Morgunblaðið - 17.12.1996, Blaðsíða 46

46 ÞRIÐJUDAGUR 17. DESEMBER 1996
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSENDAR GREINAR
Skóladagnrinn og niður-
stöður TIMSS rannsóknar
NÝLEGA hafa ver-
ið kunngjörðar niður-
stöður úr alþjóðlegri
rannsókn, TIMSS,
Third International
Mathematics and
Science Study. Þar
kemur í ljós að íslend-
ingar eru neðan við
slakt meðallag í
stærðfræði og raun-
greinum. Kunnátta
áttundubekkinga á
íslandi er eins og
miðlungs sjöundu
bekkinga meðal ann-
arra þjóða og varla
það. Mönnum hefur
orðið tíðrætt um að íslendingar
séu í TIMSS-könnuninni í flokki
þjóða sem þeir hafi ekki vanist að
bera sig saman við. íslensku börn-
in standa þó allnærri nemendum
í Bandaríkjunum, Danmörku, Nor-
egi og Englandi þar sem árangur
er um 1-4% betri en á íslandi.
Margar vestrænar þjóðir koma
allmiklu betur út úr könnuninni,
svo sem Frakkar, en efst á listan-
um eru Austur-Asíu-
þjóðirnar Singapore-
búar, Kóreumenn og
Japanir.
Tvísetnir skólar
Hitt hefur ekki
komið fram að þijár
þjóðir í Evrópu skera
sig úr hvað snertir
skólatíma, íslending-
ar, Grikkir og Portú-
galir. í löndum þeirra
hafa skólar verið tví-
setnir sem ekki tíðkast
annars staðar. Sum
börn eru fyrir hádegi
í skólanum en önnur
eftir og börnin fá bara
hálfan skóladag. Það vekur furðu
hve lítil umræða hefur farið fram
um þetta fyrirkomulag á opinber-
um vettvangi hér á landi fyrr en
á allra síðustu árum. Umræðurnar
hafa oft snúist um að börnin hefðu
öruggan samastað á meðan for-
eldrar væru í vinnu. Fræðsluhlut-
verk skólanna hefur komið minna
við sögu svo og tími þeirra til að
sinna þeim fjölmörgu nýju
fræðsluþáttum sem þeim hefur
verið falið að annast. Þegar borinn
er saman skólatími í löndum Evr-
ópubandalagsins og EFTA kemur
í ljós að ekkert land hefur jafn
stuttan samanlagðan skólatíma á
ári og ísland. Fjöldi skóladaga er
Það fyrírkomulag að
íslensk böm eru
einungis hálfan daginn
í skólanum, segir
Kristín Bjarnadóttir,
kemur illa niður á
stærðfræðikennslu.
sums staðar litlu meiri en skóla-
dagurinn er mun lengri í öðrum
löndum. Börnin eru í skólanum
allan daginn í flestum löndum
Evrópu.
Kristín
Bjarnadóttir
Tíma varið til stærðfræðikennslu í grunnskólum í þrem löndum
Samanburður við önnur lönd
Það fyrirkomulag að íslensk
börn eru einungis hálfan daginn í
skólanum kemur illa niður á stærð-
fræðikennslu. Við samanburð á
fjölda klukkustunda, sem mælt er
fyrir um að nemendur fái í stærð-
fræði í Frakklandi, Danmörku og
íslandi, kemur í ljós að íslensku
börnin fá um helming af þeim
stundafjölda sem frönsku börnin
fá en um 70% af kennslustunda-
fjölda danskra barna. Svo vikið sé
aftur að TIMSS könnuninni kemur
í ljós að frönsk börn koma mun
betur út úr könnuninni en íslensk,
6% betur í 7. bekk og 10% betur í
8. bekk. Árangur dönsku barn-
anna er um 1-3% betri en ís-
lenskra barna.
Samanburður við fyrri tíma
íslenskir nemendur fá nú viku-
lega 4 kennslustundir, 40 mínútna
langar, í stærðfræði allan skóla-
tíma sinn í grunnskóla nema 5
stundir í 10. bekk, þ.e. samanlagt
13 vikustundir eftir 12 ára aldur.
Á tímum iandsprófs fengu lands-
prófsnemendur 5+5+7= 17 viku-
stundir í stærðfræði eftir 12 ára
aldur, 45 mínútna langar, en 5+5+
4+4= 18 vikustundir, deilt á fjögur
ár, ef þeir tóku gagnfræðapróf.
