Morgunblaðið - 03.02.1996, Qupperneq 28

28 LAUGARDAGUR 3. FEBRÚAR 1996
MORGUNBLAÐIÐ
MORGUNBLAÐIÐ
LAUGARDAGUR 3. FEBRÚAR 1996 29
STOFNAÐ 1913
ÚTGEFANDI: Árvakur hf., Reykjavík.
FRAMKVÆMDASTJÓRI: Hallgrímur B. Geirsson.
RITSTJÓRAR: Matthías Johannessen,
Styrmir Gunnarsson.
VIÐSKIPTIVIÐ
ERLEND FISKI-
SKIP MIKILVÆG
VORIÐ 1992 felldi Alþingi úr gildi lögin frá 1922 um
bann við löndunum erlendra fiskiskipa í íslenzkum
höfnum. Þau voru löngu úrelt orðin, m.a. vegna útfærslu
landhelginnar og breyttrar veiði- og siglingatækni. Þótt
ekki sé lengri tími liðinn frá afnámi löndunarbannsins er
þegar ljóst, að komur erlendra fiskiskipa til hafna hér á
landi skapa þjóðfélaginu verulegar tekjur og atvinnu.
Aflvaki hf., Reykjavíkurhöfn og Hafnarfjarðarhöfn hafa
látið vinna skýrslu um komur erlendra fiskiskipa, þjóðhags-
legan ávinning og aðgerðir til að fjölga þeim. Þar kemur
m.a. fram, að tekjur þjóðarbúsins af löndunum erlendra
fiskiskipa árið 1994 hafi verið um fjórir milljarðar króna
og orðið hafi til um 580 störf í landinu vegna þeirra.
Áætlað er, að eitt starf verði til fyrir hver 50 tonn, sem
erlend skip landi hér. Alls voru komur erlendra fiskiskipa
1994 265 talsins, eða að jafnaði ein hvern virkan dag árs-
ins. Áætlað er, að hver löndun færi þjóðarbúinu 15-16
milljónir króna í tekjur og þar af nemi vinnsla aflans um
11,5 milljónum, en allt að 4,5 milljónir séu greiddar fyrir
hvers konar kaup á vörum og þjónustu. Sérstaka athygli
vekur, hversu lítinn kost skipin kaupa hér á landi, svo og
viðgerðaþjónustu.
Áætlað er í skýrslunni, að með skipulögðum aðgerðum
megi tvöfalda landanir erlendra fiskiskipa, en það myndi
færa þjóðarbúinu um 8 milljarða á ári og nær 1.200 störf.
Tillögur eru lagðar fram í skýrslunni um aðgerðir við
þetta verkefni, m.a. að innlendir fiskmarkaðir geti miðlað
erlendum afla eins og innlendum, möguleikar verði skapað-
ir til að auka sölu vista, rekstrarvöru, viðgerða og vara-
hluta. Þá verði rutt burtu laga- og kerfishindrunum, sem
ennþá draga úr komu erlendu skipanna. Loks verði unnið
að kynningar- og markaðsmálum til að vekja athygli á
íslandi sem alhliða þjónustumiðstöð í Norður-Atlantshafi.
Augljóst er, hversu mikilvæg þessi starfsemi er þegar
orðin fyrir landsmenn. Hún teygir arma sína vítt um þjóðfé-
lagið. Einskis á að láta ófreistað til að auka viðskiptin við
erlendu fiskiskipin og greiða götu þeirra eins og kostur er.
EFNAHAGSVANDI
í ÞÝZKALANDI
HUGUM flestra eru Þjóðveijar agáðir, hagsýnir og vinnu-
samir. Engu að síður eiga þeir við efnahagsvanda að stríða.
Atvinnuleysi hefur farið vaxandi, hagvöxtur hefur verið
neikvæður og ijárlagahalli hefur verið töluverður. Fjárlaga-
hallinn veldur því m.a. að Þjóðverjar uppfylla ekki skilyrði
fyrir þátttöku í peningalegum samruna Evrópuríkja, EMU.
Og án þátttöku þeirra er ekki talinn efnahagslegur grund-
völlur fyrir sameiginlegum gjaldmiðli.
