Morgunblaðið - 11.10.1996, Blaðsíða 2

2 FÖSTUDAGUR 11. OKTÓBÉR 1996
MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Nemendur á Laug-
um í Reykjadal
Hjólað í
mótmæla-
skyni
NEMENDUR á íþrótta- og
ferðamálabraut Framhalds-
skólans á Laugum í Reykja-
dal, Suður-Þingeyjarsýslu,
ætla að hjóla alla leið til
Reykjavíkur á fund Bjöms
Bjamasonar, menntamála-
ráðherra. Tilgangur ferðar-
innar er að mótmæla fyrir-
huguðum niðurskurði á fjár-
framlögum til skólans.
Lagt var af stað snemma
í morgun, en áætlað er að
ferðin taki 30 klukkustundir.
„Ef veðrið helst skikkanlegt,
munum við hitta mennta-
málaráðherra um hádegisbil-
ið á morgun, laugardag og
afhenda honum mótmæla-
skjal,“ segir Birkir Freyr Ól-
afsson, formaður ferðanefnd-
ar 3. bekkjar.
Morgunblaðið/Sverrir
Glaðir í bragði
á landsfundi
SIGURÐUR Bjamason frá Vig-
ur, fyrrum alþingismaður,
sendiherra og ritstjóri Morgun-
blaðsins, og Olafur G. Einars-
son, forseti Alþingis, vom glað-
ir í bragði þegar þeir heilsuðust
með virktum við upphaf lands-
fundar Sjálfstæðisflokksins í
Laugardalshöll í gær. Liðlega
1.700 fulltrúar alls staðar af
landinu em á fundinum, sem
stendur yfir fram á sunnudag.
Ríkið greiði Samheija bætur vegna synjunar útflutningsleyfis
Lögin stríða gegn
stj ómarskránni
HÆSTIRÉTTUR dæmdi í gær ís-
lenska ríkið til að greiða Samheija
hf. á Akureyri 3 milljónir kr. ásamt
vöxtum frá 1. febrúar 1994, vegna
tjóns sem útgerðarfélagið varð fyr-
ir þegar Aflamiðlun synjaði um
útflutningsleyfi á ísuðum karfa í
desember 1993. Hæstiréttur segir
að fyrirmæli stjórnarskrárinnar um
að atvinnufrelsi verði ekki skert
nema með lagaboði, verði ekki túlk-
uð öðruvísi en svo, að hinum al-
menna löggjafa sé óheimilt að fela
framkvæmdarvaldshöfum óhefta
ákvörðun um þessi efni, eins og
gerst hafi með lögum frá 1988 um
útflutningsleyfí.
Samhetji hf. krafðist bóta, þar
sem synjunin hefði verið ólögmæt
og valdið fyrirtækinu bótaskyldu
tjóni, því talsvert hærra verð hafí
verið að fá fyrir aflann á megin-
landi Evrópu en hér á landi.
Fyrirtækið hafði staðið í deilum
við stjórn Aflamiðlunar og sótt um
leyfi beint til ráðuneytisins. Það
vísaði málinu frá sér og til Afla-
miðlunar sem synjaði um leyfi
vegna téðs útflutnings.
Héraðsdómur sýknaði ríkið af
kröfu Samheija og taldi að löggjaf-
inn hefði með lögum um útflutn-
ingsleyfi metið það svo að takmark-
anir á útflutningi horfðu til almenn-
ingsheilla og því uppfylltu lögin
skilyrði stjómarskrárinnar.
Hæstiréttur komst að allt ann-
arri niðurstöðu. í niðurstöðu dóms-
ins er rakið, að með lögum um
útflutningsleyfi hafi utanríkisráðu-
neytinu verið heimilað að ákveða
að ekki mætti bjóða, selja né flytja
vörur til útlanda nema að fengnu
leyfi. Þá rifjar Hæstiréttur upp að
Aflamiðlun hafi verið komið á árið
1990, m.a. til að hafa eftirlit með
útflutningi á óunnum físki. Stjóm
Aflamiðlunar var tilnefnd af hags-
munaaðilum í sjávarútvegi og kom
fram í bréfí Verðlagsráðs sjávarút-
vegsins til utanríkisráðherra, að
Aflamiðlun tæki að sér að úthluta
útflutningsleyfum, enda myndi ut-
anríkisráðuneytið ekki veita önnur
slík leyfi.
