Morgunblaðið - 17.12.1996, Blaðsíða 34

34 ÞRIÐJUDAGUR 17. DESEMBER 1996
LISTIR
MORGUNBLAÐIÐ
Þrír flautu-
leikarar
Vaðbrekka, Jökuldal. Morgnnblaðið.
Á TÓNLEIKUM Tónskóla norð-
ur-Héraðs, Skjöldóifsstaðadeild,
léku þessir flautuleikarar á flaut-
urnar sínar fyrir áheyrendur.
Þeir eru talið frá vinstri: Hálfdán
Eiríksson, Þórður Pálsson og
Páll Snorrason.
Allt frá
Bach til
þessa dags
TÓNLIST
II Ij ó ind i s k a r
KRISTINN ÖRN
KRISTINSSON, PÍANÓ
Johann Sebastian Bach, Muzio
Clementi, Friedrich Kuhlau,
Lichner, Ludwig van Beethov-
en, Wolfgaug Amadeus Mozart,
Friedrich Burgmiiller, Robert
Schumann, Pjotr Iljítsj
Tsjajkovskjj, Béla Bartók, Dim-
itri Kabalevskíj, Jón Þórarins-
son, Magnús Blöndal Jóhanns-
son, Elías Davíðsson, Hallgrím-
ur Helgason, Jón Leifs. mjóð-
ritað í Fella- og Hólakirkju sum-
arið 1996. Upptaka og hljóö-
vinnsla: Halldór Víkingsson.
Útgáfan er styrkt af hljóm-
disk;isjóði Félags Islenskra
Tónlistarmanna FERMATA
hljóðritun. Skref-íslenskir tón-
listarmenn. Dreifing Japis.
INNIHALD þessa hljóm-
disks lætur manni líða einsog
maður sé tíu ára á Suzuki-
námskeiði, og er ekkert nema
gott um það að segja - svo
langt sem það nær. Afturámóti
efa ég það nái mjög langt, en
auðvitað má um það deila.
Píanóleikarinn er reyndar
skólastjóri Suzukisambandsins,
en starfar auk þess við Tónlist-
arskólann í Reykjavík.
Vissulega er Kristinn Öm
mjög góður píanisti, og sem
slíkur vafalaust mjög góð fyr-
irmynd ungra og upprennandi
músikanta, en hljómdiskurinn
virðist hugsaður og sniðinn að
þörfum þeirra, sem fyrr er gef-
ið í skyn. Afturámóti er mér tii
efs að það sé mjög sniðugt að
hugsa og hanna hlutina oní
mannskapinn, í þessu efni sem
öðrum. En vera má ég hafi
rangt fyrir mér, þetta er allténd
góð músik og vel leikin. Og
sjálfsagt fróðlegt fyrir unga
bytjendur að heyra alvöru
píanósónötu (Mozart) vel leikna
eða þá að „fylgjast með þróun-
inni“ fram á okkar dag.
Persónulega held ég að það
hefði verið betri hugmynd að
láta nemendurna sjálfa leika
þessi lög (eða önnur), jafnvel
þó að þeir hefðu ekki gert það
eins vel. Þessi píanóleikur er
fallegur og skilmerkilegur, án
þess að hafa sérstakan persónu-
leika (nema einnahelst í ís-
lensku verkunum, ég hafði svo-
lítið gaman að smáverkum El-
íasar Davíðssonar, úr Á tíu
fingrum um heiminn, og Jón
Leifs þótti mér nokkuð góður)
- það er kannski meiningin?
Eg hef alltaf verið efíns um að
gera mönnum (nemendur eru
líka menn) of auðvelt fyrir.
Þessi „auðveldleiki" gerir
hlustun hálfþreytandi þegar til
lengdar lætur. Samt verður
maður að mæla með þessum
diski - fyrir þá sem hugsa öðru-
vísi. Og að sjálfsögðu fyrir
kornunga upprennandi pían-
ista.
Um tæknivinnu og annað er
allt gott að segja.