Þýzka kerfið hefur um áratugaskeið byggt á blönduðu
markaðshagkerfi, velferðarkerfi og umfangsmiklu samráði
hagsmunaaðila í atvinnu- og efnahagslífi. Kerfið hefur
smám saman dregið úr samkeppnishæfni þýzks atvinnulífs,
m.a. vegna hækkandi launakostnaðar. Þýzkaland hefur
einnig, eins og fleiri Evrópuríki, byggt upp velferðarkerfi,
sem kostar nú orðið meira en greiðslugeta samfélagsins
stendur undir. Síðast en ekki sízt hefur kostnaður vegna
sameiningar A- og V-Þýzkalands og uppbyggingar í eystri
hlutanum reynzt mun meiri en ráð var fyrir gert.
Þýzk fyrirtæki benda gjarnan á þá staðreynd, að laun í
Bretlandi eru aðeins tveir þriðju hlutar af því sem þau eru
í Þýzkalandi og launatengd gjöld aðeins þriðjungur. Frídag-
ar brezkra launþega eru og mun færri en launþega í Þýzka-
landi og vinnudagur lengri. Um það bil þúsund þýzk fyrir-
tæki hafa af þessum sökum opnað útibú í Bretlandi og á
þeirra vegum hafa rúmlega hundrað þúsund Bretar at-
vinnu, á sama tíma sem fjórar til fimm milljónir Þjóðverja
ganga atvinnulausar.
Þýzk stjórnvöld hafa sett fram tillögur í fimmtíu liðum
um viðamiklar aðgerðir í efnahagsmálum, er miða að því
að bæta samkeppnishæfni þýzks atvinnulífs, auka hagvöxt
og fjölga störfum. Tillögurnar fela í sér skattalækkanir
hjá atvinnulífinu og lægri greiðslur þess til félagslegra
trygginga. Tillögurnar miða og að því að þróa velferðarkerf-
ið að greiðslugetu samfélagsins og ná niður fjárlagahalla,
þann veg, að Þýzkaland uppfylli skilyrði Maastricht-sátt-
málans fyrir þátttöku í peningalegum samruna Evrópuríkja.
*
Nýsköpunarverðlaun forseta Islands afhent í dag
Sjö verkefni
eru tilnefnd
Sjö verkefni eru tilnefnd til Nýsköpunarverð-
launa forseta íslands, sem afhent verða í fyrsta
sinn í dag fyrir framúrskarandi vinnu við
verkefni, sem notið hefur styrks úr Nýsköpun-
arsjóði námsmanna. Jóhanna Ingvarsdóttir
kynnti sér verkefnin og ræddi við nokkra þá
námsmenn, sem unnu að þeim.
Morgunblaðið/Kristinn
ALLS voru sjö verkefni valin úr stórum hópi nýsköpunarverkefna, sem til greina komu. Að baki þessum
verkefnum standa níu námsmenn, sem allir nutu styrkja úr Nýsköpunarsjóði námsmanna.
Nýsköpunarverðlaun forseta
íslands, sem nýlega var
stofnað til að frumkvæði
Stúdentaráðs HÍ, verða
afhent í fyrsta sinn í dag. Frú Vig-
dís Finnbogadóttir afhendir verð-
launin og fer afhendingin fram við
upphaf Háskólahátíðar, vetrarbraut-
skráningar kandídata frá Háskóla
íslands, í Háskólabíói. Verðlaunin
eru veitt fyrir framúrskarandi úr-
lausn og vinnu við verkefni, sem
notið hefur styrks úr Nýsköpunar-
sjóði námsmanna. Alls sjö verkefni
hljóta tilnefningu, en þau voru valin
úr stórum hópi nýsköpunarverkefna,
sem til greina komu. Sérstök dóm-
nefnd hefur lagt mat á verkefnin.
Formaður dómnefndar er Sigmundur
Guðbjarnason formaður Rannsókn-
arráðs íslands. Aðrir dómnefndar-
menn eru Sveinn S. Hannesson fram-
kvæmdastjóri Samtaka iðnaðarins'
og Ingibjörg Sólrún Gísladóttir borg-
arstjóri.
