Morgunblaðið - 27.02.1997, Blaðsíða 27

Morgunblaðið - 27.02.1997, Blaðsíða 27
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 27. FEBRÚAR 1997 2 7 AÐSENDAR GREINAR Á ÞESSUM síðasta áratug 20. aldarinnar er meira talað um sam- keppni og einkavæð- ingu en nokkru sinni fyrr í íslandssögunni. Flestir hafa sterkar skoðanir í þessum efn- um og í samræmi við það skilja menn inni- hald þessara hugtaka hver með sínum hætti. Gott dæmi um það er sú breyting að Póst- og símamálastofnun hefur verið_ breytt í hlutafélag. Ég hef þrá- sinnis orðið var við að hinir mætustu menn hafa skrifað um einka- væðingu ríkisfyrirtækja án þess að telja fyrirtækið Póst og síma hf. vörðu á þeirri leið. Ef til vill vegna þess að ný staða Pósts og síma hf. samrýmist ekki hugmyndum þeirra um það hvernig fjarskiptamarkað- urinn eða póstmarkaðurinn eigi að líta út. Nú um helgina urðu þau tíðindi að Stöð 3 gekk inn í Stöð 2 og ég skil það svo að eigendur hennar hafi komist að þeirri niðurstöðu að ekki væri pláss fyrir tvær frjáls- ar sjónvarpsstöðvar hér á landi. Það var því sjálfhætt enda eru menn ekki fúsir til að leggja stöð- ugt fram nýtt fé til rekstrar sem ekki stendur undir sér. Þetta skilja allir venjulegir menn. En þá bregð- ur svo við að ýmsir reisa sig og segja að þetta sé einmitt athugun- arefni af því tagi sem Samkeppnis- stofnun þurfi að kynna sér sérstak- lega. Á síðustu árum höf- um við ísiendingar með sérstakri löggjöf og með aðildinni að Evr- ópska efnahagssvæð- inu reynt að skapa skil- yrði fyrir því, að hér á landi geti þróast frjáls markaður sem nærðist á eðlilegri heilbrigðri samkeppni. Auðvitað fylgdu því ekki eintóm- ir kostir að ganga inn í Evrópska efnahags- svæðið en við mátum það svo að kostirnir væru fleiri en gallarnir af því að við þóttumst sjá sóknarfæri á er- lendum mörkuðum sem við gætum ekki nýtt okkur með öðrum hætti. Viðskiptahindrunum þjóða á milli var rutt úr vegi og haft að meginreglu að fyrirtækin skyldu standa jafnfætis í sam- Þjónusta á fjar- skiptasviði, segir Halldór Blöndal, verður algjörlega frjáls um næstu áramót. keppninni innan alls svæðisins. Til þess að reyna að tryggja það hafa þjóðirnar komið sér saman um grundvallarreglur um viðskipti og hvernig skuli staðið að eftirliti með því að eftir þeim sé farið. Svo að ég taki dæmi hefur mikil vinna verið lögð í að tryggja jafnstöðu fyrirtækja á fjarskiptamarkaði og er það mikill frumskógur sem ég efast satt að segja um að margir hafi kynnt sér. Og í þessari viku var fundað strangt í Brussel um málefni póstsins. í umræðum og úrskurðum um samkeppnismál upp á síðkastið hef- ur mjög borið á því að stærð og umsvif íslenskra fyrirtækja hafi vaxið mönnum í augum. Eg segi ekki að þeir sjái Gilitrutt í hveiju homi. En naflaskoðun af þessu tagi hlýtur til langframa að draga okkur niður. Íslensk fyrirtæki, jafnvel Flugleiðir og Póstur og sími hf., eru þumalingar í samskiptum þjóðanna. Ég kalla það eitt af undrum verald- ar að Flugleiðum skuli hafa tekist að halda velli og auka umsvif sín svo lengi og að það skuli vera bjart framundan hjá fyrirtækinu. Umsvif þess eru á erlendum mörkuðum í alheimssamkeppni og þess vegna langt utan þeirra landamæra sem íslensk samkeppnisstofnun er bær að fjalla um. Til þess vantaði hana þekkingu og forsendur. Póstur og sími hf. starfar sam- kvæmt íslenskum lögum og lætur í té þjónustu sem Alþingi hefur skilgreint og ákveðið og strangar alþjóðlegar reglur og sérreglur inn- an Evrópska efnahagssvæðisins gilda um. Þjónusta á fjarskiptasviði