Morgunblaðið - 11.10.1995, Blaðsíða 6

6 MIÐVIKUDAGUR 11. OKTÓBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRETTIR
Miklar umræður á aukabúnaðarþingi um búvörusamningimi í gær
Deilt um hvernig af-
greiða á samninginn
AÞINGINU kom fram mikill
ágreiningur um hvort þingið
sjálft ætti að afgreiða samn-
inginn eða vísa honum til atkvæða-
greiðslu meðal bænda. Meirihluti
ræðumanna taldi að þingið ætti að
greiða atkvæði um hann þar sem
tímaþröng kæmi í veg fyrir að unnt
væri að viðhafa atkvæðagreiðslu um
samninginn meðal bænda, en hún
tæki a.m.k. þijár vikur. Töldu þeir
jafnframt að ef svo færi ættu ein-
göngu bændur með greiðslumark í
sauðfé að taka afstöðu til samnings-
ins. Aðrir töldu ekki veijandi annað
en að samningurinn yrði sendur út
til félagsmanna til atkvæðagreiðslu.
Fram kom að ekki hefðu verið
samdar reglur um hvemig standa
ætti að slíkri atkvæðagreiðslu, m.a.
um frágang kjörskrár. Ingi Tryggva-
son á Narfastöðum benti á að þingið
hefði ekki vald til að ákveða að að-
eins ákveðinn hópur innan bænda-
stéttarinnar greiddi atkvæði um
samninginn.
Áður en búnaðarþingið hófst í
gærmorgun samþykkti stjóm Lands-
sambands sauðíjárbænda ályktun til
þingsins þar sem mælt var eindregið
með því að þingið samþykkti búvöru-
samninginn svo að sem fyrst yrði
unnt að fara að vinna eftir honum.
Telur stjómin ekki aðstæður til að
efna til atkvæðagreiðslu meðal
bænda, m.a. þar sem reglur um at-
kvæðagreiðslu liggja ekki fyrir.
„Stjómin telur sérstaklega brýnt að
uppkaupa- og fækkunartilboð verði
frágengin hið fyrsta og farið verði
að vinna að því að Iosna við umfram-
birgðir og þær fluttar úr landi að svo
miklu leyti sem unnt er,“ segir í álykt-
uninni.
Þingið sitja 28 fulltrúar búnaðar-
sambandanna og 11 fulltrúar ein-
stakra búgreinafélaga og búgreina-
sambanda. Að loknu ávarpi Guð-
mundar Bjamasonar landbúnaðarráð-
herra flytti Ari Teitsson, formaður
Bændasamtaka ísiands, skýrslu um
endurskoðun búvörusamningsins og
rakti ákvæði samningsins lið fyrir lið.
Ari lagði áherslu á að samningurinn
fjallaði í raun ekki aðeins um kjöt-
framleiðslu, heldur snerist hann fyrst
og fremst um byggð í landinu.
Ágreiningurinn á þinginu stóð ekki
síst milli talsmanna hinna ýmsu bú-
greina. Guðmundur Lárusson, for-
maður Landssambands kúabænda,
sagði að ákvæði samningsins um end-
urúthlutun mismunaði bændum sem
stunduðu blandaðan kúa- og íjárbú-
skap samanborið við sauðíjárbændur.
Því gæti hann ekki samþykkt samn-
inginn óbreyttan.
Miklar umræður og deilur urðu um nýgerð-
an búvörusamning á aukabúnaðarþingi
sem hófst í gær. Hátt í 30 þingfulltrúar
tóku þátt í umræðunum en þrátt fyrir
óánægju með ýmis atriði samningsins lýstu
fæstir fundarmanna yfir að þeir ætluðu
að greiða atkvæði gegn honum.
Morgunblaðið/Kristinn
GUÐMUNDUR Bjarnason landbúnaðarráðherra og Sigurgeir
Þorgeirsson, framkvæmdastjóri Bændasamtakanna, ráða ráðum
sínum á aukabúnaðarþingi á Hótel Sögu í gær.
Þingfulltrúar lýstu margir hveijir
ánægju með hversu mikil framlög af
ríkisins hálfu hefðu náðst fram í
samningaviðræðunum og að rofín
hefðu verið tengslin á milli fram-
leiðslu og greiðslumarks.
