Morgunblaðið - 30.06.1994, Blaðsíða 28

28 FIMMTUDAGUR 30. JÚNÍ 1994
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSEIMDAR GREIIMAR
Aukið öryggi í viðskipt-
um með notaðar bifreiðar
í LÖGUM um sölu
notaðra ökutækja sem
gengu í gildi 11. maí
síðastliðinn, eru gerðar
mjög auknar kröfur til
þeirra sem stunda slík
viðskipti og fela lögin
ótvírætt í sér aukið ör-
yggi fyrir kaupendur
notaðra bíla og annarra
ökutækja. Hér er um
' '■Tíýja löggjöf að ræða,
þar sem skort hefur
lagareglur um bifreiða-
viðskipti.
Gildissvið
Lögin gilda um sölu
notaðra skráningar-
skyldra ökutækja sem
fram fer í atvinnuskyni. Þau gilda
ekki um nauðungarsölu notaðra öku-
tækja. Þegar sala notaðrar bifreiðar
fer fram milliliðalaust eiga lögin ekki
við. Réttarvemd laganna nær því
ekki til bifreiðaviðskipta sem eru til
komin vegna dagblaðaauglýsinga.
Lögin eiga heldur ekki við um við-
skipti með nýjar bifreiðar.
Trygging
Þeir sem vilja reka bifreiðasölu
verða að hafa til þess sérstakt leyfi
og það fæst aðeins að uppfylltum
ákveðnum skilyrðum. Eitt mikilvæg-
asta skilyrðið er sú krafa að umsækj-
andi verður að leggja fram sérstaka
tryggingu fyrir því tjóni sem hann
kann hugsanlega að valda viðskipta-
manni sínum af ásetningi eða gá-
leysi. Til að kaupandi geti fengið
greitt af tryggingu verður að hafa
-.tyngið fullnaðardómur eða gerð rétt-
Sigríður
Auður Amardóttir
arsátt um vanefnd bif-
reiðasalans og ljóst
verður að vera að selj-
andi geti ekki efnt
skyldu sína samkvæmt
dóminum eða sáttinni.
Sú krafa er einnig
gerð til umsækjanda
leyfís að hann hafi sótt
sérstakt námskeið og
lokið prófi þar að lút-
andi. Með gildistöku
laganna eru því auknar
kröfur gerðar til þeirra
aðila sem stunda við-
skipti með bifreiðar og
tryggt að þeir hafi
nauðsynlega faglega
þekkingu á þeim störf-
þeir rækja.
PINB fbotJcy
Kylfingar!
Gerið ykkur klára fyrir
meistaramótið
Heimsþekkt merki á verði sem er sambærilegt
því sem gerist erlendis:
PING no. 1 í golfkylfum
JYjtfjtouAtf no. 1 í golfkúlum
fóotJqy no. 1 í golfskóm
Glæsilegur golffatnaður frá
PING
Bolir - skyrtur - peysur - húfur -
skyggni og margt fleira
Þú átt erindi 1
„GOLF“ VERSLUNINA
ur hans geti selt bifreið í heimildar-
leysi. Bifreiðasali skal kanna hvort
veðbönd hvíli á bifreiðinni og ætti
það að auka öryggi í þessum viðskipt-
um til muna, því töluvert hefur borið
á því að kaupendur ökutækja hafí
ekki vitneskju um þau veð sem hvíla
á bifreiðinni eða gefnar hafa verið
rangar upplýsingar um veðbönd.
Sú skylda bifreiðasala að miðla
ákveðnum upplýsingum er máli
skipta leysir ekki seljanda undan
ábyrgð vegna þeirra upplýsinga sem
hann veitir né keniur það í veg fyrir
að kaupandi rannsaki eða láti rann-
saka bifreið áður en til kaupa kem-
ur. Kaupandi verður því eftir sem
áður að viðhafa ákveðna varúð áður
en gengið er að kaupum.
um sem
Þeir einir geta nefnt sig bifreiðasala
sem fengið hafa til þess leyfi. Ef
skilyrðum laganna er ekki lengur
fullnægt, t.d. að trygging sé ekki
fyrir hendi, fellur leyfið úr gildi.
Upplýsingar
Bifreiðasali verður að afla ýmissa
upplýsinga um bifreiðina, svo sem
um akstur og ástand hennar. Þessar
upplýsingar verður seljandi að stað-
festa skriflega, en það gerir sönnun
málsatvika auðveldari ef til ágrein-
ings kemur síðar. Bifreiðasali ber að
staðfesta að fullnægjandi ástandslýs-
ing fylgi. Gögn þessi verður bifreiða-
sali að varðveita í eitt ár frá sölu-
degi ökutækis.