Meðallengd skóladags í ESB- og EFTA-ríkjum
Grunnskóli
Ki.7.00 8.00 9.00 10.00 11.00 12.00 13.00 14.00 15.00 16.00 1 7.00 18.00 19.00
~+á| Belgía
Danmörk
Þýskaland
Grikkland (1)
Grikkland (2) L
Spánn
■'+ Frakkland
Irland
□ Ítalía (2)
Lúxemborg
Holland
Austumki
U Portúgal (1)
| Portúgal (2)
Portúgal (3) L
Fmnland (1)
Finnland (2)
Svíþjóð
Bretland
Noregur
ÍSLAND (1)
ÍSLAND (2) ■■■■■■■■
■■■■■■■■■■■■■■■I ÍSLAND (3)
Kl.7.00 8.00 9.00 10.00 11.00 12.00 13.00 14.00 15.00 16.00 17.00 18.00 19.00
HVERNIG er hægt fyrir aldraða
„að lifa sjálfstæðu lífí með virðingu
og reisn" svo vitnað sé í ályktun
um málefni aldraðra á flokksþingi
framsóknarmanna 22.-24. nóvem-
ber sl., ef þeir hafa aðeins lúsabæt-
ur á mánuði eða með öðrum orðum
eiga ekki bót fyrir rassinn og lepja
því dauðann úr skel? Er formaður
flokksins, Halldór Ásgrímsson, ut-
anríkisráðherra, var inntur eftir því
af einum félaga okkar á fundi í
Aðgerðarhópi aldraðra 3. desember
síðastliðinn, hvemig nokkur maður
treysti sér til að fleyta fram lífínu
á rúmum 39 þúsund kr. á mánuði,
var frekar fátt um svör, sem reynd-
ar vonlegt var.
Það er ekki ofsagt að við aldrað-
ir séum hreinlega lagðir í einelti
með linnulausum skattaálögum.
Er það ef til vill á stefnuskrá
stjórnarflokkanna eða réttara sagt
ríkisstjórnarinnar að þjarma jafnt
að ungum sem öldnum með þessum
óhóflegu og gegndarlausu jaðar-
sköttum, sem geta í sumum tilfell-
um farið yfír 100%? í ályktun
flokksþings framsóknarmanna er
aðeins rætt um að létta skattbyrði
ungs fólks en ekki eldra fólks.
Þeir virðast því láta sér í léttu rúmi
liggja þótt við höldum áfram að
sligast undan þessum dæmalausu
skattklyíjum okkar.
Nú er svo komið að aldraðir fá
ekki einu sinni að hafa þær fáu
krónur í friði, sem þeim hefur
tekist að aura saman af ráðdeild
og sparsemi á langri starfsævi.
Margur hyggur auð i annars
garði. Þótt eflaust megi finna
auðmenn meðal aldr-
aðra, þá hika ég ekki
við að fullyrða að all-
ur meginþorri þeirra
sé launamenn, sem
hafa aldrei verið öf-
undsverðir af efna-
hagslegu hlutskipti
sínu. Nú hyggst sem
sagt ríkisstjórnin með
Friðrik frækna Sop-
husson fjármálaráð-
herra í fararbroddi
láta greipar sópa um
„gilda sjóði“ þessa
gamla fólks. Væri svo
ekki ráð að gaml-
ingjagullinu uppurnu
að ráðast til atlögu við sparibauka
barna. Þau liggja ekki síður vel
við höggi. Þar sem við gamlin-
gjarnir eigum ekki beinlínis fram-
tíðina fyrir okkur, þá krefjumst
við þess að jaðarskattarnir verði
endurskoðaðir tafarlaust og
lækkaðir og það til muna, enn-
fremur að grunnlífeyrir og tekju-
trygging verði aftur tengd við
laun landsmanna, tvísköttun verði
afnumin og skattleysismörk
hækki og verði í samræmi við
framfærslukostnað.
Nú væri ef til vill ekki úr vegi
að skjóta hér inn fleygri skilgrein-
ingu Winstons Churchills á stjórn-
máium sem Njörður P. Njarðvík
var svo vænn að rifja upp fyrir
okkur nýlega í ágætri grein, er
birtist í Morgunblaðinu, en Churc-
hill kvað þau vera fólgin í því að
segja almenningi skilmerkilega frá
því sem þyrfti að gera og útskýra
svo á eftir hvers vegna
það var ekki hægt.
Frómt frá sagt er ég
ekki frá því að
fjármálaráðherra okk-
ar, Friðrik Sophusson,
sé sömu skoðunar og
ef til vill fleiri ráðherr-
ar í ríkisstjórninni, en
eitt skulu þessir háu
herrar vita að við
leggjum ekki árar í
bát og hættum ekki
fyrr en hægt verður
að bæta kjör okkar.