Fjölmargir ræðumenn lýstu hins
vegar miklum áhyggjum vegna
birgðavandans og töldu flestir sem
til máls tóku ekki koma til greina að
stór hluti umframbirgða yrði settur á
innlendan markað. Einn þingfulltrúa
sagði að ef kjötið yrði sett á innan-
landsmarkað myndi það hafa alvar-
legar afleiðingar fyrir kjötmarkaðinn
í heild og einnig fyrir Bændasamtök-
in sjálf. Óm Bergsson á Hofi í Öræf-
um, formaður Búnaðarsambands
Austur-Skaftfellinga, sagði að bænd-
ur mættu engan tíma missa. „Ef þessi
samningur verður felldur er alveg á
hreinu að sauðflárbændur fá ekki
útborgað innleggið sem þeir eru að
leggja inn í haust. Bankamir munu
ekki veita afurðalán fyrr en þeir vita
með hvaða hætti menn ætla að leysa
birgðimar," sagði hann.
Einn ræðumanna, sem gagnrýndi
samninginn harðle'ga, taldi að hann
myndi leiða til slagsmála milli kjöt-
framleiðenda á mörkuðum og að öll
félagsleg samstaða bænda væri brot-
in á bak aftur. Einnig voru mjög skipt-
ar skoðanir um hversu langt væri
gengið í fijálsræðisátt í samningnum.
Sumir fögnuðu þeim breytingum og
sögðu að sauðfjárbændur yrðu að
horfast í augu við breytta tíma.
Umræðum var frestað í gærkvöldi
og málum vísað til þriggja nefnda sem
áttu að starfa í gærkvöldi og fram
eftir nóttu til að ganga frá tillögum
sem lagðar verða fram í dag.
NÝR BÚVÖRUSAMNINGUR:
„ \ Framlögtllsauðfjárræktar 1996-20004^ Snæumkr. 1996 1997 1998 1999 2000 Samtals 1996-2000
Beingreiðslur 1.480 1.480 1.480 1.480 1.480 7.400
Lífeyrissjóður bænda 66 66 66 66 66 330
Ullarniðurgreiðslur 230 210 210 210 210 1.070
Vaxta- og geymslugjöld 279 240 225 225 225 1.194
Uppkaup fullvirðisréttar 125 206 112 - - 443
Uppkaup skv. samningi frá 1991 460 220 - - - -
Birgðaráðstöfun ( 1>150+) 63 37 - - - 250
Hagræðing/vöruþróun - 83 50 45 40 218
Umhverfisverkefni - 15 20 20 20 75
Samtals 2.703 2.557 2.163 2.046 2.041 10.980
Hlutfall m.v. fjárlög 1995 100% 95% 80% 76% 76%
1) I fjáraukalögum 1995 er 150 milljónum bætt við.
Tillaga um nefnd
sem vinni að bætt-
um skattaskilum
Kanni
ósamræmi
milli tekna
og eigna
í GÆR var lögð fram þings-
ályktunartillaga á Alþingi um
að sett yrði á stofn níu manna
nefnd sem myndi meðál annars
kanna ósamræmi á milli
uppgefinna tekna einstaklinga
til skatts annars vegar og mik-
illa eigna og tekjumyndunar
hins vegar. Að tillögunni standa
þingmenn úr öllum flokkum.
Hjálmar Jónsson þingmaður
Sjálfstæðisflokksins og flutn-
ingsmaður tillögunnar minnti í
þessu sambandi á að árangur
af bættri skattheimtu og
skattaskilum hafi orðið lítill
seinustu ár. Skýrslur um skatt-
svik hafi áætlað að um 10 millj-
arðar króna skili sér ekki í ríkis-
sjóð, og sé það rétt megi ná
enn betri árangri í að rétta hag
ríkissjóðs.
Tillögur fyrir 1. febrúar
„Þessir óinnheimtu milljarð-
ar kæmu sér vel í menntamál-
um, innan heilbrigðiskerfisins
eða í nýsköpun atvinnulífs,"
sagði Hjálmar.
Samkvæmt tillögunni er
nefndinni ætlað að skila til íjár-
málaráðherra ábendingum um
skilvirkar leiðir til úrbóta, og
að skoða hvort ekki sé brotalöm
í sambandi annars vegar
skattastofns einstaklinga og
hins vegar tekju- og eigna-
myndunar þeirra. Gangi það
eftir sé markmiðið að ráðherra
geti gert Alþingi grein fyrir til-
lögum nefndarinnar fyrir 1.
febrúar á næsta ári.
„Tiliagan felur í raun í sér
að tími aðgerða er upp runn-
inn,“ segir Hjálmar og benti á
sögusagnir og dæmi um að fjöl-
margir einstaklingar borgi
hverfandi litið í opinber gjöld á
sama tíma og eigna- og tekju-
myndun þeirra virðist vaxa í
öfugu hlutfalli við uppgefnar
tekjur.
