Morgunblaðið - 28.12.1996, Page 31

MORGUNBLAÐIÐ
LISTIR
LAUGARDAGUR 28. DESEMBER 1996 31
Fletti öllum nótnabunkanum
RÚNAR Óskarsson klarinettu-
leikari hefur sent frá sér hljóm-
disk sem hefur meðal annars
að geyma verk eftir Igor Stra-
vinsky, Franz Schubert, Gerald
Finzi og Debussy. Rúnar er
fæddur árið 1970. Hann út-
skrifaðist úr kennara- og ein-
leikaradeild Tónlistarskólans í
Reykjavík vorið 1993 þar sem
kennari hans var Sigurður
Snorrasson. Þaðan lá leið hans
til Amsterdam þar sem hann
hóf nám hjá George Pieterson
við Sweelinck Conservatorium.
Árið 1996 útskrifaðist hann með
einleikarapróf frá skólanum.
Rúnar sótti jafnframt tíma hjá
Walther Boeykens og bassaklarinettutíma
þjá Harry Spamaay. Hann hefur haldið
tónleika víða um Evrópu og leikið með
ýmsum kammersveitum og hljómsveitum.
„Ég vildi hafa skemmtilegt og fjöl-
breytt efni á diskinum," segir Rúnar.
„Þegar framundan er stórt verkefni á
borð við hljóðritun og útgáfu er mikið
atriði að velja tónverk sem manni líkar
og sem maður getur hugsað sér að æfa
og spila um lengri tíma. Ég fletti öilum
nótnabunkanum mínum áður en ég ákvað
hvaða verk ég ætlaði að hljóðrita. Þetta
val mitt endurspeglar nokkuð vel það sem
ég hef verið að fást við á undanförnum
árum. Verkin eru frá tímum síðrómantík-
urinnar til dagsins í dag. Á diskinum er
að finna verk eftir Englendinginn Gerald
Finzi og pólverjann Witold Lutoslawski.
Þeir eru samtíðarmenn en tónlist þeirra
er skemmtilega ólík. Þarna er perla eftir
Ciaude Debussy sem heitir Premiere
Rhapsodie en það er ákaflega gott verk.
Þau verk á diskinum sem höfða helst til
mín eru annars vegar Þrjú stykki fyrir
einleiksklarinettu eftir Igor Stravinsky
og hins vegar Der Hirt auf dem Felsen
eftir Franz Schubert. Eins og fram kemur
er verk Stravinskys skrifað fyrir einleik
á klarinettu en mér hefur alltaf fundist
sóló veita mér ótakmarkað
frelsi þar sem ég þarf ekki
að taka tillit til neins annars
en sjálfs mín.
Boðið að
gefa út disk
Verk Franz Shuberts er
skrifað fyrir píanó, klarinettu
og sópransöngkonu. Sá sem lék
undir á píanó er Kees Schul
og söngkonan er Suze van
Grootel en þau útskrifuðust frá
Sweelinck Conservatorium og
starfa að list sinni i Hollandi.
Fyrir lokapróf mitt talaði ég
við Reyni Þór Finnbogasson
sem er búsettur í Hollandi og
bað hann um að hljóðrita það. Reynir Þór
brást vel við því en í framhaldinu bauð
hann mér að gefa út disk á vegum útgáfu-
fyrirtækis Arsis Classics sem hann er hlut-
hafi í. Þeir hjá Arsis Classics hafa gefið
út hljómdiska með öðrum íslenskum flytj-
endum til að mynda gítarleikaranum
Kristni Árnasyni. Okkar diskar eru báðir
í sömu útgáfuröð og koma út undir heitinu
Northern Light.
Ég hafði algjörlega fijálsar hendur
varðandi efnisval. Æfingar stóðu yfir í um
það bil tvo mánuði en upptökurnar fóru
fram á þremur dögum í einum sal tónlistar-
skólans. Yfir Amsterdam er mikil flugum-
ferð og þar sem við vorum ekki í sérhönn-
uðu hljóðveri þurftum við stoppa upptök-
urnar annað veifið. Salurinn var góður og
hljómburðurinn fínn.
