Morgunblaðið - 22.03.1996, Blaðsíða 38

38 FÖSTUDAGUR 22. MARZ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
SKRIFUM mínum
um máiefni Reykhola-
hrepps í Mbl. 14. og 16.
febr. svaraði Sveinn
Guðmundsson á Mið-
húsum í sama blaði 2.
mars.
- r Um svipað leyti og
"mér bárust i hendur
skrif Sveins barst mér
í innansveitarsímtali sú
viðurkenning að grein-
ar mínar hefðu verið
betur upplýsandi en
flest það sem áður var
fram komið um þessi
mál. Að svo hafi verið
er grein Sveins mér enn
frekari sönnun. Þar er
í engu reynt að hrekja staðreyndir,
sem ég lagði fram, þó svo að greinar-
höfundur iáti skoðanir mínar fara í
taugar sér. Þar með þykist ég hafa
fengið ómakslaunin greidd. Ekkert
gekk mér annað til en að upplýsa
um'málið og reifa frá mínum bæjar-
dyrum séð og taldi þörf á. Ég endur-
tek: Villandi upplýsingar voru fram
komnar, ósanngjarnar gagnvart
þeim sem fyrir urðu. Athygli mína
vekur hve náskyld grein Sveins er
grein Magnúsar, (sem ég nefndi í
fyrri skrifum) bæði um stílbragð og
málsmeðferð. Það er hreint sem einn
maður hugsi. „Krókódílatárin" mín
hrynja bara og streyma af lotningu
fyrir svo fögru nágrannasamlyndi.
M.a. er þar stöguð upp klausan um
vanþakklátu skjólstæðingana sem
baknaga velgjörðarmanninn.
Ókunnugleiki minn gerir mig ófæran
til að ræða það. Einnig er í grein-
arlok eitthvað fjasað um fram-
' kvæmdir í hreppnum, hluta af þeim
sem taldar voru upp í
grein Magnúsar, en
ekki þó þær af þeim,
sem ég fjallaðþum og
er að vonum. í grein-
inni eru mér gerðar upp
meiningar með rang-
færslu á orðum mínum.
Þetta eru að vísu al-
geng brögð í pexíþrótt-
um, en mér ný hlið á
Sveini. Maður bara
yngist upp við svo
strákslega glímu. Ekki
er mér þó óhugnaðar-
laust að deila við Svein.
Hann er vís til að fíkta
við bæði „valminnis“-
og „útstrikunartakk-
ana“ á mér. Auk þess hefi ég van-
máttarkennd gagnvart öldnum
bændum, sem gerast svo tölvaðir í
hugsun.
Eitt er það þó í grein Sveins, sem
mér finnst ómaksins vert að ræða
nánar. Það er „hinn algeri skiln-
ingsskortur" minn á lýðræði. Víst
er rökræðu og yfirvegunar þörf. Þar
Gagnrýnishlutverk,
segir Jóhannes
Geir Gíslason, hefur
hverogeinn.
af skiptist fólk í flokka um ákveðin
mál. Lýðræði hlýtur það að kallast
ef hægt er að skipta um með kosn-
ingum, stjórnendur eða stefnu. Um
„gagnrýnishlutverk minnihluta" sem
nefnt er í grein Sveins vil ég segja
þetta: Gagnrýnishlutverk hefur hver
og einn samkvæmt sinni skoðun og
sannfæringu. Það er voðalegt hiut-
skipti hreppsnefndarmanns að vera
teymdur af flokksdyggð í einstökum
málum án eigin skoðunar eða þekk-
ingar. Það eitt að hafa verið kosinn
af lista án bundinnar stefnu, á ekki
að klafabinda fólk og færir því ekki
þekkingu á hveiju því máli sem upp
á borð hreppsnefndar kemur. Ég
fellst ekki nú frekar en fyrr á þá
skoðun Sveins að þá sé hreppsnefnd-
in best ef henni ráði tæptstandandi
meirihluti. Slík staða gefur fólki
minna svigrúm til eigin stefnu af
eigin skoðunum. Hættan af að
flokksdyggðin og höfðingjafylgið
verði málefninu sterkara er alltaf
fyrir hendi. Siík staða hefur mörgum
rithöfundinum orðið að yrkisefni,
bæði á harmrænan hatt og sem skop.
