Morgunblaðið - 10.12.1995, Síða 4

4 SUNNUDAGUR 10. DESEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
JiíiirgMttWa&iíi
VIKAN 3/12-9/12.
mMjMEEBÆ
►FYRIRTÆKIÐ Marel hf.
hefur hannað vélþræl, sem
getur tekið heilan fisk hvar
sem er af færibandi og sett
í hausunarvél. Þetta mun
vera eitt fyrsta tækið í
heiminum, sem sameinar
myndgreiningu og vél-
þrælatækni.
►VERÐSTRÍÐ stendur
yfir á jólabókamarkaðnum
og ákváðu útgefendur að
veita bóksölum afslátt eftir
að verslanirnar Bónus,
Hagkaup og Kaupfélag
Ámesinga veittu afslátt
umfram samkomulag bók-
sala og útgefenda um 15%
hámarksafslátt.
►DÆMI eru um að þung-
lyndi af völdum neyslu
fíkniefnisins alsælu hafi
leitt til sjálfsvíga unglinga
hér á landi og unglingar
hafí verið lagðir inn á
sjúkrahús eftir að hafa
neytt lyfsins. Lögregla hef-
ur lagt hald á tæplega 900
alsælutöflur á þessu ári.
► UNDIRRITUN úthafs-
veiðisamnings Sameinuðu
þjóðanna hófst í New York
á mánudag og var Þor-
steinn Pálsson sjávarút-
vegsráðherra meðal
þeirra, sem undirrituðu
fyrstir. Umhverfísvemdar-
samtökin WorldWide Pund
for Nature lýstu yfir ótta
um að framkvæmd sam-
komulagsins gæti tafíst.
►Tveir flugmenn vora
sviptir flugréttindum til
bráðabirgða fyrir að fleyta
kerlingar á landflugvélum
sínum á sjó og hefja þær
til lofts á ný.
Kjaramál enn í óvissu
TÓLF stéttarfélög höfðu í gærmorgun
afturkallað uppsögn kjarasamninga, en
fjögur ákveðið að halda uppsögn til
streitu. Stjórn Dagsbrúnar var gagn-
rýnd harkalega á fundi, sem haldinn
var á fímmtudag til að fjalla um sam-
komulag launanefndar ASÍ og VSÍ um
að standa við uppsögn samninga.
Dagsbrún og fleiri félög ganga til at-
kvæða um uppsagnir um helgina og
úrskurðar Félagsdóms um lögmæti
þeirra er að vænta eftir helgi.
Halli Ríkisspítala
nálgast 400 milljónir
GUÐMUNDUR G. Þórarinsson sagði á
föstudag að uppsafnaður halli ríkisspft-
alanna yrði sennilega um 400 milljónir
króna um áramót að meðtöldum upp-
söfnuðum halla síðasta árs. Ingibjörg
Pálmadóttir sagði að árs gamalt sam-
komulag stjómenda Ríkisspítala og heil-
brigðis- og fjármálaráðherra um aðhald
hefði ekki skilað því sem að var stefnt.
Telja skaðabótalög
hækka bílatryggingar
SAMKVÆMT könnun Sambands ís-
lenskra tryggingafélaga og vátrygg-
ingafélaganna myndu tillögur til breyt-
inga á skaðabótalögum leiða til þess
að iðgjöld af bifreiðatryggingum hækk-
uðu um 30%. Breytingartillagan gerir
ráð fyrir að skaðabætur vegna bílslysa
hækki.
Engin innritunargjöld
FALLIÐ hefur verið frá því að inn-
heimta innritunargjöld á sjúkrahús í
frumvarpi um ráðstafnir í ríkisfjármál-
um, sem lagt var fram á Alþingi á
fímmtudag. Ekki tókst samstaða um
málið innan stjómarflokkanna. Tillag-
an hafði verið gagnrýnd f umræðum á
þingi.
Alain Juppe
Mesta verkefni í sögu
NATO samþykkt
RÁÐHERRAFUNDUR Atlantshafs-
bandalagsins (NATO) samþykkti á
þriðjudag áætlun um að senda 60.000
manna herlið til friðargæslu í Bosníu
á næstu mánuðum. Þetta verður mesta
aðgerð bandalagsins í 46 ára sögu
þess og sú fyrsta utan skilgreinds vam-
arsvæðis þess. 2.500 manna lið var
sent til Bosníu til að undirbúa komu
friðargæslusveitanna. Þýska þingið
samþykkti á miðvikudag að senda
4.000 manna herlið til Bosníu en ekki
er enn ljóst að fullu hvaða þjóðir sendi
hermenn, t.a.m. hvaða Asíuþjóðir.
