Morgunblaðið - 07.05.1996, Blaðsíða 12

12 ÞRIÐJUDAGUR 7. MAÍ 1996
MORGUNBLAÐIÐ
SILDARSAMIMINGUR
Hagsmunaaðilar í norskum sjávarútvegi óánægðir
Saka stjórnvöld um
að „falla á kné“
SAMTÖK hagsmunaaðila í sjávarútvegi, Norges
Fiskarlag, og Samtök bátaútgerðarmanna, gagn-
rýndu í gær harðlega nýgerða síldarsamninga
Norðmanna, íslendinga, Rússa og Færeyinga.
Sögðu þau norsk stjórnvöld hafa fallið á kné fyr-
ir þjóðum sem umgengjust auðlindir hafsins af
algeru ábyrgðarieysi.
„Sá samningur sem Norðmenn hafa gert er
dýrkeyptur friður sem norskir sjómenn verða að
greiða fyrir,“ sagði Oddmund Bye, formaður
Norges Fiskarlag. Utanríkis- og sjávarútvegsráð-
herra Noregs, Bjorn Tore Godai og Jan Henry
T. Olsen, lýstu hins vegar ánægju með samning-
inn og vísuðu gagnrýni Norges Fiskarlag á bug.
„Samningurinn er afar slæmur frá norskum
sjónarhóli séð. Við höfum látið eftir sorglega stór-
an hluta auðlindarinnar,“ sagði Audun Marák,
framkvæmdastjóri Samtaka bátaútgerðarmanna.
Gagnrýnir hann samninginn m.a. fyrir það að
hann geri íslendingum, Færeyingum og Rússum
kleift að landa í norskum höfnum. Aður hafi
Ráðherrar lýsa ánægju
með samninginn
Norðmenn getað neitað þessum þjóðum um leyfi
til löndunar og takmörkuð geta þeirra til að taka
við síldinni á heimaslóð hafi takmarkað veiðarn-
ar. Nú hafi þeirri hindrun verið rutt úr vegi.
Ennfremur vísa Norges Fiskarlag og Samtök
bátaútgerðarmanna til niðurstaðna alþjóðiegs
hóps vísindamanna um að 86-89% af síldarstofnin-
um séu norsk og halda því fram að Norðmenn
muni tapa miklum fjármunum á samningnum, frá
5 milljörðum ísl. kr. til 15 milljarða kr.
„Síldin sigurvegari“
Jan Henry T. Olsen sjávarútvegsráðherra var
á allt öðru máli en talsmenn útgerðarmanna og
sjómanna. „Hefðu Norðmenn farið að ráðum Fisk-
arlag, hefðum við eyðilagt [síldarjstofninn. Ég
vísa þessari gagnrýni á bug. Hana ber ekki að
taka alvarlega. Þeir [Norges Fiskarlag] vita að
kröfur þeirra eru algerlega óraunhæfar, sagði
ráðherrann í samtali við Aftenposten.
Olsen og Bjorn Tore Godal utanríkisráðherra
telja samninginn byggðan á sögulegum grund-
velli og að hann sýni fram á vilja þeirra til að
nýta auðlindir á skynsamlegan hátt. „Síldin er
hinn stóri sigurvegari, sagði Godal.
Fagna samningi
Dagblaðið Nordlys í Tromso lýsir í leiðara
ánægju með samninginn. „Gamli samkeppnis-
andinn milli sjómanna í öllum löndum lætur ekki
að sér hæða. Því er það svo mikilvægt að Noregi
skyldi takast að ná fram samkomulagi um síld-
veiðar sem leiðtogar annarra landa samþykkja,
samkomulagi sem getur orðið að fiskveiðistjórn-
unarkerfi um innbyrðis skiptingu fiskistofna fyrir
strandþjóðirnar. Þetta gefur okkur von um að
það takist að vernda vorgotssíldina í framtíðinni."
Samningnrinn
talinn hagstæður
í Færeyjum
» "" . — , X ...r
Þórshöfn. Morgunblaðið.