Nýsköpunarsjóður námsmanna
hefur nýlokið sínu fjórða starfsári. Á
þessum stutta tíma hefur sjóðnum
tekist að ávinna sér nafn og gott orð
fyrir vinnu þeirra mörg hundruð
námsmanna, sem starfað hafa á
hans vegum og niðurstöður verkefn-
anna, sem þeir hafa leyst af hendi.
Á síðasta ári fékk sjóðurinn 25 millj-
ónir króna til ráðstöfunar. Fimmtán
milljónir komu úr ríkissjóði og 10 frá
Reykjavíkurborg. Fyrir þá fjármuni
fengu um 150 námsmenn vinnu við
um 150 verkefni. Tugir fyrirtækja,
ijöldi stofnana og allar háskóladeild-
ir HÍ tengjast verkefnunum. Hlutur
annarra skóla á háskólastigi eykst
einnig með hveiju ári.
Verkefni á vegum sjóðsins hafa
haft beina hagnýta þýðingu hjá tug-
um fyrirtækja og stofnana auk þess
sem rannsóknarniðurstöður hafa
lagt til þekkingu á nær öllum fræða-
sviðum, sem lögð er stund á hér á
landi. Þrátt fyrir ungan aldur sjóðs-
ins er dæmi um að verkefni á vegum
sjóðsins hafi leitt af sér vöru, sem
þegar er farið að framleiða og mark-
aðssetja. Meðallaunakostnaður
vegna vinnu námsmanns á vegum
Nýsköpunarsjóðs er lægri og í sum-
um tilfellum mun lægri en kostnaður
sveitarfélags yrði við að veita honum
atvinnubótavinnu. Stefnt er að efl-
ingu sjóðsins á næstu árum enda
sameinast í honum margt af því sem
menn hafa sammælst um að leggja
áherslu á, svo sem menntun, rann-
sóknir, nýsköpun og virkjun hugvits
og mannauðs. En lítum nú á þau sjö
verkefni, sem tilnefnd hafa verið til
verðlaunanna.
Ráðgjafarforrit fyrir
vinnslustjóra
Verkfræðinemarnir Pétur Snæ-
land, Kristján Guðni Bjarnason og
Rúnar Birgisson unnu að hönnun og
smíði söluhæfrar frumgerðar ráð-
gjafarforrits, sem nýst gæti við
vinnslustjórnun og vöruþróun í bita-
vinnslu. Að sögn Péturs þróaðist
hugmyndin upp úr meistaraprófs-
verkefni Rúnars eftir að þeir félagar
höfðu komist á snoðir um að þörf
væri fyrir slíkt forrit á markaði. „í
ljósi þess að þörf var fyrir svona
hjálpartæki við ákvarðanatöku í
frystihúsum og vegna þess að bita-
vinnsla er þar vaxandi atvinnugrein
til að hámarka afrakstur af hveiju
veiddu kílói, þá ákváðum við að halda
áfram með tölfræðileg líkön á fisk-
flaki sem við kynntumst í námi úti
í Danmörku og sóttum til þess verks
um styrki." Pétur og Kristján Guðni
munu væntanlega báðir ljúka mast-
ersnámi í verkfræði við HÍ á árinu,
en Rúnar lauk sínu mastersnámi sl.
haust.
Þeir unnu að þróun forritsins sl.
sumar í því augnamiði að koma því
á markað og ákváðu þá sömuleiðis
að leita eftir samstarfi við starfandi
vöruþróunardeildir og fyrirtæki í
fiskvinnslu, m.a. Þróunarsetur ÍS,
frystihús KEA á Dalvík og Meitilinn
í Þorlákshöfn til þess að komast að
því frá fyrstu hendi hvað það væri
fyrst og fremst sem þörf væri fyrir
og hvemig menn gætu hugsað sér
að nýta slíka tækni. „Að okkar mati
vantaði tæki, sem hjálpaði til við að
hanna skurðarmynstur, meta hag-
kvæmni þeirra og safna öllum þess-
um upplýsingum saman á einn stað.