Ég hafði hugleitt að gefa út geisladisk
einhvern tímann síðar en þegar mér bauðst
þetta góða tækifæri sló ég til . Ég er
ánægður með útgáfuna og glaður yfir að
hafa ráðist út í þetta.
Fljótlega upp úr áramótum mun ég fara
aftur til Amsterdam þar sem ég er að sér-
hæfa mig í bassaklarinettuleik en ég lýk
að öllum líkindum námi í júlí á næsta ári.
Ég ætla að koma hingað í mars og halda
tónleika eða debutera eins og það er kallað.“
Rúnar Óskarsson
Bjögun mannsins
MYNPOST
Gallcrí Sðlon íslandus
MÁLVERK
Cheo Cruz. Opið kl. 12-18 alla daga til 5. jan-
úar; aðgangur ókeypis.
ÞAÐ er framandlegur myndheimur, sem
tekur á móti gestum í Gallerí Sólon íslandus
þessa dagana, fráhrindandi og seiðandi í senn.
Maðurinn er hér miðpunkturinn, en fremur
sem spurning og gáta en sem drottinn heims-
ins eða sá sem valdið hefur; þversögnin er hér
í fyrirrúmi, en svörin og lausnirnar verður
hver og einn að finna á eigin forsendum.
Þessi myndheimur er hingað kominn með
listamanni frá Kólumbíu, sem bjó hér á landi
um nokkurra ára skeið en hefur síðustu ár
starfað í París. Cheo Cruz tók upp íslenska
nafnið Sindri Þór Sigríðarson og tók virkan
þátt í listalífinu á árunum 1989-92, og hélt
hér m.a. nokkrar sýningar.
Nú er hann snúinn aftur
með verk sem hann hefur
verið að vinna síðustu árin,
og eru sem hlýr andblær
suðrænna vinda inn í dimm-
asta skammdegið.
Það litaspjald sem lista-
maðurinn notar í þessum
verkum sínum samanstend-
ur einkum af mildum og
tempruðum litum, sem
bomir eru á strigann með
fínlegum og ömggum hætti
hins hefðbundna natúral-
íska málverks. En það sem
áhorfandinn fer fyrst að
velta fyrir sér í þessum
myndum er hin bjagaða
mannsmynd sem þar birt-
ist; bólgin höfuð og verpt
líkamshlutföll gefa mynd-
unum súrrealískan blæ, og
viðfangsefnin verða í raun að dularfullum
leyndardómum, þar sem augun ein gefa áhorf-
andanum tækifæri til úrlausnar. Titlar eins
og „Fræ“, „Veiði“, „Gáta“, „Sorg“ og „Þyrni-
rós“ vísa síðan til þeirrar dulúðar, sem verkin
laða vissulega fram.
Sú bjögun mannsins sem listamaðurinn not-
ar til að vekja upp þessar tilfmningar vísar
mjög sterklega til þess myndheims sem Gius-
eppe Arcimboldi skapaði á 16. öld. Sálistamað-
ur hefur oft verið talinn meðal helstu fyrirrenn-
ara súrrealistanna á þessari öld, þar sem hann
skapaði skemmtilega afmyndað fólk í málverk-
um sínum með því að raða saman ávöxtum,
grænmeti og blómum. Tengslin við myndheim
Arcimboldi koma m.a. í ljós af því að sýningar-
salurinn hér er skreyttur með ávöxtum og
suðrænum gróðri, jafnframt því sem ávextir
gegna miklu hlutverki í sumum málverkanna,
m.a. sjálfsmynd listamannsins (nr. 2).
Styrkur verka Cheo Cruz liggur hins vegar
fyrst og fremst í hæfni hans til að koma til
skila afar persónulegum
blæ sem fylgir þeim augna-
svip, sem myndirnar
byggja svo mikið á. Hér
má lesa breitt svið mann-
legra tilfinninga - angur-
værð, hlýju, örvæntingu,
kvíða, dulúð og ótta, allt
eftir því sem listamannin-
um hefur þótt hæfa hveiju
viðfangsefni.
