Morgunblaðið - 12.12.1995, Blaðsíða 12

12 ÞRIÐJUDAGUR 12. DESEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Málflutningur í Félagsdómi í máli VSÍ gegn verkalýðsfélaginu Baldri
Morgunblaðið/Sverrir
GUÐMUNDUR J. Guðmundsson, formaður Dagsbrúnar, og Kristján Gunnarsson, formaður Verkalýðs- og sjómannafélags
Keflavíkur, fylgdust með málflutningi í Félagsdómi í gær en bæði félögin hafa sagt upp kjarasamningi sínum.
Deilt um uppsagnarrétt
og störf launanefndar
Lögmaður verkalýðsfélagsins Baldurs hélt
því fram fyrir Félagsdómi í gær að launa-
nefnd ASÍ, VSÍ og VMSÍ hefði farið langt
*
út fyrir heimildir sínar. Lögmaður VSI
sagði Baldur hafa framselt uppsagnarheim-
ild sína og því væri uppsögn samninga
ógild. Ómar Friðriksson iylgdist með
málflutningi í Félagsdómi.
MÁLFLUTNINGUR í
máli Vinnuveitenda-
sambands íslands fyrir
hönd Vinnuveitendafé-
lags VestQarða gegn verkalýðsfé-
laginu Baldri á ísafirði vegna upp-
sagnar kjarasamninga fór fram
fyrir Félagsdómi í gær. Búist er
við dómsuppkvaðningu síðar í
þessari viku.
Baldur gekk frá kjarasamningi
við viðsemjendur sína í apríl sl.
og voru ákvæði kjarasamninga
landssambanda ASÍ og vinnuveit-
enda frá í febrúar um forsendur
samninga og störf launanefndar
tekin óbreytt inn í samnings Bald-
urs. 14. október sl. samþykkti
verkalýðsfélagið að segja upp kja-
rasamningum frá og með 1. jan-
úar næstkomandi, þar sem félagið
taldi megingrundvöll samning-
anna brostinn.
Vinnuveitendur krefjast þess
fyrir Félagsdómi að uppsögn
verkalýðsfélagsins verði dæmd
ógild og stefndi verði dæmdur til
að greiða stefnanda allan máls-
kostnað. Björn Bergsson, lögmað-
ur Baldurs, gerir þær dómkröfur
að Baldur verði sýknaður enda
hafí félagið ekki framselt rétt sinn
til að segja upp kjarasamningum,
ekki verði byggt á niðurstöðu
launanefndar og hélt hann því
fram að forsendur samninga um
launajöfnun væru sannanlega
brostnar.
Ekki grundvöllur
fyrir uppsögn
í málflutningi sínum benti
Ragnar Árnason, lögmaður VSÍ,
á að málavextir hefðu breyst frá
því að málið var þingfest þar sem
launanefnd aðila vinnumarkaðar-
ins hefði komist að þeirri niður-
stöðu að ekki hafí orðið marktæk
frávik frá forsendum kjarasamn-
inganna og því væri ekki grund-
völlur fyrir uppsögn þeirra.
Benti hann einnig á að stefndi
hefði í greinargerð lýst því yfír
að hann myndi draga uppsögn til
baka ef launanefnd kæmist að
þeirri niðurstöðu að samningsfor-
sendur héldu. Þrátt fyrir þetta
héldi verkalýðsfélagið enn upp-
sögn sinni til streitu.
Lögmaðurinn benti á að upp-
sögn verkalýðsfélagsins væri ekki
í samræmi við ákvæði 17. greinar
samningsins um forsendur samn-
ingsins og um hlutverk launa-
nefndar en ágreiningurinn snerist
um það hvort Baldur hefði sjálf-
stæða uppsagnarheimild eða ekki.
Lögmaðurinn hélt því fram að
það væri ótvíræður og óumdeildur
skilningur samningsaðila að
endurmat kjarasamninga á for-
sendum þeirra og uppsagnarheim-
ild væri í höndum launanefndar.