Samvinna er betri. Arangur af mál-
um verður oft í öfugu hlutfalli við
orkuna sem fer í vopnaskak. Þó
löngu sé að baki sú tíð að menn
gerðu út um sinn ágreining með
eggvopnum, má af sögu allra tíma
læra. Sturlungaöldin dró á eftir sér
mikla og varanlega lífskjarahnignun
á íslandi. Forustumenn notuðu þá
flesta verkfæra menn í baráttuna
sín á miili. Á tíma krossferðanna
þegar höfðingjar færðu vígvöllin út-
fyrir næstu sóknir, er sagt að við
friðinn sem þá varð heimafyrir hafi
lífskjörin blómstrað. Þessu fornu
dæmi eru sígild. Ég nefndi í fyrra
skrifi tvær ástæður þess að fólk vildi
vera í sveitarstjórn, þ.e. ábyrgðar-
hneigð og framavon. (Notaði að vísu
önnur orð, sem fóru fyrir bijóstið á
svarritara og þá trúlega fleirum.)
Nefna má fleiri ástæður t.d. skylm-
ingagleðina, sem ljósast birtist mér
á fundinum eftirminnilega 1. apríl
1990, þegar andspyrna, að frum-
> kvæði Sveins, varð til á undan stefn-
unni. En við Sveinn erum ekki þeir
„bógar“ í héraði, að brestur verði
af þó við gömnum hvor öðrum með
smápústrum.
Höfundur er bóndi og fyrrum
hreppsnefndarmaður.
Róstukveðja
til Sveins
á Miðhúsum
Jóhannes Geir
Gíslason
Maður segir
ekki nei við
foreldra sína!
Er ekki tímabært,
segir Sesselja Guð-
mundsdóttir, að setja
lög sem takmarka eða
banna ábyrgð eigna-
lausra barna.
í DV mánudaginn
19. febrúar var svo-
hljóðandi fyrirsögn:
Ósiðlegt að lokka börn-
in með peningagjöfum.
í greininni gagnrýnir
Gunnlaugur Sig-
mundsson, þingmaður
Framsóknarflokksins,
banka og kortafyr-
irtæki fyrir siðleysi.
Ungt fólk fær gylliboð
í formi styrkja eða af-
sláttar ef það tekur
kreditkort með a.m.k.
400 þúsund króna
ábyrgð foreldra sinna.
Félagsmálaráðu-
neytið, ásamt bönkum
og innheimtufyrirtækjum, hafa ný-
verið sett á stofn ráðgjafarstofu til
hjálpar fólki í greiðsluerfiðleikum
og nokkur lagafrumvörp eru í und-
irbúningi varðandi greiðslukorta-
viðskipti, innheimtustarfsemi o.fl.
þessu skylt.
Nokkur umræða hefur verið í
gangi um fyrrgreind mál en lítið
sem ekkert hefur verið talað um
þau tilvik þegar eignalausir ungl-
ingar gerast ábyrgðaraðilar for-
eldra eða foreldris. í þeim málum
er siðleysi flestra bankanna hreint
ótrúlegt. Hér kemur dæmi:
Árið 1991 keypti litíð bankaútibú
í nágrenni Reykjavíkur 405 þúsund
króna víxil af „viðskiptavini“ sínum.
Þessi „viðskiptavinur" bankans var
þá í miklum vanskilum vítt og breitt
um suðvesturhornið og hafði verið
um árabil. Maðurinn varð gjald-
þrota 2-3 árum eftir
Sölu víxilsins og lepur
nú dauðann úr skel á
öllum sviðum.
Skoðum nú víxilinn
aðeins nánar. Hann er
útgefinn af „viðskipta-
vininum“ og greiðand-
inn er tvítugur einka-
sonur mannsins, þ.e.
fæddur árið 1971.
Aldrei stóð til að
sonurinn borgaði víxil-
inn enda var hann að-
eins að gera föður sín-
um greiða í þeirri von
að honum tækist að
koma undir sig fótun-
um á ný. „Maður segir
ekki nei við foreldra sína þegar
þeir eiga í vandræðum.“ Vegna
þess hve útibússtjórinn þekkti „sinn
mann“ vel mætti ætla að hann
krefðist ábekinga á víxilinn en svo
var ekki. „Viðskiptavinurinn" og
sonur hans nutu sem sagt trausts
bankans þrátt fyrir að vera báðir
algerlega eignalausir og faðirinn
stórskuldugur vanskilamaður þar
að auki. Útibússtjórinn keypti sem
sagt víxilinn seni fór síðan í van-
skil og innheimtu. Nú standa málin
þannig að 'ungi maðurinn verður
gerður gjaldþrota vegna víxilsins,
sem er kominn í tæplega milljón
krónur með vöxtum o.þ.h. á þessum
4 árum sem liðin eru frá gjalddaga.
