Morgunblaðið - 14.09.1996, Blaðsíða 52

MORGUNBLAÐIÐ, KRINGLAN 1, 103 REYKJA VÍK, SlMI 569 1100, SÍMBRÉF 569 1181,
PÓSTHÓLF 3040, NETFANG MBL^SCENTRUM.IS / AKUREYRl: KAUPVANGSSTRÆTl 1
LAUGARDAGUR 14. SEPTEMBER 1996
VERÐ í LAUSASÖLU 125 KR. MEÐ VSK
Landhelgisgæslan
Sprengdu hval
á reki í loft upp
SPREN G JU SERFRÆÐIN GUR
Landhelgisgæslunnar stóð
frammi fyrir nýstárlegu verk-
efni í vikunni þegar ákveðið
var að sökkva hval, sem var á
reki úti fyrir Keilisnesi, með
sprengingu.
Ýmsum aðferðum hefur ver-
ið beitt til að losna við dauða
hvali sem rekur um sjóinn og
valda sjófarendum hættu. Með-
al annars hafa þeir verið skotn-
ir, skornir og siglt á þá. Það
getur tekið margar klukku-
'stundir og jafnvel sólarhringa
að losna við þá á þennan hátt.
Ákveðið að gera tilraun
Gylfi Geirsson sprengjusér-
fræðingur segir að sú hugmynd
hafi verið uppi um skeið hjá
Landhelgisgæslunni að sökkva
hvölum með sprengingu. Þegar
fréttist af einum skammt undan
landi var ákveðið að gera til-
raun.
Fyrst var reynt að sökkva
honum með riffilskotum, en án
árangurs. Gylfi fór því út á
hvalinn og kom fyrir sprengju-
hleðslu. Varðskipið sigldi á
brott í örugga fjarlægð og síð-
an var sprengt. Ekki sökk
hvalurinn og menn töldu að enn
væru of miklar leifar af honum.
Gylfi kom því annarri hleðslu
fyrir og sprengdi á ný.
Gylfi segir að aðferðin hafi
þótt snyrtileg og fljótleg. Þó
hefur enn ekki verið ákveðið
hvort henni verður beitt aftur.
Strútarækt í undir-
búningi á Suðurlandi
Selfossi. Morgunblaðid.
STRÚTARÆKT er í athugun hjá Atvinnuþróunar-
sjóði Suðurlands og gert er ráð fyrir að undirbún-
ingsfélag verði stofnað á næstunni til að undirbúa
og skipuleggja strútarækt sem atvinnugrein á
Suðurlandi.
„Þetta verkefni er í athugun hjá okkur og
þetta virðist mjög áhugavert og fáist leyfi til
innflutnings á þessum fuglum verður farið út í
þetta,“ sagði Óli Rúnar Adolfsson hjá Atvinnu-
þróunarsjóði Suðurlands. Hann sagði einnig að
fyrstu vísbendingar bentu til að strútaræktin
hentaði vel hér á landi og að hún væri arðbær.
Hann sagði að byijunarfjárfesting í dýrunum
væri áætluð 30 - 40 milljónir króna en hvert
dýr kostar um 750 þúsund krónur. Gert er ráð
fyrir innflutningi á fuglunum frá Svíþjóð á einn
stað á Suðurlandi, með ráðgjöf og ströngu eftir-
liti. Ræktun getur síðan farið fram á nokkrum
stöðum en slátrun aftur á einum stað.
Eftirsótt atvinnugrein
Strútarækt á sér 150 ára sögu sem hófst í
Suður-Afríku. Löng saga hreinræktunar strúta
hefur gert strútaeldi að eftirsóttri og mjög arð-
vænlegri atvinnugrein um allan heim. Það er hins
vegar aðeins á allra síðustu árum sem ræktunin
hefur borist út fyrir S-Afríku. Strútarækt hefur
náð fót.festu á Norðurlöndum og í Kanada og
veðurfar á ekki að vera fyrirstaða þess að rækta
strútana hér á landi. Reynsla sænskra strútafram-
leiðenda undanfarin tíu ár sýnir að strútar þola
vel veðráttu sem svipar til veðráttunnar á Suður-
landi. Þrír kynstofnar strúta eru til, svartur Afr-
íkustrútur, bláháls og rauðháls. Þeir vega 125 -
190 kg og eru 1,80-2,40 m á hæð. Strútamir eru
gæfar skepnur, bíta gras og eru hafðir utandyra
á búgörðum innan rafmagnsgirðinga. Erlendis
verpa þeir í febrúar til nóvember og eru með um
50 egg á því tímabili. Um 90% allra eggjanna
klekjast út og lífslíkur unganna eru góðar. Blásið
er úr þeim eggjum sem ekki klekjast út og eru
þau seld sem skrautmunir. Fjaðrirnar eru notaðar
í tískuvörur. Yfirleitt er einn karlfugl með hveijum
tveimur kvenfuglum og dýrin gefa miklar og verð-
mætar afurðir af sér en það eru kjöt, egg, fjaðr-
ir og leður. Vaxandi markaður er fyrir afurðirnar
á heimsmarkaði og þá einkum kjötið en hver fugl
gefur af sér 50-70 kg. Kjötið er rautt með lágt
fituinnihald og er kaloríu- og kólesterólsnautt.
