Morgunblaðið - 01.08.1996, Blaðsíða 1

80 SÍÐUR B/C
173. TBL. 84. ÁRG. FIMMTUDAGUR1. ÁGÚST1996 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Aukin spenna milli múslima og Króata vegna kosninganna í borginni Mostar
Reuter
Clinton samþykkir frumvarp um
endurbætur á velferðarkerfinu
Mesta breyting
í hálfa öld
Washington. Reuter.
BILL CLINTON Bandaríkjaforseti sagði í gær að hann myndi samþykkja
sem lög frumvarp repúblikana um endurbætur á bandaríska velferðarkerf-
inu, og verða það umfangsmestu breytingar sem gerðar hafa verið á
opinberri aðstoð við fátæka í Bandaríkjunum síðan á fjórða áratugnum.
Clinton sagðist ekki myndu beita
neitunarvaldi gegn því að lögin
verði samþykkt, „fyrst og fremst
vegna þess að núverandi kerfi er
gallað“. Var frumvarpið samþykkt
í fulltrúadeild þingsins í gærkvöldi.
Forsetanum tókst að fá þing-
menn til þess að gera nokkrar
breytingar á frumvarpinu, eins og
það er í endanlegri mynd. Til dæm-
is var ákvæði um að ríkin tækju
við sölu á matarmiðum til 26 millj-
óna efnalítilla Bandaríkjamanna
fellt út.
í kosningabaráttunni 1992 lof-
aði Clinton því að leggja niður
„velferðarkerfið eins og það er
nú.“ Hann sagði í gær að hann
myndi beita sér fyrir lagasetning-
um er ógiltu þau ákvæði laganna
sem hann væri andvígur.
Clinton hefur tvisvar beitt neit-
unarvaldi gegn frumvörpum repú-
blikana um breytingar á velferðar-
kerfinu. Bandaríska blaðið The
Washington Post sagði í leiðara í
síðustu viku, að ef Clinton myndi
samþykkja þetta frumvarp yrði það
„botninn á forsetaferli hans“, bæði
siðferðilega og í stefnumótun.
Pravda
hættað
koma út
ELSTA og þekktasta dagblað
í Rússlandi, Pravda, er hætt
að koma út. Síðasta tölublaðið
kom fyrir augu sifellt minnk-
andi lesendahóps í fyrradag.
Eigendur blaðsins, tveir grísk-
ir milljónamæringar, segja
gífurlegan taprekstur hafa
verið á blaðinu, að því er fram
kemur í kanadíska dagblaðinu
The Globe and Mail.
Pravda, sem á rússnesku
þýðir Sannleikur, var stofnað
af Lenín árið 1912, og var
opinbert málgagn sovéska
kommúnistaflokksins þar til
Sovétríkin liðu undir lok.
Þega.r útbreiðsla blaðsins
var sem mest var upplagið 11
milljónir eintaka, en var komið
niður í tæplega 200 þúsund.
Smáríki Kró-
ata í Bosníu
leystupp
Sanyevó, Gcnf, Mostar, Zagreb, Haag. Reuter.
EMBÆTTISMENN Króata og
múslima í Bosníu hafa komist að
samkomulagi um að sjálfskipað
smáríki Króata í Bosníu, sem þeir
kalla Herzeg-Bosna, verði leyst
upp. Aðstoðarutanríkisráðherra
Bandaríkjanna, John Kornblum,
greindi frá þessu að loknum fjög-
urra klukkustunda samningavið-
ræðum í gær. Spenna hefur aukist
mjög á milli múslima og Króata í
Bosníu, vegna kosninganna í borg-
inni Mostar, og vegna Herzeg-
Bosna. í gær hafði króatíska örygg-
is- og varnarmálaráðið gefið til
kynna að ekki væri útilokað að í
stað ríkis yrði um „pólitískt samfé-
lag Króata“ að ræða.
Að sögn Kornblums sættust
deiluaðilar á, að í næstu viku myndu
þeir setja saman áætlun um hvern-
ig staðið yrði að framkvæmd þess,
er samið hefði verið um. „Við höfum
komist að ákaflega mikilvægri nið-
urstöðu í dag,“ sagði hann.
Smáríkið hefur lengi verið
ásteytingarsteinn í ríkjasambandi
múslima og Króata. Hafa alþjóðleg-
ir sáttasemjarar reynt að fá Króata
til að leysa ríkið upp, því það væri
brot á ákvæðum Dayton-samkomu-
lagsins.
Króötum gefinn
lokafrestur
Enn standa harðar deilur í Most-
ar í kjölfar kosninganna þar fyrir
réttum mánuði. Króatar neita enn
að viðurkenna úrslitin og hafa ekki
tekið sæti í borgarstjórninni. Þeir
töpuðu naumlega fyrir múslimum,
aðallega vegna atkvæða frá flótta-
mönnum í Þýskalandi. Hefur Evr-
ópusambandið (ESB), sem fer með
Reuter
BANDARISKI aðmírállinn Joseph Lopez, í ræðustól, tók í gær við
yfirstjórn herafla fjölþjóðaliðsins i Bosníu (IFOR) af ianda sínum,
Leighton Smith, sem situr. Fór kveðjuathöfnin fram í höfuðstöðvum
herja Atlantshafsbandalagsins í Suður-Evrópu, sem eru í Napóli.
stjórn borgarinnar, gefíð Króötum
frest til 4. ágúst til að fallast á
úrslitin, annars muni ESB hverfa
þaðan á brott.