Oddur Björnsson
Morgunblaðið/Sigurður Aðalsteinsson
Ákveðinn þverskurður af
því sem ég hef verið að gera
NÍNA Margrét Grímsdóttir píanó-
leikari hefur sent frá sér sinn fyrsta
geisladisk. Hún lauk meðal annars
einleikaraprófi frá Tónlistarskólan-
um í Reykjavík árið 1985, MA
mus-gráðu frá City University of
London, Professional Studies Cert-
ifícate frá Mannes College of Music
í New York og stundar nú doktors-
nám við City University of New
York. Útgefandi disksins er SkrEf.
„Efnið á þessum disk eru píanó-
verk eftir Mozart og Mendelssohn,“
segir Nína Margrét. Ég bytja með
einni af stærri sónötum Mozarts,
sónötu í B-dúr, K 333. Hún er sér-
tök fyrir þær sakir að í þriðja kafla
hennar fellir Mozart inn kadensu
sem venjulegast er sett inn í kon-
serta. Á diskinum er m.a. að fínna
tólf tilbrigði Mozarts í C-dúr, K
265, en þau eru byggð á franska
barnalaginu Ah, vous dirai-je Mam-
an, sem betur er þekkt hér á landi
sem Abcd. Mozart samdi fjöldan
allan af tilbrigðum og tók þá verk
sem voru vinsæl og þekkt. Til-
brigðaformið er náskylt því að spila
af fingrum fram en Mozart var
frægur og dáður fyrir það um allan
heim. Verk Mendelssohns sem ég
vel eru Variation sérieuses í d-
moll, Óp. 54. og Rondo capriccioso
í e-moll, Óp. 14 en þau sýna hann
frá tveimur mikilvægum hliðum.
Á diskinum eru lög sem ég hef
leikið um langan tíma opinberlega,
lög sem hafa lifað með mér lengi
og sem hafa breyst í flutn-
ingi mínum. Diskurinn inni-
heldur lög sem tengd eru
áföngum á tónlistarferli
mínum þannig að þetta er
ákveðinn þverskurður af því
sem ég hef verið að gera
undanfarin tuttugu ár.
Mér fannst þessi tvö tón-
skáld falla vel saman enda
eru verk þeirra mjög skyld
og margt líkt í lífshlaupi þeirra.
Til að mynda lifðu þeir báðir mjög
stutt, Mozart lést 35 ára gamall
og Mendelssohn 38 ára. Mend-
elssohn var þjálfaður í þeirri klass-
ísku tónlistarhefð sem Mozart var
boðberi fyrir og Mendelssohn stúd-
eraði tónlist Mozarts. Mendelssohn
var þar af leiðandi undir sterkum
áhrifum frá honum og fyrsta verk
hans fyrir fiðlu og píanó gæti verið
eftir Mozart. Bach á sterk ítök í
þeim báðum. Tónlist beggja virðist
vera einföld á yfirborðinu, það er
eitthvert sakleysi í henni en á sama
tíma mikil dýpt. Það er samhljómun
í verkum þeirra þó að í sjálfu sér
tilheyri Mendelssohn meira róman-
tísku stefnunni.
Árið 1997 verða liðin 150 ár frá
því Mendelssohn lést og í tengslum
við það hafa rannsóknir á lífi hans
og verkum aukist. Áður fyrr litu
menn á hann eingöngu sem höfund
léttklassískrar tónlistar sem auð-
velt er að hlusta á en nú hefur
hann verið endurmetinn og þá
dregið fram hversu alvar-
legt tónskáld hann í raun
var. Ástæða fyrir því að
hann var ekki talinn mög
alvarlegur höfundur er lík-
lega sú að hann var ekki
dæmigert tónskáld sem
barðist fyrir hverri brauð-
sneið því hann var af vel
menntuðu efnafólki. Var-
iation sérieuses sýnir mjög
glöggt þá miklu dýpt sem er í verk-
um hans. Þetta er eitt af merki-
legri tilbrigðaverkum sem til eru
frá nítjándu öld fyrir píanó.