Það er ekki auðvelt að
koma slíkum þversögnum
og róti tilfinninga til skila
þannig að ekki verði úr
væmni klisjunnar. Með sín-
um milda og bjagaða mynd-
heimi tekst listamanninum
þetta með þeim ágætum
að fengur er að, og vert
að sem flestir njóti þessa
með eigin augum.
Eiríkur Þorláksson
CHEO Cruz: Sorg.
Stílað á trú manna
BÆKUR
Lífsspcki
LÖGMÁLIN SJÖ UM
VELGENGNI
eftir Deepak Chopra. Gunnar Dal
þýddi. Bókaútgáfan Vöxtur. Reykja-
vík 1996. Prentun: Oddi hf. 128 bls.
LÍFSSPEKI eins og sú sem sett
er fram í bókinni, Lögmálin sjö um
velgengni, getur ekki verið til ann-
ars en góðs, ef menn nenna á ann-
að borð að gera hana að sinni. Það
sem Deepak Chopra kennir er í
grundvallaratriðum að hver maður
yrki sjálfan sig sem best hann get-
ur, andlega og líkamlega, svo að
hann geti verið heiminum og öðrum
mönnum góður líka. Hann stingur
upp á ýmsum aðferðum. Hann legg-
ur til að menn þegi, tali við náttúr-
una, lifi í óvissu svo þeir hljóti frelsi,
gefi gjafir og þiggi. Einnig er lagt
til að menn stundi íhugun. Allt er
þetta gott og blessað. Það eru góð-
ir menn sem gefa gjafir og enn
betri sem kunna að þegja.
Annars er þetta ekkert grín með
þögnina. Chopra leggur til að menn
þegi í allt að tvo tíma á dag og
þegar við bætist að ganga um í
náttúrunni í svolitla stund, að
íhuga, biðja fyrir meðbræðrum sín-
um, að ígrunda alla valmöguleika
sem manni standa til boða á hveij-
um degi (því þannig gerir maður
val sitt „fullkomnlega [svo] meðvit-
að“ (51)) og fleira slíkt, þá er orðið
harla lítið eftir af degi hins vinn-
andi manns. Og sennilega verður
ekki hjá því komist að vinna ef
mönnum á að ganga vel í þessum
heimi.
Lögmálin sjö sem bók þessi
snýst um og boðar heita: Lögmál
vaxtarins eða lögmálið um hina
hreinu möguleika, Lögmálið um
að gefa og þiggja, Karmalögmálið
eða lögmálið um orsök og afleið-
ingu, Lögmálið um ásetning og
löngun, Lögmálið um
frelsið - að vera óháð-
ur og Dharma-lögmál-
ið eða lögmálið um til-
gang lífsins. Öll eru
þessi lögmál kynnt til
sögunnar með orðum
sem ætlað er að sann-
færa. Og þegar boð-
unarákafinn verður
hvað mestur er eins
og allar kröfur um
skilning séu látnar
lönd og leið; hér
myndar textinn til
dæmis eins konar rök-
hring, eða hringavit-
leysu, sem er vitan-
lega alveg sjálfnærandi: „Fyrsta
lögmálið um velgengni er lögmál
vaxtaríns eða lögmál hinna hreinu
möguleika. Þetta lögmál byggist á
þeirri staðreynd að við erum í
innsta eðli okkar hrein vitund.
Hrein vitund er nefnd hinir hreinu
möguleikar. Hún er orkusvið allra
möguleika og máttur hennar til að
skapa á sér engin takmörk. Hin
tæra vitund er hinn andlegi grund-
völlur okkar. Hún er fijáls og án
takmarka og þess vegna einnig
hrein gleði. Eiginleikar vitundar-
innar eru hrein þekking og máttur
þagnarinnar, fullkomið jafnvægi,
einfaldleiki og fögnuður. Þessi vit-
und verður aldrei sigruð. Þetta er
grundvallareðli okkar. Grundvall-
areðli okkar er þess vegna sama
og hinir hreinu möguleikar" (10).