Bifreiðasali skal óska eftir vottorði
úr ökutækjaskrá sem staðfestir með
óyggjandi hætti hver sé eigandi öku-
tækis. Þar með er komið í veg fyrir
að annar en eigandi eða umboðsmað-
Óháð mat
að
Bifreiðasali skal gæta þess
ekki séu settir ólögmætir, ósann-
gjarnir eða óeðlilegir skilmálar í
samning kaupanda og seljanda. Aður
en gengið er frá afsali notaðs öku-
tækis verður bifreiðasali að upplýsa
kaupanda um þann rétt hans að láta
hlutlausan aðila skoða bifreiðina
áður en kaup fara fram. Þessi upplýs-
ingagjöf verður að vera gerð með
sannanlegum hætti, þ.e. skriflega.
Þeir óháðu aðilar sem geta metið
ástand bifreiða eru faggiltar skoðun-
arstofur eða faggilt skoðunarverk-
stæði. Kaupandi bifreiðar skal greiða
kostnað vegna slíks mats, nema um
Bifreiðasali skal gæta
þess, segir Sigríður
Auður Arnardóttir, að
ekki séu settir ólögmæt-
ir, ósanngjarnir eða
óeðlilegir skilmálar í
samning.
annað verði samið. Ástæða er til að
hvetja bifreiðakaupendur að óska
eftir óháðu mati. Algengt er að
ágreiningur komi upp milli seljanda
og kaupanda um hið raunverulega
ástand bifreiðar. Ef óháð mat liggur
fyrir áður en kaup hafa verið gerð
eru mun minni líkur til þess að slík-
ur ágreiningur geti orðið og væntan-
lega verður það ti! þess að verð bif-
reiðar miðist við raunverulegt ástand
hennar.
Ef bifreiðasali hefur ástæðu til að
ætla að ástandi ökutækis sé ábóta-
vant skal hann vekja athygli kaup-
anda á því.
Ábyrgð bifreiðasala
Bifreiðasali skal sjá um frágang
allra skjala sem tengjast sölunni,
þ.e. kaupsamnings, afsals og annarra
skjala. I skjölunum verður að koma
fram hver annaðist samningsgerð-
ina, en þar með er ljóst hver ber
ábyrgð á viðskiptunum.
Samkvæmt lögunum skal bifreiða-
sali tilkynna um eigendaskipti til
ökutækjaskrár, en áður kom það í
hlut seljanda og er því um að ræða
breytingu á reglum um skráningu
Veila í íslensk-
um stjórnmálum
A ORFAUM árum
hafa allar forsendur ís-
lenskrar utanríkis-
stefnu gjörbreyst. Ef
svo fer fram sem horfír
að öll Norðurlöndin
verði orðin hluti af Evr-
ópusambandinu (ESB)
um næstu áramót, er
ljóst að íslendingar
hafa einangrast á al-
þjóðavettvangi. Full-
yrðingar um annað eru
óskhyggjan ein. Stjórn-
málaumræða á íslandi
hefur ekki nema að
mjög takmörkuðu leyti
tekið mið af þessum
breyttu aðstæðum.
Birgir
Hermannsson
l\inguhálsi 11, Reykjavík,
sími 91-872700.
Undantekning er nýafstaðið flokks-
þing Alþýðuflokksins, sem tók skýra
afstöðu í þessu máli. Formaður
Framsóknarflokksins hefur einnig
rætt þetta mál af opnum huga og
bent á möguleikann á áheyrnaraðild
að ESB.
Hver um annan þveran syngja ís-
lenskir stjórnmálamenn sama lagið:
Ekkert hefur breyst, ekkert hefur
breyst. ESB er ekki á dagskrá! Svo
samhljóma er þessi sírenusöngur að
jafnvel Bjöm Bjarnason virðist farinn
að kyija með.
Fyrir tveimur árum lagði utanrík-
isráðherra til að gerð yrði ítarleg
úttekt á kostum þess og göllum að
sækja um aðild að ESB. Hinn 4. júní
1992 skrifaði Björn Bjamason grein
í Morgunblaðið undir heitinu „ísland
í breyttu umhverfí". í þessari ágætu
grein segir m.a.: „Á þessum miklu
breytingatímum finnst mér gæta
skammsýni hjá þeim,
sem telja sig geta slegið
því föstu, að EES-
samningurinn sé lokaá-
fangi á samstarfsleið
okkar við Evrópu-
bandalagið." Þetta er
athyglisvert ef umræð-
an síðustu tvö ár er
höfð í huga. í greininni
segir einnig: „... ég
[er] eindreginn stuðn-
ingsmaður þess, að rík-
isstjórnin beiti sér
markvisst fyrir könnun
á kostum og göllum
þess að standa utan við
[Evrópu]bandalagið.
Það yrði til marks um
mikla veilu í íslenskum stjórnmálum
ef við þyldum ekki slíka könnun og
umræður á grundvelli hennar." (Let-
urbreyting BH.) Þetta er athyglisvert
ef haft er í huga að Sjálfstæðisflokk-
urinn kom í tvö ár í veg fyrir að
könnun af þessu tagi færi fram.