Ólafur Elíasson, forstöðumaður
fyrir SkrEf útgáfunni, bauð mér
að taka þátt í starfsemi þeirra á
þessu ári og lét ég slag standa.
Ég undirbjó mig sérstaklega í vor
og sumar með því að leika þessi
verk. Hljóðritunin átti sér stað í
Digraneskirkju seinni hluta ágúst-
mánaðar. Mér var veittur styrkur
úr hljómdiskasjóði Félags íslenskra
tónlistarmanna og það er mikilvæg
viðurkenning. Það er alltaf vand-
kvæðum bundið að hljóðrita píanó-
tóna því að þeir vilja bjagast mik-
ið. Ég er ánægð með útkomuna en
diskurinn hefur fengið góðar við-
tökur erlendis eins og hér. Hann
var til dæmist leikinn talsvert á
CJRT - FM Classical Radio í Tor-
onto í Kanada. Ég er sérstaklega
ánægð með að hafa komið þessu í
verk því þetta er mikilvægur áfangi
á mínum ferli.“
Nína Margrét
Frábær gítarleikur
TÓNLIST
III j ó m d i s k a r
NORTHERN LIGHT
Kristinn Árnason leikur á gítar
verk eftir Sor og Ponc. Hljóðritað
og framleitt af Reyni Thor
Finnbogasyni og Jos Vermeulen.
Tekið upp í Bethanienkloster,
Amsterdam. ARSIS Classics 96009.
Dreifing: Japis.
FERNANDO Sor fæddist í Barc-
elona 1778 og hlaut menntun sína
í kórskóla Montserrat-klaustursins
(sem menn ættu að heimsækja -
en lofthræddir að forðast). Hann
bjó fyrri hluta ævinnar á Spáni, í
Barcelona og Madrid, og samdi á
þeim árum m.a. sinfóníur, strengja-
kvartetta og óperu, en einnig verk
fyrir gítar. Seinna hluta ævinnar
bjó hann ýmist í París eða London.
Sor vakti fljótlega athygli sem gít-
arsnillingur og tónskáld. Hann var
og þekktur fyrir ballett-tónlist
(Cendrillon var fluttur oftar en 100
sinnum í Parísaróperunni og einnig
Bolshoj leikhúsinu í Moskvu árið
1823). Hann dó í París árið 1839.
Hér eru flutt fímm verk eftir Sor:
Grand solo, þijár Stúdíur, nr. 9, 4
og 10, og Grand Sonata nr 2 op 25.
Manuel Ponce fæddist í Mexikó
1882 og deyr árið 1948. Hann nam
tónsmíðar m.a. í Bologna og Berlín,
en á árunum 1915-17 dvaldist
hann í Havana á Kúbu og kynnti
sér tónlistararf innfæddra. Ponce
dvaldi í París á árunum 1925-33
og nam tónsmíðar hjá Dukas, varð
fyrir áhrifum franskra impression-
ista og kynnti sér nýklassíska tón-
smíðatækni. Hann hóf að semja
verk fyrir gítar að áeggjan Sego-
via. Meðal þeirra verka má nefna
Concierto del Sur (fyrir gítar og
hljómsveit) og fjórar sónötur, en
þá þriðju má heyra á þessum hljóm-
diski. Áuk sónötunnar eru hér tveir
yndislegir og „ófrumlegir" þættir
úr Svítu í a-moll. Allt er þetta hin
besta tónlist, sumt afar fallegt.
Kristinn H. Árnason lauk B.M.
prófi frá Manhattan School of
Music, þar sem kennari hans var
Nicolas Goluses, en einnig lærði
hann hjá Gordon Crosskey og José
Tomas, á Englandi og Spáni. Hann
hefur haldið fíölda einleikstónleika
á íslandi, Ítalíu, í Bandaríkjunum
og í Wigmore Hall í London. Hann
hefur hljóðritað fyrir hljóðvarp og
sjónvarp og leikið einleik með
Kammersveit Reykjavíkur, svo eitt-
hvað sé nefnt. Þetta er annar hljóm-
diskur Kristins sem hljóðritaður er
fyrir ARSIS Classics, en sá fyrri
(með verkum eftir Barrios og Tar-
rega) var tilnefndur til íslensku tón-
listarverðlaunanna og verðlauna
Aflvakans.
