Morgunblaðið - 27.11.1994, Blaðsíða 8

8 SUNNUDAGUR 27. NÓVEMBER 1994
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
PÓMUR f HAOABIQSMÁLINU
Fjármálaráðstefna Sambands íslenskra sveitarfélaga
Afkoman ekkí
verri í 50 ár
AFKOMA sveitarfélaganna hefur
ekki mælst Iakari í a.m.k. hálfa öld
eða allan þann tíma sem uppgjör
Þjóðhagsstofnunar um fjárhag þeirra
nær til. Slæm afkoma sveitarfélag-
anna hlýtur að hafa áhrif á flutning
grunnskólans frá ríki til sveitarfélaga
sem fyrirhugaður er samkvæmt
frumvarpi menntamálaráðherra sem
nú liggur fyrir Alþingi, að því að
fram kom í erindum á ' ráðstefnu
Sambands íslenskra sveitarfélaga.
Sigrún Magnúsdóttir borgarfulltrúi
sagði þar að það væri „alveg ljóst
að yfirtakan hlýtur að frestast".
Afkomu sveitarfélaganna hefur
hrakað verulega síðustu árin, sem
stafar ekki síst af auknum útgjöldum
þeirra, að því er fram kom í máli
Jóhanns Rúnars Björgvinssonar,
hagfræðings á Þjóðhagsstofnun.
Þannig hafa útgjöld sveitarfélaga á
mann vaxið í raun um 15% frá 1990.
Árið 1991 var þriðji hver kaup-
staður rekinn með tekjuhalla, en í
fyrra tveir af þremur. Tekjuafgangur
varð hjá sveitárfélögum upp á 200
milljónir króna árið 1990, en í fyrra
varð halli upp á 4,7 milljarða.
Sveitarfélög hafa ekki brugðist
nægjanlega hratt við að minnka út-
gjöldin í samræmi við tekjurýrnun,
að sögn Karls Björnssonar, bæjar-
stjóra á Selfossi.
Um fyrirhugaðan flutning grunn-
skólans sagði Karl, að sveitarstjóm-
armenn yrðu að tryggja í samningum
við ríkið eðlilegan ijármagnsflutning
samhliða hinu nýja verkefni. Miðað
við núverandi fjárhagsstöðu margra
sveitarfélaga væri ekki séð að hug-
myndir um einsetningu skóla og
aukna viðveru kennara og nemenda
væru raunhæfar nema menn væru
tilbúnir að draga verulega úr kostn-
aði á öðrum sviðum.
Sigrún Magnúsdóttir sagði að hún
fengi ekki séð að sveitarfélög gætu
treyst því að þau fengju kostnaðinn
sem hlytist af flutningi grunnskólans
að fullu bættan með aukinni hlut-
deild í tekjuöflun ríkisins. Ef skóli í
Reykjavík ætti að verða einsetinn
fyrir aldamót kostaði það ekki undir
fimm milljörðum króna. Stóra spurn-
inginn væri hvaðan ætti að taka þá
peninga.
Nýr ræðis-
maður Spánar
SIGURÐUR Gísli Pálmason hefur
tekið við af Ingimundi Sigfússyni
sem ræðismaður Spánar á íslandi,
en Ingimundur hefur verið ræðis-
maður Spánar í 11 ár og kveðst
telja tíma til kominn að aðrir taki
við.
Ingimundur sagði í samtali við
Morgunblaðið að þau ár sem hann
hefur verið ræðismaður Spánar á
íslandi hafi verið mjög skemmti-
legt og lærdómsríkt tímabil. Hann
hafi kynnst mörgu góðu fólki úr
öllum þjóðfélagsgreinum og sinnt
fjölbreytilegustu málum sem kom-
ið hafi upp í samskiptum íslands
og Spánar.
„Eg er bjartsýnn á að viðskipta-
og menningartengslin dafni enn
frekar á næstu árum og ég óská
Sigurði Gísla Pálmasyni alls hins
besta,“ sagði Ingimundur.
Sigurður Gísli sagði að ræðis-
mannsstarfið legðist mjög vel í sig
Morgunblaðið/Kristinn
SIGURÐUR Gísli Pálmason, t.v., nýr ræðismaður Spánar á ís-
landi og Ingimundur Sigfússon fráfarandi ræðismaður.
og hann hlakkaði til að takast á
við það og kynnast nánar þeim
menningarheimi sem Spánn byði
upp á.
„Ég vonast til að geta gegnt
þessu af sömu alúð og reisn og
forveri minn í starfi,“ sagði Sig-
urður Gísli.
íslensk kona á sænska þinginu
Konur þurfa
enn að berjast
fyrir breytingum
Morgunblaðið/Kristinn
Ingibjörg Sigurðardóttir
INGIBJÖRG Sigurðar-
dóttir tók sæti á
sænska þjnginu í
haust. Hún skipaði þriðja
sæti á lista jafnaðarmanna
við síðustu þingkosningar,
en þá fengu jafnaðarmenn '
bæði sæti Gotlendinga á
þinginu. Ingibjörg var þar
með orðin varaþingmaður,
en annar þingmannanna,
Klas Göran Larson, lést í
hinu hörmulega slysi, þeg-
ar farþegafetjan Estonia
sökk í lok september. Frá
byijun október hefur Ingi-
björg því verið þingmaður
Gotlendinga.
- En hvernig hófust af-
skipti Ingibjargar afstjórn-
málum?