Morgunblaðið/Einar H. Valsson
DÖNSK skip hafa fengið ágætan afla í Síldarsmugunni að undan-
förnu. Geysir HG-333 er með nótina úti á myndinni, sem tekin
var úr flugvél Landhelgisgæslunnar, TF-SYN, í síðustu viku.
VIÐBRÖGÐ við síldarsamningnum
sem gerður var í gær hafa verið já-
kvæð í Færeyjum. Hagsmunaaðilar
í sjávarútvegi telja samninginn skyn-
samjegan og bent er sérstaklega á
að íslendingar hafi þurft að gefa
mest eftir af ríkjunum sem að síldar-
deilunni stóðu.
Færeyingar höfðu tekið sér 85.000
tonna síldarkvóta og þurftu að láta
af hendi 19.000 t fyrir samninginn.
Kvótinn verður 66.000 t.
Löndunarbanni aflétt
Stein Owe, formaður norsku
samninganefndarinnar, sagði við út-
varpið í Færeyjum i gær að sam-
komulagið fæli í sér að löndunarbann
á síld gagnvart færeyskum og ís-
lenskum skipum yrði afnumið.
Samningurinn kveður á um að
Færeyingar megi veiða 25.000 tonn
af síld innan norskrar lögsögu. Af
þeim má mest veiða 20.000 tonn
meðfram ströndinni, þó ekki innan
12 sjómílna. Er þó frekar gert ráð
fyrir að þessi tonn verði tekin við
Jan Mayen. Síldin gengur út úr Síld-
arsmugunni í júlí í átt til Jan Mayen
og er þá yfirleitt væn til matar.
Eilar Jacobsen, formaður Nóta-
skipa, félags eigenda síldveiðiskipa,
sagðist í gær telja að mikill áhugi
yrði á þVí í Færeyjum að veiða við
Jan Mayen.
Verðmætið tvöfaldast
Jákup Sólstein, formaður félags
útgerðarmanna, kvaðst telja samn-
inginn hagstæðan Færeyingum þótt
þeir hefðu neyðst til að gefa eftir
19.000 tonn. Þar sem nú yrði unnt
að veiða síldina í norskri lögsögu og
landa henni í Noregi myndi verð-
mæti afurðanna tvöfaldast miðað við
það sem verið hefði ef samkomulag
hefði ekki náðst. Segir Sólstein að
krafan á fundum um síldardeiluna
hafi gagnvart Færeyingum einvörð-
ungu snúist um að heildarkvóti þeirra
yrði skorinn niður.
Edmund Joensen lögmaður kveðst
telja að samkomulagið tryggi í senn
skynsamlega nýtingu á stofninum
og skapi forsendur fyrir vexti has.
Hann telur einnig að síldveiðar við
Noreg komi til með að auka tekjur
í færeyskum sjávarútvegi.
Löndunin færist til Noregs
Nú eru það aðeins útlend skip sem
landa síld í Færeyjum því færeysku
skipin halda nú til íslands í því skyni.
Þannig eru Júpíter og Finnur fríði á
Vopnafirði og Norðborgin et' farin
til Eskifjarðar. Atli Hansen, útgerð-
armaður Júpíter, segir að færeysku
sjómennirnir vilji heldur landa á ís-
landi þar sem verðið sé betra en í
Færeyjum. Þá segir Atli að venjuleg-
ast þurfi að bíða eftir löndun í Fugla-
firði en í íslenskum höfnum sé engin
bið eftir þjónustu.
Samkomulagið sem gert var í gær
felur hins vegar í sér að færeysku
skipin munu framvegis hvorki landa
í Fuglafirði eða né íslandi heldur
verða löndunarhafnir í Noregi.