EMU í hættu vegna
verkfalla Frakka
ÁSTANDIÐ í Frakklandi versnaði dag
frá degi í vikunni sem leið vegna verk-
falla opinberra starfsmanna sem krefj-
ast þess að Alain Juppe forsætisráð-
herra og stjóm hans falli frá áformum
um niðurekurð í velferðarmálum.
Margir kennarar gengu til liðs við verk-
fallsmennina á fimmtudag og um 36%
2,2 milljóna opinberra starfsmanna
landsins tóku þá þátt í verkföllunum.
Aðgerðimar em famar að hafa alvar-
leg áhrif á efnahagslffíð í landinu og
ýmsir hagfræðingar segja að gefíst
franska stjómin upp fyrir verkalýðsfé-
lögunum og fjárlagahallanum geti það
gert að engu áætlanir um myntbanda-
lag Evrópusambandsríkja (EMU).
► GERÐUR var barka-
skurður á Andreas Pap-
andreou, forsætisráðherra
Grikklands, á miðvikudag,
en hann er með lungna-
bólgu og hefur verið á
sjúkrahúsi í tvær vikur. Á
föstudag hermdu fréttir að
hann væri heldur á bata-
vegi.
► GÖRAN Persson, fjár-
málaráðherra Svíþjóðar,
kvaðst á þriðjudag gefa
kost á sér sem leiðtogi
sænskra jafnaðarmanna og
forsætisráðherra í vor þeg-
ar Ingvar Carlsson lætur
af embætti. Ákvörðun
Perssons mæltist vel fyrir
meðal jafnaðarmanna.
► LAGÐAR vom fram
ákæmr á hendur Roh Tae-
woo, fyrrverandi forseta
Suður-Kóreu, og yfirmönn-
um sjö stærstu fyrirtækja
landsins á þriðjudag. Roh
er sakaður um að hafa þeg-
ið 24 milljarða króna f
mútur frá alis 35 viðskipta-
jöfmm.
► Frakkar hafa ákveðið
að taka að nýju þátt í mest-
öllu hernaðarsamstarfí
NATO, en þeir drógu sig
úr því árið 1966. Franska
stjórnin tók þessa ákvörð-
un vegna þátttöku Frakka
f friðargæslu NATO í Bos-
níu.
► STJÓRNARHER Sri
Lanka náði Jaffna-borg á
sitt vald á þriðjudag, en
hún hafði verið undir yfir-
ráðum Tamíla í tæpan ára-
tug. Forseti landsins bauð
tamílskum skæmliðum
sakaruppgjöf ef þeir legðu
niður vopn.
FRÉTTIR
Formaður BI gagnrýnir ummæli rannsóknarlögreglu-
sljóra um að blaðamenn hafi ekki leitað réttar síns
Staða blaðamanna
hingað til virt
LÚÐVÍK Geirsson, formaður
Blaðamannafélags íslands, segir
ummæli Boga Nilssonar rannsókn-
arlögreglustjóra í Héraðsdómi
Reykjavíkur sl. miðvikudag vera
útúrsnúning, aðgerðir hafí verið
óþarfar þar sem réttarkerfíð hafí
hingað til virt stöðu blaðamanna,
en það velti á niðurstöðu þessa
máls hvort nú þurfí að grípa til
aðgerða. í málflutningi um þá kröfu
RLR að blaðamaður Morgunblaðs-
ins greini frá ónafngreindum heim-
ildarmanni, hélt Bogi því m.a. fram,
að Blaðamannafélags íslands hefði
engin áhrif haft á löggjöf um vitna-
skyldu blaðamanna.
Skýrt fordæmi
„Hingað til hefur ekki verið sótt
að blaðamönnum með þeim hætti,
sem gert er í þessu máli,“ sagði
Lúðvík. „í þeim málum, sem upp
hafa komið á undanförnum árum
hefur klárlega verið tekin afstaða
til þess í dómi að staða blaðamanns
er virt. Það má segja að fordæmið,
sem hefur verið gefið af dómsyfir-
völdum og öðrum aðiljum, sem hafa
komið að þessum málum, hafi verið
svo skýrt að það er algjört eins-
dæmi og afar sérstakt þegar mál
eru rekin með þeim hætti sem nú
er gert. Öll mál hafa endað á þann
veg að vísað hefur verið til viður-
kenndrar stöðu fjölmiðlamanns."
Segir mál RLR á
hendur blaða-
manni Morgun-
blaðsins einsdæmi
RLR hefur krafíst þess að Agnes
Bragadóttir, blaðamaður á Morgun-
blaðinu, svari spumingum um það
hvaða gögn hún hafi haft undir
höndum og frá hvaða mönnum hún
hafí fengið gögn og upplýsingar
þegar hún skrifaði fjögurra greina
úttekt á endalokum Sambands ís-
lenskra sammvinnufélaga og upp-
gjöri þess við Landsbanka Islands
í mars. Málið er liður í rannsókn á
því hvort lög um þagnarskyldu
bankastarfsmanna og opinberra
starfsmanna hafi verið rofin.
