Morgunblaðið - 09.04.1995, Blaðsíða 24

24 SUNNUDAGUR 9. APRÍL 1995
MORGUNBLAÐIÐ
X
i i
Morgunblaðið/Sverrir
ÁSDÍS Jónsdóttir, hiúkrunarframkveemdastjóri meóferóarstðóvar psoriasis-sjúklinga vió Blóa lónió, segir sjúkdóminn leggjast
oft og tiówm ó andlega líóan sjúklinga. Því só nauósynlegt aó halda lóttleikanum ó lofti og gefa hverjum og einum góóan tima.
RANNSÓKNIR á lækninga-
mætti Bláa lónsins við húð-
sjúkdómnum psoriasis eru
nú á lokastigi. Svokölluð Bláalóns-
nefnd heilbrigðisráðuneytisins hefur
haft veg og vanda af rannsóknum
þessum og fengið til liðs við sig til-
raunahópa, erlenda jafnt sem ís-
lenska. Arið 1992 var fyrst fenginn
hópur þýskra psoriasis-sjúklinga til
þess að stunda böð í lóninu. í kjölfar-
ið var hópur íslenskra psoriasis-sjúkl-
inga fenginn í ljósameðferð ein-
göngu. Árangur af þessum meðferð-
um reyndist þó nokkur því að þrem-
ur vikum liðnum hafði böðunin ein
og sér minnkað húðeinkenni um
helming og að sama skapi gaf ljósa-
meðferð ein og sér svipaðan árang-
ur, en þó ívið lakari miðað við sama
tímabil. Þegar á hinn bóginn böðun
og ljós eru notuð jafnhliða sem með-
ferðarúrræði, næst langbestur
árangur, eins og niðurstöður þriðju
Miklar rannsóknir hafa faríð fram á lækn-
ingamætti Bláa lónsins með tilliti til psoriasis-
sjúkdómsins á undanfömum árum. Nýjustu
niðurstöður staðfesta að meðferð, sem fólgin
er í böðun í lóninu og ljósameðferð jafnhliða,
hafí mjög jákvæðan árangur í för með sér
og mun betri en ef eingöngu eru stunduð
böð eða eingöngu ljós. Jóhanna Ingvarsdótt-
ir heimsótti meðferðarstöð psoriasis-sjúklinga
við Bláa lónið þar sem „rignir“ inn fyrirspum-
um hvaðanæva úr heiminum.
rannsóknarinnar sýna glöggt og
byggðist á þýskum tilraunahóp, sem
hingað kom 1993. Að þremur vikum
liðnum höfðu sjúklingar náð einkenn-
um niður um rúmlega 70% og að
fjórum vikum liðnum um 86% að
meðaltali.
Psoriasis er ólæknandi sjúkdómur,
sem veldur fyrst og fremst einkenn-
um frá húð og liðum og eru húðein-
kennin mest áberandi. Hinar mis-
munandi meðferðir, sem notaðar
hafa verið í baráttunni við að halda
einkennum í skefjum, gagnast sjúkl-
ingum misvel. Það, sem kann að
duga einum vel, dugar ekki öðrum.
Talið er að um það bil 3% mannkyns
séu með psoriasis á einhvetju stigi,
en einungis hluti þeirra þarfnast
mikillar meðferðar. Oft er meðferð
við húðeinkennum ýmiss konar ster-
akrem, sem geta haft slæmar auka-
verkanir á líkamann við langtíma-
notkun. Áhugi psoriasis-sjúklinga á
frá Feereyjum
„REYNSLA mín af meðferðinni
er nyög góð, annars væri ég ekki
hér í annað sinn,“ segir Eyðún
Jóensen, sálfræðingur frá Þórs-
höfn í Færeyjum, en í fyrra skipt-
ið kom hann ásamt sjö löndum
sinum í júlí sl.
