Morgunblaðið - 14.11.1995, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 14. NÓVEMBER 1995 11
FRÉTTIR
Kvennalistakonur ræddu um framtíð listans á landsfundi á Nesjavöllum um helgina
Á LANDSFUNDI Kvennalistans,
sem haldinn var að Nesjavöllum
um síðustu helgi, var framtíð
Kvennalistans rædd frá ýmsum
hliðum. Innan flokksins er fylgi við
það sjónarmið að rétt sé að breyta
um stefnu. Konur eru hins vegar
ekki sammála um hvert beri að
stefna, hvort rétt sé að hætta með
sérstakt framboð kvenna eða hvort
Kvennalistinn eigi að ganga til
samstarfs við aðra flokka. Niður-
staða landsfundarins varð sú að
ekki væri tímabært að taka ákvarð-
anir um afgerandi breytingar á
starfi Kvennalistans. Umræðunni
um framtíð hans er hins vegar
ekki lokið.
Á landsfundinum voru settir
fram fimm kostir varðandi framtíð
Kvennalistans. í fyrsta lagi að
halda áfram óbreyttri stefnu og
vinna að því að efla Kvennalistann.
í öðru lagi að Kvennalistinn hætti
að bjóða fram við kosningar en
verði áfram til sem stjórnmála-
hreyfing og snúi sér að annars
konar kvennabaráttu. í þriðja lagi
að opna Kvennalistann meira fyrir
körlum og gefa þeim m.a. kost á
að taka sæti á framboðslistum
hans. í ijórða lagi að taka upp
samstarf við önnur stjórnmálaöfl
eða sameinast öðrum flokkum. í
fimmta lagi að Kvenna- __________
listinn hætti starfsemi.
Fundurinn ákvað að velja
fyrsta kostinn, en að
halda umræðu um fram-
tíð Kvennalistans áfram. ”“
Umræður á fundinum þróuðust
á þann veg að langmestur tími fór
í að ræða tvo kosti, að halda áfram
óbreyttri stefnu eða samstarf við
aðra flokka. Ein kona lýsti sig fylgj-
andi því að leggja Kvennalistann
niður, en aðrar konur sem tjáðu
sig voru eindregið fylgjandi því að
Kvennalistinn héldi áfram að starfa
eða tæki upp samstarf við aðra
Stefnubreyting
ekki tímabær en
framtíðin óviss
flokka. Mjög lítil umræða varð um
þá leið að opna Kvennalistann fyr-
ir körlum, en áhugi mun vera hjá
einstökum konum á að skoða þá
leið, t.d. lýsti Guðný Guðbjörnsdótt-
ir þingkona því yfir eftir fundinn
að hún vildi skoða þá leið.
Hvenær á að leggja
Kvennalistann niður?
Allt frá því Kvennalistinn var
stofnaður árið 1983 hafa konur, sem
styðja flokkinn, sagt að Kvennalist-
inn væri tæki til að beijast fyrir
kvenfrelsi og jafnrétti karla og
kvenna. Þegar þeim markmiðum
__________________ væri náð myndu konur
Framboðsleið hf,tta að bfða traAm,.sf-
stakan framboðshsta.
Nær allir eru sammála
um að konur hafi enn
ekki náð jafnrétti á við
karla á öllum sviðum, en eftir sem
áður ræða kvennalistakonur nú um
að leggja Kvennalistann niður.
Ástæðumar eru fyrst og fremst
minnkandi fylgi við flokkinn og
áhugi á samstarfi við aðra flokka.
„Framboðsleið Kvennalistans er
engin endanleg lausn. Ef okkur
finnst þessi leið ekki ganga og ef
kjósendur eru ekki á því að við eig-
engin endan-
ieg iausn
Kjörfylgi Kvennalistans
í kosningum til Alþingis
1983-95
7.127 15.470 13.069 8.031 atkvæði
10,1%
1983 1987 1991 1995
um að halda áfram á þessari braut,
eins og margir geta ályktað út frá
niðurstöðu síðustu kosninga, þá
ræðum við auðvitað þá stöðu,“
sagði Kristín Halldórsdóttir, þing-
kona Kvennalistans.
Áhugi á samstarfi
við aðra flokka
Þó umræður um samstarf
Kvennalistans við aðra flokka hafi
verið fyrirferðarmiklar á lands-
fundinum var það ekki stór hópur
kvenna sem hvatti til þess að sú
leið yrði farin. Þetta segir Steinunn
Óskarsdóttir borgarfulltrúi, en hún
er talsmaður þessarar stefnu innan
Kvennalistans.