Þetta kæmi m.a. fram í frétta-
bréfí ASÍ, einstök landssambönd
ASÍ hefðu túlkað þetta með sama
hætti og ekkert stéttarfélag eða
landssamband mótmælt þessum
skilningi frá því að samningar
voru gerðir. Vitnaði lögmaðurinn
m.a. í blaðaviðtöl við formenn
Samiðnar og Verzlunarmannafé-
FÉLAGAR í verkamannafé-
laginu Dagsbrún samþykktu
að standa við uppsögn kjara-
samninga í almennri atkvæða-
greiðslu sem fram fór á föstu-
dag og laugardag.
lags Reykjavíkur í Morgunblaðinu
1. desember, þar sem þeir lýstu
þeirri skoðun sinni að einstök
verkalýðsfélög hefðu ekki vald til
að segja samningum lausum.
Það væri hafið yfír vafa að
Baldur hefði framselt vald sitt til
að segja upp samningum til launa-
nefndar. Þá sagði lögmaðurinn að
þótt náðst hefði gerð launajöfnun-
arsamninga væri launajöfnunar-
stefna ekki forsenda samning-
anna. Hvorki væru því formleg
né efnisleg skilyrði fyrir uppsögn
kjarasamninga.
„Réttarfarslegt
fágæti“
Lögmaður Baldurs sagði mál
þetta vera mjög sérstætt og „rétt-
arfarslegt fágæti“. Hann hafnaði
þeim rökum stefnanda að niður-
staða launanefndar hefði bundið
Á kjörskrá voru 3.847 en
610 greiddu atkvæði eða um
15,6%. Já sögðu 352 og nei
253, en 2 seðlar voru auðir og
3 ógildir.
hendur verkalýðsfélagsins. Benti
hann m.a. á að niðurstaða launa-
nefndar hefði ekki verið einróma,
formaður Verkamannasambands-
ins hefði ekki skrifað undir hana,
heldur komist að annarri niður-
stöðu sem fram kæmi í yfirlýsingu
hans.
Lögmaðurinn vitnaði í ákvæði
eldri kjarasamninga frá 1990 og
1993 um forsendur þeirra samn-
inga, þar sem launanefnd hefði
verið veittur uppsagnarréttur tek-
ið hefði verið fram að umfjöllun
launanefndar gæti leitt til sam-
komulags um hækkun launa.
Þessu orðalagi hefði vísvitandi
verið breytt í samningunum sem
gerðir voru á þessu ári. Ástæðan
væri sú, að í eldri samningúm
hafi verið gengið frá heildarsam-
komulagi aðila vinnumarkaðarins
en í febrúarsamningunum hafí ein-
stök landssambönd og félög farið
með samningsumboðið. Samn-
ingsaðilar hefðu þannig viður-
kennt að hver samningsaðili hefði
rétt til að segja samningum upp.
Benti lögmaðurinn einnig á að
þýðingarlaust væri að senda sam-
komulag meirihluta launanefndar
30. nóvember út til aðildarfélag-
anna til formlegrar afgreiðslu fyr-
ir 8. desember, eins og ASÍ hefði
gert, ef félögin hefðu engin úr-
ræði í höndum ef þau vildu hafna
niðurstöðu launanefndar.
Lögmaður stefnda hafnaði því
að niðurstaða launanefndar gæfi
Baldri tilefni til að draga uppsögn
sína til baka. Verkalýðsfélagið
hefði talið ástæðu til að bíða og
sjá hver yrði niðurstaða nefndar-
innar enda hefði félagið gert ráð
fyrir að launanefnd myndi hlíta
þeim leikreglum sem henni væru
sett í 17. grein kjarasamninganna.
Launanefnd hefði hins vegar ekki
metið forsendur samninganna fyrr
en eftir að yfirlýsing ríkisstjórnar
og ákvörðun vinnuveitenda um að
láta fé af hendi rakna til launþega
með hækkun dsemberuppbótar,
lágu fyrir. Hélt lögmaðurinn því
fram að launanefndin hefði með
þessu farið langt út fyrir hlutverk
sitt með því að semja um viðbótar-
greiðslur inn í kjarasamningana.