Eyðún segist hafa borið smá-
blett á bringunni lengi vel, en það
var ekki fyrr en árið 1989 í kjöl-
far hjartaáfalls sem psoriasis
blossaði upp fyrir alvöru og þá
fyrst í hársverðinum og síðan um
líkamann allan. „Eg trúi þvi að
þessi meðferð, sem hér er boðið
upp á, hjálpi fólki og hef sjálfur
af henni mjög jákvæða reynslu. I
fyrra var ég hér í þrjár vikur og
var hvað verst útleikinn af okkur
sem komum frá Færeyjum. En
eftir tveggja vikna meðferð var
ég orðinn nær blettalaus. Síðan
fór að bera á blettum að nýju
skömmu fyrir jól og kenni ég um
miklu álagi í vinnunni og eins því
að ég fór ekki að ráðum læknisins
míns í kjölfar meðferðarinnar. Eg
taldi að ég væri fullfrískur maður
enda mjúkur eins og barnsrass,"
segir Eyðún. „Eg tók þá ákvörðun
að koma á ný í meðferð til að sjá
fram á gott sumar. Ég hef hins
vegar prófað ýmsar meðferðir, en
aldrei legið á sjúkrahúsi vegna
þessa vandamáls."
Eyðún segir að í fyrra hafi hóp-
urinn haldið til á gistiheimili, sem
rekið er í tengslum við Hótel
Keflavík, en öll aðstaða sé nú mun
ákjósanlegri á Hótelinu við Bláa
lónið og það í göngufæri við með-
ferðarstöðina. Auk þess væri þjón-
ustan nú mun persónulegri og
heimilislegri en áður. „Eg var líka
svolítið hræddur um að dvötin
Eyðún Jóensen
Anders Laustsen
Hilda Freeman
Lotta Högdln
HVERIMIG LIKAR ÞEIM VISTIIM?
yrði hálf einmanaleg, en hún hef-
ur verið mjög skemmtileg og fé-
lagsleg. Við höfum t.d. farið út
að dansa í Grindavik, í skoðunar-
ferðir og í göngutúra.“
Anders Laustsen
frá Danmörku
„ÉG HLAKKA fyrst og fremst til
þess að komast aftur til Iæknanna
minna í Kaupmannahöfn til þess
að sýna þeim þann árangur, sem
ég hef fengið hér,“ segir Anders
Laustsen, fyrrverandi þjónn í
Kaupmannahöfn, sem nú er kom-
inn á eftirlaun.
Hann segist hafa frétt af Bláa
lóninu í gegnum kunningja, sem
oft færu til íslands, en hann seg-
ist ekki vera sáttur við að fá með-
ferðina ekki niðurgreidda eins og
sumir psoriasis-sjúklingar sem
færu til Dauðahafsins. „Maður
þarf víst að vera mjög þjáðurtil
þess að fá þess konar aðstoð og
sjúkrahúsin vilja helst ekki senda
okkur úr landi því þá þurfa þau
að greiða fyrir meðferðina. Mér
hefur líkað meðferðin vel og allt
umhverfi er þægilegt þó ég hafi
svo sem ekki átt von á því að veðr-
ið væri eins slæmt og raun bar
vitni.“ Viðvíkjandi sjúkdómnum
segist Anders hafa reynt allar
mögulegar meðferðir, en ekkert
hafi hjálpað honum eins mikið og
Bláa lóns meðferðin, en hann fékk
psoriasis fyrir tíu árum, þá 55 ára
að aldri.
Hilda Freeman
frá Bretlandi
„ÉG ÞEKKI fólk, sem hafði verið
á íslandi og þau aðstoðu mig við
komuna hingað. Árangurinn er
sæmilegur hvað mig varðar, en
húðin mín er erfið viðfangs, er
mér sagt. Hún svarar ekki með-
ferð mjög auðveldlega þó ég við-
urkenni fúslega að ég hafi aldrei
fengið jafngóðan bata og nú,“ seg-
ir Hilda Freeman, húsmóðir í
Sussex í Bretlandi.
Hilda fékk psoriasis 16 ára göm-
ul og segist hafa háð harða bar-
áttu gegn sjúkdómnum allt sitt
líf, en hún er nú 67 ára. Tvær
systur hennar hafa sjúkdóminn
einnig, en þó eru einkenni ekki
eins slæm og í hennar tilviki. Hilda
segist hafa komið til íslands í
fyrra til þess að líta á aðstæður
og ákvað þá að undirgangast með-
ferð hér. Hún segist fara í lónið
tvisvar á dag, klukkutíma í senn
og í millitíðinni í ljósameðferð.
„Eg gæti vel hugsað mér að koma
aftur og það sem mér finnst afar
jákvætt er það að maður fær at-
hygli hér sem ekki er hægt að
segja um sjúkrastofnanir í Bret-
landi. Hér er hugsað mjög vel um
mann og umhverfið er heimilis-
legt. Þetta er eins og að vera í
fríi. í Bretlandi er starfsfólkið of
upptekið til þess að sinna sjúkling-
unum.“
EyðúnJóensen
náttúrulegum meðferðarvalkostum
hefur því vaxið.