ESB mót-
mælir „háif-
leynilegum“
samningi
MIKÍLLAR óánægju gætir hjá
Evrópusambandinu með nýgerðan
síldarsamning Norðmanna, Islend-
inga, Færeyinga og Rússa og
sögðu talsmenn þess að um „hálf-
leynilegan" fund hefði verið að
ræða. Filippo di Robilant, talsmað-
ur Emmu Bonino, sem fer með
sjávarútvegsmál hjá framkvæmda-
stjórn ESB, kvað sambandið afar
ósátt við að því væri kynnt full-
burða samkomulag, sem það hefði
engin áhrif haft á.
Di Robilant kvaðst telja það sjálf-
sagt að þjóðirnar Ijórar myndu boða
til sérstaks fundar í Norður-Ati-
antshafsfiskveiðinefndinni til að
gera grein fyrir samningnum.
Sagði di Robilant að ESB hefði
ekki fallið frá kröfu sinni um
150.000 tonn á þessu ári, en hún
var samþykkt hjá ráðherraráði ESB
fyrir skömmu. Þorsteinn Pálsson
sjávarútvegsráðherra kvað ESB
ekki hafa neinn sögulegan rétt til
síldveiða á svæðinu og sagði 10.000
til 15.000 tonn raunhæfa kröfu.
Vladimir Korelskíj, hinn rússneski
starfsbróðir hans, nefndi hins vegar
töluna 50.000 tonn og að sögn Aft-
enposten bendir ýmislegt til þess
að norsk yfirvöld séu á svipaðri
skoðun og Rússar.
-----» ♦ ♦-----
Stjórn á veið-
arnar mikil-
vægast að
mati Rússa
VEF VIÐ berum saman hlutskipti
Islendinga og Rússa getum við ekki
verið ánægðir," sagði Vladimir Kor-
elski, sjávarútvegsráðherra Rúss-
lands, í samtali við Ríkissjónvarpið
í gær.
„Mikilvægast af öllu er að stjórn
er komin á síidveiðárnar. Við hefð-
um þó viljað að um leið og samning-
urinn er undirskrifaður af þessum
Ijórum þjóðum hefðu íslendingar
fengist til að koma stjórn á fiskveið-
ar sínar í Barentshafi. Ég veit að
íslendingar eru að slíkum veiðum
þar í dag þó engin önnur þjóð sé
það,“ sagði rússneski ráðherrann í
sjónvarpsviðtalinu.
Bókun um verndun, skynsamlega nýtingu og stjórnun veiða á norsk-íslenska síldarstofninum
Sjálfbær nýting
stofnsins tryggð
HÉR á eftir birtist í heild bókun um
nýtingu norsk-íslenska sfldarstofns-
ins sem samkomulag tókst um í
Osló í gær:
Aðilar að bókun þessari, sem vilja
stuðla að verndun, skynsamlegri
nýtingu og stjórnun veiða á norsk-
ísienska síldarstofninum og tryggja
sjálfbæra nýtingu stofnsins til langs
tíma, hafa komið sér saman um eftir-
farandi:
1.1. Aðilar skulu starfa saman að
verndun, skynsamlegri nýtingu og
stjórnun veiða á norsk-íslenska síld-
arstofninum á Norðaustur-Atlants-
hafi og taka tillit til bestu vísindaráð-
gjafar sem er fyrir hendi.
1.2. Aðilar skulu gera ráðstafanir
til að tryggja að hrygningarstofnin-
um sé haldið ofan við örugg líffræði-
leg mörk þar sem nýliðun er tryggð
til að gera sjálfbæra nýtingu til langs
tíma mögulega.
2.1. Aðilar skulu á árinu 1996 tak-
marka veiðar sínar úr síldarstofnin-
um við 1.107.000 lesta hámarksafla
samkvæmt eftirfarandi aflahlut-
deild:
Færeyjar og Island 256.000 lestir
Noregur 695.000 lestir
Rússn. samb.ríkið 166.000 lestir
Rússneska sambandsríkið fram-
selur Noregi 5.000 lestir. Noregur
mun heimila rússneskum skipum
með tvíhliða samningi að veiða til-
tekið magn af aflahlutdeild Rúss-
lands í fiskveiðilögsögunni við Jan
Mayen. 5.000 lestir af aflahlutdeild
Rússlands eru teknar frá fyrir veiðar
í efnahagslögsögu Rússlands. Nor-
egur og Rússneska sambandsríkið
munu láta framangreindar 10.000
lestir óveiddar í verndunarskyni.
