Morgunblaðið - 12.12.1995, Blaðsíða 24

24 ÞRIÐJUDAGUR 12. DESEMBER 1995
MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
Kommúnistum spáð mestu fylgi í Rússlandi
Reutcr
VLADÍMÍR Zhírínovskíj ávarpar útifund á Púskhín-torgi í Moskvu á sunnudag. Kannanir benda ekki
til þess að flokki hans muni ganga vel núna, enda boða margir flokkar nú álíka róttæka þjóðernisstefnu.
Vilja láta ógilda upp-
lausn Sovétríkjanna
Moskvu. Reuter.
RÚSSNESKI kommúnistaflokkur-
inn, sem spáð er góðu gengi í þing-
kosningunum á sunnudag, telur að
samningur leiðtoga Rússlands,
Úkraínu og Hvíta-Rússlands frá
haustinu 1991 um að leysa upp Sov-
étríkin hafí valdið Rússum miklu
tjóni. „Næsta skrefið er þjóðarat-
kvæði til að hægt verði að endur-
reisa allt sem var eyðilagt í Belovez-
hkaja [þar sem samningurinn var
gerður],“ sagði Gennadí Sjúganov,
leiðtogi flokksins, á laugardag. Jeg-
or Gajdar, fyrrverandi forsætisráð-
herra og umbótasinni, fordæmir
þessa stefnu.
„Með þessu væru nær öll landa-
mæri okkar gerð ógild og sjálfstæði
grannþjóða okkar afneitað," sagði
Gajdar og taldi að yrði hugmyndin
að veruleika væri verið að leika sér
með öryggismál ríkisins. Er neðri
deild þingsins, Dúman, lauk störfum
á föstudag vantaði kommúnista og
þjóðernissinna aðeins 17 atkvæði til
að fá samþykkt lög um að fella
samninginn úr gildi.
í könnun dagblaðsins Nezaví-
símaja Gazeta á laugardag var að-
eins spurt um fylgi 15 helstu flokka
en 43 bjóða fram. Kommúnistar
fengu 22,9%, flokkur Víktors
Tsjernomýrdíns forsætisráðherra,
Rússneska föðurlandið, fékk 10,9%,
Konur Rússlands 10%, umbótaflokk-
urinn Jabloko 9,5%, Rússneski hér-
aðaflokkurinn hlaut 6,5% og hinn
svonefndi Fijálslyndi lýðræðisflokk-
ur þjóðernissinnans Vladímírs Zhír-
ínovskíjs 5,7%.
Kosningaspár brugðust flestar
hrapallega fyrir síðustu kosningar
er voru fyrir tveim árum, flokkur
Zhírínovskíjs fékk þá mun meira
fylgi en gert hafði verið ráð fyrir.
Fjöldi skoðanakannana er gerður
um þessar mundir í Rússlandi en
mikiíl vafi leikur á um áreiðanleika
þeirra, m.a. vegna þess hve landið
er stórt og símakerfið frumstætt. í
grónum lýðræðisríkjum er hægt að
styðjast að nokkru leyti við fyrri
reynslu en slíku er vart til að dreifa
í Rússlandi.
Vingjarnleg ringulreið
og ófremdarástand
Sumir Frakkar sjá verkföllin í rómantísku
byltingarljósi, að sögn Þórunnar Þórsdótl-
ur í París, en aðrir sýna örvæntingu
JUPPÉ (t.v.) og þrír aðrir ráðherrar á fundi
með frönskum verkalýðsleiðtogum í gær.
Reutcr
VIRÐULEGUR eldri herramaður
renndi sér á hjólaskautum fram hjá
mér í Gömlu-musterisgötu í gær-
kvöldi. Snöfurlegur í flaksandi vetr-
arfrakka með skjalatösku á bakinu,
orðinn lipur á skautunum eftir átjan
daga verkfall í Frakklandi. Opinber-
ar samgöngur hafa engar verið, al-
menningsvagnar óhreyfðir og lestir
sömuleiðis bæði neðanjarðar og
ofan. Fólk vefur sig treflum og fer
fótgangandi, jafnvel langar leiðir,
svo liggur við öngþveiti á gangstétt-
um. Fjöldi reiðhjóla á götum Parísar
gefur borginni næstum kínverskt
yfírbragð og bílastappa minnir á
risaútgáfu af lýðveldisafmæiinu.