Dagsbrún staðfestir
uppsögn
Alþingismaður
bendlaður við Nor-
rænt mannkyn
Ritstjóri Al-
þýðublaðs-
ins braut
gegn siða-
reglum
SIÐANEFND Biaðamannafé-
lags íslands hefur kveðið upp
þann úrskurð að Hrafn Jökuls-
son, ritstjóri Alþýðublaðsins,
hafi brotið ákvæði siðareglna
blaðamanna í umfjöllun blaðsins
um Guðna Ágústsson alþingis-
mann og félagið Norrænt mann-
kyn og tejjist brotið alvarlegt.
Guðni Ágútsson kærði Hrafn
Jökulsson fyrir frétt sem birtist
á forsíðu Alþýðublaðsins 29.
september sl. undir fyrirsögn-
inni „Vill reka nýbúa og flótta-
menn úr landi“ og tvær klausur
sem birtust í blaðinu nokkrum
dögum síðar. Hann kærði einnig
ritstjóra og blaðamann Helg-
arpóstsins fyrir grein sem birtist
5. október undir fyrirsögninni
„Laugavegurinn er Kínahverfi",
ásamt- spurningu til lesenda á
baksíðu sama tölublaðs. Siða-
nefndin taldi Helgarpóstsmenn-
ina ekki hafa brotið gegn siða-
reglum og hafnaði einnig kröf-
um Guðna vegna annarra frétta
en þeirrar sem birtist á forsíð-
unni 29. september.
í úrskurði nefndarinnar kem-
ur fram að hún fellst i meginat-
riðum á rök Guðna um að vinnu-
brögð við umrædda forsíðufrétt
og frágangur á henni brjóti í
bága við siðareglur Blaða-
mannafélags Islands. Nefndin
telur að upplýsingaöflun hafi
ekki verið vönduð. Þrátt fyrir
að staðhæft sé að Guðni Ágústs-
son alþingismaður sé félagi í
Norrænu mannkyni og birt af
honum andlitsmynd hafi engin
tilraun verið gerð til að ná tali
af Guðna og bera undir hann
ummæli Einars S. Jónssonar um
aðild Guðna að félaginu. Full
ástæða hafi verið til þess í ljósi
þeirra ummæla Einars að Guðni
hafi ekki alltaf viljað kannast
við félagsaðild sína. Einnig telur
siðanefndin að framsetning
fréttarinnar standist ekki kröfur
um vönduð vinnubrögð. Nefnt
er að birting andlitsmyndar af
Guðna undir fyrirsögninni „Vill
reka nýbúa og flóttamenn úr
landi" bjóði augljóslega heim
þeirri hættu að lesendur ætli að
fyrirsögn lýsi skoðunum Guðna.
Ekki dragi það heldur úr hætt-
unni á misskilningi að í inn-
gangi að fréttinni er staðhæft
að Guðni sé félagi í Norrænu
mannkyni og nokkrum línum
neðar er haft eftir formanni fé-
lagsins að það sé á stefnuskrá
félagsins að reka nýbúa og
flóttamenn úr landi.
Mat á vinnubrögðum
Við umfjöllun siðanefndar
lagði Hrafn Jökulsson fram
skriflegar yfírlýsingar tveggja
formanna Norræns mannkyns
um aðild Guðna Ágústssonar að
félaginu, líklega allt frá árinu
1985 og þar til hann sagði sig
úr því í október sl. Guðni hefur
margítrekað neitað þessu í fjöl-
miðlum. Siðanefnd segist ekki
geta skorið úr um það hver eða
hveijir halli réttu máli og árétt-
ar að það sé hlutverk nefndar-
innar að meta vinnubrögð blaða-
manna við upplýsingaöflun, úr-
vinnslu og framsetningu frétta
og frásagna. Umræddar yfirlýs-
ingar, sem séu dagsettar einum
og tveimur mánuðum eftir að
fréttin birtist, breyti í engu
mati nefndarinnar að vinnu-
brögðum Alþýðublaðsins við
forsíðufréttina 29. september.