2.2. Aðilar koma sér tvíhliða saman
um heimildir til veiða í fiskveiðilög-
sögu hver annars og önnur skilyrði
fyrir veiðum þar.
3.1. Aðilar skulu skiptast á afla-
skýrslum mánaðarlega og skulu upp-
lýsingar sundurliðaðar eftir undir-
svæðum Alþjóðahagrannsóknar-
ráðsins (ICES) og/eða fiskveiðilög-
sögu og svæðum utan fiskveiðilög-
sögu aðila.
3.2. Aðilar skulu hefjast handa um
að setja samræmdar verndunarregl-
ur um veiðar úr stofninum.
3.3. Aðilar skulu auðvelda og efla
samstarf við eftirlit til að tryggja
að verndunarreglum verði fylgt.
4.1. Aðilar skulu leitast við að ná
samkomulagi við aðra aðila, sem
hlut eiga að máli, til að koma á
heildarstjórnun veiða úr stofninum.
4.2. Aðilar skulu, í samræmi við
réttindi þeirra og skyldur að þjóða-
rétti, starfa saman að því að koma
í veg fyrir athafnir skipa, er sigla
undir fána annarra ríkja, sem grafa
undan áhrifum verndunar- og stjórn-
unarráðstafana er aðilar hafa komið
sér saman um.
4.3. Aðilar skulu starfa saman að
því að koma á stjórnun veiða úr stofn-
inum á svæðum utan fiskveiðilögsögu
á vettvangi Norðaustur-Atlantshafs-
fískveiðinefndarinnar (NEAFC) í
samræmi við ákvæði samnings frá
4. desember 1995 um framkvæmd
ákvæða hafréttarsamnings Samein-
uðu þjóðanna frá 10. desember 1982
um vemdun deilistofna og víðförulla
fískstofna og stjórnun veiða úr þeim.
5. Aðilar skulu starfa saman að því
að efla vísindarannsóknir sem varða
stofninn.
6.1. Aðilar skulu koma á fót vinnu-
hópi vísindamanna til að fylgjast með
og meta þróun og dreifingu stofnsins
í samræmi við samþykktar líffræði-
legar viðmiðanir. Vinnuhópurinn skal
eiga samstarf við Alþjóðahafrann-
sóknaráðið (ICES).
6.2. Aðilar skulu nota niðurstöður
vinnuhópsins sem grundvöll samn-
ingaviðræðna í framtíðinni um vernd-
un stofnsins, skynsamlega nýtingu
hans og stjórnun veiða úr honum,
m.a. vegna hugsanlegra breytinga á
leyfilegum heildarafla og aflahlut-
deild aðila að svo miklu leyti sem
dreifing stofnsins réttlætir breytingar
á gildandi fyrirkomulagi. Við sér-
hveija endurskoðun skal tekið til-
hlýðilegt tiilit til dreifingar allra hluta
stofnsins.
7. Bókun þessi, sérstaklega að því
er varðar aflahlutdeild fyrir árið
1996, hefur ekki fordæmisgildi gagn-
vart samningum milli aðila í framtíð-
inni.
8. Bókun þessari skal beitt til bráða-
birgða frá þeim degi sem hún er
undirrituð og öðlast hún gildi þegar
allir aðilar hafa tilkynnt hver öðrum
um að nauðsynlegri málsmeðferð sé
lokið.
Undir samninginn rita lögmaður
Færeyja, utanríkisráðherra og sjáv-
arútvegsráðherra Islands, utanríkis-
ráðherra og sjávarútvegsráðherra
Noregs og formaður fiskveiðiráðs
Rússneska sambandsríkisins.