Bogi Nilsson sagði í málflutningi
sínum í Héraðsdómi Reykjavíkur á
miðvikudag að ný lög um meðferð
opinberra mála frá 1. júlí 1992
kvæðu á um undanþágu blaða-
manna frá vitnaskyldu að uppfyllt-
um tilteknum skilyrðum, en áður
hefðu blaðamenn ekki haft rétt til
að skorast undan vitnaskyldu.
BÍ engin áhrif haft
Bogi vísaði til norrænna
skýrslna, sem tækju til vitnaskyldu
blaðamanna og sagði ljóst að Blaða-
mannafélag Islands hefði engin
áhrif haft á þessa löggjöf hér á
landi, hveiju sem um væri að kenna.
Hann benti á að lítil umræða hefði
verið um stöðu blaðamanna í málum
af þessu tagi hér á landi, en þau
væru stöðugt í deiglunni erlendis.
Ályktun Alþjóðasamtaka blaða-
manna frá árinu 1957 segði að sam-
tökum blaðamanna væri treyst til
að tryggja að réttur þeirra væri virt-
ur í löggjöf hvers lands, en það hefði
ekki haft áhrif hér á landi.
Mikil umræða
Lúðvík Geirsson sagði að þessi
mál hefðu verið mikið rædd á Norð-
urlöndum á seinni árum vegna þess
að þar hefðu komið upp heit og
stór mál. Hann sagði að ályktun
Alþjóðasamtaka blaðamanna væri
grundvallarályktun, sem hefði verið
samþykkt þegar samtökin urðu til
á Vesturlöndum, og Blaðamannafé-
lag íslands byggði á henni.
„Bogi talar um að blaðamenn
hafi ekki sótt sér sérstakan rétt í
gegnum löggjöfina, en það hefur
aldrei verið þörf á slíku,“ sagði
Lúðvík. „Þær reglur, sem blaða-
menn hafa sett sér sjálfir og gilda
um allan heim, hafa verið virtar.
En það er ljóst að verði niðurstaða
þessa máls sú að staða blaðamanns
gagnvart trúnaðarmanni verði ekki
virt er Ijóst að það þarf að taka á
þessum málum.“
Dagskrá Stöðvar 3 verður send út órugluð í desember
Áskrifendur fá
mánuðinn frían
DAGSKRÁ Stöðvar 3 verður send
út órugluð allan desembermánuð og
fá áskrifendur stöðvarinnar mánuð-
inn því frían. Úlfar Steindórsson,
sjónvarpsstjóri Stöðvar 3, segir að
ástæðan fyrir þessu sé sú að ekki
hafí verið gert ráð fyrir jafn góðum
viðtökum og stöðin hefur fengið og
ekki hafi verið búið að panta nógu
mikið af afruglurum.
„Við höfum ekki getað komið af-
ruglara á alla og þar af leiðandi vilj-
um við ekki vera að rugla útsending-
una og geta ekki leyft öllum að sjá
sem vilja sjá,“ segir Úlfar.
Nægilegur fjöldi afruglara kemur
til landsins í desember og segir Úlf-
ar að í janúar verði allir áskrifendur
Stöðvar 3 búnir að fá afruglara, svo
fremi sem áskrifendunum fjölgi ekki
enn hraðar en til þessa.
Útsending nær til 15-16 þúsund
sjónvarpsnotenda
Úlfar vildi ekki svara því hve
margir áskrifendur Stöðvar 3 væru
orðnir. Hann sagði að verið væri að
hyggja upp dreifikerfí stöðvarinnar
af fullum krafti og nú um helgina
ættu 15-16 þúsund sjónvarpsnotend-
ur möguleika á því að ná útsending-
unum.
Auk útsendingar á dagskrá Stöðv-
ar 3 endurvarpar stöðin gervihnatta-
stöðvunum MTV, Eurosport,' CNN
og Discovery. Útsending Discovery
hafur verið rugluð hingað til en
órugluð útsending stöðvarinnar átti
að hefjast í síðustu viku. Úlfar sagði
töfína stafa af því að stilla hefði
þurft ákveðinn hluta af búnaði
Stöðvar 3 til að senda dagskrána
út óruglaða og hann vonaðist til að
því yrði lokið fyrir næstu helgi.
Sjóminjasafn Jósafats opið
OPIÐ hús verður í Sjóminjasafni og tekur á móti gestum og sýnir
Jósafats Hinrikssonar í Súðarvogi þeim safnið. Jafnframt kynnir
4 í dag, sunnudag, klukkan Jósafat æviminningar sínar, Ótta-
13-16. Jósafat verður á staðnum laus. Allir eru velkomnir.