„Réttlætiskennd hins al-
menna launþega er freklega
misboðið og spurningin er raun-
ar sú hvort að fyrir því sé pólit-
ískur vilji á hinu háa Alþingi
að gera á þessum viðkvæmu
málum bragarbót."
Hjálmar lagði til að tillögunni
verði vísað til annarrar umræðu
og efnahags- og viðskipta-
nefndar, og var atkvæða-
greiðslu frestað.
Hugmyndir forsætisráðherra um að taka 3% hækkun um áramót af ráðherrum og þingmönnum
Ovíst hvort Kjaradómur
tók tillit til hækkunar
FORSVARSMENN Alþýðusam-
bands íslands segja erfitt að leggja
mat á þá hugmynd Davíðs Oddsson-
ar forsætisráðherra, að sett yrðu lög
til að hindra að sú 3% launahækk-
un, sem launþegar á almennum
vinnumarkaði eiga yfirleitt að fá um
næstu áramót samkvæmt kjara-
samningum, næði til þingmanna,
ráðherra og embættismanna sem
Kjaradómur hefur úrskurðað launa-
hækkun.
Gylfi Arnbjörnsson, hagfræðingur
ASI, segir að til þess að hægt sé
að meta hvort lagasetning af þessu
tagi hefði þau áhrif að jafna þann
mun, sem ÁSÍ telur á launahækkun-
um almenns launafólks annars vegar
og þess hóps, sem Kjaradómur úr-
skurðaði um í síðasta mánuði hins
vegar, þurfi forsendurnar fyrir úr-
skurði dómsins að liggja fyrir. Ekki
sé ljóst hvort dómurinn hafi tekið
tillit til væntanlegrar 3% hækkunar
eða ekki, þegar hann úrskurðaði um
launahækkun þingmanna og ráð-
herra.
Ekki rætt á fundinum
Benedikt Davíðsson; forseti ASÍ,
segist ekki vilja tjá sig um hugmynd
Davíðs, enda hafi, hún ekki verið
rædd á fundi hans og Halldórs Ás-
grímssonar utanríkisráðherra með
forystu ASI um seinustu helgi,
gagnstætt því sem forsætisráðherra
hefur sagt. „Hann varpaði upp
ýmsum hugmyndum, sem hugsan-
legt væri að skoða, en þetta var
ekkert rætt við okkur,“ segir Bene-
dikt. „Ég treysti mér ekki til að
fara að leggja neitt út af þessu eins
og það er haft eftir Davíð, en tel
að þetta sé nú varla aðkomuleið
fyrir okkur.“
Davíð Oddsson benti í Morgun-
blaðinu í gær á að allmargir hópar,
sem væru innan ASÍ, og ættu rétt
á 3% launahækkun um næstu ára-
mót, hefðu fengið meiri launahækk-
un en þeir hópar, sem nú yllu mest-
um deilum. Benedikt Davíðsson
segist telja af og frá að forsætisráð-
herra hafi verið að gefa í skyn að
jafnframt ætti að taka 3% hækkun-
ina af hópum innan Alþýðusam-
bandsins.
Ekki óeðlilegl að dómurinn
hafi reiknað með hækkuninni
Þórarinn V. Þórarinsson, fram-
kvæmdastjóri Vinnuveitendasam-
bandsins, segir sjónarmið forsætis-
ráðherra athyglisvert. „Það vekur
hins vegar spurningu um það, hvort
dómurinn hafi ekki einmitt ætlað sér
að hafa hliðsjón af 3% hækkuninni
um áramót. Hækkanirnar gefa til-
efni til þess og tímasetningin einn-
ig,“ segir Þórariiyi.
„Það er ekki óeðlilegt að dómurinn
hafi bæði horft fram og aftur, til
þegar ákveðinna launabreytinga á
yfirstandandi samningstímabili. Á
meðan dómurinn gefur ekki annað
frá sér, mætti ætla að þetta væri
ákvörðun sem gilti fyrir tímabilið í
heild, nema eitthvað óvænt gerðist
á vinnumarkaði."
Kjaradómur hefur ekki
komið saman
Þorsteinn Júlíusson hæstaréttar-
lögmaður, formaður Kjaradóms,
sagðist í samtali við Morgunblaðið
ekki vilja tjá sig um það hvort Kjara-
dómur legði fram einhver þau gögn,
sem lægju til grundvallar ákvörðun
hans. Bæði verkalýðshreyfingin og
ráðherrar ríkisstjórnarinnar hafa nú
óskað eftir slíku.
Þorsteinn sagði að dómurinn hefði
ekki getað komið saman til að taka
ákvörðun um það hvernig brugðizt
yrði við.