verður algjörlega frjáls um næstu áramót og alþjóðleg fyrirtæki eru þegar farin að þreifa fyrir sér um viðskipti. Pósturinn á sér langa sögu og þjónusta hans byggir á þeirri grundvallarhugsun, að bréf- um og pökkum sé komið örugglega til skila innan ákveðins tíma, full- komnum trúnaði er heitið og kostn- aði jafnað niður af því að við viljum að allir standi jafnir gagnvart póst- inum hvar sem þeir búa á landinu. Þótt íslensk löggjöf sé þannig að pósturinn hafi einkarétt á að koma lokuðum bréfum til skila en póst- kortum ekki breytir það engu um grundvallarskyldur póstsins og nauðsyn þess að hægt sé að reka hann á heilbrigðum grundvelli og sem eina heildstæða rekstrarein- ingu af því að pósturinn stendur ekki undir nafni nema þjónusta hans sé ódýr og nái til allra. Höfundur er samgönguráðherra. Við erum í alþjóðlegri samkeppni Halldór Blöndal Græni lífseðillinn ÞAÐ hefur oft verið sagt um okkur íslend- inga að við hugsum ekki nægjanlega til framtíð- arinnar þegar okkar eigin heill er annars vegar. Sem betur fer eru þó sífellt fleiri að vakna til vitundar um nauðsyn heilbrigðra lífshátta. Þannig hefur á undanförnum árum orðið mikil vakning meðal þjóðarinnar um nauðsyn hreyfíngar og hollrar fæðu en enn vantar samt upp á að við náum til íjöldans. Enn eru margir sem verða alvarlegum sjúkdómum að bráð á besta aldri vegna rangra lífshátta en þar eru reykingar stærsti skað- valdurinn. I dag hefst tveggja ára átaksverk- efni undir nafninu Græni lífseðillinn, en það er samstarfsverkefni heil- brigðisráðuneytisins og íþrótta- samands íslands. Markmið þessa verkefnis er að vekja almenning til aukinnar meðvitundar um áhrif hreyfingar og fæðuvals á heilsuna, sérstaklega með því að efla þátttöku almenn- ings í hollri hreyfíngu. Ég tel bestu leiðina til að ná þessu markmiði að gera hreyfingu hluta af daglegu lífi fólks, en flestir þurfa hins vegar aðstoð og hvatningu við að stíga fyrsta skrefið. Hér eiga heilbrigðis- þjónustan og íþrótta- hreyfingin samleið, því um leið og boðið er upp á holla hreyfingu verð- ur boðið upp á fræðslu og ráðgjöf. Því er ánægjulegt að mark- visst samstarf um þetta markmið er nú að hefjast. Fyrirbyggjandi starf skilar sjaldnast áþreifanlegum árangri á skömmum tíma. Þessu starfi verður sífellt að sinna. Eitt af meginstefnu- málum mínum sem ráðherra er að leggja aukna áherslu á forvarnir gegn sjúkdómum. Græni lífseðillinn er enn eitt dæmi um verkefni sem ég vil stuðla að og leggja mitt af mörkum til að megi takast vel. Ánægjulegt er að sjá hve eldra Eitt af meginstefnu- málum mínum, segir Ingibjörg Pálma- dóttir, er aukin áherzla á forvarnir. fólk leggur aukna áherslu á mikil- vægi hollrar hreyfíngar en við sem yngri erum teljum það oft sjálfsagð- an hlut að vera hraust. Það er ekki sjálfgefið, því hreysti sínu og heil- brigði verður hver og einn að við- halda og efla með heilbrigðum lífs- háttum og hollri hreyfingu. Græna lífseðlinum er ætlað að hvetja almenning til að breyta hug- arfari sínu og iífsstíl þannig að hreyfíng og hollir lifnaðarhættir verði sjálfsagður hluti daglegs lífs. Ég trúi því að slík breyting á viðhorf- um og lifnaðarháttum auki lífsgleði og lífsgæði og sé um leið besta for- vörnin til framtíðar. Höfundur er heilbrigðis- og tryggingamálaráðherra. Ingibjörg Pálmadóttir Landkrabbi tæknimanna? VEIÐIMENN frumstæðra þjóða í heiminum hafa það fyrir fastan sið að skanna umhverfi bú- setustaðar síns í leit að bestu stöðunum fyrir æti handa fjöl- skyldum sínum. Hin nýju upplýsingalög sem