Og það sem forritið gerir er að það
sýnir notandanum einfaldlega mynd
af fiskflaki. Hann teiknar síðan inn
á myndina hvernig hann hyggst
skera flakið og forritið gefur þá
upplýsingar um þyngd hvers bita
sem reiknuð er út með tölfræðilegum
og rúmfræðilegum líkönum. Þetta á
að geta sparað mikla vinnu í vinnslu-
sölum og er hjálpartæki fyrir
vinnslustjóra í bitavinnslu-
húsum,“ segir Pétur.
Forritið, sem nú er því
sem næst fullbúið, hefur
hvarvetna hlotið geysigóð
viðbrögð og hafa hönnuðir
þess nú undirritað nytja-
leyfissamning við Marel
hf. Þremenningarnir verða
í samstarfi við Marel um
áframhaldandi þróun forritsins og
verður því væntanlega komið á
markað sem fyrst. Umsjónarmaður
verkefnisins var Páll Jensson pró-
fessor.
ísun og krapaísun á þorski
Stefanía Karlsdóttir, nemi á loka-
ári í matvælafræði, gerði athugun á
því hvort mismunandi geymsluað-
ferðir á þorski hefðu áhrif á nýtingu
hans og þar með afkomu fiskvinnsl-
unnar. Gengið var út frá fjórum
geymsluaðferðum, þ.e. þorskur
geymdur í krapa með og án hauss
og þorskur geymdur í ís með og án
hauss. Sýni voru tekin frá íjórum
veiðidögum úr tveimur veiðiferðum.
Þorskurinn var ísaður í kössum úti
á sjó og kom þannig í land. Sýnin
voru síðan geymd í mismarga daga
í kæligeymslu frystihússins, allt frá
tveimur og upp í sex daga. Úr ann-
arri veiðiferðinni var allur fiskur
fimm daga gamall þegar hann fór í
vinnslu, en úr hinni var allur fiskur
átta daga gamall þegar hann fór í
vinnslu. Sýni var tekið fyrir mælingu
á vatnsinnihaldi, áferð og dreypi.
Hitanemum var komið fyrir í keri
með krapaísuðum þorski, í kössum
með ísuðum þorski og í kæli-
geymslu. Mæling var gerð á flökun-
arnýtingu, heildarnýtingu, bitahlut-
falli af snyrtum fiski og þyngdar-
breytingu á geymslutíma. Verklega
þáttinn vann Stefanía hjá Haraldi
Böðvarssyni hf. á Akranesi.
Niðurstöður sýndu að hausaður
þorskur úr krapa sem geymdur hafði
verið í tvo daga kom best út. Heildar-
nýting jókst um 5,7% miðað við ísað-
an þorsk með haus og var það mesta
aukningin. Heildarnýtingin segir
einna best til um hversu vel hvert
keypt kíló af hráefni skilar sér í
pakkningar. Ennfremur leiddi rann-
sóknin í ljós að aukning á vatnsinni-
haldi í holdi eftir geymslutímann var
töluverð og virðast þessar niðurstöð-
ur hnekkja eldri kennisetningum um
þetta efni. Mismunurinn á ísun og
krapaísun á þorski getur haft mikla
þýðingu fyrir verðmæti afurða, skv.
rannsókninni. Ef miðað er við 300
króna skilagjald á kg getur verð-
mætaaukningin orðið allt að 720
milljónum á 100 þúsund tonn ef
þorskurinn er krapaísaður án hauss
í stað hefðbundinnar ísunar, að sögn
Stefaníu, en verkefnið vann hún í
samráði við Grím Valdimarsson og
Siguijón Arason á Rannsóknastofn-
un fiskiðnaðarins.
Markaðssetning á
veraldarvefnum
Pétur Jens Lockton, viðskipta-
fræðinemi, vann að athugun, sem
lýtur að því að gera grein fyrir mögu-
leikum fyrirtækja til markaðssetn-
ingar á veraldarvefnum, hvaða eigin-
leika slík markaðssetning þurfi að
hafa til að bera og hvað hafa þurfi
í huga. Pétur Jens átti bæði hug-
mynd og frumkvæði að verkefninu
og í umfjöllun hans er lögð áhersla
á að þessi nýi möguleiki jafni að-
stöðu stórra og smárra fyrirtækja,
nánast hvar sem er í heiminum. Jafn-
framt er lögð rík rækt við að undir-
strika muninn á vefsíðu-kynningu
og hefðbundnum auglýs-
ingamiðlum. Þá eru nefnd
fjölmörg dæmi um notkun-
armöguleika þessa miðils
í kynningu og markaðs-
setningu.
