Morgunblaðið - 11.10.1996, Blaðsíða 22

22 FÖSTUDAGUR 11. OKTÓBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
ERLEIMT
Mikið mannfall í röðum
Talebana í Salang-skarði
Pakistanar hvetja til fjölflokkastjórnar í Afganistan
MIKIÐ mannfall hefur orðið í röð-
um Talebana í Afganistan í átökun-
um um Salang-skarð, norður af
höfuðborginni Kabúl, og er talið að
vígstaða þeirra hafi versnað til
muna. Óróa gætir í Kabúl og hefur
gengi gjaldmiðils landsins hríðfallið
en það er talið einn besti mælikvarð-
inn á mat manna á stöðunni! átök-
unum. Sérlegur sendifulltrúi Sam-
einuðu þjóðanna í Kabúl, Nicholas
Holl, hefur hvatt Talebana til að
láta af árásum en þeir hafa þvertek-
ið fyrir slíkt fyrr en allt landið sé
á þeirra valdi.
Fréttir af átökunum hafa verið
óljósar og erfitt að fá staðfestingu
á því hverjir ráði þeim borgum sem
tekist er á um. Haft var eftir fólki
sem kom frá Jabal-os-Siraj,
skammt frá Salang-skarði, að bar-
ist væri skammt frá borginni, svo
og við Charikar, sem er 60 km
norður af Kabúl en fréttamenn
Reuters heyrðu enga skothríð á
svæðinu. Orðrómur hefur verið á
kreiki um að Jabal-os-Siraj hafi
fallið úr höndum Taleban en það
hefur ekki fengist staðfest. Ljóst
er að töluvert mannfall hefur orðið
þar og fjöldi Talebana er særður.
Vestrænir hjálparstarfsmenn í
Afganistan funduðu í gær um stöðu
mála og hvort ástæða væri til að
flytja fólk á brott frá Kabúl. Ekki
fékkst niðurstaða á fundinum.
Hvelg'a til fjölflokkastjórnar
Pakistönsk stjórnvöld, sem talin
eru hliðholl Taleban-hreyfingunni,
hvöttu í gær til þess að komið yrði
á stjórn í Afganistan sem í ættu
sæti fulltrúar stríðandi fylkinga.
,.Við leggjum áherslu á stjóm sem
fulltrúar sem flestra fylkinga eiga
sæti í, því við teljum ekki að einn
hópur geti haldið völdum í Afganist-
an til lengri tíma,“ sagði fulltrúi
pakistanska utanríkisráðuneytisins.
Kvað hann Pakistana hafa átt við-
ræður við úsbeska stríðsherrann
Abdul Rashid Dostum, sem ræður
sex héruðum í norðurhlutanum, en
gaf engar nánari upplýsingar um
hvað þeim fór í milli. Æ fleira bend-
ir til þess að Dostum, og menn Bur-
hanuddins Rabbanis, forseta sem
Taleban steypti af stóli, hafi tekið
höndum saman um að beijast gegn
Taleban í norðurhluta Afganistan.
Forseti á
geisladisk
ABDALA Bucaram, forseti
Ecuador, dansaði ákaflega og
söng lög, sem er að fínna á
nýjum geisladiski hans, sem
ber heitið Ástfanginn vitfirr-
ingur, á popptónleikum I
heimaborg hans, Guayaquil, í
gær.
Bucaram sagðist e.t.v. ekki
vera stórsöngvari en syngja
þó af innlifun og tilfinningu.
Hann mun gefa hluta ágóðans
af disknum til samtaka sem
sinna fátækum börnum.
í kosningabaráttunni í ág-
úst tróð Bucaram margsinnis
upp á tónleikum og söng rokk-
lög við góðar undirtektir.
Mörg uppátækja hans þá urðu
til þess að hann fékk viður-
nefnið vitfirringurinn, eða E1
Loco.