Á þessum tíma var sonurinn í
námi, að sjálfsögðu eignalaus, og
bjó með föður sínum. Þessi víxill
var ekki eina plaggið sem faðirinn
hafði fengið soninn til þess að skrifa
upp á því i öðrum banka á svæðinu
var einnar milljón króna skuldabréf
í vanskilum þar sem sonurinn var
sjálfskuldarábyrgðaraðili og hafði
undirskrifað það bréf aðeins 18
ára. Umrætt bréf yar reyndar veð-
skuldabréf á 5. veðrétti í lélegu
húsi enda kom á daginn þegar
bankinn seldi húsið að eignin dugði
ekki fyrir veðskuldum. í fyrstu var
gengið á soninn með greiðslur en
á endanum viðurkenndi bankinn að
þarna hefði hann farið út fyrir öll
siðferðismörk með kaup á skulda-
bréfinu, dró kröfuna á soninn til
baka og tók sjálfur á sig skellinn.
Umræddur banki á hrós skilið fyrir
þessa ákvörðun enda mjög virtur í
sínu byggðarlagi.
Fleiri ábyrgðir vegna föðurins
voru á þessum tíma skráðar á unga
manninn og hann hefur nú greitt
um 300 þúsund af þeim. Eftir stend-
ur víxillinn og væntanlegt gjaldþrot
þvi sonurinn á ENGA möguleika á
því að borga þessa milljón.
Hver er ábyrgð útibússtjórans
(var reyndar tekinn úr starfi þarna
og fluttur annað) á þessum víxli?
Ber bankinn í raun enga ábyrgð?
Getur foreldri eða foreldrar virki-
lega misnotað barn sitt á þennan
hátt með vitund banka eða annarra
lánastofnana? Er ekki orðið tíma-
bært að setja lög sem takmarka eða
banna ábyrgð eignalausra barna á
skuldum foreldra sinna og öfugt?
Höfundur er fiskeldismaður.
Sesselja
Guðmundsdóttir
Seinni hluti
deildakeppninnar
um helgina
SKÁK
Garðaskóli,
G a r ð a b æ:
DEILDAKEPPNI SKÁK-
SAMBANDS ÍSLANDS
Seinni hluti, 22.-23. mars 1996.
5. umferð í kvöld kl. 20,6. um-
ferð laugardaginn 23. mars kl.
10 árdegis og 7. og síðasta um-
ferðin.sama dag kl. 17. Hraðskák-
mót Islands 1996 fer fram í
Garðaskóla kl. 14, sunnudag.
TAFLFÉLAG Reykjavíkur
hefur eins og hálfs vinnings
forskot fyrir þrjár síðustu um-
ferðirnar og á eftir að mæta
auðveldari andstæðingum en
helstu keppinautarnir. Í kvöld
teflir TR við Skákfélag Akur-
eyrar. Þess má vænta að sjö
til átta stórmeistarar tefli á
mótinu. Heyrst hefur að TR
muni styrkja sveit sína ennþá
meira með leynivopni, sem er
Stuart Conquest, enski stór-
meistarinn. Fyrir hefur TR titil-
hafana Jón L. Árnason, Karl
Þorsteins, Helga Áss Grétars-
son og Þröst Þórhallsson.
Mjög harðrar keppni er að
vænta í öllum deildunum fjór-
um. Hátt á þriðja hundrað
skákmenn frá öllu landinu
munu etja saman kappi í
Garðaskóla í Garðabæ um helg-
ina. Við skulum rifja upp stöð-
una í keppninni:
1. deild:
1. Taflfélag Reykjavíkur, A-sv., 22 v.
2. Taflfélag Garðabæjar 20 'A v.
3. Skákfélag Akureyrar, A-sv., 20 v.
4. Taflfélag Reykjavíkur, B-sv., 17'A
v.
5. Taflfélag Kópavogs 16 v.
6. Taflfélagið Hellir 15 v.
7. Skákfélag Hafnarfjarðar 9'A v.
8. Skákfélag Akureyrar, B-sv., 7 v.
2. deild:
1. Skáksamb. Vestfj., A-sv., 16'A v.
2. Ungmennasamb. Eyjafj., A-sv.,
16 v.
3. Taflfélag Kópavogs, B-sv., 12 V* v.
4. Taflfélag Reykjavíkur, C-sv., 12 v.
5. -6. Taflfélag Akraness, A-sv., 11 v.
5.-6. Taflfél. Vestmanriaeyja, A-sv.,
11 v.
7. Taflfélag Reykjavíkur, D-sv., 10 v.
8. Skákfélag Akureyrar, C-sv., 7 v.
3. deild:
1. Taflfélag Hólmavíkur 16'A v.
2. Skákfélag Keflavíkur, A-sv., 16 v.
3. Ungmennasamb. A-Húnvetninga
15 v.
4... Skáksamband Austurlands 13 v.
5. Skákfélag Selfoss og nágrennis
11 v.