Skv. niðurstöðum Pét-
urs er veraldarvefurinn
mjög vænlegur kostur til
markaðssetningar fyrir ís-
lensk fyrirtæki. Þess verði þó að
gæta að hér sé ekki um að ræða
hefðbundinn miðil og því þurfi að
taka upp nýja verkaskiptingu, svo
árangur náist, þar sem fyrirtækið
þurfi sjálft að auglýsa tilvist vef-
kynningarinnar. Einnig er mikilvægt
að stjórnendur geri sér grein fyrir
þeim möguleikum, sem í boði eru til
þess að þeir geti nýtt sér þá sem
skyldi. Pétur telur að mikilvægi verk-
efnisins sé allnokkurt þar sem ekki
sé vitað um neina útgáfu, sem fjalli
um markaðssetningu á veraldarvefn-
um og nýst getur þeim sem taka
ákvarðanir um þau mál innan fyrir-
tækja án tæknilegra málalenginga.
Grunninntak skýrslunnar yrði því í
fullu gildi svo lengi sem veraldarvef-
urinn verður til staðar. Stjórnendum
þeirra íslensku fyrirtækja, sem ættu
að hafa hag af markaðssetningu á
vefnum, verður gert kleift að eignast
skýrsluna, sem kemur út eftir helgi.
Verkefnið verður sömuleiðis kynnt á
veraldarvefnum og er vefsíðufangið
http://this.is/internet, að sögn Pét-
urs, en umsjónarmaður verkefnisins
var Ingjaldur Hannibalsson dósent.
Ferðaþjónusta og þjóðmenning
Jón Jónsson, sem lokið hefur
BA-námi í þjóðfræði og stundar nú
meistaraprófsnám í sagnfræði, gerði
úttekt á möguleikum í ferðaþjónustu
í Strandasýslu með tilliti til sögu
sýslunnar og þjóðsagna sem henni
tengjast. Niðurstöður og afrakstur
verkefnisins birtast í tveimur skýrsl-
um, sem miðaðar eru við möguleika
og takmarkanir á að nýta sér sögu-
lega sérstöðu í ferðaþjónustunni og
settar eru fram fjölmargar og allná-
kvæmar hugmyndir um hvernig
hægt er að standa að slíku. Að auki
er tekið á skipulagi, stjórnun, verka-
skiptingu, ábyrgð og kostnaði við
verkefnin og sett fram tillaga um
raunhæfa framkvæmdaáætlun fyrir
heimamenn. Heilli skýrslu er svo
varið í að gera ítarlega grein fyrir
hugmynd um uppsetningu galdra-
sýninga á Ströndum, en að sögn
Jóns hafa Strandamenn ætíð verið
taldir göldróttir.
Jón átti hugmyndina að verkefn-
inu enda sjálfur af Ströndunum, frá
bænum Steinadal í Kollafirði. Hann
bar hugmyndina undir héraðsnefnd
Strandasýslu sem þegar hafði á
pijónunum að gera eitthvað róttækt
í ferðamálunum í ljósi sívaxandi
Qölda ferðamanna þangað. Jón á von
á því að skýrslan verði gefin út í lok
mánaðarins og henni dreift til allra
sveitastjórnarmanna á Ströndum
sem eru einir 30 talsins enda hrepp-
arnir sex að tölu. Boltinn sé nú hjá
þeim, en ljóst sé að mæta þurfi aukn-
um fjölda ferðamanna með uppbygg-
ingu ferðaþjónustu sem hingað til
hefur verið lítil á Ströndum. Umsjón-
armaður með verkefninu var Stefán
Gíslason sveitastjóri á Hólmavík.
