Morgunblaðið - 13.08.1996, Síða 25

MORGUNBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 13. ÁGÚST 1996 25
AÐSENDAR GREINAR
Þarf að setja hámark
á aldur Islendinga?
í FRAMHALDI af umræðunni
um það hvílíkur vandi steðji að ís-
lensku efnahagslífi útaf óhóflegri
íjölgun aldraðra, svo og hugmynd-
inni um hámarksaldur, sem eignuð
hefur verið Margréti Indriðadóttir
blaðamanni, þykir höfundi rétt að
benda stjórn lýðveldisins og löggjaf-
arþingi á hugsanlega lausn vand-
ans. Því eru þessi frumvarpsdrög
lögð fram.
Mottó. Sá sem biður:
Sá sem biður um lengra líf
en löngum var talið hófi næst
þykir mér haldinn hugar glöpum
heimska vekur upp slíka bæn..
(Sófókles 496-406, f.Kr.
Þýð. Helgi Hálfdánarson.)
Frumvarp tiþlaga um
hámarksaldur íslendinga
(Lagt fram á löggjafarþingi íslend-
inga.)
I. kafli. Markmið.
1. grein.
Markmið með frumvarpinu er að
koma í veg fyrir að einstaklingar,
sem náð hafa tilteknum hámarks-
aldri, vaidi svo mikilii röskun á þró-
un efnahagsmála á íslandi, að
stjórnvöld sjái sig nauðbeygð til að
að hækka skatta á arðbærum fyrir-
tækjum eða vel efnuðum og hálaun-
uðum einstaklingum, eða draga úr
bráðnauðsynlegum útgjöldum ríkis-
ins, svo sem til utanferða og risnu
embættismanna, eða sérstakra
gæluverkefna stjórnvalda, ein-
stakra ráðherra eða annarra stjórn-
málamanna.
II. kafli. Skilgreiningar.
2. grein.
Hámarksaldur er hæsti aldur sem
einstaklingi er heimilt að ná skv.
lögum.
3. grein.
Hámarksaldur skal ekki ákvarð-
ast í eitt skipti fyrir öll, heldur í
tengslum við gerð fjárlaga ár hvert
(sbr. ákvæði síðustu ijárlaga um
breytilegan ellilífeyri). Skal þá taka
tillit til afkomu ríkissjóðs og spár
Þjóðhagsstofnunar um hagvöxt á
árinu.
4. grein.
Gæluverkefni eru verkefni,
ákveðin af ríkisstjórn, ráðherrum
eða einstökum stjórnmálamönnum,
til að auka og viðhalda kjörfylgi og
styrkja sjálfsmynd þeirra, þótt þau
verkefni kunni að breyta einhveiju
um afkomu þjóðarinnar.
III. kafii. Framkvæmd.
5. grein.
Til að stuðla að framkvæmd lag-
anna skal sett á stofn „Ureldingar-
stofnun ríkisins“.
6. grein.
Stofnunin skal vera undir yfir-
stjórn heilbrigðis- og tryggingar-
ráðuneytisins og starfa náið með
og hafa upplýsingatengsl við ráðu-
neyti fjármála og félagsmála.
7. grein.
„Úreldingarráð" stjórnar stofn-
uninni. Það er skipað fulltrúum allra
stjórnmálaflokka, auk fulltrúa þjóð-
kirkjunnar og neytendasamtak-
anna.
8. grein.
Forstjóri er skipaður af ráðherra
eftir tillögum úreldingarráðs og
skal að öðru jöfnu valinn úr hópi
fallinna alþingismanna, sem ekki
hafa náð úreldingaraldri.
9. grein.
Úreldingarráð er æðsti úr-
skurðaraðili um úreldingarmál, þó
má skjóta útskurði þess til ríkis-
stjórnar eða umboðsmanns Alþing-
is.
10. grein.
Úreldingarráð skipar úreldingar-
nefndir í öllum kjördæmum lands-
ins, eina eða fleiri, eftir fjölda íbúa
í kjördæminu og skal ákvarða skip-
an þeirra og fjölda með reglugerð.