Göngudeild og heilswfceói
Meðferðarstöð psoriasis-sjúklinga
við Bláa lónið er orðin að göngudeild
innan íslenska heilbrigðiskerfisins og
viðurkennd sem slík hjá Trygginga-
stofnun ríkisins. Með öðrum orðum
geta íslenskir psoriasis-sjúklingar
sótt í þjónustu þangað, en þurfa til-
vísun frá húðsjúkdómalækni. Rúm-
lega 100 íslenskir psoriasis-sjúkling-
ar nutu meðferðar við Bláa lónið í
fyrra og miðað við eftjrspum nú mun
sú tala tvöfaldast á þessu ári. Sjúk-
lingar erlendis frá þurfa sömuleiðis
að hafa í farteskinu tilvísun frá
lækni, en stefnt er að því að fá er-
lenda sjúkrasjóði og tryggingastofn-
anir til að greiða kostnað fyrir skjól-
stæðinga sína vegna meðferðar við
Bláa lónið enda mun a.m.k. vera
hefð fyrir því á Norðurlöndunum og
í Þýskalandi að styðja psoriasis-sjúkl-
inga til náttúrulegrar meðferðar
bæði á Lanzarote á Kanaríeyjum og
við Dauðahafið í ísrael.
Meðferðarstöðin við Bláa lónið
fékk starfsleyfi 1. janúar 1994 og
síðan hefur starfsemin orðið sífellt
umfangsmeiri. Nú er svo komið að
fyrirspurnum „rignir" inn á borð
hjúkrunarframkvæmdastjórans, Ás-
dísar Jónsdóttur, sem hefur haft í
nógu að snúast frá því að hún tók
við þeirri stöðu 1. október sl. Morg-
unblaðið heimsótti þessa nýju viðbót
innan íslenska heilbrigðiskerfisins
fyrir skömmu þar sem 27 sjúklingar
frá fimm löndum voru í þann veginn
að ljúka meðferð, sem staðið hafði í
þijár vikur. Andrúmsloftið er mjög
svo heimilislegt og frjálslegt, ólíkt
Lotta Högdin
frá Svtþjód
LOTTA Högdin frá Hamstad í
Svíþjóð kom hingað til lands ásamt
systur sinni og vinkonu, en allar
bera þær tegund húðsjúkdóms af
verstu gerð sem gengur undir
samheitinu Iktyosis. Þær fæddust
með sjúkdóminn, sem á islensku
er kallaður fiskahúð, og er eins
og fiskahreystur viðkomu.
Lotta er 29 ára gömul og segist
starfa við bókband heima í Ham-
stad. Hún verði hins vegar að vera
frá vinnu á sumrin á meðan heit-
ast er og leita skjóls í skugga þar
sem að sól og hiti hafi mjög slæm
áhrif á hana. Þrátt fyrir að Bláa
lónið sé á köflum fremur heitt,
virðist það engu að síður hafa góð
áhrif, enda leiti þær stöllur í lónið
þar sem það er kaldast, fari upp
úr við og við til þess að kæla sig
niður og drekki mikið vatn, en
svitakirtlar eru hjá þeim með öllu
óvirkir. Þannig verður húðin stíf,
hörð og springur í miklum hitum
og heima segist Lotta þurfa fara
í bað nokkrum sinnum á dag til
að bleyta húðina upp.
Lækningamáttur Bláa lónsins
hefur ekki verið rannsakaður sér-
staklega m.t.t. þessa sérstæða
sjúkdóms, sem talinn er eiga ræt-
ur sínar að rekja til skemmdra
Iitninga, heldur komu stúlkurnar
þijár á eigin ábyrgð. Aftur á
móti var ákveðið að þær undir-
gengust sömu meðferð og psorias-
is-sjúlingar fá, þaö er böðun og
Ijósameðferð, sem hefur tekist
vel, enda segist Lottu aldrei hafa
liðiðjafnvelognúþráttfyrirað .
hafa verið á lyfjakúrum, sem hafi
haft í för með sér alvarlegar auka-
verkanir, m.a. í augura og blæð-
ingar innvortis.
5
L.
I
í
r
»
i
i
t
l
i
f
»
I
t
I
I
i
I
t
i
I
i
i
I