Morgunblaðið - 28.12.1994, Blaðsíða 41

MORGUNBLAÐIÐ
MIÐVIKUDAGUR 28. DESEMBER 1994 41
MINNINGAR
árabil. En enginn veit hver annan
grefur. Mánuði síðar fylgdum við
föður mínum til grafar og tveim
árum síðar fórst nafna mín af slys-
förum. Harmleikur Palla og Lóu var
líka minn harmleikur en hann tengdi
okkur saman á nýjan hátt.
Páll var glæsilegur maður, bein-
vaxinn og stæltur, með reglulega
andlitsdrætti, dökk og skarpleg augu
sem lýstu af tilfinningaríki og kímni.
Hann var skapmikill eins og Vest-
firðingar verða að vera, kröfuharður
til sín og annarra en var hlýr og
blíðlyndur þegar inn fyrir skelina var
komið. Hann naut þess að fylla hús-
ið sitt af gestum og veitti af örlæti.
Það sýndi hann svo um munaði í vor
en þá hélt hann seinustu stórveisl-
una. Hann fyllti þá áttunda áratug-
inn og þótt hann bæri merki heilsu-
brests hélt hann tignárlegu fasi sínu
og reisn. Það var gaman að gleðjast
með honum á þessum tímamótum,
salurinn á Hótel Sögu fylltist af fólki
sem allt var komið þeirra erinda að
votta Páli virðingu sína og vináttu.
Ég er þakklát fyrir að hafa feng-
ið að kynnast Páli og fjölskyldu hans.
Við Dagur litli og mamma viljum
hér með votta Lóu og öllum aðstand-
endum okkar dýpstu hluttekningu.
Guðlaug Guðmundsdóttir.
Kær vinur Páll Pálsson skipstjóri
hefur fengið hvíld eftir langvarandi
baráttu við erfiðan sjúkdóm. Hug-
urinn leitar heim til æskustöðvanna
í Hnífsdal, þar sem lífið hófst og
unglingsárin liðu við leik og störf.
Hnífsdalur hefur um langa tíð
verið rótgróið sjávarþorp þar sem
afkoma íbúanna hefur byggst. að
mestu leyti á þeim verðmætum sem
fengist hafa fyrir sjávarafla.
Þegar Þorvaldur Thoroddsen jarð-
fræðingur var á ferðalagi um Vest- .
firði árið 1887 kom hann í Hnífsdal
I og skrifaði eftirfarandi í ferðabók
sína: „Skammt utan við ísafjörð er
dalverpið Hnífsdalur, þar er útræði
mikið og snoturt fískiþorp, eitt hið
laglegasta á íslandi. í Hnífsdal eru
efnaðir menn og duglegir." Þorvald-
ur Thoroddsen hafði á ferðum sínum
um ísjand haft náin kynni af hinum
dreifðu byggðum á landinu, atvinnu-
j háttum og umhverfí. Umsögn hans
um byggð og búendur í Hnífsdal er
því mjög athyglisverð. Hann gefur
þessu litla samfélagi miklu betri
umsögn en nágrannabyggðunum og
raunar víðar er hann segir „snoturt
fiskiþorp, eitt hið laglegasta á ís-
Iandi“. Glöggt er gests augað.
Það gleður hjörtu gamalla Hnífs-
dælinga að vera þess meðvitaðir að
forfeðurnir voru öðrum fremri og
höfðu skapað sér umhverfí sem vakti
! athygli gesta og gangandi. Það má
og með sanni segja að Hnífsdalur
hafi alla tíð borið það svipmót sem
j jarðfræðingurinn skýrir frá. Traustir
stofnar hafa átt rætur sínar þar.
Mér er í minni að nokkrir af aflasæl-
ustu skipstjórum íslenska togaraflot-
ans á árunum fyrir og eftir síðari
heimsstyrjöld voru fæddir í Hnífsdal
og ólust þar upp. Er ekki ólíklega
til getið að umhverfíð hafi haft hvetj-
andi áhrif á ungu mennina og orðið
Itil þess að þeir hugsuðu stórt og
leituðu eftir mannaforráðum á
\ stærstu fiskiskipum þeirra tíma.
