Morgunblaðið - 12.12.1995, Blaðsíða 32

32 ÞRIÐJUDAGUR 12. DESEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
MEIMNTUN
íslendingar þátttakendur í fyrstu umsóknalotu Leonardo
Fimm umsóknir undir íslenskri
verkefnisstj órn hlutu styrk
FRAMKVÆMDASTJÓRN Evrópu-
sambandsins tilkynnti nýverið um
úthlutun styrkja vegna fyrstu um-
sókna í Leonardó-áætluninni. Sótt
var um átta tilraunaverkefni undir
íslenskri verkefnisstjórn og hlutu
íjögur þeirra styrk, samtals að upp-
hæð tæpar 57 milljónir króna. Sótt
var um þrjú mannaskiptaverkefni
og fékk eitt þeirra styrk, rúmar 6
milljónir króna.
Þetta kom fram í máli Sólrúnar
Jensdóttur, skrifstofustjóra í
menntamálaráðuneytinu, á aðal-
fundi samstarfsnefndar atvinnulífs
og skóla, sem haldinn var fyrir
skömmu. Menntamálaráðuneytið
sem ber ábyrgð á og greiðir fyrir
þátttöku íslands í áætluninni.
Verkefnin sem hlutu styrk að
þessu sinni voru eftirfarandi:
• Iðntæknistofnun til að þróa
námsefni til sjálfsnáms í fískeldi.
Er það sérstaklega ætlað bændum
sem hafa aðstöðu til og áhuga á
að stunda fiskeldi í smærri stíl sem
aukabúgrein. Aðrir íslenskir þátt-
takendur í verkefninu eru Rann-
sóknastofnun landbúnaðarins, Há-
STYRKUR fékkst til að þróa
námsefni i fiskeldi.
skóli íslands, Bændaskólinn á Hól-
um og Bændasamtökin. Samstarfs-
aðilar eru frá írlandi, Frakklandi
og Hollandi.
• íslenska dyslexíufélagið til að
útbúa kennsluefni fyrir ungt fólk
sem haldið er lesblindu og hefur
áhuga á að fara í framhalds- eða
starfsnám, en veigrar sér við því
vegna lestrar- og skriftarörðug-
leika. Erlendir þátttakendur eru frá
Danmörku, Bretlandi og Spáni.
• Úrlausn-Aðgengi hf. til að þróa
margmiðlunarhugbúnað til sjálfs-
náms í tungumálum. Annar íslensk-
ur þátttakandi er Stofnun í erlend-
um tungumálum við Háskóla ís-
lands. Samstarfsaðilar eru frá Belg-
íu, Þýskalandi og írlandi.
• Kennaraháskóli íslands og
Fræðslustofan Kría til að þróa
kennslu á „annars konar“ tækni
sem mun stuðla að umhverfisvænni
lífsstíl í framtíðinni. Erlendir þátt-
takendur eru frá Ítalíu, Þýskalandi
og Noregi.
Mannaskiptaverkefni
Sammennt, sem er Samstarfs-
nefnd atvinnulífs og skóla, fékk
stuðning til úthlutunar styrkja til
nemendaskipta á háskólastigi fyrir
árið 1996. Ætlunin er að senda ís-
lenska nemendur og fólk með há-
skólagráður í starfþjálfun til fyrir-
tækja og stofnana í Evrópu, og
einnig að taka á móti fólki frá öðr-
um Evrópulöndum.
Uppeldi og menntun nýkomið út
Ljóðakennsla, tón-
mennt og ný náms-
braut meðal efnis
TÍMARITIÐ Uppeldi & menntun,
_xit Kennaraháskóla íslands, er ný-
komið út í íjórða sinn. í ritinu, sem
er ætlað að vera vettvangur fræði-
legrar og hagnýtrar umfjöllunar
um efni tengt uppeldi og skóla-
starfi, eru fjöldi greina. Ritið kem-
ur út einu sinni á ári og ritstjóri
er Ragnhildur Bjarnadóttir.
Meðal annars fjalla Sigrún Aðal-
bjarnardóttir og Kristjana Blöndal
um viðamikla rannsókn á áfengis-
neyslu unglinga, Gerður G.'Óskars-
dóttir lýsir hvaða kröfum atvinnu-
lífið gerir um færni þeirra ung-
menna sem eru að stíga þar sín
fyrstu spor. Þá ber Helga M.
Steinsson. saman störf námsráð-
gjafa og sérkennsluráðgjafa í
grunn- og framhaldskólum og
skoðar tengsl þessara starfssviða.
í grein eftir Kristínu Indriðadótt-
ur er fjallað um uppeldisfrömuðinn
Steingrím Arason. Þar kemur skýrt
fram að á árunum kringum 1920
hafa skoðanir verið skiptar um
gagnsemi skólans. Sama á við um
ýmis grundvallaratriði sem eru enn
til umræðu eins og tengsl uppeldis
og menntunar og verkaskiptingu
heimila og skóla.