Af þessu öllu má ráða að hér er
á ferðinni feiknagóður gítarleikari,
sem hefur vakið mikla athygli á
seinni árum. Ég skrifaði allítarlega
um fyrri hljómdiskinn og sé ekki
ástæðu til að endurtaka það að
þessu sinni. Aðeins að minna á að
hér er um að ræða mikinn snilling
á þetta göfuga en vanmetna og oft
misnotaða hljóðfæri. Þessi hljóm-
diskur er nauðsynleg og sjálfsögð
viðbót við þann fyrri, einnig til að
kynnast verkum þessara spænsk-
ættuðu tónskálda frá ýmsum tíma.
Oddur Björnsson
4 sýningar
eftir af
Svaninum
NÚ standa fyrir dyrum síðustu
sýningar að sinni á Svaninum
eftir Elisabetu Egloff, á Litla
sviði Borgarleikhússins.
Ástæðan er sú að svanurinn
sjálfur, Ingvar E. Sigurðsson
leikari, er á leið í leyfi erlend-
is. Aðrir leikendur eru: María
Ellingsen, sem fer með hlut-
verk Dóru hjúkrunarkonu og
Björn Ingi Hilmarsson, sem
leikur Kevin mjólkurpóst.
Leikstjóri er Kevin Kulkhe.
Næstu sýningar á Svanin-
um verða milli jóla og nýárs,
laugardaginn 28. desember og
sunnudaginn 29. desember kl.
20.
Jólabókaflóð
Sigurdísar
SIGURDÍS Arnarsdóttir
myndlistarmaður hefur opnað
vinnustofusýningu að Lauga-
vegi 53b. Sýningin kallast
Bækur Sigurdísar og á henni
gefur að líta jólabókaflóð lista-
konunnar, fjölmörg verk unnin
úr og á bækur. Sýningin stend-
ur í desember.
Sigurdís er Vestmanneying-
ur sem nam við Myndlistaskól-
ann á Akureyri 1989-1994.
Hún hefur haldið fjölmargar
einkasýningar og tekið þátt í
samsýningum innan lands og
utan á síðustu árum.
Sýningin er opin alla daga.
Ný vinnu-
stofa á
Laugavegi
NÝLEGA var opnuð vinnu-
stofa og sýningaraðstaða í
Litla rauða húsinu, Laugavegi
27. Björg ísaksdóttir listakona
og eigandi hússins opnaði með
kynningu á eigin verkum þann
7. desember. Þar eru nú til
sýnis og sölu málverk, smá-
myndir, glerlist og margt
fleira.
Ætlunin er að framvegis
verði listafólki á öllum aldri
gefinn kostur á að koma verk-
um sínum á framfæri með því
að leigja sýningaraðstöðuna.
Hljómplötur
seljast betur
en í fyrra
SALA á hljómplötum hefur
farið mjög vel af stað fyrir
þessi jól og er útlit fyrir að
hún verði nokkru meiri en í
fyrra á þessum síðasta árs-
fjórðungi og heildarhljóm-
plötusala alls ársins því nokk-
uð meiri en á liðnu ári, að því
er fram kemur í frétt frá Sam-
bandi hljómplötuframleiðenda.
Samkvæmt upplagseftirliti
Hagvangs hf. nam söluaukn-
ingin fyrstu þrjá ársfjórðunga
þessa árs rúmum 12%.
Gert er ráð fyrir að um 150
plötur verði gefnar út fyrir
jólin en áður hafa komið út á
árinu um 50 íslenskar plötur.
Hlutdeid safnplatna hefur far-
ið sívaxandi sem er í samræmi
við þróun í öðrum Evrópulönd-
um.
Tónleikar
falla niður
KAMMERTÓNLEIKAR Tón-
listarskólans í Reykjavík sem
vera áttu á morgun, miðviku-
daginn 18. desember, falla nið-
ur vegna veikinda.