Páll Pálsson ólst upp í umhverfí
’ sem var fastmótað af fornum hefð-
um. Hann var elstur sjö barna Páls
Pálssonar útvegsbónda í Heimabæ
í Hnífsdal. Páll var aðeins níu ára
gamall þegar móðir hans Guðrún
Guðleifsdóttir féll frá ung að árum.
Faðir Páls var yngstur þriggja
Heimabæjarbræðra, sem allir voru
I formenn á eigin útgerð. Eldri voru
Jóakim og Halldór. Þeir voru
frammámenn í þorpinu sem litið var
upp til, höfðu ungir mannaforráð,
* byggðu stór íbúðarhús fyrir fjöl-
skyldurnar og komust til efna fyrir
eigin dugnað. Fjölskyldurnar í
Heimabæ og Brekkuhúsum voru
fjölmennar, börnin voru mörg og
þaðan eru komnir margir einstak-
lingar, sem hafa Iátið að sér kveða
og eftir hefur verið tekið í þjóðfélag-
l *nu;
Á uppvaxtarárum Páls var ung-
| lingum haldið til vinnu strax og
| getan leyfði. Innan við fermingu var
* algengast að sumarvinna drengja
' væri við uppstokkun og beitingu lín-
unnar og síðar lá leiðin á sjóinn.
Heimabæjarbræður gerðu báta sína
út á línu árið um kring. Unglingur-
inn fékk því snemma náin kynni af
atvinnulífinu og lærði að meta gildi
vinnunnar. Eldri kynslóðin sagði vel
til verka og það var litið upp til
þeirra sem miðluðu af reynslu sinni.
Páll hóf nám á Laugarvatnsskól-
anum haustið 1930 og var þar í tvo
vetur. Seinni vetur hans vorum við
skólabræður þar og eru margar góð-
ar minningar frá þeirri samveru. Það
var mjög eftirsótt á þeim árum að
fá skólavist á Laugarvatnsskólanum.
Skólastjóri var Bjarni Bjarnason og
hafði hann á að skipa úrvalskennur-
um sem héldu uppi lifandi kennslu
sem nemendur nutu góðs af. Til-
koma héraðsskólanna veitti ungling-
um landsbyggðarinnar fyrst tæki-
færi til að afla sér frekari menntun-
ar að loknu barnaskólanámi og voru
nemendur oft á ólíkum aldri, allt frá
fímmtán til tuttugu og tveggja ára.
Skólavistin víkkaði sjóndeildarhring
nemenda og gerði þá hæfari til að
takast á við lífíð.
Að loknu námi á Laugarvatns-
skóla hóf Páll sjómennsku á togurum
og gerðist háseti hjá Snæbirni Ólafs-
syni sem var skipstjóri á togaranum
Ver og síðar Tryggva gamla. Páll
var með Snæbirni í nokkur ár sam-
tímis námi í Stýrimannaskólanum
þar sem hann tók hið meira fiski-
mannapróf. Snæbjörn Ólafsson var
einn af farsælustu skipstjórum
þeirra tíma og var það ungum mönn-
um góður skóli að heíja sjómennsku
undir hans stjórn. Páll var síðar í
allmörg ár stýrimaður á togaranum
Júpiter undir stjórn Bjarna Ingi-
marssonar frá Hnífsdal. Bjarni var
alla jafna einn aflasælasti skipstjóri
tögaraflotans og þurfti því oft að
taka ærlega til hendi á því skipi,
Þegar Bjarni tók við nýju skipi,
Neptúnusi, tók Páll við skipstjórn á
gamla Júpiter um tíma. Var síðar á
Karlsefni með Halldóri Ingimars-
syni, bróður Bjama.