Texti sem þessi stendur og fellur
með trúgirni lesandans; hér er með
öðrum orðum ekki verið að eyða
tíma í að skýra það sem verið er
að tala um heldur textinn látinn
vera sjálfum sér nógur, hann nær-
ist af sjálfum sér.
Eftir að sagt- hefur verið frá
hveiju lögmáli er síðan gefin upp-
skrift að því hvernig eigi að gera
það að veruleika í lífi sínu, eins og
sagt er í bókinni. Um lögmál vaxt-
arins segir til dæmis: „Eg ætla að
komast í snertingu við
þetta orkusvið með því
að helga því hljóða
stund á hveijum degi.
Þá stund ætla ég aðeins
að vera“ (24).
Gunnar Dal ritar
ágætan inngang að
bókinni þar sem hann
setur speki Chopra í
samhengi við þróun í
náttúruvísindum og
heimspeki síðustu ára-
tugi. Telur Gunnar að
Chopra sé „heimspek-
ingur nýrra tíma“. Og
ennfremur: „Hann er
einn þeirra höfunda
sem um þessar mundir eru að leggja
grundvöllinn að lífssýn 21. aldar-
innar" (IX). Verður ekki lagt mat
á þann dóm hér að öðru leyti en
því að svo virðist sem þungu hlassi
sé þar velt á litla bók. Það má hins
vegar vera sammála Gunnari um
að gildi þessarar bókar sé ekki síst
falið í því að í henni sé Chopra
samstiga kristinni siðfræði; grund-
vallarboðskapur hennar er nefni-
lega sá að það sem þér viljið að
aðrir gjöri yður, það skuluð þér
þeim og gjöra.
Það sem maður saknar helst í
þessum inngangi er nánari kynning
á Deepak Chopra sjálfum en skrifuð
er aftast í bókina. Þar er sagt að
Chopra sé heimsþekktur rithöfund-
ur og talin upp nokkur rit hans en
ekkert frekar er sagt um bakgrunn
þessa manns - menntun hans og
fyrri störf, svo frasinn sé notaður.
Menn vilja jú vita úr hveijum þeir
hafa vitleysuna, eins og kerlingin
sagði.
Eins og áður sagði getur sú lífs-
speki sem Chopra reiðir fram ekki
orðið til annars en góðs þeim sem
vilja kynna sér hana. Um gildi henn-
ar verður hver og einn að dæma
fyrir sig enda er hún stíluð á trú
manna.
Þröstur Helgason
Gunnar Dai
Paö er engin tilviljun aö
nemendur skólans
sópuöu til sín rúml. 90%
verðlauna a siöustu
islandsmeistarakeppni
| Vilt þú læra förðun? |
þá skaltu hafa þetta í huga
Við erum eini förðunarskólinn sem höfum kennara
með eftirfarandi:
-• Margfalda íslandsmeistaratitla
-« Allt að 12 ára reynslu að bakl sem framúrskarandi fagfólk
Fagfólk sem hefur verið með m.a. förðunarþætti, tískuþætti og
forsíður í virtustu tímaritum landsins
-• Fagfólk sem hefur starfað bæði hér heima og erlendis
Ljósmynda- og tískuförðun hefst 13. janúar
Kennari:
Lfna Rut, margfaldur íslandsmeistari sem hefur lokiö 4 ára námi úr
málaradeild Myndlista- og handíðaskóla islands.
Gestakennarar:
Karl Bemdsen hárgreiöslu- og förðunarmeistari sem starfar nú í
London og Reykjavik
Hanna Maja starfaði m.a. í 4 ár í Hollywood fyrir Propaganda Films
Kvikmyndaförðun 8 vikur, hefst i byrjun februar
Gestakennari:
Málfríður Ellertsdóttir sem hefur starfað við Ríkissjónvarpið sl. 6 ár
Fantasíuförðun 5 vikur
Karaktersköpun, notkun vatnslita á andlit og líkama (body panting)
Góður undirbúningur fyrir næstu íslandsmeistarakeppni

förðunarskóll
L L n a r u t
Laugavegi 40A • nánari upplýsingar i síma 551 1288 milli kl 12 og 14 alla virka daga