Hæstiréttur segir m.a. í niður-
stöðum sínum: „Löggjöfín verður
að mæla fyrir um meginreglur, þar
sem fram komi takmörk og umfang
þeirrar réttindaskerðingar, sem tal-
in er nauðsynleg. í lögum nr.
4/1988 er engar slíkar efnisreglur
að finna og er utanríkisráðuneytinu
þar falið fullt ákvörðunarvald um
það, hvenær til leyflsveitingar skuli
koma og hvaða skilyrðum leyfi
geti verið bundin."
Hæstiréttur segir að svo víðtækt
framsal löggjafans á valdi sínu til
framkvæmdarvaldsins stríði gegn
stjórnarskránni og sé þvi ólög-
mætt.
Kristján Vilhelmsson, einn eig-
enda Samheija, sagðist að vonum
mjög ánægður með niðurstöðu
Hæstaréttar. „Ef við hefðum ekki
verið sannfærðir um að við hefðum
verið ranglæti beittir á sínum tíma,
hefðum við aldrei farið með málið
þetta langt. Niðurstaða dómsins
sýnir jafnframt að þessi lög stóðust
ekki stjórnarskrána og það er í
raun alvarlegur áfellisdómur fyrir
löggjafarvaldið."
Kristján sagði að málið hefði
ekki bara komið niður á Samhetja,
heidur líka á sjómönnum skipsins.
Hæð,
m.y.s.
2.000
1.800
1.600
1.400
1.200
SUÐUR
Gjáin sem eldgosið hefur brætt i jökulinn er nú um 3,5 km. Gjáin er mörg hundruð
metra breið nyrst þar sem gýs en mjókkar í um 200 metra syðst. Þar sem gjánni
sleppir tekur við sprungubelti sem nær langleiðina suður að Grímsvötnum. —
Snið eftir gossprungunni og SSA til Grímsvatna
Grímsfjall
L
Grímsvötn
TT
Ishella
-'O-tjir'5
Vatn
1.000-
800"
10
11
12
13
14
15
16 17km 18
Fjárhagsleg endurskipulagning íslenska sjónvarpsins hf.
Gossvæðið í Vatnajökli
Óskað verður heimild-
ar til nauðasamninga
STJÓRN íslenska sjónvarpsins
hf., sem rekur Stöð 3, hefur ákveð-
ið að óska eftir heimild til að leita
nauðasamninga. Nokkrir nýir fjár-
festar hafa ákveðið að koma inn
í félagið með nýtt ijármagn að því
gefnu að fjárhagsleg endurskipu-
lagning félagsins náist, en ljóst
þykir að henni verði ekki náð með
öðru móti en að kröfuhafar þess
samþykki töluverða lækkun á
kröfum sínum.
Að sögn Gunnars M. Hansson-
ar, formanns stjómar íslenska
sjónvarpsins hf., er verið að leita
meðmæla frá kröfuhöfum um að
nauðasamningsleið verði farin, og
þegar nægilega margra meðmæla
hafí verið aflað verði beiðni um
heimild til nauðasamninga lögð
fram við Héraðsdóm Reykjavíkur.
Gunnar segir að kröfuhöfum
verði boðin 35% af kröfum sínum
og miðað við að lægsta greiðsla
verði 50 þúsund krónur. Þeir sem
eiga kröfur upp að 50 þúsund
krónum fá því greitt að fullu og
þeir sem eiga kröfur á bilinu
50-140 þúsund krónur fá því meira
en 35% greitt.
Þeir sem greitt hafa áskriftar-
gjöld að Stöð 3 munu að sögn
Gunnars fá umbun, annað hvort
með afslætti af framtíðaráskrift-
um eða fría mánuði. „Þessi hjálp
frá áskrifendum hefur verið okkur
ómetanleg þótt ekki hafi verið um
háar upphæðir að ræða,“ sagði
Gunnar.
Markmiðið að forða
kröfuhöfum frá tjóni
Hér á eftir fer fréttatilkynning
sem stjóm íslenska sjónvarpsins
hf. sendi frá sér í gær:
„Á síðustu vikum hefur stjórn
íslenska sjónvarpsins hf. unnið að
fjárhagslegri endurskipulagningu
félagsins.
Sú staðreynd að íslenska sjón-
varpið hf. hefur ekki getað læst
útsendingum sínum frá upphafí
hefur leitt til þess að félagið hefur
nær engar tekjur haft af rekstrin-
um. Nú er fjárhagsleg staða fé-
lagsins orðin það slæm að starf-
semi félagsins verður eigi haldið
áfram án þess að komið verði með
nýtt fjármagn til rekstrarins.