Pálmi Agnar Franken fjallar um
nýstárlega Ijóðakennslu í fram-
haldsskóla og birtir ljóð ungra höf-
unda. í grein Kristínar Unnsteins-
dóttur rökstyður hún tillögu um
sérstaka námsbraut við KHI í
skólasafnsfræði, auk þes sem hún
fjallar um menntun og starf skóla-
safnskennara á Norðurlöndum. Þá
er birtur ritdómur eftir Sigfríði
Björnsdóttur um nýlegt námsefni
í tónmennt.
Ritið, sem er rúmlega 100 bls.
að stærð, er hægt að fá hjá Rann-
sóknarstofnun Kennaraháskóla ís-
lands og í öllum stærri bóka-
verslunum.
Könnun á tengslum menntunar og færnikrafna
Skólakerfíð hefur vanrækt að búa 60-70%
nemenda undir ákveðin störf
Morgunblaðið/Ámi Sæberg
SAMSKIPTI og tjáning eru þeir þættir sem hvað mest reynir á
í störfum ungs fólks. „Það þýðir ekki að útskrifa fleira fólk
með aukna færni, ef fjöldi starfa heldur áfram að vera nyög
einfaldur," segir Gerður G. Óskarsdóttir eftir að hafa kannað
færniþátt ungs fólks í atvinnulífinu.
Menntun við 24-25 ára aldur Niðurstöður úr 76% svörun frá 1.000 manna slemblúrtaki1993
9% Háskólagráða I 3% Prófskírteini frá skólastofnun BFíllhJ ^áskólastigi (ekki háskólagráða) vJÉ.33% Stúdentspróf 13% Sveinspróf eöa annaö S starfsnám í framhaldsskóla 3% Skírteini frá tveqqja ára námsbraut í framhaldsskóla 58% Útskrifaðir
K /. 33% Eitthvert framhaidsnám en Wjií//' án námsloka (eln eða Oelrl annlr) i 9% Höfðu ekki innritast í framhaldsskóla 42% Brottfalls- nemendur og ekki innritaðir
Hlutl hópslns (svarenda) var enn 1 skóla, elnkum þelr sem lokið hölðu stúdenlspróll
Hagsmuna-
samtök
sænskunema
stofnuð
STOFNUÐ hafa verið hagsmuna-
samtök sænskunema í framhalds-
skólum á íslandi. Stofnfundur fé-
lagsins var haldinn í lok nóvember
og voru kjömir þrír fulltrúar í
stjóm.
Formaður félagsins er Björn
Kristjánsson, ritari Hjálmar Bl.
Guðjónsson og meðstjómandi
Baldur Kristjánsson.
í fréttatilkynningu, sem Morg-
unblaðinu hefur borist, segir að
markmið félagsins sé að standa
vörð um almenningsheill sænsku-
nema. Leitast verður við að veita
sem flestum ráðgjöf og viðtöl.
Skrifstofa félagsins er til húsa
í Menntaskólanum við Hamrahlíð,
matsöluborð, BT/Bjöm Kristjáns-
son. Hægt er að nálgast nánari
upplýsingar um starfsemi samtak-
anna á heimasíðu þeirra. Veffang
hennar er http://www.vegag.is/bk
/svenska.html
skólar/
námskeið
ýmislegt
■ Tréskurðarnámskeið
Fáein pláss laus í janúar og febrúar nk.
Innritun stendur yfir.
Hannes Flosason, s. 554 0123.
Strikamerkjalesarar
og handtölvur
l----------
CAGNASTÝRING—
Suðurlandsbraut 46 • Sími S88 4900 • Fax 588 320I
SAMSKIPTI og tjáning eru þeir
almennu færniþættir sem mest á
reynir í störfum ungs fólks, sam-
kvæmt niðurstöðum úr könnun
sem Gerður G. Óskarsdóttir
kennslustjóri í kennslufræði við
Háskóla Islands hefur gert. Könn-
unin var þríþætt og er sá hluti
hennar sem fjallar um færniþætti
birtur í tímaritinu Uppeldi og
menntun, sem er nýkomið út á
vegum Rannsóknarstofnunar
Kennaraháskóla íslands.
Markmið rannsóknarinnar var
að kanna í hve miklum mæli
reyndi á ákveðna færniþætti í
störfum fólks, sem var að stíga
sín fyrstu spor í atvinnulífinu
eftir að skóla sleppti og hvort
færnikröfur í störfum tengdust
menntun starfsmanna. Úrtakið
var 1.000 manns úr árgangi
fæddum 1969, en könnun var
gerð 1993, þegar fólkið var 24
ára.
