Morgunblaðið - 30.06.1994, Blaðsíða 6

6‘ FIMMTUDAGUR 30. JÚNÍ 1994
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Tólf skip eru lögð af
stað á loðnumiðin
Morgunblaðið/Halldór
Nýtt and-
lit á Iðnó
Framkvæmdum við glerskála á
suðurhið Iðnó er nú að ljúka og
er byggingin, sem hönnuð er af
Ingimundi Sveinssyni arkitekt og
er þáttur í endurbyggingu húss-
ins, farin að setja svip á götu-
mynd Tjarnarinnar. Glerskálinn
mun tengjast gamla salnum í
Iðnó og greiðasölu hússins. End-
urbygging Iðnó hefur nú staðið
frá í fyrravor en húsið var mjög
illa farið og gagngerra endur-
bóta talin þörf á innviðum þess.
TÓLF skip höfðu lagt úr höfn á leið á loðnumiðin um miðjan dag í gær.
Reiknað er með að fleiri bætist í hópinn þegar spumir berast af veiðinni.
Flest skip sem voru á síldveiðum ætla að skipta yfir á loðnu. Öll skipin stefna
á miðin um 200 sjómílur norður af Melrakkasléttu þar sem hafrannsókna-
skipið Ámi Friðriksson fann loðnu. Vertíðin nú hefst á sama tíma og vertíðin
í fyrra. Mjög góð veiði var þá í júlí og ágúst. Emil K. Thorarensen, útgerðar-
stjóri hjá Hraðfrystihúsi Eskifjarðar, sagði að loðnan væri feitust á þessum
árstíma og því best hæf til vinnslu. Hann sagði að það mundi ráða miklu
um afkomu verksmiðjanna hvort loðnuveiðin færi vel af stað eða ekki.
Heiðurs-
snigill
ÓMAR Smári Ármannsson, að-
stoðaryfirlögregluþjónn, var á
laugardag sæmdur nafnbótinni
Heiðurssnigill. Það voru Sniglarn-
ir, bifhjólasamtök lýðveldisins,
sem heiðruðu Ómar Smára á ár-
legum hjóladegi samtakanna.
Snigillinn Þorsteinn Júlíusson
sagði að astæða nafnbótarinnar
væri að Ómar Smári ætti stærstan
þátt í góðu samstarfi lögreglunnar
og Sniglanna undanfarin ár og
hefði staðið sig frábærlega í því
starfi. Ómar Smári er nú Snigill
númer 900 og því til staðfestingar
fékk hann afhent merki Bifhjóla-
samtaka lýðveldisins.
Morgunblaðið/Kristinn
Tvö skip frá Hraðfrystihúsi Eski-
fjarðar eru á leið á loðnumiðin,
Hólmaborgin og Jón Kjartansson.
Skipin koma á miðin í dag.
Kristján í Grjótum sviptur
veiðileyfi
Færeyska skipið Kristján í Gijót-
um fyllti sig af loðnu í grænlenskri
lögsögu í fyrradag. Skipið hafði
sótt um að fá að hefja veiðar, en
grænlenska landsstjórnin hafði ekki
afgreitt umsóknina. í gær barst
íslenskum stjórnvöldum tilkynning
frá grænlensku landsstjórninni um
að skipið fengi ekki veiðileyfi í
grænlenskri lögsögu á þessari ver-
tíð.
Sá loðnukvóti sem ákveðinn hef-
ur verið er upp á 950 þúsund lestir
og skiptist hann á milli íslendinga,
Norðmanna og Grænlendinga.
Þetta er bráðabirgðakvóti og er
hann 67% af því magni sem fiski-
fræðingar telja að verði endanlegur
kvóti. Samkvæmt því verður kvót-
inn 1.425 þúsund lestir. Samningur
íslands, Noregs og Grænlands um
nýtingu ioðnustofnsins gerir ráð
fyrir að 78% af endanlegum kvóta
komi í hlut íslands en 22% skiptast
jafnt milli Noregs og Grænlands.
Islenskar slemmur
gáfu vel
Brids
Vaasa í Finnlandi
NORÐURLANDAMÓTIÐ
ÍSLENSKA karlalandsliðið í brids
leiðir opna flokkinn eftir fyrri
umferð Norðurlandamótsins.
ÍSLENSKA karlaliðið vann alla
leiki sína í fyrri umferð Norður-
landamótsins í brids og hefur 15
stiga forustu á Norðmenn. Liðið
hefur því góða möguleika á að
vetja Norðurlandatitil íslands.
Islenska liðið byrjaði á að vinna
Færeyinga 23-7 í fyrsta leik sín-
um á mánudag og tók þá strax
forustuna. Síðan fylgdi 19-11 sig-
ur á Dönum, og á þriðjudag vann
ísland Finna, 18,5-11,5, Svía
16-14 og Norðmenn 20-10. Liðið
var því með 96,5 stig, Norðmenn
höfðu 82 stig, Finnar 81,5 stig,
Svíar og Danir 71 stig og Færey-
ingar höfðu 31 stig en ekkert var
spilað í gær.