11. grein.
Hlutverk nefndanna er að sjá um
framkvæmd laganna,
hver í sínu umdæmi, í
samræmi við úrskurð
Úreldingarráðs.
Nefndirnar skulu hafa
alla einstaklinga í um-
dæmi sínu á tölvuskrá,
sem er nettengd við
allar slíkar skrár á
landinu. Skráin skal
vera þannig forrituð
að nöfn þeirra sem
nálgast úreldingu birt-
ist á sérstökum tölv-
uskjá viðkomandi úr-
eldingarnefndar, þegar
þrír mánuðir eru til
stefnu. Nefndin skal
þá rita viðkomandi og
nánustu aðstandendum bréf,
sem tilkynnt er um úreldinguna.
12. grein.
Settar skulu á stofn úreldingar-
stöðvar í öllum kjördæmum. Fjöldi
þeirra fer eftir fólksfjölda en þær
skulu, fyrst um sinn, staðsettar á
sjúkradeildum, sem lokaðar eru
vegna sparnaðar.
13. grein.
Um framkvæmd úreldingarinnar
fer eftir reglugerð, sem samin er í
samráði við sérfræðinga, en þess
skal gætt í hvívetna að úreldingin
fari fram með fullri reisn. (sbr.
frumvarp til laga um réttindi sjúkl-
inga frá síðasta þingi). Þó skal
gætt fyllsta sparnaðar, nema úreld-
ingarþeginn eða aðstandendur hans
óski annars og bera þeir þá allan
kostnað sem af því leiðir.
IV. kafli. Undanþágur.
14. grein.
Hægt er að sækja
um frestun á úreld-
ingu, ef viðkomandi
eða aðstandendur hans
ábyrgjast að frestunin
leiði ekki af sér au-
kaútgjöld fyrir ríkis-
sjóð.
15. grein.
Greiða skal sérstakt
gjald, fyrir frestun á
úreldingu. Gjaldið skal
renna í úreldingarsjóð
og upphæð ákveðast
i . með reglugerð.
„... 16. grein.
Bjornsson Fell* skai niður
þar greiðslur bóta almannatrygginga til
þeirra sem fá úreldingu frestað.
V. kafli.
Fjármögnun.
17. grein.
Stofna skal „úreldingarsjóð" með
sérstakri reglugerð frá fjármála-
ráðuneyti.
18. grein.
Sjóðinn skal fjármagna, að einum
þriðja með framlagi úr ríkissjóði,
að einum þriðja með framlagi úr
sveitasjóðum og að einum þriðja
með úreldingarskatti, sem lagður
er á lífeyrissjóði sem hlutfall af því
fé sem sjóðimir spara við fækkun
elstu lífeyrisþega.
19. grein.
Fyrst um sinn skal fjármálaráð-
herra vera heimilt að leggja sér-
stakan skatt á alla landsmenn, eldri
Settar skulu á stofn úr-
eldingarstöðvar, segir
—
Arni Björnsson,
í öllum kjördæmum
landsins.
en 60 ára, til að afla stofnfjár-
magns í sjóðinn.
VI. kafli. Um brot á lögum um
hámarksaldur.
20. grein.
Fyrir brot á lögum þessum skal
refsa með fjársektum eingöngu,
sökum augljósra vandkvæða við
fangelsisvist og skal sektarfé renna
í úreldingarsjóð.
VII. kafli. Um gildistöku.
21. grein.
Lög þessi öðlast gildi, þegar þau
hafa verið samþykkt og gengið úr
skugga um að þau brjóti ekki í
bága við alþjóðleg lög eða reglu-
gerðir sem Island er aðili að.
Greinargerð:
Eitt stærsta vandamál, sem ís-
lenska þjóðin svo og ýmsar aðrar
þjóðir um heim allan, hafa við að
glíma, er fjölgun einstaklinga, sem
ná of háum aldri. Aldurshækkunin
er afleiðing af óeðlilega góðum lífs-
kjörum, óeðlilega heilbrigðum lifn-
aðarháttum, ásamt óæskilegum
framförum í læknisfræði. Þegar
þessir einstaklingar hafa náð
ákveðnu aldursmarki, stuðla þeir
ekki lengur að æskilegum hag-
vexti og stefnir nú í það að hag-
vöxtur muni hægja á sér, eða jafn-
vel stöðvast sums staðar, ef þróun
þessi heldur áfram.