Við erum mörg hver
orðin gráhærð og það
m.a. af áhyggjum, en
við erum ekki bara gráhærð held-
ur líka grá fyrir járnum, því skal
enginn gleyma. Svo lengi má
brýna deigt járn að það bíti.
Þegar Friðrik Sophusson var á
fundi með okkur í Aðgerðarhópi
aldraðra útskýrði hann fyrir okkur
hvers vegna ekki væri hægt að
bæta kjör okkar. Hann bar við
algjöru féleysi og gat þess m.a.
að ríkið yrði að greiða meira en
13 milljarða í vaxtagreiðslur af
lánum. En það er til fé til að greiða
bankastjórum ríkisbankanna og
sendiherrum okkar margföld laun
venjulegra ríkisstarfsmanna. Það
er til fé til að greiða fyrir rándýra
búslóðarflutninga sendiráðsstarfs-
manna landa á milli. Það er til fé
til að bæta kjör þingmanna um
40 þúsundir á mánuði, sem áttu í
fyrstu að vera algjörlega skatt-
ftjálsar. Það er til fé til að hlaða
undir prest í útlöndum, sem engin
eða lítil þörf er fyrir. Það er til fé
til að kaupa hús fyrir nýja forset-
ann okkar, sennilega af þeirri ein-
földu ástæðu að forsætisráðher-
ann vill hafa sem minnst sam-
neyti við hann. Sannast ekki hér
hið fornkveðna: Þröngt mega sátt-
ir sitja, en óþröngt ósáttir (seinni
hluti setningarinnar er mín eigin
viðbót). Kaupverðið ásamt breyt-
ingum, já, bráðnauðsynlegum,
kvað hafa verið um 100 milljónir.
Ég sel það ekki dýrara en ég keypti
það.
Utanríkisráðherra, Halldór Ás-
grímsson, sem sat fyrir svörum
Nú er svo komið að
aldraðir fá ekki einu
sinni að hafa þær fáu
krónur í friði, segir
Halldór Þorsteinsson,
sem þeim hefur tekist
að aura saman af
ráðdeild og sparsemi
á langri starfsævi.
hjá okkur 3. desember sl., taldi
þingmenn ekki vera ofsæla af
þessum 40 þúsundum vegna ýmiss
konar rekstrarkostnaðar, er fylgdi
starfi þeirra, en við lífeyrisþegar
hefðum hins vegar verið alsælir
að fá slíka uppbót mánaðarlega.
Væri ekki athugandi að endur-
skoða skattalögin í því skyni að
gera innheimtuna skilvirkari,
herða svo eftirlit með skattsvikum
og hækka sektir. Ef þetta væri
gert hefði ríkið væntanlega aukið
fjármagn, já, verulega aukið fjár-
magn til ráðstöfunar, sem mætti
m.a. nota til að bæta kjör okkar.
Spurningin er, já, stóra spurningin
er hvort ekki mætti jafnvel lækka
skattana til þess að menn freistuð-
ust síður til skattsvika. Því hefur
verið fleygt að menn séu ólíkt fús-
ari til að leggja fé í flokkssjóði
heldur en að telja rétt og sam-
viskusamlega fram til skatts. Yrðu
skattar lækkaðir minnkaði um leið
freistingin til skattsvika og ríkið
hefði áreiðanlega meira fé milli
handanna vegna skilvirkari skatt-
heimtu.
Eini íslenski fjármálaráðherr-
ann, sem vildi herða eftirlit með
skattsvikum, var Gunnar Thor-
oddsen, sálugi og naut hann þá
stuðnings Halldórs Sigfússonar,
skattstjóra, en hann fékk það því
miður ekki vegna samráðherra
sinna. Okkur skildist á utanríkis-
ráðherra að skattsvik væru óað-
skiljanlegur fylgifískur íslensks
efnahagslífs eða eins konar ólækn-
andi og ófjarlægjanlegt æxli á
þjóðarlíkamanum og tóku ýmsir
félagar mínir í sama streng. En
ég undirritaður er ekki sama sinn-
is, enda er ég sannfærður um að
við getum losað okkur við þetta
gamla þjóðarmein, sem skattsvik
eru, ef vilji er fyrir hendi.
Að lokum þetta. Á undanförn-
um vikum og mánuðum hafa aldn-
ir oft haft orðið, en það má víst
heita það eina, sem við höldum
eftir óskertu.
Höfundur cr skólastjóri Málaskóla
Halldórs.
Aldraðir lagðir í einelti
Halldór
Þorsteinsson