íslensk hjúkrunarkona í Quatta
Stríðsins ekki
vart í Pakistan
EFTIR því sem næst verður
komist er enginn íslendingur i
Afganistan nú en nokkrir ís-
lendingar hafa starfað á vegum
Rauða krossins og stofnana
Sameinuðu þjóðanna þar. ís-
lenskur hjúkrunarfræðingur,
Valgerður Grímsdóttir hefur
hins vegar unnið við sjúkrahúsið
í Quatta í Pakistan, sem er um
tveggja tíma akstur frá landa-
mærunum að Afganistan.
Sjúkrahúsið var opnað fyrir
þrettán árum, er stríðið í Afgan-
istan stóð sem hæst og var hlut-
verk þess fyrst og fremst að
sinna stríðshijáðum Afgönum.
Nú hefur hins vegar verið
ákveðið að loka því, ekki er
lengur tekið við sjúklingum og
því mun Valgerður halda heim
undir lok næsta mánaðar. Hún
er fjórði íslendingurinn sem
starfar við sjúkrahúsið.
Valgerður segir fjölda Afgana
starfa á sjúkrahúsinu, flestir hafi
flúið heimaland sitt fyrir allmörg-
um árum. Segir hún á þeim að
heyra að þeim lítist illa á nýju
valdhafana í Kabúl, og hyggi
ekki á heimför. Annars verði
stríðsins ekki vart í Quatta, síst
af öllu nú eftir að hætt sé að
taka á móti sjúklingum.
Kosningabaráttan í Rúmeníu
Evrópuþingmað-
ur gagnrýnir
framferði Iliescus
Búkarest. Reuter.
HITI er að færast í baráttuna fyr-
ir forseta- og þingkosningarnar í
Rúmeníu og sakaði Hollendingur-
inn Wim van Velzen, forseti sam-
taka kristilegra demókrata í Evr-
ópusambandinu, Ion Iliescu, for-
seta Rúmeníu, á miðvikudag um
að reyna að hagræða úrslitunum
sér í hag.
Iliescu vísaði ásökuninni á bug
og sagði að um væri að ræða gróf
afskipti af kosningunum, sem
haldnar verða 3. nóvember. Iliescu
hefur verið forseti Rúmeníu frá
falli kommúnista 1989 og hefur
samkvæmt skoðanakönnunum
mest fylgi þeirra 16 frambjóðenda,
sem í framboði eru.
Van Velzen sagði að grund-
vallarþættir lýðræðisins væru í
húfí.
Svona hegðar Evrópuríki
sér ekki
„Svona hegðar Evrópuríki sér
ekki,“ sagði hann. „Tilfæringar
Iliescus forseta eru mjög ósvífnar.
Það er mánuður í kosningar og
það er enn hægt að sjá til þess
að þær líkist að einhveiju leyti
alvöru kosningum.“
Helming at-
kvæða þarf til að
sigra í kosning-
unum. Nái eng-
inn frambjóðandi
meirihluta verð-
ur önnur umferð.
Iliescu nýtur nú
34% fylgis sam-
kvæmt könnun-
um.
Næstir koma Emil Constantin-
escu, leiðtogi Lýðræðisþingsins,
samfylkingar 15 flokka, og Petre
Roman, jafnaðarmaður sem var
fyrsti forsætisráðherra Rúmeníu
eftir að Nicolae Ceausescu var
steypt af stóli.
Andstæðingar Iliescus saka
flokk hans, Jafnaðarmannaflokk-
inn, um að setja á svið skoðana-
kannanir og spyija gildishlaðinna
spurninga til að vinna óráðna kjós-
endur á sitt band. Flokkurinn hef-
ur neitað þessu.
Mannréttindasamtök hafa sak-
að stjómvöld um ofsóknir á hend-
ur blaðamönnum sem ruddu sér
leið inn í byggingu þar sem verið
var að vinna könnunina og flettu
ofan af vinnubrögðum flokksins.