Viðræður hafa átt sér stað við
hugsanlega fjárfesta á undanförn-
um vikum. Nú þegar hafa nokkrir
nýir fjárfestar ákveðið að koma
inn með nýtt fjármagn að því
gefnu að fjárhagleg endurskipu-
lagning félagsins náist.
Ljóst er að fjárhagslegri endur-
skipulagningu félagsins verður
ekki náð með öðru móti en að
kröfuhafar þess samþykki tölu-
verða lækkun á kröfum sínum.
Af þeim sökum hefur stjórn félags-
ins tekið ákvörðun um að óska
eftir heimild til að leita nauða-
samnings.
Markmið þessarar ákvörðunar
stjórnar félagsins er að forða
kröfuhöfum frá frekara tjóni en
orðið er, en síðast en ekki síst að
tryggja að jafnræði haldist meðal
þeirra. Fyrirsjáanlegt er að verði
drög að nauðasamningi ekki sam-
þykkt mun rekstrarstöðvun eiga
sér stað hjá félaginu.
Á hluthafafundi hjá íslenska
sjónvarpinu hf. sem haldinn var í
dag var ákvörðun stjómar félagsins
um að óska eftir heimild til nauða-
samningsumleitana staðfest.
Formleg beiðni um að óska eft-
ir heimild til að leita nauðasamn-
ings mun verða lögð fram á næstu
dögum.“
YFIRBORÐ Vatnajökuls norð-
an við Grímsvötn hefur breyst
mikið frá því gos hófst undir
jöklinum 1. október sl. Stór gjá
hefur myndast í íshelluna sunn-
an við gíginn. Þar sunnan við
er mikið sprungubelti sem teyg-
ir sig langleiðina í Grímsvötn
og þar er talið að vatn hafi
verið að safnast fyrir síðustu
daga vegna þess að álitið er að
Grímsvötn taki ekki við mikið
meira vatni.
Vatnið í Grímsvötnum kemur
til með að hlaupa fram austan
megin við Grímsfjall, en fyrst
þarf það að brjótast undir ís-
stíflu sem þar er fyrir.
■ Tveimur/4
Myndbönd tilræðis-
manns Bjarkar sýnt
LÖGREGLAN í bænum Hollywood
í Flórída varð í gær við óskum fjöl-
miðla og sýndi hálftíma kafla úr
myndböndum Ricardos Lopez,
mannsins, sem sendi Björk Guð-
mundsdóttur pakka með búnaði til
að sprauta yfir hana brennisteins-
sýru og framdi því næst sjálfsmorð.
í frétt, sem birtist í dagblaðinu
Miami Herald í morgun, sagði að
myndböndin, sem tækju til níu
mánaða tímabils, veittu „myrka og
hryllilega sýn“ í líf Lopez.
Myndböndin hefjast í janúar og
í Miami Herald kom fram að þau
sýndu hvemig „hegðun Lopez verð-
ur smám saman skelfilegri".
Talið berst brátt að íslensku
söngkonunni: „Björk hefur verið
ótrúlega stór hluti af hugarheimi
mínum frá 1993,“ tilkynnir hann.
„Það hófst með því að ég varð skot-
inn í henni. Nú er ég gagntekinn.
Ég skammast mín ekki fyrir að við-
urkenna það ... Sjáið þetta, sjáið
þetta fallega andlit. Þessi fallega,
saklausa, sæta stúlka.“
Brátt taka aðrar tilfmningar völd-
in: „Það er óviðunandi,“ segir hann
um ástarsamband Bjarkar. „Ég verð
einfaldlega að drepa hana.“
Að sögn Miami Heraid sýnir
myndbandið Lopez útbúa brenni-
steinssýrubúnaðinn, koma honum
fyrir í holri bók og senda til Lond-
on. Þegar hann kemur aftur frá
pósthúsinu hefst undirbúningur
sjálfsmorðsins. Sést Lopez sitja alls-
nakinn, andlitið málað grænum og
appelsínugulum eldingum, og að
hlusta á tónlist Bjarkar.
„Biðin er að drepa mig,“ segir
hann án nánari útskýringa.
Skyndilega hrópar hann: „Þetta
er fyrir þig.“ Hann stingur skamm-
byssuhlaupi í munn sér og tekur í
gikkinn. Líkami hans lyppast niður
og hann hverfur af myndinni.