Bjöm hefur rétt fyrir sér í því að
umræðan um ESB hér á landi bend-
ir til mikillar veilu í íslenskum stjórn-
málum. íslenskir stjómmálafræðing-
ar hafa undanfarið sett fram harða
gagnrýni á íslenskt stjórnmálakerfi,
sem þeir segja einkennast af skamm-
sýni, „reddingum" og skorti á skýrri
stefnumótun. Þögnin um ESB virðist
talandi dæmi um þetta. í ofan-
greindri grein frá 1992 talar Bjöm
um nauðsyn þess að raunsæi, en
ekki óskhyggja móti utanríkisstefnu.
Björn segir söguna kenna okkur „að
óskynsamlegt sé að slá nokkru föstu
um framvindu alþjóðlegs samstarfs,
ökutækja. Senda verður tilkynningu
til ökutækjaskrár án tafar. Hér er
um mikilvæga skyldu að ræða, þar
sem brýnt er að réttur eigandi bif-
reiðar sé skráður sem fyrst í öku-
tækjaskrá.
Ef bifreiðasali eða starfsmenn
hans selja eigið ökutæki eða kaupa
ökutæki sem þeim hefur verið falið
að annast sölu á, skal hann láta við-
skiptamann sinn vita sérstaklega.
Ef um slík tengsl er að ræða, skal
það koma fram í kaupsamningi,
þannig að tryggt sé að kaupanda
voru þessi tengsl ljós. Hér er verið
að koma í veg fyrir hugsanlega mis-
notkun bifreiðasala eða starfsmanna
hans á aðstöðu sinni.
Þeim sem nú stunda sölu notaðra
bíla ber að sækja um leyfi til sýslu-
manns innan sex mánaða frá gildis-
töku laganna, þ.e. 11. maí. Að liðnum
níu mánuðum frá gildistöku þeirra
er með öllu óheimilt að stunda sölu
notaðra ökutækja í atvinnuskyni án
leyfis.
Aukið öryggi í viðskiptum með
notaðar bifreiðar
Auknar kröfur eru nú gerðar til
þeirra aðila sem vilja stunda við-
skipti með notuð ökutæki. Þær kröf-
ur sem gerðar eru til bifreiðasala,
m.a. sú krafa að leggja skuli fram
sérstaka tryggingu, hefur það í för
með sér að bifreiðaviðskipti með
notaða bíla verða mun öruggari en
áður hefur tíðkast. Þeir sem hyggj-
ast selja eða kaupa notuð ökutæki
ættu því að hafa í huga að ákveðið
öryggi felst í þvi að láta aðila sem
hefur tilskilin leyfí annast viðskiptin
fyrir þeirra hönd.
Höfundur er lögfræðingur
Neytendasamtakanna.
þótt ákveðin skilyrði séu sett við
gerð mikilvægra alþjóðasamninga.
Raunsæir menn taka mið af ytri
aðstæðum og láta mat sitt á þeim
frekar ráða en óskhyggju." Er það
raunsætt mat á ytri aðstæðum að
segja án fyrirvara að ESB-aðild sé
ekki á dagskrá? Eða er það ósk-
hyggja?
Eitt dæmi um þá óskhyggju sem
einkennir þessi mál eru umræður um
aðild íslands að Fríverslunarsamn-
ingi Norður-Ameríkuríkja (NAFTA).
Um það sagði Bjöm: „Ég held, að
þama sé ekki um neina kosti að
ræða. Við eigum að rækta eins náin
tengsl við Evrópu og við teljum okk-
ur fært, það spillir í engu viðskiptum
okkar við Bandaríkin eða Asíu.“
Þetta er raunsætt mat, en virðist
ekki eiga upp á pallborðið í Sjálfstæð-
isflokknum sem stendur.
Alþýðuflokkurinn hefur
tekið frumkvæðið, segir
Birgir Hermannsson,
í vitlegri umræðu um
Evrópumálin.
Alþýðuflokkurinn hefur tekið af-
gerandi framkvæði í vitlegri umræðu
um Evrópumálin. Raunsætt mat á
ytri aðstæðum segir að nauðsynlegt
sé að ræða í alvöru aðild íslands að
ESB. Er hrópandi þögn Sjálfstæðis-
flokksins í málinu merki um ósk-
hyggju eða raunsæi? Því verður vart
trúað að Sjálfstæðisflokkurinn hafí
sagt sitt síðasta orð í Evrópumálum.
Þögn Sjálfstæðisflokksins og ann-
arra um ESB er, eins og Björn
Bjarnason benti á fyrir tveimur
áram, dæmi um mikla veilu í íslensk-
um stjórnmálum.
Höfundur er aðstoðarmaður
umhvcrfisr&ðhcrra.