Morgunblaðið - 07.02.1995, Blaðsíða 34

34 ÞRIÐJUDAGUR 7. FEBRÚAR 1995
MORGUNBLAÐIÐ
íbúar í Smáíbúðahverfinu ath.:
AÐSENDAR GREINAR
Fiskbúðin Tunguvegi 19
auglýsir opnunartilboð
í þessari viku:
Ysuflök 425 kr./kg. Nýjar gellur 450 kr./kg.
Heil ýsa 210 kr./kg. ýsa í karrýsósu eöa hvít-
Ýsuhakk 400 kr./kg. laukssósu 450 kr./kg.
Ýsufars 300 kr./kg.
RYMINGAR
SALA
50%
VEGGBORDAR,
veggfoðuT
SKRAUTLISTAR
og RQSEttur IafsUttur
Gríptu tækifærið og gerðu góð kaup á útsölunni.
15-50% afsláttur. Einnig gólfdúkar, veggdúkar og fleira.
VERSLUN MEÐ VEGG- OG GÓLFEFNI
VEGGFÓÐRARINN
EINAR ÞORVARÐARSON & CO HF
FAXAFEN 10 SIMI: 5 6 8 7 1 7 1
Qp Stjómtækniskóli íslands
Höfðabakka 9. Sími 671466

Sriórntækniskóli íslands
gefur þér kost á beinskeyttu 250 stunda námi í markaðs-
fræðum. Náminu er ætlað að koma til móts við sívaxandi
kröfur atvinnulífsins um hæfari starfskrafta. Námið er
ætlað fólki með góða almenna menntun, starfsreynslu í
viðskiptalífinu eða þeim sem vilja bæta við sig þekkingu
og fá innsýn í heim markaðsfræðanna.
Markmið
námsins er meðal annars að þátttakendur tileinki sér
markaðshugsun í íslensku viðskipta- og athafnalífi og
nái þannig betri árangri.
Nómið
er í formi fyrirlestra og verkefnavinnu og tekin eru próf í
einstökum greinum.
Kennarar
eru allir háskólamenntaðir og eiga að baki góða reynslu
við kennslu og í viðskiptalífinu.
Nómsgreinar:
Markaðsfræði.
Sölustjómun og sölutækni.
Vöruþróun.
Vörustjómun.
Stjómun og sjálfstyrking.
Auglýsingar.
Tölvunotkun í áætianagerð.
Viðskiptasiðferði.
STARFSMENNTUN
fjárfesting til framtíðar
Opið til kl. 22. Sími 671466.
Vélsleðamenn! Verða
tímamót hjá okkur 1995?
NÚ í ársbyrjun er að hefjast tíma-
bil ferðalaga hjá útivistar- og vél-
sleðafólki. I tilefni þeirrar umræðu
sem hafin er á vegum margra aðilja
um hin alvarlegu slys, sem orðið
hafa undanfarin ár vegna notkunar
vélsleða hér á landi, langar mig til
þess að leggja nokkur orð í belg.
Fram hefur komið að allmörg slys
hafa orðið, og því miður urðu bana-
slys 4 á síðasta ári, auk margra al-
varlegra, vegna notk-
unar vélsleða hér á
landi. Orsakir þessara
slysa og óhappa eru af
ýmsum toga.
Þar eru taldar m.a.
of hraður og ógætileg-
ur akstur jafnvel við
góð akstursskilyrði,
vanþekking og vanmat
við erfiðar aðstæður og
í þriðja Jagi ölvuna-
rakstur. Ég beini orð-
um mínum til þeirra
sem eru að byija sína
vélsleðamennsku og
hyggja á ferðalög á
vélsleðum.
Það hefur fylgt nær
öllum tækninýjungum
sem við íslendingar höfun tileinkað
okkur, að við ráðum ekki alltaf við
þær og í of mörgum tilvikum hefur
notkun þeirra leitt af sér vandræði
ýmiskonar. Svo er um notkun vél-
sleðanna. Við höfum ekki ráðið við
okkur eins og nauðsynlegt hefði
verið. Framleiddir eru sleðar með
sæmilega aflmiklum vélum og þægi-
legum til ferðalaga. Tækið er í einu
orði sagt hið allra besta. Það er hins-
vegar maðurinn, stjórnandinn, sem
ekki hefur náð að tileinka sér þá
grundvallarreglu sem þarf til að
stjórna því á skynsamlegan hátt og
sjá sjálfum sér farborða. Þetta á við
um stjórn allra tækja, svo sem flug-
véla, skipa og bíla. Ef ekki er beitt
sjálfsaga, réttu mati á aðstæðum
og þeirri athyglisgáfu sem við höf-
um, ásamt mörgum fleiri þáttum,
getum við ekki ætlast til þess að það
gerist af sjálfu sér að við komumst
klakklaust í gegnum þær hindranir
sem á vegi okkar kunna að verða.