Steinunn sagði að reynslan af
samstarfi Kvennalistans í R-listan-
um gæfi fullt tilefni til að skoða
samstarf við önnur stjórnmálaöfl á
landsvísu. Hún sagðist sjálf upp-
haflega hafa verið andvíg sam-
starfi um framboð fyrir borgar-
stjórnarkosningarnar í Reykjavík,
en snúist hugur. Samstarfið hefði
í alla staði gengið mjög __________
vel.
Kristín Halldórsdóttir
sagði ekkert liggja fyrir
hver viðbrögð Kvenna-
listans yrðu ef ósk kæmi
frá öðrum flokkum um viðræður
um samstarf. „Engin okkar hefur
neitt umboð í höndum til að hefja
viðræður. Við höfum aldrei hafnað
því að hlusta á og ræða við aðra
á óformlegan hátt. Ef ætti að fara
í eitthvert formlegt samstarf þá
yrði vitaskuld að ræða það innan
Kvennalistan og taka um það form-
lega ákvörðun.“
Viljum ekki að
Kvennaiistinn
verði stofnun
„Það var nauðsynlegt fyrir okkur
að taka þessa umræðu. Við höfum
alla tíð verið jákvæðar fyrir allri
endurskoðun. Við viljum ekki að
Kvennalistinn verði einhver stofn-
un. Við ætlum okkur ekki að hanga
á einhveiju, eins og hundar á roði,
sem ekki hefur hljómgrunn," sagði
Kristín.
Kristín sagði ljóst að ræða þyrfti
þessi mál betur víðar í Kvennalist-
anum áður en hægt væri að taka
einhvetja ákvörðun um stefnu-
breytingu. Þess vegna hefði lands-
fundurinn komist að þ'eirri niður-
stöðu að á þessu stigi væru ekki
forsendur fyrir því að breyta um
stefnu. Umræðan þyrfti að halda
áfram.
Kristín sagði að þessi umræða
væri erfið fyrir Kvennalistann, en
það hefði verið nauðsynlegt að fara
í gegnum hana. Guðrún Stefáns-
dóttir, námsráðgjafi og bæjarfull-
trúi á ísafirði, sagðist geta tekið
undir að þessi umræða um framtíð
Kvennalistans hefði verið nauðsyn-
leg, en hún sagðist telja æskilegt
að konur hefðu komist að endan-
legri niðurstöðu á fundinum.
„Mér finnst að Kvennalistinn
þurfi að fara að horfa fram á við
og einbeita kröftunum að því að
koma hlutum í verk. Það hefur
_________ margt áunnist, en við
eigum svo margt ógert.
Ég hef áhyggjur af því
að þessi umræða dragi
úr trausti kjósenda á
......... Kvennalistanum.“
Guðrún sagði að konur á lands-
byggðinni, sem fylgt hafa Kvenna-
listanum að málum, væru flestar
eindregið þeirrar skoðunar að
Kvennalistinn ætti að halda áfram
að bjóða fram. Hún sagðist ekki
útiloka samstarf við aðra flokka,
en það yrði þá að gerast á grund-
vélli samstarfs, en ekki samruna.
Barátta fyrir
kvenfrelsi og
mannréttindum
Morgunblaðið/Sig. Jóns.
MÁLIN rædd af kappi í fundarhléi landsfundarins á Nésjavöllum.
Engar breytingar gerðar
á útskiptareglunni
Selfossi. Morgunblaðið.
ENGAR breytingar voru gerðar á
útskiptareglu Kvennalistans, en
reglan var tekin til umræðu á
landsfundi flokksins, sem lauk um
síðustu helgi. Samþykkt var að
efla tengsl þingflokks Kvennalist-
ans við aðrar kvennalistakonur og
gera fleiri röddum kleift að tjá sjón-
armið Kvennalistans.
Á landsfundinum var samþykkt
að beina umræðu um framtíðarmál-
in til allra anga listans í kjördæm-
unum. Fram kom að stuðningur
við samstarf eða samruna við aðra
flokka er mestur á höfuðborgar-
svæðinu. Undir lok fundarins, eftir
snarpar umræður á köflum, var
samþykkt einróma að efla Kvenna-
listann og þá einkum með því að
ræða launamál kvenna og vinna
markvisst að því að útrýma launa-
mun milli kynjanna.
í almennum umræðum á fund-
inum kom fram eindreginn stuðn-
ingur við lækkun áfengiskaupaald-
urs í 18 ár og hækkun sjálfræðis-
aldurs ungmenna til sama aldurs.
Í umræðunum voru einnig kynntar
áherslur þingflokksins í umfjöllun
á Alþingi um stækkun álversins í
Straumsvík. Ekki komu fram nein-
ar athugasemdir við þær áherslur.