Fulltrúar Carls Bildt, sem stýrir
uppbyggingarstarfi í Bosníu, og
sendiherrar Bandaríkjanna í Króat-
íu og Bosníu, áttu í gær árangurs-
lausar viðræður við Franjo Tudj-
man, forseta Króatíu. Sögðu þeir
að Tudjman hafi ekki gefið neitt
svar við beiðni þeirra um að þrýsta
á Bosníu-Króata um að viðurkenna
úrslitin, en að hann hafi heldur
ekki þvertekið fyrir það.
Viðræðum fulltrúa Stríðsglæpa-
dómstóls Sameinuðu þjóðanna og
dómsmálaráðherra Bosníu-Serba,
Marko Arsovic, lauk í gær í Haag,
án þess að þær bæru árangur.
Itrekaði Arsovic að Bosníu-Serbar
myndu ekki framselja þá sem
ákærðir hefðu verið fyrir stríðs-
glæpi og sagði að mál einstakra
manna hefðu ekki verið rædd. í
sameiginlegri yfirlýsingu hans og
dómstólsins sagði að viðræðurnar
hefðu verið hreinskilnislegar og að
aðilar þeirra hefðu sýnt samstarfs-
vilja.
Anganin
engu lík
STÆRSTA blóm í heimi opnaði
krónuna í gær og iimurinn eða
öllu heldur ódaunninn var svo
mikill, að sumir settu upp gas-
grímur. Vex blómið í Kew-görð-
unum í London, einum frægasta
grasagarðinum, og höfðu hund-
ruð manna beðið eftir þessum
viðburði í marga daga. Blómið,
Amorphophallus Titanum, á ætt
sína og óðul á Súmötru og þar
blómgast það á sex eða sjö ára
fresti. Þarlendir menn kalla það
„líkblóm" vegna fnyksins en hann
er því nauðsynlegur og laðar til
sín býflugur, sem sjá um frjóvg-
unina. Blómið er sprottið af lauki,
sem fenginn var í Þýskalandi, og
var hann settur í mold í apríl sl.
þegar hann var farinn að spretta.
Þar hefur blómið vaxið og dafnað
við 24 stiga hita og 70-80% raka.
Sjaldgæft er, að þessi risi blómg-
ist utan átthaganna en það gerð-
ist þó í Kew-görðunum fyrir 33
árum. Hér er einn grasafræðing-
anna að dást að blóminu.
Viðskipta-
bann sett
á Búrúndí
Arusha, Bujumbura. Reuter.
LEIÐTOGAR Afríkuríkja, sem
freista þess að afstýra frekari blóðs-
úthellingum í Búrúndí, ákváðu í
gær að setja viðskiptabann á landið
vegna valdaráns hersins í vikunni
sem leið. Ennfremur kröfðust þeir
þess að herinn, sem er undir stjórn
Tútsa, efni tafarlaust til viðræðna
við uppreisnarmenn úr röðum
Hútúa.
„Fundarmenn hvetja stjórnvöld í
Búrúndí til að hefja tafarlaust og
án nokkurra skilyrða samningavið-
ræður við alla aðila innan sem utan
Búrúndí," sagði í yfirlýsingu leið-
toganna eftir fund í bænum Arusha
í Tanzaníu. Leiðtogarnir vísuðu
m.a. til uppreisnarmanna úr röðum
Hútúa en herinn hefur hafnað við-
ræðum við þá. Uppreisnarmennimir
segjast staðráðnir í að heyja stríð
til að steypa Pierre Buyoya, leiðtoga
herforingjastjórnarinnar.
Leiðtogarnir kröfðust þess enn-
fremur að herforingjastjórnin kall-
aði þing landsins saman að nýju
og afnæmi þegar í stað bann við
starfsemi stjórnmálaflokka.
Sagt áfall fyrir Buyoya
Fulltrúi herforingjastjórnarinnar
sagði í gær að ákvörðunin um við-
skiptabannið væri harkaleg, en
myndi ekki hafa alvarlegar afleið-
ingar fyrir stjómina. Þeir sem fylgj-
ast með framvindu mála í Búrúndí
segja að bannið sé áfall fyrir stjórn
Buyoyas, sem hafi talið sig vera í
þann mund að sannfæra heims-
byggðina um að bylting hafi verið
það sem gera þurfti í landinu.
Um 150.000 manns hafa beðið
bana síðustu þijú ár í átökum milli
Hútúa, sem eru 85% íbúanna, og
Tútsa, sem hafa bæði tögl og hagld-
ir í hernum og stjórnkerfinu.
■ Við erum meðal þeirra/22