Togaraútgerð var engin á ísafirði
um nokkur ár þar til hafin var bygg-
ing nýsköpunartogaranna og út-
gerðarfélagið ísfirðingur hf. var
stofnað og gerðist það félag eigandi
að ísborgu sem var af eldri gerð
þeirra skipa. Isfírðingur hf. bætti
við sig öðru skipi, Sólborgu, þegar
seinni og stærri nýsköpunartogar-
arnir voru byggðir. Páll var ráðinn
skipstjóri á þetta nýja skip árið 1951
og var hann með Sólborgu í allmörg
ár þar til hann hætti sjómennsku
og tók upp störf í landi. Hann gerð-
ist meðeigandi í Asíufélaginu hf. en
það fyrirtæki fékkst við innflutning
á veiðarfærum og hafði allmikil
umsvif á sínum tíma. Þarna kom
Páli að góðum notum sú þekking
sem hann hafði aflað sér á iöngum
sjómannsferli varðandi allt sem laut
að veiðitækni og veiðarfærum. Er
fram liðu stundir seldi Páll hlut sinn
í Asíufélaginu og stofnaði ásamt
fleirum fyrirtækið Nes hf. sem starf-
aði við innflutning á veiðarfærum
og útflutning sjávarafurða. Hjá
þessu fyrirtæki vann Páll á meðan
heilsan leyfði.
Páll var í fullu starfí sem sjómað-
ur síðasta áratug gömlu síðutogar-
anna og var í siglingum til Englands
öll stríðsárin. Þegar* lagður var
grundvöllur að endurnýjun togara-
flotans skömmu eftir lok síðari
heimsstyrjaldarinnar hugðu margir
gott til þess að sigla þessum glæsi-
legu skipum. Páll var einn af þeim
sem sá drauminn rætast. Tímabil
nýsköpunartogaranna var ótrúlega
stutt en við lok þess var útgerð síðu-
togara af stærri gerð því nær úr
sögunni. Fyrr á árum var sjó-
mennska á togurum mjög slítandi
starf og aðbúnaður allur miklum
mun verri en nú gerist. Margur sjó-
maðurinn varð að sæta því hlut-
skipti að heilsan þvarr fyrr en hjá
öðrum vegna þessa mikla vinnuálags
og er ekki ólíklegt að geta þess til
að Páll hafi verið einn þeirra.
Það er fátt dýrmætara í lífinu en
að eiga samleið með góðum vinum.
Þó að við Páll byggjum ekki í ná-
lægð hvors annars flest árin eftir
að alvara lífsins tók við, þá voru
vinaböndin sem bundust á æskuár-
unum það sterk að þar varð aldrei
brestur á. Enn frekar styrktust
böndin þegar við gengum að eiga
æskuvinkonurnar, hann Ólöfu Kar-
velsdóttur og ég Guðrúnu Jónsdótt-
ur. Kynni okkar allra hófust í barna-
skólanum í Hnífsdal og hafa enst
ævina út.
Elsku Lóa, þú hefur staðið sem
hetja við hliðina á Palla öll árin. Þú
hefur mátt horfa á sterka stofninn
bogna og síðan bresta. Guð hefur
gefíð þér styrk til þess að þola álag- ^
ið. Það er óumdeild staðreynd að
allir eiga sitt endadægur. Vonin um
endurfundi gerir skilnaðinn auðveld-
ari og græðir sárin. Þegar við Palli
hittumst í æðri heimum munum við
taka lagið ásamt fleirum og Páll
organisti, frændinn, mun stjórna svo
sem hann gerði í beitingaskúrunum
í Hnífsdal forðum daga.
Lóa mín, ég sendi þér, bömunum
og öðrum aðstandendum einlægar
samúðarkveðjur og þakka af alhug
allt frá liðnum árum.
Guðmundur Guðmundsson.
Síðustu sex mánuði hefur gengi hlutabréfa í Auðlind sýnt
Allir sem fjárfesta í hlutabréfum fyrir 129.900 kr. fá skattaafslátt sem nemur
Leitið upplýsinga hjá ráðgjöfum okkar í síma
, Þegar fjárfest er í hlutabréfum skiptir máli hver ávöxtun
þeirra er. Síðustu sex mánuði hefur gengi hlutabréfa í
Auðlind hækkað um 9,1% sem gerir 19% ávöxtun á árs-
grundvelli. Einstaklingur sem kaupir hlutabréf fyrir 129.900 kr. fyrir áramót fær
43.480 kr. skattaafslátt á næsta ári og hjón allt að 86.960 kr. Kaupþing
býður lán á hagstæðum kjörum til kaupa á hlutabréfum f Auðlind.
KAUPÞING HF
Löggilí verðbréfafyiirtœki
í eigu Bútiaðarbankatis og sparisjóðanna