Ef vel lætur tekur tvo tíma í stað-
inn fyrir einn að komast úr úthverfi
inn í borg og þar reyna þreytulegir
lögregiumenn að leysa umferðar-
hnúta. Þeir láta óátalið þótt heldur
margir séu saman í bíl, allir skilja
að vinnufélagar og nágrannar reyna
að hafa samflot. Þeir sem ek.ki eru
í verkfalli og eiga langt í vinnuna
fá margir gistingu hjá vinum eða
vinnufélögum nær, gjaldkeri lúrir í
stofu deildarstjóra, og fólk talar um
stéttlausa og vingjarnlega þjóð í
verkfalli. Sumir sjá ástandið í róm-
antísku byltingarljósi, fullir bjart-
sýni, aðrir næstum örvænta.
Þrátt fyrir tilslakanir forsætisráð-
herrans Alains Juppé helda forkólfar
verkalýðshreyfinga sínu striki og
leiddu í gær mótmælagöngu í öllum
helstu borgum landsins. Hundruð
þúsunda Frakka munu fylkja liði
gegn áformum stjómvalda um breyt-
ingar á velferðarkerfinu: Sjúkra-
tryggingum og lífeyri, skattastefnu
og einkavæðingu ríkisfyrirtækja. í
síðustu aðgerðum, á fimmtudaginn
var, þrammaði nær milljón manns á
mótmælafundi í landinu öllu og
vegna samgangna var almennari
þátttaka í smærri borgum.
Juppé, sem verið hefur ósveigjan-
legur fram að þessu, sagði í sjón-
varpsviðtali í fyrrakvöld að hann
hefði hlustað og skilið og hafnaði
engri leið til að leysa vandann. Hann
þótti gefa eftir með því að segja að
aldrei hefði staðið til að svipta lestar-
starfsmenn, sem verið hafa odda-
menn í verkfallinu, mikilvægum rétt-
indum eins og eftirlaunum um fimm-
tugt. Þá bauð hann forystumönnum
launþegahreyfinga til viðræðna og
útilokaði ekki sameiginlegan fund
með þeim öllum. En fyrst hver fyrir
sig, leiðtogar þriggja stærstu sam-
takanna hittu Juppé í gærdag.
Keyrt í gegn á þingi
í sjónvarpsviðtalinu ítrekaði hann
að ekki yrðu gerðar grundvall-
arbreytingar á áformum um al-
mannatryggingar, of lengi hefði
dregist að grípa til aðgerða og jafna
halla sem nemur 60 milljörðum
franka, nær 700 milljörðum króna,
árlega. Eins og Juppé gaf í skyn í
viðtalinu verða í dag, þriðjudag,
greidd atkvæði um dagskrár- og
traustsyfirlýsingu í franska þinginu
til að koma í veg fyrir málþóf og á
þannig að keyra frumvarpið í gegn.
Niðurstaðan er næsta ljós því ríkis-
stjórnin hefur um 80% fylgi á þing-
inu.
Utan þings virðast verkfallsmenn
hins vegar hafa fylgi meirihlutans,
62% Frakka segjast styðja þá (könn-
un frá 23. nóvember) þó að afar lít-
ið sé um verkföll í einkageiranum.
Þetta kallar dagblaðið Monde
„franskan geðklofa" og vísar til þess
að þolendurnir hrópa húrra.
Auk verkfalla í samgöngum eru
skólar margir lokaðir, kennarar
raunar í allsheijarverkfalli í dag, og
hiti, rafmagn og sími í reiðileysi.
Nú standa ekki opinberir starfsmenn
á móti starfsmönnum einkafyrir-
tækja, segir blaðið, öll þjóðin mót-
mælir. Fólk bölvar hvorki lestarstjór-
unun né bréfberum, en styður þá
þegjandi. Rætt hefur verið um óvirka
samstöðu, en ómögulegt að vita hvað
verður í kröfugöngum í dag.