Vér íslendingar höfum til þessa
haldið útgjöldum til svokallaðra
velferðarmála nokkuð í skefjum,
miðað t.a.m. við aðrar Norður-
landaþjóðir, en nú er samt svo
komið, að halli á ríkissjóði verður
ekki réttur af, nema með því að
draga verulega úr þeim. Nokkur
smáskref hafa þegar verið stigin
af hálfu forsjállar ríkisstjórnar, en
betur má ef duga skal.
Eðlilegast virðist að beina sjón-
um til þeirra notenda velferðar-
kerfisins, sem ekki lengur stuðla
að auknum hagvexti en það er ein-
mitt sívaxandi fjöldi óeðlilega gam-
alla einstaklinga, sem lokið hafa
hagvaxtaraukandi hlutverki sínu.
Sú aðferð að draga smátt og
smátt úr framfærslueyri aldraðra
er mjög seinvirk og vafamál að hún
geti talist mannúðleg. Sama má
raunar segja um þær illnauðsyn-
legu sparnaðaraðgerðir að loka
öldrunardeildum þar sem vista
þyrfti gamalmenni, sem orðin eru
karlæg eftir lokun endurhæfingar-
deilda, (sbr. sparnaðartillögur
stjórnar Sjúkrahúss Reykjavíkur).
Forfeður vorir notuðu þá aðferð,
til að draga úr ómagaframfærslu,
að láta menn ganga fyrir ætternis-
stapa og sagt er að grænlensk
gamalmenni labbi sig á vit jökulíss-
ins, þegar þau fylgja ekki lengur
ættflokknum.
í ljósi nútímatækni ættu svo
grófar úreldingaraðferðir að vera
óþarfar.
Niðurstaða.
Ljóst er að velferðarmál á ís-
landi eru að komast í óefni og að
stjórnvöld ráða ekki lengur við þá
óheillaþróun, nema grípa til rót-
tækra ráðstafana.
Verði frumvarp í þessa veru
samþykkt, mundi það skipa íslend-
ingum í forystusveit þeirra þjóða
sem nú reyna, með mismunandi
virkum meðölum, að lækna upp-
dráttarsýkina í hagvaxtarpeningi
sínum.
Höfundur er læknir og
ellilífeyrisþegi.
ÞOLFIMINAMSKEIÐ F.S.I
Grunn- og A- stig
í þolfimi
Réttindanámskeið Fiinleikasambands Islands í þolfnni
verður haldið 22. - 25. ágúst n.k. Námskeiðið er 30
kennslustundir og endar með bóklegu og verklegu
prófi. Farið verður í eftirfarandi þætti sem tengjast
þolfimi: Uppbygging þolfimitíina, kennslufræði,
þjálffræði, líffærafræði, meiðsl, styrktarþjálfun og
vöðvateygjur. Leiðbeinendur á námskeiðinu eru
sjúkraþjálfarar, íþróttafræðingur og íþróttakennarar.
Skráningu lýkur 20. ágúst.
Námskeiösgjald er 14.900,- kr.
Þolfiminámskeið
Tveir frábærir kennarar frá Bretlandi
John A. Seaman og Graham Davies.
31. ágúst -1. september.
Nánrskeið fyrir leiðbeinendur í þolfimi og fyrir þjálfara
og keppendur í keppnisþolfimi. Boðið Verður uppá
fjölbreytta dagskrá með miklum fróoleik og fullt af
nýjungum. Námskeið sem enginn þolfimileiðbeinandi
má missa af.
Skráningu lýkur 29. ágúst.
Námskeiösgjald er 10.900,- kr.
Nánari upplýsingar og skráning í síma 482-3220
og 482-1431 í Styrk heilsurækt.
TILBOÐ: Bæði námskeiðin á 19.900,- kr.