Því er ekki við tækin, sem við stjórn-
um, að sakast þegar okkur hlekkist
á, eins og mjög margir gera til þess
að draga athyglina frá eigin ófam-
aði. Bilanir í tæknibúnaði eru mjög
sjaldgæfar sem betur fer en koma
þó vissulega fyrir.
Undirbúningur ferðar, hvort sem
hún er fyrirhuguð löng eða stutt,
krefst ákveðins undirbúnings. Það
þarf að huga að veðrinu. Hvernig
er veðurspáin fyrir það svæði sem
við ætlum að fara um. Á Reykjavík-
ursvæðinu er ekki um að ræða vél-
sleðaakstur innan borgar- og bæjar-
markanna. Mikill fjöldi fólks sækir
því lengra til iðkunar þessa sports.
Margir fara í snjóinn á Hellisheiðar-
og Mosfellsheiðarsvæðinu. Þar er
komið í allt annað veðurfar. Það
getur verið t.d. hörku skafrenningur
strax við Sandskeið, þó að sól og
blíða sé í byggð. Áttaviti og kort
af landsvæðinu eru nauðsynleg, en
kunnátta til notkunar verður að vera
fyrir hendi. Vanda þarf val á fatn-
aði og hafa með sér heitan drykk á
hitabrúsa. Eldsneyti þarf á sleðann
og menn verða að gera sér grein
fyrir því að það eyðist furðufljótt.
Það er mjög erfitt, og getur tekið
langan tíma að ganga til baka þá
vegalengd sem farin er í 10 mínútna
akstri á sleða. Þá er mikilvægt að
gleyma ekki hjálminum
á höfuðið. Hjálmurinn
er, auk þess að vera til
hlífðar fyrir utanað-
komandi höggum,
mjög góð kuldavöm og
vindhlífin til verndar
augunum.
Nú þegar skammt
er liðið á vetur, hafa
borist fréttir af slysum
sem orðið hafa í byggð
við akstur vélsleða.
Þau hafa, eftir því sem
ég veit best, orðið
vegna ógætilegs akst-
urs og eftirtektarleysis
ökumannanna sjálfra
og verður ekki kennt
um erfiðum aksturs-
skilyrðum né öðrum utanaðkomandi
áhrifum. í báðum tilvikum þufti að
leggja fólk inn á sjúkrahús.
Það eru staðreyndir sem öllum
vélsleðamönnum þurfa að vera ljós-
ar, að stjórnandi vélsleða situr mjög
lágt, eða svipað og ökumaður lítillar
bifreiðar. Sjónsvið hans fram á við
er því takmarkaðra en ella. Á ósléttu
landi þar sem snjór hylur jörð eru
skilyrði til aksturs oft erfið og þarf
því alla athygli við stjórn tækisins.
I lausamjöll geta hættur leynst und-
ir yfirborði, svo sem jarðfastir stein-
ar, mannvirki ýmiskonar, girðingar-
strengir og fleira.
Hætta á slysum, ef ekið er á slík-
ar fyrirstöður, eykst eftir því sem
hraðinn er meiri. Við árekstur á
grjótið eigum við á hættu að sleðinn
skaddist og finnst það mörgum mjög
slæmt og hafa af því þungar áhyggj-
ur. En líkami ökumanns - og eftir
atvikum farþega, getur orðið fyrir
þeim skakkaföllum að ekki verði upp
staðið og er það auðvitað miklu verra
mál, því það er ekki eingöngu skaði
einstaklingsins og aðstandenda, sem
fyrir því verður, heldur þjóðfélagsins
í he ild með þeim kostnaði sem hlot-
ist getur af t.d. þyrluflugi á vettvang
og langri sjúkrahúsvist.