Vatnsnýting í frystiiðnaði
Víglundur Þór Víglundsson, véla-
verkfræðingur, vann að hagræðing-
arverkefni fyrir ísfélagið í Vest-
mannaeyjum fyrir tilstuðlan Þor-
steins Inga Sigfússonar prófessors
sem var umsjónarmaður verkefnis-
ins. Það fól það í sér hvar og hversu
mikið hægt væri að spara í notkun
ferskvatns í fiskvinnslu í ljósi þess
að ferskvatn í Eyjum er fjórum sinn-
um dýrara en á höfuðborgarsvæðinu,
m.a. vegna þess að því er dælt um
langan veg frá Eyjafjallajökli, eða
alls um 40 km leið. Einnig tók hann
fyrir hugsanlegar afleiðingar al-
menns vatnssparnaðar fyrirtækja og
einstaklinga. „Mér leist ekkert á
verkefnið í upphafi. Fannst það að
vera sendur til Eyja til að spara
vatn svipað og að fara til Saudi-
Arabíu til að spara olíu. En raunin
•4-
varð önnur og árangurinn ágætur,"
segir Víglundur.
Niðurstöður skýrslunnar hafa
þegar leitt til varanlegs sparnaðar
fyrir ísfélagið, svo að hleypur á millj-
ónum króna, en árlegur sparnaður
fyrirtækisins er tæpar tvær milljónir
króna. í vinnu sinni reiknaði Víg-
lundur út hver sóunin væri og helstu
tillögur, sem hann lagði til varðandi
vatnssparnað eru að leiðbeina og
fræða starfsfólk um rétta notkun á
ferskvatni, nota borholusjó í stað
ferskvatns hvar sem unnt er, setja
upp tímarofa og sjálfvirka stjórnun
á vatnsnotkun véla og eimsvala,
koma á reglulegu lekaeftirliti með
notkun gátlista og gera einn starfs-
mann ábyrgan fyrir vatnsnotkun.
Þá telur Víglundur að spamaður
yrði enn meiri ef farið yrði út í að
leggja mengunarskatt á hvert tonn
af frárennsli frystihúsa, en slíkt er
gert víða í Evrópu og líklegt er talið
að það verði gert á vettvangi EES,
sem ísland er hluti af. Víglundur
segir fleiri aðila í Eyjum hafa sýnt
vatnsspamaði áhuga í ljósi þess
árangurs, sem náðst hefði. „Nú má
vera að sumum finnist tveggja millj-
óna kr. sparnaður á ári ekki vera
mikið fyrir stórt frystihús, en á tíu
ámm gerir það 20 milljónir.“
Breytt skömmtunarmynstur
pensillíns
Viðar Magnússon, læknir, vann
að rannsókn, sem miðaði að því að
kanna hvort meðhöndla mætti sýk-
ingar svokallaðra pensillín-ónæmra
pneuma-kokka með breyttu skömmt-
unarmynstri pensillíns.
Pneumó-kokkar era al-
gengir sýkingavaldar og
vegna vaxandi ónæmis
þeirra gagnvart pensillin-
lyfjagjöf, hefur þurft að
grípa til annarra og dýrari
lyfja til að meðhöndla sýk-
ingarnar, sem auk þess að
leiða til mun fleiri auka-
verkana, stuðla að vaxandi ónæmi í
sýklastofninum.
Niðurstöður Viðars benda til þess
að með því að breyta skömmtunar-
mynstri pensillínsins, það er gefa það
oftar og halda þar með jafnari þéttni
í blóði, megi draga úr ónæmum sýk-
ingum. Þetta getur leitt til breyttrar
lyfjagjafar, lækkunar lyfjakostnað-
■ar, minni aukaverkana og því að
dregið geti úr myndun nýs ónæmis.
Viðar hefur unnið að verkefninu
undir handleiðslu Sigurðar Guð-
mundssonar læknis á Landspítal-
anum, en sjálfur mun hann útskrif-
ast í vor. Þá hefur hann í hyggju
að fylgja rannsókninni lengra úr
hlaði, sækja um styrk fyrir næsta
sumar til frekari úrvinnslu og greina-
skrifa um efnið til birtingar í erlend-
um fagtímaritum. Þær niðurstöður
rannsóknarinnar, sem nú liggja fyr-
ir, vom m.a. kynntar á þingi banda-
rískra smitsjúkdómalækna í San
Francisco sl. haust og á þingi nor-
rænna smitsjúkdómalækna í Noregi
um svipað leyti. Viðar segist ekki
hafa ákveðið út á hvaða braut hann
feti í sérnámi, en hugurinn standi
til barnalækninga eins og er, þótt
annað hafi svo sem ekki verið útilok-
að.
