitja 10-20 sam-
an í einshliða sveip á 20-30 sm
háum stöngli. Huldulykillinn
blómstrar mjög snemma, eða í
maí og stendur í fullum blóma
þessa dagana. Snemma var farið
að rækta Huldulykil, hans er
getið sem garðjurtar í Englandi
um 1611, en hollenskir iðnaðar-
menn, sem fluttust til Englands
um það leyti, ræktuðu margar
prímúlutegundir.
í Danmörku er sjálf tegundin
lítið ræktuð í görðum, enda vex
BLÓM
VIKUNNAR
289. þáttur
limsjón Ágústa
Björnsdóttir
SIGMAR BJÖRNSSON
+ Sigmar Björnsson fæddist
22. maí 1954. Hann lést 29.
mars 1994. Útför hans fór fram
frá Fossvogskapellu 8. april
ER ég frétti um andlát Sigmars,
vinar míns og félaga, þá setti mig
hljóðan og yfir mig kom eins konar
doði, sem engin orð fá lýst. Er þess-
um doða var létt af mér, þá hóf ég
að hugsa um það, hvers vegna öllum
er ekki gefinn jafn langur tími hér
á meðal okkar. Ekki komst ég að
neinni niðurstöðu hvað það varðar,
nema það hvarfiaði að mér að þeir
sem guðirnir elska deyja ungir. En
ekki getur það staðist vegna þess
að guðirnir hljóta að elska alla jafnt.
Þannig, að mínu viti, hlýtur hvetjum
og einum að vera ætlað ákveðið
hlutverk, sem flestum okkar er
hulið.
Hvaða hlutverki Sigmar gegndi
hér skal ég ekki fullyrða um, en
það sem ég þekkti hann, var allt
bjart.
Ég átti því láni að fagna að kynn-
ast Sigmari sem ungum dreng á
Norðfirði þar sem við störfuðum
saman um tíma. Og alltaf gekk
allt upp sem við tókum okur fyrir
hendur. „Þetta reddast allt,“ sagði
Sigmar alltaf. Leiðir okkar Simma
skildu um nokkurra ára bil, þar sem
hvor fór í sína áttina, en alltaf höfð-
um við samband. Ékki miðluðum
við miklu hvor til annars en það sem
sagt var sat eftir.
Góður drengur genginn er á braut
gangan sú er honum ekki hál.
Helst biðjum Guð í okkar jiungu þraut
þá gefí honum frið í sinni sál.
Hvíl í friði.
Með þessum fátæklegu orðum
vil ég kveðja góðan vin og félaga,
sem ég sakna og þakka honum fyr-
ir samfylgdina. Um leið vil ég votta
foreldrum, bróður, börnum og öðr-
um vandamönnum mínar innileg-
ustu samúð.
Helgi Oskarsson,
Neskaupstað.
KERFISLOFT fs
avarac
ÓTRÚLEGA HAGSTÆTT VERÐ
JaF
z:
LEITIÐ TILBOÐA
BYGGINGAVÖRUR
Pí
verslun, Armúla 29 - 108 Reykjavik - símar 38640 - 686100
/
Gamli miðbærinn
Vorum að fá í sölu vel skipulagða 45
fm 2ja herb. íb. á 2. hæð við Snorra-
braut. Þessi er góð fyrir unga parið.
Hagstætt verð 3,9 millj.
Grjótasel
Geysistórt og mikið hús sem hefur
mikla möguleika fyrir stóra fjölsk. Nátt-
úran rótt hjá á óbyggðu svæði. Húsið
skiptist m.a. í 6 hérb. og góða stofu
með arni og útsýni. Arkitekt Vífill
Magnússon. Athugaðu málið á Hóli.
Gímstaðamúli
- sumarhús
A sumartilboði þetta fallega 50 fm sum-
arhús sem stendur á hálfs hektara lóð
við Grímstaðamúla á Mýrum í Borgar-
firði. Bústaðurinn er fullfrág. að utan
og innan. Verði er sérl. hagst. 3,5 millj.
Seijahverfi
Falleg 4ra herb. 93 fm íb. við Engjasel.
Býðst nú þegar þór og þínum til sölu.
Gott bílskýli fyrir bílinn og fallegar innr.
fyrir frúnna. Áhv. 3,7 millj. Verð 7,9 millj.
Drápuhlíð
Ujómandi falleg og snyrtil. 75 fm 3ja
herb. kjíb. í þessu margrómaða hverfi.
Sérinng. Góður garður. Áhv. byggsj. 3
millj. Verð 6,3 millj. Þó tapar ekki kosn-
ingunum hér.
Víkurás - útsýni
Falleg 2ja herb. íb. ó 4. hæö. Gullfallegt
útsýni út yfir Rauðavatn. Makaskipti
mögul. ó 3ja herb. íb. í Hraunbæ. Áhv.
byggsj. 1,9 millj. Verð 5,3 millj.
© 10090
SKIPHOLTI 50B, 2. hæðt.v.
Franz Jezorski, lögg. fast.sali.
Víðihlíð - nýtt í sölu
Vorum að fá gullfallegt rúml. 200 fm
raðhús til sölu. Húsið er á tveimur
hœðum með innb. bílsk. auk kj. Stórar
svalir með fráb. útsýni. Eign fyrir vand-
láta. Verð 16 millj.
Vorum að fá gullfallegt 130 fm raðhús
til sölu á þessum vinsæla stað. Allar
innr. og gólfefni sérl. vandaðar. Áhv.
byggsj. 3,4 millj. Verð 12,5 millj.
Tvær flugur í einu höggi
Nú getur þú eignast 190 fm raðhús viö
Seljabraut með tveimur íbúðum. Húsinu
fylgir stórt bílskýli. Fallegar innr. Verðið
er ekki af lakara tæginu aðeins 12,9
millj. fyrir allan pakkann.
Glæsieign í Mosfellsbæ
Stórgl. 160 fm raðhús í Mosfellsbæ.
Flísar og parket á öllum gólfum. Falleg-
ar límtrósinnr. í eldhúsi. Á baði er m.a.
nuddbaökar og hiti í gólfum svo eitt-
hvað sé nefnt. Áhv. 2,2 millj. Verð 11
millj.
Fannafold
OPIÐHUS
Bauganes 6
Geysifalleg 86 fm 3ja herb. íb. í þessu
virðulega húsi. Bankaðu uppá hjá Kol-
beini í dag, milli kl. 14.00 og 17.00.
Áhv. byggsj. 2,3 millj. Verð aðeins 5,9
millj. Heppinn er sá sem fyrstur fær.
Álfhólsvegur 45
......................""
i þessu húsi kaupir þú í dag 72 fm 3ja
herb. íb. auk bílsk. sem er kjörinn fyrir
jeppakarlinn. Áhv. 3 millj. Sumartilboð
5,9 millj. Þú heimsækir Ottó og Elínu í
dag milli kl. 14.00 og 17.00, að hika
er sama og tapa.
OPIÐIDAG KL. 14-17
blabib
- kjarni málsins!
Sjábu hlutina í víbara samhengi!