Af hveijum fugli koma 13-15 ferfet af mjúku
skinni sem er notað í tískuvörur.
Strútar frá Svíþjóð
Samningar hafa náðst við Sænska strútarækt-
unarsambandið um að útvega kynþroska strúts-
pör, unga og egg, sem fæðst hafa og alist upp í
Svíþjóð en Svíar hafa reynslu af að flytja út strúta
m.a. til Kanada. Jafnframt er gert ráð fyrir að
frá Svíþjóð komi menn með dýrunum sem munu
sjá um alla þjálfun fólks sem mun annast umsjón
dýranna. Strútarnir eru taldir lausir við þekkta
sjúkdóma svo sem salmonellu.
Hjá Atvinnuþróunarsjóði er unnið að strúta-
eldisverkefninu í samráði við Búnaðarsamband
Suðurlands þar sem málið er til skoðunar. Óli
Rúnar Adolfsson sagði strútaeldið gott dæmi um
það að ný dýrategund nýtti landið. Þetta eldi
gæti gefið af sér mörg verðmæt störf. „Með
strútaeldinu getum við kynnt okkur sem hreint
land með hollt kjöt,“ sagði Óli Rúnar.
Morgunblaðið/Sveinn Ingi Svavarsson
LANDHELGISGÆSLAN
greip til þess ráðs að sprengja
hræið í loft upp, en fljótandi
stórhveli geta verið hættuleg
sjófarendum.
Skemmtiferðaskip
Höfnin
fær 20
milljónir
REYKJAVÍKURHÖFN hefur
fengið 20 milljónir í tekjur af
komu skemmtiferðaskipa á
þessu ári, en 50 skemmtiferða-
skip hafa komið í höfnina það
sem af er ársins. Von er á 51.
skipinu nk. mánudag.
A síðasta ári komu um 21
þúsund farþegar með skemmti-
ferðaskipunum sem komu til
Reykjavíkur, auk um 10 þús-
und áhafnarmeðlima. Ekki
liggur fyrir hvað margir komu
með skipunum í ár, en talið er
að litlar breytingar hafi orðið
milli ára.
■ Ósnortin náttúra/26
Allt að 15% tap á frystingu
BOTNFISKVINNSLAN er nú rekin
með 8,5% tapi að mati Þjóðhags-
'stofnunar. Verst er staðan í frystingu
þar sem tapið er 12,5% af tekjum.
Það svarar til þess að fiskvinnslan
í landinu sé að tapa rúmum þremur
milljörðum króna á ári að mati Arn-
ars Sigurmundssonar, formanns
Samtaka fiskvinnslustöðva: „Þetta
eru geigvænlegar tölur", segir hann.
í heild er sjávarútvegurinn rekinn
með 0,5% tapi, en á sama tíma í
fyrra var hagnaðurinn 4,5%.
Þorsteinn Pálsson sjávarútvegs-
ráðherra sagði á aðalfundi Samtaka
fiskvinnslustöðva í gær, að þessi nið-
urstaða væri heldur verri en hann
hefði átt von á. Hann sagði að tvær
meginorsakir lægju að baki þessari
slæmu stöðu, innlendar kostnaðar-
hækkanir annars vegar og lækkandi
afurðaverð hins vegar.
„Þessar tölur koma mér reyndar
ekki á óvart,“ segir Arnar Sigur-
mundsson. „Reyndar átti ég ekki von
á því að jafnmikill afkomumunur
væri á milli söltunar og frystingar
og er í dag. Heildarniðurstaðan er
hins vegar svipuð og ég bjóst við.
Hjá þeim fyrirtækjum sem vinna
mikið af síld og loðnu er hallinn lík-
lega eitthvað minni en hjá hinum,
sem eru með hreina botnfiskvinnslu.
Þar er hallinn enn meiri eða 14 til
15%. Auðvitað horfum við ekkert
framhjá því, að þegar hráefniskostn-
aður er kominn yfir 60% af heildar-
kostnaði verður að ná fram lækkun
á fiskverði. Það er hægara sagt en
gert. Fiskverð er fijálst og ræðst á
margan hátt, á fiskmörkuðum, í bein-
um viðskiptum og hjá úrskurðar-
nefnd. Þama held ég að við verðum
að ná verulegri lækkun, en það tekur
langan tíma,“ .
■ Athuga þarf/2
■ Vinnslan tapar/18
■/ '■ -1 ■ ý /.‘■-■■■■■^ ' '-!?$§í'Zí!

Morgunblaðið/Árni Sæberg
Blikastúlkur
unnu alla
leikina
KVENNALIÐ Breiðabliks sigraði
i öllum leikjum sinum á kcppnis-
tímabilinu og hampaði öllum bi-
kurum sem í boði voru.
Liðið skoraði 79 mörk í 14 Ieikj-
um í deildinni og fékk aðeins á
sig þrjú mörk allt tímabilið og er
það einsdæmi. í gær léku Blikas-
stúlkur síðasta leik sinn á Islands-
mótinu, sigruðu Stjörnuna 11:0.
Sigrún S. Öttarsdóttir, fyrirliði
liðsins, fékk afhentan íslandsbik-
arinn eftir leikinn.
Gullliðið / C1