6. Taflfélag Reykjavíkur, G-sv., 10 v.
7. Taflfélagið Hellir, B-sv., 9 v.
8. Taflfélag Reykjavíkur, F-sv., 5'A
v.
Úrslitakeppni 4. deildar:
Það eru B-sveit Taflfélags
Garðabæjar, E-sveit Taflfélags
Reykjavíkur, B-sveit Ung-
■ mennafelags Eyjafjarðar og
B-sveit Skákfélags Keflavíkur
sem keppa nú til úrslita um
sæti í þriðju deild næsta vetur.
Keppni grunnskóla í
Reykjavík
Sveitakeppni grunnskóla í
Reykjavík fór fram um síðustu
helgi. 26 sveitir tóku þátt í
keppninni. Tefldar voru 9 um-
ferðir og umhugsunartíminn
var 30 mínútur.
Æfingaskóli Kennaraháskóla
íslands, A-sveit, sigraði í keppn-
Davíð Sveinn
Bronstein Kristinsson
inni, hlaut 29 vinninga, en Hóla-
brekkuskóli, A-sveit, varð í 2.
sæti með 27 'A vinning. Réttar-
holtsskóli kom þar á eftir með
26 vinninga.
Fyrir sigursveit Æfingaskól-
ans tefldu Bragi Þorfinnsson
(6'A v. af 9), Davíð Ólafur Ingi-
marsson (8 v. af 9), Óttar Norð-
fjörð (8 v. af 9), Bjarni Kolbeins-
son (3 'A v. af 5) og' varamaður
var Héðinn Björnsson (3 v. af 4).
A-sveit Hólabrekkuskóla, sem
lenti í öðru sæti, var skipuð
Davíð Guðnasyni (5 v. af 9),
Guðjóni Heiðari Valgarðssyni
(8 'A v. af 9), Ingibjörgu Eddu
Birgisdóttur (6 v. af 9), Agli
Guðmundssyni (7 v. af 8), og
Sindra Bjarnasyni (1 v. af 1).
Röð 20 efstu sveitanna varð
þessi:
1. Æfingaskóli KHÍ, A-sveit, 29 v.
2. Hólabrekkuskóli, A-sveit, 27 'A v.
3. Réttarholtsskóli 26 v.
4. Hagaskóli 25 v.
5. Hólabrekkuskóli, B-sveit, 20'A v.
6. Hólabrekkuskóli, C-sveit, 19'A v.
7. Breiðholtsskóli, A-sveit, 19 v.
8. Breiðagerðisskóli 19 v.
9. Árbæjarskóli, A-sveit, 18'A v.
10. Grandaskóli 18 v.
11. Seljaskóli 18 v.
12. Ártúnsskóli, A-sveit, 18 v.
13. Melaskóli, A-sveit, 17 '/2 v.
14. Breiðholtsskóli, B-sveit, 17'A v.
15. Hlíðaskóli 17‘A v.
16. Rimaskóli, A-sveit, 17 v.
17. Álftamýrarskóli, A-sveit, 17 v.
18. Rimaskóli, C-sveit, 17 v.
19. Æfingaskóli KHÍ, B-sveit, 16'A
v.
20. Vogaskóli 16 v. o.s.frv.
Atkvöld Hellis
Taflfélagið Hellir gekkst fyr-
ir tveimur atkvöldum í mars. Á
þessum mótum eru tefldar sex
umferðir sama kvöld, fyrstu 3
umferðirnar eru hraðskákir, en
hinar 3 síðari atskákir. Teflt
er með Fischer-FIDE klukkum.
Úrslit 4. mars:
1. Sveinn Kristinsson 5 'A v. ■
2. -3. Gunnar Örn Haraldsson og Júl-
íus Guðmundsson 4'A v.
4.-6. Baldur A. Kristinsson, Sigurður
Áss Grétarsson og Gunnar Nikulás-
son 4 v. o.s.frv.
Sveinn Kristinsson varð sjö-
tugur í fyrra, en á næsta kvöldi
var sigurvegarinn þó ennþá
eldri. Það var sjálfur Davíð
Bronstein, 72 ára, rússneski
stórmeistarinn og fyrrum
áskorandi heimsmeistarans.
Úrslit 11. mars:
1. Davíð Bronstein 5'A v.
2. Gunnar Björnsson 5 v.
3. Pétur Atli Lárusson 4 v.
4. Sigurður Áss Grétarsson 3'A v.
5. -8._Einar Kristinn Einarsson, Grét-
ar Áss Sigurðsson, Kjartan Guð-
mundsson og Andri Áss Grétarsson
3 v.
Næsta atkvöld verður haldið
13. maí næstkomandi.
Margeir Pétursson