Samskipti íslands og Kína
Stefán Úlfarsson, sem lauk BA-
prófi í stjórnmálafræði sl. haust en
stundar nú meistaraprófsnám í sjáv-
arútvegsfræðum við HÍ, vann að
verkefni undir handleiðslu Jóns Orms
Halldórssonar dósents sem hafði það
að markmiði að varpa ljósi á sam-
skipti íslands og Kína á níunda og
tíunda áratugnum. Lýst er umfangi
þeirra, þróunin skýrð og horfurnar
metnar. Ramminn, sem stuðst er við
tekur tillit bæði til milliríkjasam-
skipta, það er samskipta á stigi ríkis-
valds, og millisamfélagslegra sam-
skipta, það er á stigi fyrirtækja og
samtaka.
Ávinningur verkefnisins er m.a.
sá að safnað hefur verið saman upp-
lýsingum, sem gefa tiltölulega heild-
stæða mynd af samskiptum íslands
og Kína á tímabili þegar þau hafa
aukist ört. Líta má á skýrsluna sem
handbók, sem auðvelt er að fletta
upp í til þess að fá stutt yfirlit yfir
einstakar staðreyndir, tilvísanir í
frekari fróðleik og hugmyndir um
aðila sem gagnlegt gæti verið að
nálgast fyrir þá, sem ætla sér að
standa í samskiptum við Kína. Einn-
ig ættu þau drög að greiningu sem
lögð eru fram að nýtast
stofnunum, fyrirtækjum
og samtökum við að móta
og samhæfa Kínastefnu
sína. Þannig skapast t.d.
sá möguleiki að íslenskir
aðilar, sem tengjast Kína
beiti sér markvisst, miðað
við skilgreinda hagsmuni,
fyrir því að nýta til fulls
þann ávinning og draga sem mest
úr þeim vanda sem felst í hinum
sérstöku andstæðum er blasa við í
samskiptum landanna.
Stefán segist hafa hug á því að
þróa verkefnið enn frekar í meistara-
námi sínu í sjávarútvegsfræðum.
„Þannig er t.d. ætlunin að halda
áfram að afla upplýsinga á þeim
grunni, sem þegar hefur verið lagð-
ur, svo og með ítarlegri hætti eins
og viðtölum við þá sem staðið hafa
í eldlínu samskipta Islands og Kína.
Einnig stendur til að rannsaka sér-
staklega möguleika á samstarfi land-
anna á sviði sjávarútvegs.“ Drög
skýrslunnar hafa þegar verið afhent
sendiherra íslands í Peking. Ráðgert
er að afhenda Kínversk-íslenska
menningarfélaginu og Islensk-kín-
verska viðskiptaráðinu eintak, auk
þess sem öllum stendur tll boða að
fá lánað eða kaupa eintak af höfundi.
Verkefni hafa
beina hagnýta
þýðingu hjá
tugum fyrir-
tækja og
stofnana
Sjóður mennt
unar, rann-
sókna, ný-
sköpunar og
virkjunar
mannauðs
Heilbrigðisráðherra kynnir
niðurstöður nefndar um áfallahjálp
Miðstöð áfalla-
hjálpar á Sjúkra-
húsi Reykjavíkur
Miðstöð áfallahjálpar verður komið
á fót á slysadeild Sjúkrahúss Reykjavíkur
á árinu. Gert er ráð fyrir að þijár milljónir
króna kosti að koma miðstöðinni á laggimar,
en þar á að veita bráðaþjónustu vegna
margvíslegra áfalla. Þá er lagt til að
heilsugæslustöðvar úti á landsbyggðinni
verði efldar til að sinna áfallahjálp
INGIBJÖRG Pálmadóttir heil-
brigðisráðherra efndi til blaða-
mannafundar til að kynna til-
lögur nefndar um heildar-
skipulag áfallahjálpar á landinu. Hún
byijaði á því að þakka nefndarmönn-
um fyrir sérstaklega vandaðar tillög-
ur. Áð því loknu tilkynnti hún að í
framhaldi af þeim hefði verið ákveð-
ið að kom á fót miðstöð áfallahjálpar
á slysadeild Sjúkrahúss Reykjavíkur.