Skyggni er ekki alltaf best þó að
sól sé hátt á lofti. Þá geta mishæðir
runnið saman í eitt og ruglað augað
með þeim hætti að það skynjar ekki
landslagið sem skyldi. Snjóblinda er
einnig þekkt vandamál hjá vélsleða-
fólki. í hríðarveðri og þoku eru akst-
ursskilyrði auðvitað verri. í slíku
veðri og skyggni getur það hent að
menn sjá ekki hvort sleðinn hreyfist
og vita það ekki nema að reka fæt-
ur niður í snjóinn. í slíku færi er
ekki nema eitt að gera, og það er
að „stöðva". Við slíkar aðstæður á
ókunnum slóðum er líf okkar dýr-
mætara en svo að ástæða sé til að
fórna því með fíflsskap. Því miður-
eru hætturnar víða. í hraunum, svo
sem Þjófahrauni, fjölfarinni vélsleða-
leið, eru margar hættulegar gjótur.
Þær eru misstórar og fyllast aldrei
af snjó.‘ Þetta eru gígar sem margir
liggja mjög nærri slóðinni sem farin
er frá Gjábakkahrauni að Skjald-
breið. Undanfarna vetur hefur björg-
unarsveit SVFÍ á Selfossi sett niður
stikur við allmarga þessara gíga og
Hætta á vélsleðaslysum,
* *
segir Olafur Ishólm
Jónsson, eykst eftir því
sem hraðinn er meiri.
hefur það vonandi komið í veg fyrir
að menn hafi ekið ofan í þá. Þessir
gígar sem merktir hafa verið liggja
eins og áður sagði mjög nærri slóð-
inni, en utan hennar eru ótalmargir
svipaðir og er því mjög rík ástæða
til að fara með gát. Einmitt við þessa
gíga hafa orðið slys sem rekja má
til of mikils hraða ökutækja, bæði
vélsleða og jeppa.
Ég ætla einnig að minnast hér á
það atriði sem einstaka maður lætur
sér í léttu rúmi liggja og ýmsir ótt-
ast. Það eru skráningarmál vélsleða.
Það er grunur minn að nokkur fjöidi
óskráðra sleða sé í umferð, og hefur
það best komið í ljós þegar slys
hafa orðið í byggð. Auk þess að
vera lögbrot, eru miklir hagsmunir
í húfi fyrir þann sem telst vera eig-
andi slíkra óskráðra tækja. Fébætur
vegna umferðarslysa geta numið
tugum milljóna króna. Því höfum
við ekki, ég eða þú, efni á að fara
á svig við reglur um skráningu og
notkun tækja án trygginga. Trygg-
ingaiðgjöld eru ekki svo há, enn sem
komið er, að þau ráði úrslitum varð-
andi fjárhagsafkomu sleðaeigenda.
Og talandi um vátryggingariðgjöld
af vélsleðum, hljótum við að taka
mið af greiðslum tryggingarfélag-
anna, sem verða að bæta slys með
ótöldum milljónum króna á ári
hverju, vegna vélsleðaslysa. Iðgjöld
munu nú vera um kr. 16.000-17.000
á ári. Það eru því okkar hagsmunir
að halda okkur við settar reglur
samfélagsins og koma í veg fyrir
óhöpp eins og framast er kostur.
I ágætri nýbirtri grein formanns
LÍV kemur fram að bifhjólamenn
hafí orðið að sæta því að vátrygg-
ingaiðgjöld bifhjóla hækkuðu upp í
um kr. 200.000 vegna ofsalegrar
slysaöldu sem yfir þann hóp dundi.
Á vegum LÍV og fleiri aðilja eru
haldnir fræðslufundir um margt sem
að ferðamennsku á vélsleðum lýtur.
Samtökin hafa í samvinnu við fjöl-
mörg félagasamtök skorið upp herör
gegn slysaöldunni og sett sér það
mark að ná til sem flestra með áróðri
og leiðbeiningum.
Höfundur er lögregluvarðsljóri og
í vinnuhópi um öryggismál
vélsleðamanna.
Ólafur íshólm
Jónsson
OSO hitakútar
úr ryðfríu stáli
30 ára frábær reynsla á þúsundum
íslenskra heimila sannar gæðin!
• Byggðir samkvæmt ISO 9002 gæðastaðli.
• Öryggis- og aftöppunarloki.
• Blöndunarloki, sem blandar 38-40° heitt vatni út í kerfið.
• Stærðir: 30/50/100/120/200 eða 300 lítra.
• Tæringaröryggi gegn saltmenguðu vatni.
• Notar allt að 20% minni orku.
• HAGST/ETT VERÐ.
iíi‘
Einar
Farestveit&Cohf
Borgartúni 28 7f 5622901 og 5622900