í samþykkt um starfsreglur fyrir
þingflokk Kvennalistans er lögð
áhersla á að virkja sem flestar
konur til beins stuðnings við þing-
flokkinn og þátttöku í störfum
hans. Ekki voru gerðar breytingar
á útskiptareglum þingflokksins. í
starfsreglunum er getið um sér-
staka reglubundna þingflokksfundi
auk sérstakra reglulegia funda
með þeim kvennalistakonum sem
sitja í stjórnum, ráðum og nefndum
á vegum Kvennalistans. Þá er í
samþykktinni getið um að ef mál
þróist á þann veg að þingkonur
treysta sér ekki til að styðja yfir-
lýsta stefnu Kvennalistans í ein-
hverju máli skuli þær ræða þann
ágreining innan þingflokks eða á
öðrum fundum Kvennalistans og
leita samkomulags áður en málið
fer í fjölmiðla.
í veganesti í fundarlok var sett
fram niðurstaða í fáum orðum. Þar
kom fram að landsfundurinn hefði
verið fámennur, umbrotasamur en
ekki Jeiðinlegur.
Selfossi. Morgunblaðið.
LANDSFUNDUR Kvennalistans,
haldinn á Nesjavöllum í Grafningi
10. - 12. nóvember 1995 skorar á
konur um land allt að vinna saman
að bættu þjóðfélagi á kvennapóli-
tískum forsendum. Reynslan hefur
sýnt og sannað að með samstöð-
unni geta konur unnið kraftaverk.
í stjómmálaályktunni segir að
mikið hafi áunnist á þeim 20 árum
frá því að þúsundir íslenskra kvenna
lögðu niður vinnu í einn dag til
þess að sýna fram á mikilvægi
starfa sinna fyrir samfélagið.
„Ljóst er að konur em nú sýni-
legri en áður. En betur má ef duga
skal. Konur sitja ekki við sama
borð og karlar þegar kemur að
stjórnunarstörfum, ákvarðanatöku
og völdum. Konur em helmingur
landsmanna en þær skipa enn að-
eins um fjórðung þingsæta og fjórð-
ung sæta í sveitarstjórnum lands-
ins. Hlutfall kvenna í stjórnum,
nefndum og ráðum ríkisins er alltof
lágt, fáar konur gegna embættum
dómara og svona mætti áfram telja.
Dugir þetta til að viðhorf kvenna
heyrist til jafns við viðhorf karla?
Við segjum nei.“
Fjárhagslegt sjálfstæði
„Fjárhagslegt sjálfstæði kvenna
er forsenda kvenfrelsis. Fjölmarg-
ar launakannanir hafa leitt í ljós
að konur bera mun minna úr býtum
en karlar fyrir sambærileg störf.
Þessi launamunur eykst jafnvel
með aukinni menntun. Geta ís-
lenskar konur unað við þennan
veruleika? Við segjum nei.
Ennþá bera konur hitann og
þungann af heimilisstörfum og
barnauppeldi. Niðurskurður í vel-
ferðarþjónustu bitnar harðar á kon-
um en körlum og úrræði í atvinnu-
málum taka sjaldnast mið af þörf-
um og aðstæðum kvenna. Lág-
launastefnan í þjóðfélaginu heldur
konum í fátæktargildru. Sætta kon-
ur sig við þetta? Við segjum nei.
Þrátt fyrir ávinninga finna ís-
lenskar konur fyrir því bakslagi sem
gætt hefur í kvennabaráttunni um
heim allan á undanfömum misser-
um. Konur reka sig sífellt upp í hið
ósýnilega glerþak ríkjandi viðhorfa
og hefða. Sífellt fleiri konur gera
sér grein fyrir því að lögin sem
kveða á um jafnræði kvenna og
karla samræmast ekki skilaboðum
sem stöðugt berast konum um að
þær seú til færri físka metnar. Er
þetta sú veröld sem við viljum? Við
segjum nei.
Reynslan kennir okkur að það
þarf stöðugt að standa vaktina og
Kvennalistinn gerir það nú sem
fyrr. Settu marki hefur ekki verið
náð fyrr en kynferði hættir að hafa
áhrif á aðstæður, starfsferil og kjör
fólks. Konur sætta sig ekki við
minna en efnahagslegt, félagslegt
og líkamlegt sjálfstæði. Þær eiga
rétt á frelsi til að velja lífí sínu
þann farveg sem hugur þeirra
stendur til. Þær eiga skilið að vera
metnar að verðleikum á eigin for-
sendum. Það er sú veröld sem við
viljurn."