Nefndin gerir ráð fyrir að í miðstöð-
inni verði veitt bráðaþjónusta vegna
margvíslegra áfalla. í henni fari frarn
greining vandans og fyrstu viðtöl. í
miðstöðinni verður veitt símaþjónusta
allan sólarhringinn þar sem tekið
verði á móti beiðnum og gefnar nauð-
synlegar upplýsingar. Frekari
hjálparviðtöl fari að öllu jöfnu fram
á hefðbundnum vinnutíma og séu í
umsjá þjálfaðs starfsfólks.
Verkefnastjóri í
greiningarsveitum
Ingibjörg sagði að því til viðbótar
hefðj verið ákveðið að ávallt yrði
verkefnastjóri með sérþekkingu á
áfallahjálp i hverri grein- _____
ingarsveit. Héraðslæknir Fræóslufundir héraðslæknir, Guðjón Pet-
og yfirlæknir heilsugæslu- á hættusvæð-
mönnum, félögum í Rauða krossi
íslands og Almannavarnamefndum
fræðslu. Geðdeildir Landspítalans og
geðdeild Fjórðungssjúkrahússins á
Akureyri sjá um framhaldsaðstoð við
heilsugæslustöðvar og sjúkrahús á
landsbyggðinni þegar þekking
starfsfólks þeirra stofnana eða að-
stæður nægja ekki til að sinna verk-
efninu. Starfsfólk geðdeilda stóm
sjúkrahúsanna heldur fræðslufundi
á hættusvæðum úti á landi á næst-
unni. Gefinn verður út bæklingur
með upplýsingum um eðlileg við-
brögð við óeðlilegu ástandi á borð
við stór áföll.
Vilborg Ingólfsdóttir, formaður
nefndarinnar, lagði áherslu á að
nefndin legði til að heilsugæslustöðv-
ar úti á landsbyggðinni yrðu efldar
til að sinna áfallahjálp. „Hins vegar
leggjum við til að hér á höfuðborgar-
svæðinu verði komið fyrir miðstöð
áfallahjálpar á Sjúkrahúsi Reykja-
víkur. Þangað geti fólk af Stór-
Reykjavíkursvæðinu leitað og starfs-
fólk utan af landi leitað eftir ráð-
gjöf,“ sagði hún. Með henni í nefnd-
inni voru Ágúst Oddsson,
stöðvar í forföllum hans
verða verkefnastjóra til
halds og trausts við skipu- ■
lagninug áfallahjálpar á vettvangi.
Hann sjái til þess að markvisst sé
metið hvort einkenni áfallastreitu
séu að koma fram hjá björgunar-
sveitarmönnum, öðrum hjálparaðil-
um og stjórnendum. Héraðslæknir
verður samhæfingaraðili innan hér-
aðs um framhald áfallahjálpar og
eftirfylgd í kjölfar hópslysa.
Fræðslufundir úti á landi
Hlutverk Rauða kross íslands
verður að hafa umsjón með þolend-
um áfalla og veita björgunarsveitar-
um úti á landi
ersen, framkvæmdastjóri,
Kristján Sturluson, skrif-
stofustjóri, Rúdolf Adolfs-
son, geðhjúkrunarfræð-
ingur, og Sigfinnur Þorleifsson,
sjúkrahúsprestur.
Fjölmiðlar
Nefndin leggur til að unnið verði
sérstakt upplýsingablað fyrir fjöl-
miðlafólk og verkefnisstjóri áfalla-
hjálpar beri ábyrgð á samskiptum
við fjölmiðla varðandi áfallahjálpina.
Þegar Almannavarnir eru ekki virk-
jaðar er lagt til að ábyrgðaraðili
áfallahjálpar í hveiju heilsugæslu-
umdæmi beri ábyrgð á samskiptum
við fjölmiðla.
DAVÍÐ Á. Gunnarsson, ráðuneytisstjóri í heilbrigðisráðuneytinu,
og Ingibjörg Pálmadóttir, heilbrigðisráðherra, á blaðamannafundi
vegna tillagna nefndar um áfallahjálp.