„Þegar ég kynntist
manninum mínum tengdist
ég um leið mikilli kratafjöl-
skyldu," segir Ingibjörg. „Fyrstu
afskipti mín af stjórnmálum voru
þegar ég var enn hálfgerður ungl-
ingur, en mér fannst gaman að
taka þátt í starfi flokksins. Mér
fannst ég hafa áhrif á framvindu
mála og ég lærði ýmislegt um
leið. Ég stefndi þó ekki á þing-
sæti, enda er það oft svo að kon-
ur móta sér ekki ákveðna frama-
braut, eins og karlmenn gera,
heldur leiðir fremur eitt af öðru.
Smám saman bættust á mig verk-
efni og mér fannst alltaf að ég
gæti ekki neitað þegar ég var
beðin um að taka eitthvað að
mér, því ég sá ekki hvers vegna
einhver annar ætti að þurfa að
vinna verkið fyrir mig. Ég vildi
líka gjarnan að konur létu meira
að sér kveða í stjórnmálum.“
- Hvað fínnst þér þá um sér-
staka kvennaflokka^ í stjórnmál-
um, eins og hér á íslandi?
„Svíar hafa trúað því að á ís-
landi væru jafnréttismál komin
mjög langt, lengra en þar, af því
að hér væri svo mikið að konum
í stjórnmálabaráttunni. Reyndin
er hins vegar allt önnur, þrátt
fyrir sérstakan kvennaflokk. Það
var gert grín að sænska jafnaðar-
mannaflokknum þegar hann
ákvað að í hópi fulltrúa hans á
þingi ættu að vera jafn margar
konur og karlar. Við höfum hins
vegar náð því marki, en ég segi
oft að þrátt fyrir að 75 ár séu
liðin frá því að konur fengu kosn-
ingarétt í Svíþjóð þá þurfi þær
enn að beijast fyrir breytingum."
- Það hijóta að hafa orðið
ýmsar breytingar á þínu lífi þegar
þú fórst skyndilega inn á þing?
„Já, ég settist á þing með
tveggja daga fyrirvara, eftir að
þingmaðurinn Klas Göran Larson
hvarf þegar farþega-
feijan Estonia sökk.
Það var sárt að þing-
setu mína skyldi bera
að með þessum hætti.
Ég þekkti Larson vel
og leist vel á hann, enda var hann
dugnaðarforkur. En, jú, auðvitað
breyttist margt hjá mér. Nú flýg
ég til Stokkhólms á hveiju mánu-
dagskvöldi til að sitja þing, kem
aftur heim til Gotlands á föstu-
degi og vinn heima yfir helgina.
Það er enginn frítími, því helgarn-
ar verð ég að nota til að lesa
ýmis þingskjöl og undirbúa vinnu
komandi viku.“
- Hver eru helstu baráttumál
þín á þingi?
„Það er erfitt að hafa bein
áhrif, en við tvær, þingmenn jafn-
aðarmanna frá Gotlandi, erum
núna að beijast gegn því að syk-
►Ingibjörg Sigurðardóttir,
þingmaður Gotlendinga á
sænska þinginu, fæddist í
Stykkishólmi árið 1941. Árið
1958 flutti hún til útlanda, bjó
í Finnlandi í eitt ár og annað
á meginlandi Svíþjóðar, en
árið 1960 fluttist hún til Got-
lands og giftist eiginmanni sín-
um, Rune Söderholm, bifvéla-
virkja. Ingibjörg og Rune eiga
tvær uppkomnar dætur, Ásdísi
og Sofie, og eitt barnabarn.
Ingibjörg hefur frá 1977 setið
í fjölflokka sveitarstjórn Got-
lands, sem skipuð er 71 full-
trúa, og var fyrsta konan til
að fá sæti í sjömanna yfír-
stjórn eyjarinnar.
urverksmiðju á eyjunni verði lok-
að. Ef svo fer, þá missa eitt þús-
und manns atvinnu sína við rækt-
un sykurrófa og vinnslu sykurs.
Þessi fyrirhugaða lokun verk-
smiðjunnar var helsta ástæða þess
að Gotlendingar samþykktu aðild
að Evrópusambandinu, því með
því móti eygðu þeir von til þess
að halda starfseminni áfram. Við
bindum vonir okkar við ákvæði í
aðildarsamningnum, þar sem seg-
ir að stórfyrirtæki, sem starfar á
landsvísu, geti ekíri ákveðið ein-
hliða að leggja niður þann hluta
starfseminnar sem er veigamikill
þáttur í atvinnulífi afmarkaðs
svæðis. Við leggjum traust okkar
á aðildarsamninginn í þessu
máli.“
- Ætlar þú að halda iengi
áfram í stjórnmáiunum?
„Já, ég er ekkert að hætta!
Núna eru tvær konur þingmenn
Gotlendinga og við höfum sagt
að gamni okkar að þannig ætlum
við að hafa það næstu
hundrað árin, til að
bæta fyrir- þann tíma
sem karlarnir sátu einir
að þessu. Við störfum
vel saman, enda stefn-
um við að sama marki sem fulltrú-
ar landbúnaðarhéraðs og að auki
erum við báðar kratar. Þá má
segja að við höfum svipaðan stíl,
sem er ef til vill dæmigerður fyr-
ir konur. Þær vinna sín verk
gjarnan meira í kyrrþey en karl-
arnir, sem vilja fremur blása í
lúðra og hafa hátt til að koma
sínu á framfæri. Ég er ekkert að
gagnrýna karlana með þessu, en
mér finnst samt best að blanda
þessu hæfilega. Við konurnar vilj-
um alls ekki taka af þeim völdin,
eins og stundum er sagt, heldur
viljum við deila völdunum með
þeim.“
Eitt leiddi af
öðru í stjórn-
málunum