Tsjetsjenar
krefjast sjálf-
stæðis
Grosní. Reuter.
ÞÚSUNDIR Tsjetsjena gengu um
rústir Grosníborgar í gær og
kröfðust þess, að rússneska herlið-
ið yrði á brott úr landinu. Var þá
eitt ár liðið frá því Rússar hófu
sókn gegn aðskilnaðarsinnum I
Tsjetsjníju.
Að sögn lögreglunnar tóku um
10.000 manns þátt í kröfu-
göngunni en rússneski herinn var
með mikinn viðbúnað. Hafði hann
girt borgina af og yfir henni sveim-
uðu herþyrlur. Ekki kom til átaka
í Grosní en úti á landsbyggðinni
er mjög ófriðlegt.
Tsjetsjenskir aðskilnaðarsinnar
vísuðu á bug frétt frá Itar-Tass-
fréttastofunni, sem sagði í gær,
að Ahmed Zakajev, náinn aðstoð-
armaður Dzokhars Dúdajevs, leið-
toga aðskilnaðarsinnanna, hefði
særst þegar ókunnir menn skutu
á hann og félaga hans. Zakajev
hefði síðan fallið í hendur rúss-
neskra hermanna en hann er
menntamálaráðherra Dúdajevs og
helsti samningamaður hans gagn-
vart stjóminni í Moskvu.
Kjölturakki Jeltsíns?
Dúdajev, sem er í felum í
íjöllunum, hefur hótað að tmfla
kosningamar, sem eiga að vera í
Tsjetsjníju 17. desember eins og
annars staðar í Rússlandi.
Segja má, að Doku Zavgajev
sé einn í framboði til héraðsleið-
toga en Tsjetsjenar líta á hann sem
lepp stjómarinnar í Moskvu. í
kröfugöngunni í gær vom bornar
myndir af honum sem kjölturakka
Borís Jeltsíns, forseta Rússlands,
sem einnig fékk sinn skammt vel
útjlátinn. „Vodka fyrir Jeltsín,
sjálfstæði fýrir Tsjetsjníju" stóð á
sumum spjaldanna.
Reuter
GROSNÍ er öll í rústum eftir átökin milli skæruliða og rúss-
neskra hermanna en í gær var eitt ár liðið frá því Rússaher
hóf sókn gegn aðskilnaðarsinnum. Hér eru tveir Tsjetsjenar
að skoða leifarnar af rússneskum skriðdreka í miðborginni.
Hélt að
smástirni
væri rispa
á sjónauka
STAÐFEST hefur verið að
áhugamaður um stjörnuskoðun
hafi fundið nýtt smástirni, um
645 milljón km. frá jörðu, með
sjónauka sem hann hefur kom-
ið upp í garði sínum. Að sögn
Þorsteins Sæmundssonar
stjarneðlisfræðings eru um
6.000 smástimi þekkt í sólkerfl
okkar og eru flest í belti á
milli Mars og Júpíters, þar sem
nýjasta smástimið fannst.
Ahugamaðurinn, George
Sallit, býr í London og heitir
smástirnið eftir honum, Sallit
One. Stjörnuskoðun hefur verið
áhugamál Sallits frá því að
hann var ellefu ára.
Sallit fann smástimið, sem
er um 32 km í þvermál, fyrir
tilviljun. Segist hann í fyrstu
hafa talið að glerið á sjónauka
hans væri rispað. Að sögn Þor-
steins flnnast smástimi með
reglulegu millibili en það gerist
yfirleitt þegar myndir sem tekn-
ar eru með öflugum sjónaukum
eru skoðaðar. Sjaldgæft sé að
áhugamenn finni smástimi en
þeir uppgötvi oft halastjörnur.
Sallit, sem er 43 ára, dvelur
löngum stundum í garðskýli
þar sem hann hefur komið sjón-
aukanum fyrir og horfír út í
himingeiminn. Þakkaði hann í
gær eiginkonu sinni fyrir þolin-
mæðina en hún færir honum
tesopa þegar kalt er í veðri.
„Þegar ég sagði henni að ég
hefði fundið nýja stjörnu, sagði
hún: En gaman, elskan.“