Menntun hefur ekki áhrif á
ákvarðanatöku í starfi
í greininni kemur fram að þeir
sem höfðu lokið námi í framhalds-
skóla eða háskóla voru fremur í
störfum, sem reyndu á talsverða
kunnáttu í lestri, skrift og reikn-
ingp. Það sama átti við um ýmiss
konar stjórnunar- og skipulags-
færni og færni í að fást við gögn
og upplýsingar. Aftur á móti virt-
ist menntun starfsmanna ekki
hafa áhrif á það hvort störf þeirra
fælu í sér ákvarðanatöku eða
veittu svigrúm til frumkvæðis. I
allnokkrum fjölda starfa reyndi
ekki á þá færniþætti sem kannað-
ir voru.
I samtali við Morgunblaðið seg-
ist Gerður hafa komist að því,
ólíkt því sem gengið væri út frá,
að mjög mikið af einföldum störf-
um sé í atvinnulífínu. „í allri
umræðu um þróun atvinnulífsins
í heiminum er talað um að í fram-
tíðinni muni reyna mun meira á
fólk og öðru vísi en verið hafi
hingað til. Það þurfi að auka
menntun til þess að auka fram-
leiðni. En það þýðir ekki að út-
skrifa fleira fólk með aukna
færni, ef fjöldi starfa heldur
áfram að vera mjög einfaldur, til
dæmis ef millistjórnendur vilja
ekki láta af völdum sínum til und-
irmanna sinna.“
Þriðjungur býr sig undir
ákveðinn starfsvettvang
í könnuninni kom einnig fram,
að aðeins um þriðjungur hvers
árgangs hér á landi býr sig undir
ákveðinn starfsvettvang í skóla,
annaðhvort á framhaldsskóla- eða
háskólastigi. Þetta þýðir að um %
ljúki ekki starfsmiðuðu námi.
Þannig fara um 20-25% af ár-
gangi til starfa með stúdentspróf
að baki, þ.e. án þess að halda
áfram námi á næsta skólastigi í
beinu framhaldi af stúdentsnám-
inu. Þá kom fram að gera megi
ráð fyrir að um þriðjungur hvers
árgangs fari út á vinnumarkað
með eitthvert framhaldsnám en
þó án námsloka og loks fari um
10% af hverjum árangi beint úr
grunnskóla út í atvinnulífið.
Ljóst er að menntun hefur áhrif
á skiptingu hópsins í starfsgreina-
flokka. Brottfallsnemendur eru
þannig fjölmennastir meðal
verkamanna en háskólamennt-
aðir fjölmennastir meðal sérfræð-
inga og stjórnenda. „Miðað við
heildarkönnunina sýnist mér að
nám skili árangri snemma á
starfsferli hvað varðar laun og
virðingarstöðu, ef það er starfs-
miðað og þá á ég við háskólanám
og starfsnám á framhaldsskóla-
stigi,“ sagði Gerður.
Hún sagði ennfremur að niður-
stöður bentu til þess að menntun
nýtist í atvinnulífinu. „Þó virðist
ekki greitt fyrir það forskot sem
fólk með stúdentspróf hefur um-
fram þá sem engu námi hafa lok-
ið.“
Hvert á að vera hlutverk skóla
í framtíðinni?
Undir lok greinarinnar í tíma-
ritinu Uppeldi og menntun segir
Gerður: „Ég tel mikilvægt að
skipuleggjendur skólastarfs, hag-
fræðingar, atvinnurekendur og
launþegahreyfingin ræði bétur en
gert hefur verið hingað til, hvert
eigi að vera hlutverk skóla með
hliðsjón af þróun íslensks atvinnu-
lífs. Þótt þess sé ekki að vænta
að aukin menntun geti með bein-
um hætti haft grundvallaráhrif á
þróun efnahagslífsins, getur hún
engu að síður búið einstaklinga
undir að taka virkan þátt í þróun
eigin vinnustaðar. Breytingar á
skipulagi vinnunnar geta síðan
haft áhrif á afkomu fyrirtækja.
íslenskt skólakerfi hefur staðið
sig vel í að búa sérfræðinga og
iðnaðar- og tæknimenn undir
störf i atvinnulifinu en það hefur
á hinn bóginn vanrækt að búa um
60-70% nemenda undir ákveðin
störf eða starfssvið.
Þá bendir Gerður á að framtíð-
arverkefni sé að kanna þróun
starfa í íslensku atvinnulífi til
þess að athuga hvort störf séu
almennt að verða flóknari eða
hluti þeirra sé e.t.v. að verða ein-
faldari. „Upplýsingar þar um
gætu skipt máli við stefnumótun
i menntamálum,“ segir hún.