Reuter
100 ár frá hnattsiglingu
NÁKVÆM eftirmynd is jörðina, siglir framhjá ár voru þá liðin frá því Slocum
tvímöstrungsins, sem Joshua óperuhúsinu í Sydney í Ástral- sigldi inn á höfnina í Sydney
Slocum sigldi einliða umhverf- íu í gær í tilefni þess að 100 í hnattsiglingunni.
Réttarhöld vegna pólitískra morða í Suður-Afríku
Blökkumenn sýkn-
aðir í máli Malans
Durban. Reuter.
DÓMARI í Suður-Afríku sýknaði
í gær sex Zulu-menn af ákærum
um morð á 13 blökkumönnum, sem
Magnus Malan, fyrrverandi varn-
armálaráðherra landsins, er sakað-
ur um að hafa staðið fyrir árið
1987. Malan er æðsti embættis-
maður stjórnar hvíta minnihlutans
fyrir afnám aðskilnaðarstefnunnar
sem sóttur er til saka fyrir að út-
vega Zulu-mönnum vopn til að
ráðast á erkifjendur sína í Afríska
þjóðarráðinu á síðasta áratug.
Kveðinn verður upp dómur í máli
hans í dag.
Malan og átta aðrir hershöfð-
ingjar og háttsettir embættismenn
apartheid-stjómarinnar voru
ákærðir fyrir aðild að morðárás í
þorpinu KwaMakutha, nálægt
Durban. Þeir brostu þegar dómar-
inn kvað upp sýknudóminn yfír
blökkumönnunum sex og virtust
sannfærðir um að þeir yrðu einnig
sýknaðir.
Blökkumennimir voru allir í lög-
reglusveit í héraðinu KwaZulu-
Natal, sem er undir stjórn Mangos-
uthu Buthelezi, leiðtoga Inkatha-
frelsisflokksins, og sakaðir um að
hafa gert árásina að fyrirmælum
Malans. Fullvíst er talið að tilræð-
ismennirnir hafi ætlað að myrða
félaga í Afríska þjóðarráðinu en
hann reyndist ekki heima þegar
árásin var gerð.
Vitni sökuð um lygar
Dómarinn gagnrýndi fram-
göngu saksóknaranna í málinu og
sagði að tvö mikilvæg vitni ákæm-
valdsins hefðu reynst „lygarar“ og
vitnisburður þeirra ekki marktæk-
ur. Þessi vitni vora herforingjar,
sem játuðu að hafa tekið þátt í að
skipuleggja árásina, og féllust á
að bera vitni til að komast hjá
saksókn.
Margir blökkumenn telja að
Malan hafi átt stærstan þátt í að
kynda undir átökum Zulu-manna í
Inkatha-frelsisflokknum og fylg-
ismanna Afríska þjóðarráðsins. Þeir
verða því fýrir miklum vonbrigðum
verði hann sýknaður. Stuðnings-
menn gömlu stjómarinnar myndu
hins vegar fagna þeim málalokum,
enda hafa þeir lýst réttarhöldunum
sem „nornaveiðum".
Malan óskaði ekki eftir sakar-
uppgjöf hjá „sannleiksnefndinni“,
sem getur náðað þá sem játa á sig
pólitíska glæpi fyrir afnám aðskiln-
aðarstefnunnar. Hann viðurkenndi
að hafa aðstoðað við að koma á
fót vopnuðum sveitum Inkatha-
manna en kvaðst ekki hafa gerst
sekur um glæpi.
Dómarinn sagði ljóst að Iiðs-
menn Inkatha hefðu drepið fórn-
arlömbin þrettán, þeirra á meðal
konur og börn. Hins vegar léki of
mikill vafi á því að sakborningarn-
ir sex hefðu verið að verki. Hann
bætti við að „því rniður" væri
mörgum spurningum ósvarað
varðandi þetta mál eftir réttarhöld-
in.

t
i
I
f
t
>
*
>