Morgunblaðið - 10.11.1995, Qupperneq 18

18 FÖSTUDAGUR 10. NÓVEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR: EVRÓPA
ERLENT
Ríkjaráðstefna ESB
Litlu ríkin snú-
ast til varnar
Reuter
Tekið til í franska velferðarkerfinu
Hittir alla fyrir
París. Reuter.
Brussel. Reuter.
SMÆRRI ríkin í Evrópusamband-
inu hyggjast nú snúast til vamar
gegn tillögum stærri ríkjanna um
að draga úr áhrifum litlu ríkjanna
í stjóm sambandsins. Smærri ríkin
hafa haft miklu meiri áhrif en þau
stærri, sé miðað við íbúatölu
þeirra. Þau stærri telja þetta bjóða
hættunni heim, þegar aðildarríkj-
um ESB muni ef til vill fjölga um
helming.
Að sögn stjómarerindreka og
embættismanna í Brussel eru smá-
ríkin einkum tortryggin í garð
Þýzkalands og Frakklands, sem
hyggjast móta sameiginlega af-
stöðu fyrir ríkjaráðstefnu sam-
bandsins á næsta ári, en þar á að
ijalla um breytingar á stofnunum
ESB, sem búi það í stakk fyrir
fjölgun aðildarríkja. Stóm ríkin
tvö munu lítt hafa haft sig í
frammi enn sem komið er á vett-
vangi hugleiðingarhópsins svokall-
aða, sem á að leggja tillögur fyrir
ráðstefnuna.
„Frakkar og Þjóðveijar láta lítið
uppi um afstöðu sína,“ segir emb-
ættismaður eins af fámennari að-
ildarríkjunum. Litlu ríkin hyggjast
því fylgja því fast eftir að sjónar-
mið þeirra komi fram, er hugleið-
ingarhópurinn byijar að skrifa
uppkastið að skýrslu sinni í næstu
viku. Benelux-löndin þijú hyggjast
sameina krafta sína og leggja
sameiginlegar tillögur fyrir ráð-
stefnuna.
Það er einkum á þremur sviðum,
sem sótt er að áhrifum minni
ESB-ríkja.
► Stærri ríkin vilja fleiri at-
kvæði, sem endurspegli fleiri íbúa,
í ráðherraráði ESB. Þau hafa látið
í ljós áhyggjur af því að með fjölg-
un smáríkja í sambandinu geti
mörg lítil ríki sameinazt gegn smá-
ríkjunum og fulltrúar minnihluta
Evrópubúa þannig borið fulltrúa
meirihlutans ofurliði. Smáríkin
segja hins vegar enga ástæðu til
að hafa áhyggjur; þau hafi til þessa
ekki gert bandalög af þessu tagi.
► Með fjölgun aðildarríkja ESB
mun að óbreyttu flölga verulega
í framkvæmdastjórn sambandsins,
sem margir segja of fjölmenna nú
þegar. Stærri ríkin hafa því viðrað
tillögur um að smærri ríki skiptist
á um að eiga fulltrúa í fram-
kvæmdastjórninni, eða þá að
stjórninni verði skipt í „hærri“ og
„lægri“ flokka framkvæmda-
stjómarmanna. Litlu ríkin hafa á
móti lagt til að stærri ríkin byiji
á að fóma öðmm framkvæmda-
stjómarmanni sínum, en Bretland,
Ítalía, Frakkland og Spánn eiga
tvo fulltrúa í stjóminni. Aðeins
Bretland hefur tekið vel í tillöguna.
► Hvert ESB-ríki gegnir nú for-
mennsku í ráðherraráðinu á sjö
og hálfs árs fresti, í hálft ár í senn.
Stærri ríkin hafa sagt formenn-
skutímabilið of stutt og of langt
á milli þess að hin stærri ríki, sem
hafa bolmagn til virkrar stefnu-
mótunar, gegni því. Stóm ríkin
hafa því lagt til að tímabilið verði
lengt í ár og að þijú ríki í senn
sameinist um forseta ráðherra-
ráðsins.
Sögulegt
handtak
ROBERT McNamara, fyrr-
verandi varnarmálaráðherra
Bandaríkjanna, gekk í gær á
fund víetnamska hershöfð-
ingjans Vo Nguyen Giap í
Hanoi og þótti mörgum það
söguleg stund. McNamara
stýrði stríðsrekstrinum í Ví-
etnam fyrir hönd Bandaríkja-
manna en Giap er þakkaður
sigur Norður-Víetnama.
McNamara er í þriggja daga
heimsókn í Víetnam til að
kynna ráðstefnu, sem haldin
verður á næsta ári, en þar á
að ræða um stríðið og hvern-
ig best sé að lækna gömul sár.
JEAN Arthuis, fjármálaráðherra
Frakklands, sagði í gær, að nauð-
synlegt væri að taka til í fjármálum
velferðarríkisins og það yrði ekki
gert án þess að landsmenn fyndu
fyrir því.
„Það er skylda okkar við þjóðina
að koma reiðu á fjármál ríkisins,"
sagði Arthuis. Hann sagði, að
Frakkar yrðu að búa sig undir evr-
ópsku mynteininguna og það þýddi,
að hallinn á velferðarkerfinu sem
hlutfall af vergri þjóðarframleiðslu
yrði að fara úr 5% í 3% 1997.
Sama meðaltalið
Alain Juppe forsætisráðherra
sagði í gær, að hlutfall kvenna í
ríkisstjóminni, fjórar af 32 ráðherr-
um, væri það sama að meðaltali og
verið hefði í fyrri ríkisstjómum í
Frakklandi. Ásakanir um að núver-
andi ríkisstjóm einkenndist af karl-
rembu væm því út í hött.