Karl Sigurhjartarson fyrirliði
ísienska liðsins sagði við Morg-
unblaðið í gær að spilamennska
íslendinganna hefði verið mjög
góð og jöfn og hann var að vonum
ánægður, en í gær var frídagur
og liðsmennirnir söfnuðu kröftum
fyrir síðari umferð mótsins sem
hefst í dag.
íslenska kvennaliðið hefur hins
vegar valdið vonbrigðum. Það
gerði jafntefli við sænsku Evrópu-
meistarana í kvennaflokki en tap-
aði þremur leikjum stórt, fyrir
Dönum, 4-25, fyrir Finnum 5-25
og fyrir Normönnum 25-4. Liðið
var því í 5. sæti eftir fimm um-
ferðir með 46 stig en finnsku
konurnar voru efstar með 93 stig,
þær dönsku höfðu 89, þær
sænsku 80 stig og norsku 79,5
stig.
Snaggaralegar slemmur
íslenska liðið náði góðum enda-
spretti í leiknum gegn Finnum.
Það Ieiddi í hálfleik en í fyrstu
fimm spilunum í síðari hálfleik
töpuðust 33 IMP-stig. En í fjórum
síðustu spilum leiksins vann ís-
lenska liðið 32 stig til baka. Þar
á meðal græddust 12 stig á þess-
ari slemmu:
Norður
♦ 10862
¥ 102
♦ G42
♦ 9654
Vestur Austur
♦ G95 * K743
¥ 973 ¥ D8
♦ K98763 ♦ ÁD105
♦ 2 ♦ K107
Suður
♦ ÁD
¥ ÁKG654
♦ -
♦ ÁDG83
Finninn í austur opnaði á 1
spaða en spil Jóns Baldurssonar,
sem sat í suður, versnuðu svo sem
ekki við það. Hann linnti því ekki
látum fyrr en í 6 laufum;' Sævar
Þorbjörnsson í norður hafði valið
laufið framyfir hjartað eftir að
Jón sýndi þessa tvo iiti. Úrspilið
var ekki vandamál því austur átti
öll lykilspilin. Sævar gat fríað
hjartað og gaf aðeins slag á laufa-
kóng.
Jakob Kristinsson og Matthías
Þorvaldsson sögðu einnig snagg-
aralega slemmu í leiknum gegn
Færeyjum:
Vestur Austur
♦ D8754 ♦ ÁG6
¥ K6 ¥ ÁG6
♦ 95 ♦ Á32
♦ KD107 ♦ ÁG54
Sagnir tóku ekki langan tíma.
Jakob í austur opnaði á 1 laufi
og Matthías stökk í 2 spaða sem
sýndi 5-lit í spaða og að minnsta
kosti 4-lit í laufi og var áskorun
í geim. Jakob var þá ekkert að
tvínóna við hlutina og stökk í 6
lauf sem unnust þrátt fyrir tíg-
ulútspil þegar hjartadrottningin
lá fyrir svíningu.
Guðm. Sv. Hermannsson
Fjármálaráðherra vísar launasamanburði ASÍ á bug og varar við mistúlkun á launavísitölunni
Vísitalan ónothæf
við kjarasamanburð
Fj ármálaráðherra segir launavísitöluna
ónothæfa við samanburð á tekjubreytingum
en vill að stjómvöld og hagsmunasamtök
ræði hvemig megi tryggja stöðugleikann
í sessi með því að hverfa frá vísitölubind-
ingum sem víðast í hagkerfinu.
„Ef skoðuð eru meðalmánaðar-
laun fyrir dagvinnu hjá landverka-
fólki innan ASÍ frá fyrsta ársfjórð-
ungi 1990 til fjórða ársfjórðungs
1993 hafa meðalmánaðarlaun
hækkað um 20,1% samkvæmt
fréttabréfi frá Kjararannsóknar-
nefnd, sem starfar á
ábyrgð ASÍ og VSÍ og á
sama tíma hafa meðal-
mánaðarlaun opinberra
starfsmanna í dagvinnu
hækkað um 18,8%,“ segir
Friðrik Sophusson fjármálaráðherraj
en hann vísar launasamanburði ASI
á bug.
Hann segir að með launavísitölu
Hagstofunnar sé reynt að fínna
breytingar á dagvinnulaunum frá
einum tíma til annars, en vísitalan
sé ónothæf til kjarasamanburðar
milli einstakra hópa. „Hjá opinberum
starfsmönnum er um að ræða heild-
arupplýsingar en á almenna markað-
inum er stuðst við 500 manna úr-
tak, sem er yfir tuttugu sinnum
minna úrtak en Kjararannsóknar-
nefndin skoðar,“ sagði
Friðrik.