I fyrri stjóm voru 12 af 41 ráð-
herra konur en við uppstokkunina
vom átta konur látnar víkja en
aðeins fimm karlar. Gagnrýnendur
stjómarinnar segja, að þetta sýni,
að kvennafjöldinn í fyrri stjórn hafi
bara verið sýndarmennska. Hlutur
kvenna í frönskum stjórnmálum er
minni en í flestum Evrópulöndum
eins og sést meðal annars á því,
að þær em ekki nema 35 af 577
þingmönnum.
Vilja ekki evró
Bonn. Reuter.
Mikill meirihluti Ijóðveija er andvíg-
ur því að tekinn verði upp sameigin-
legur evrópskur gjaldmiðill, „evró“
samkvæmt nýrri skoðanakönnun og
flestir telja ólíklegt að Helmut Kohl
kanslari nái að knýja fram ákvörðun.
í könnuninni, sem birt var í tímarit-
inu Die Woche, kemur fram að 61%
Þjóðveija em andvígir sameiginleg-
um gjaldmiðli og einungis 31%
hlynntir. Könnunin var framkvæmd
af FORSA-stofnuninni.
Kemur fram að fólk óttast kaup-
máttarskerðingu, verðbólgu og að
áformin ógni sparifé þeirra.
Samstaða hefur til skamms tíma
ríkt um ágæti peningalegs samruna
hjá þýsku stjómmálaflokkunum en
á síðustu dögum hafa jafnaðarmenn
látið í ljós efasemdir um áformin.
í könnuninni kemur fram að 66%
Þjóðveija telja að Kohl muni ekki
fá áformin samþykkt þannig að sam-
eiginlegur gjaldmiðill verði að veru-
leika árið 1999. Einungis 29% kjós-
enda telja að sú verði raunin.
Spurt í Þýskalandi
Viltu sameiginlegan gjaldmiðil?
Telur þú að
sameigin-
legur
gjaldmiðill
verði tekinn
upp 1999?
Evró-herfylk-
ið vígbúið
Strassborg. Reuter.
EVRÓ-herfylkið, 50.000 manna
sameiginlegur her Frakklands,
Þýzkalands, Spánar, Belgíu og
Lúxemborgar, verður tilbúið til
þátttöku í hernaðaraðgerðum frá
og með næstu mánaðamótum, að
sögn stjórnanda þess, þýzka her-
foringjans Helmuts Willman.
Evró-herfylkið hefur stundað
sameiginlegar heræfingar undan-
farin ár, frá því Frakkland og
Þýzkaland settu það á stofn 1992.
Tíu.þúsund manna heræfing fer
fram síðar í mánuðinum á tákn-
rænu svæði; í Ardennafjöllunum í
Belgíu og Frakklandi, sem voru
blóðugur vígvöllur í þremur styij-
öldum frá 1870 til 1945.
53 farast í
flugslysi í
Argentínu
Buenos Aires. Reuter.
53 FÓRUST, þeirra á meðal konur
og börn, þegar herflugvél hrapaði
á afskekktu fjallasvæði í Argent-
ínu í fyrrinótt.
Flugvélin, sem var af gerðinni
Fokker F-27, hrapaði á fjall í 2.000
metra hæð um 25 km frá bænum
Villa Dolores í héraðinu Cordoba.
Slysið varð klukkan 9 e.h. að stað-
artíma, um miðnætti að íslenskum,
og það tók um 80 björgunarmenn
allan nóttina að komast að slys-
staðnum. Eldur logaði enn í flug-
vélinni átta tímum eftir að hún
hrapaði. Ekki var vitað í gær um
orsakir slyssins.
írakar fallast
ekkí á skilmála
Flugfreyju
bjargað
GRÍSKA lögreglan afvopnaði
og handtók í gær mann frá
Eþíópíu, sem brugðið hafði
hnífi að hálsi flugfreyju hjá
flugfélaginu Olympic Air-
ways og krafist póíitísks hæl-
is í Grikklandi. Kvaðst hann
heita Melakw Mekebeb og
hafa gripið til þessa ráðs til
að vera ekki sendur aftur til
síns heima þar sem ríkti kúg-
un og ófrelsi. Var hann að
koma frá Ástralíu þar sem
hann afplánaði þriggja mán-
aða fangelsi fyrir að koma
ólöglega til landsins.
Genf. Reuter.
ÍRAKAR ætla ekki að fallast á þá
skilmála, sem Sameinuðu þjóðirnar
setja fyrir takmarkaðri olíusölu. Var
það haft eftir Mohammed Saeed,
utanríkisráðherra landsins, í gær.
Boutros Boutros-Ghali, fram-
kvæmdastjóri SÞ, átti fund með
Barazan al-Tikrit, sendiherra og
hálfbróður Saddams Husseins íraks-
forseta, í Genf í fyrradag en sagði
að honum loknum að írakar væru
enn ekki reiðubúnir að leyfa SÞ að
hafa eftirlit með olíusölu. Saeed
staðfesti það í gær.
Öryggisráð SÞ framlengdi í fyrra-
dag refsiaðgerðirnar gagnvart ír-
aksstjóm vegna þess, að hún hefði
ekki orðið við kröfum um eyðileggja
ýmsan öflugan vopnabúnað.
Samkvæmt ályktuninni, sem sam-
þykkt var í apríl, mega Irakar hins
vegar selja olíu fyrir tvo milljarða
Bandaríkjadala á sex mánuðum til
að greiða fyrir t.d. matvæli og lyf.
Saeed lagði aftur á móti áherslu á,
að ýmis ákvæði hennar snertu ein-
ingu íraks og fullveldi og væru óað-
gengileg.