„Ein af ástæðum þess
að' ekki er hægt að bera
saman launabreytingar
opinberra starfsmanna og
starfsmanna á almenna vinnumark:
aðinum, með þeim hætti sem ASÍ
er að reyna að gera, er sú að opinber-
ir starfsmenn vinna á ákveðnum
töxtum en yfírvinna og aukaþóknan-
ir eru misjafnar milli einstaklinga. Á
almenna vinnumarkaðinum tíðkast
hins vegar yfírborganir í stórum stíl,
ekki síst þegar eftirspurn eftir vinnu-
afli er meiri en framboðið. Þegar
samdráttur verður í þjóðfélaginu,
getur það gerst að launalækkun
opinberra starfsmanna eigi sér stað
með þeim hætti að yfirvinnustundum
fækkar. Það kemur ekki fram í lægri
dagvinnulaunum en út á almenna
markaðinum getur það gerst að dag-
vinnulaun séu lækkuð með því að
minnka yfírborganir,“ sagði Friðrik.
Hann sagði að launavísitölunni
væri ætlað það hlutverk að vera
þriðjungur lánskjaravísitölunnar.
„Nú hefur það gerst að vísitölubind-
ingar eru að hverfa í íslensku efna-
hagslífí og Seðlabankinn hefur ný-
Iega lýst því yfir að hann muni beita
sér fyrir því að vísitölubindingar
verði ekki viðhafðar á skammtíma-
lánum. Þar með rýrnar gildi launa-
vísitölunnar sem slíkrar þótt hún
haldi áfram að vera nauðsynleg
viðmiðun á langtímaskuldbinding-
um,“ sagði hann.
í máli hans kom einnig fram að
stjórnvöld og hagsmunasamtök
þyrftu að ræða hvort ekki væri kom-
inn tími til að tryggja stöðugleikann
í sessi með því að hverfa frá vísitölu-
bindingum sem víðast í hagkerfinu,
þar á meðal í skattakerfinu. Einnig
Vísitölu-
bindingar eru
að hverfa
ættu þessir aðilar að
meta í sameiningu
hvernig eðlilegast sé að
standa að athugunum á
breytingum á kjörum
launamanna frá einum
tíma til annars. „Ef ASÍ
og VSÍ telja að Kjara-
rannsóknariíefnd sé
ónýt þá er auðvitað
bráðnauðsynlegt að
reynt verði að finna
nýja lausn á þessu máli.
Ég vara hins vegar við
því að menn dragi fljót-
færnislegar ályktanir
af því þegar launavísi-
tala breytist ekki í takt
við niðurstöður kjara-
rannsóknamefndanna,
því að slíkt getur leitt til þess, að
rangar upplýsingar birtist um launa-
þróun," sagði Friðrik.
Gliðnun milli efri og neðri
hluta launakerfisins
Ögmundur Jónasson, formaður
BSRB, segir rangt að stilla kjara-
samanburðinum upp með þeim hætti
sem ASÍ gerir. Hann bendir á að
kjararannsóknir ASÍ og samtaka
vinnuveitenda taki ekki til
efstu stjórnenda á al-
menna vinnumarkaðinum
og nái með takmörkuðum
hætti til launa millistjóm- __
enda. Því megi leiða get-
um að því að þessir hópar hafí hækk-
að umtalsvert í launum umfram al-
mennt launafólk.
Ögmundur sagðist taka undir
sjónarmið ASí um að gliðnun virtist
eiga sér stað á milli launa fólks sem
væru i efri hluta launakerfisins og
Friðrik
Sophusson
Yfirborganir á
almennum
vinnumarkaði
þeirra sem væru í lægri
hluta þess, sem hann
sagði að væri algerlega
óásættanleg og þyrfti
að leiðrétta. Ögmundur
sagði einnig fulla
ástæðu til að taka
launavísitölu Hagstof-
unnar til endurskoðun-
ar. „Ef að það er stað-
reynd að launavísitalan
er að hækka, vegna
þess að hálaunafólk og
efri hluti launakerfisins
hefur fengið launa-
hækkanir, með þeim
afleiðingur að láns-
kjaravísitalan fer upp á
við, segir sig sjálft að
þeir sem eru í neðri
hluta launakerfisins þurfa að greiða
fyrir þær hækkanir með hækkun
lána,“ sagði hann.
Vilhelm G. Kristinsson, fram-
kvæmdastjóri Sambands íslenskra
bankamanna, hafnar því að launa-
skrið hafí átt sér stað hjá banka-
mönnum og gagnrýnir framsetningu
ASÍ um launaþróunina. „Sannleikur-
inn er sá að okkar samningar eru
nákvæmlega á þeim nótum sem
þjóðarsáttin gerir ráð fyr-
ir,“ sagði hann. Vilhelm
benti á að ýmsar breyting-
ar hefðu átt sér stað á
undanförnum fjórum
árum sem gætu hafa orðið
til þess að meðallaun hafi hækkað
án þess að um launaskrið hafí verið
að ræða. Þannig hefði t.d. talsverð-
um fjölda bankastarfsmanna, sem
væru í lægri launaflokkunum, verið
sagt upp störfum en sérfræðingum
á hærri launum hafi fjölgað.