gengu í gildi í janúar sl. eru einmitt slíkur skanni fyrir marga er sótt geta að mestu afkomu sína til frumskógar hins op- inbera á íslandi, og lögin geta jafnvel virkað sem stækk- unargler Sherlock Holmes fyrir þá sem vilja hafa upp á „góðær- inu“ sem verið hefur í feluleik til þessa. Búast má við að með fyrir- spurnum sínum skv. upplýsinga- lögum rekist menn víða á dular- fullt, þéttriðið net sem hlykkjast laumulega meðfram stokkum og steinum, sem jafnvel vindur sig samlitt þéttum gróðrinum utan um tijástofna hæstu og stoltustu trjánna; við nánari athugun er það kannski líkara tröllvöxnum land- krabba sem teygir anga sína í allar áttir svo langt sem augað sér og mikið lengra. Kvótinn í landi Þeir sem reka teiknistofur á íslandi og eiga allt sitt undir „þurrkvótanum“ svokallaða geta Þurrkvótann er ekki hægt að kaupa eða selja, segir Páll Björgvinsson, eins og tíðkast með veiðikvót- ann meðal sjómanna. nú skv. upplýsingalögunum snúið sér bréflega til ráðuneyta ríkins og skrifstofu borgarstjcra og fengið uppgefið hvaða teiknistof- ur hafa kvóta, hvað þær hafa haft hann lengi og hversu mikið þær hafa haft, upp úr krafsinu. Sömu aðilar geta síðan komið sér upp línuriti og hagskýrslu yfir afkomu „kvótastofanna" og borið saman við eigin fyrirtæki. En það er þó einn galli á gjöf Njarðar; þurrkvótann er ekki hægt að kaupa eða selja eins og tíðkast með veiðikvótann meðal sjó- manna: Þrátt fyrir samkeppnislög í landinu og viðskiptaráðuneyti sem fer með framkvæmd laganna af hálfu hins opinbera, en felur samkeppnisstofnun umboð til daglegrar stjórnsýslu á því sviði, gilda nefnilega óskráð og ósýnileg lög um þurrkvótann sem þeir ein- ir þekkja sem fá. Árekstur landslaga Þaulvanir lagasmiðir íslands hafa örugglega ekki reiknað með neinum slysahættum á lagabraut- inni eða ímyndað sér að sú staða gæti komið upp að upplýsingalög- in lentu óvænt í hörðum árekstri við samkeppnislögin þegar kastljósinu væri beint að hags- munabraski í sam- keppnisumhverfi ís- lenskra teiknistofa; þvert á móti hafa lagasmiðirnir séð það í hendi sér að hvorug- ur lagabálkurinn gæti verið án hins. Því hvernig í ósköpunum ætti almenningur að geta séð hvort farið væri að samkeppnis- lögum ef hann hefði engan aðgang að upp- lýsingum hjá stjórn- völdum? Það hlyti að vera álíka erfitt og að ætla ólæs- um manni að geta lesið bók. En samt er hægt að daðra við þá til- hugsun að hugsanlega hafi áhrif upplýsingalaganna í þessum geira samfélagsins orðið magnaðri en nokkurn skyldi gruna; þegar upp komst um fákeppni og markaðs- ráðandi stöðu þurrkvótamanna á hinum íslenska hönnunarmarkaði; þegar samkeppnishamlandi hegð- un bæði ríkis, borgar og sveitarfé- laga steig upp úr undirdjúpunum líkt og kafbátur fullur af geisla- virkum úrgangi og fékk óvæga dagsbirtuna til af afhjúpa sig fyr- ir almenningi; þegar kvótalausir hæfileikamenn í bættum galla- buxum uppgötvuðu að þurr- smugan leyndist hjá borg, sveitar- félögum og ríki - og lyklarnir að þurrkvótanum höfðu legið allan tímann hjá samkeppnisstofnun á meðan þeir sultu heilu hungri og týndu sjálfsvirðingunni fyrir björg. Að virða lýðræðið Já, mikill er munurinn á milli veiðimannanna sem stunda sína frumstæðu veiðmennsku í ós- nortnu náttúruumhverfi fijálsir eins og fuglar himinsins og þeirra sem þurfa að etja kappi við krabb- ann eða eltast við höftin og óskráðu lögin í velferðarsamfé- laginu. Samkeppnislögin á íslandi í starfsumhverfi hönnuða minna einna helst á nýju fötin keisar- ans; mönnum er sagt að þau séu þarna, en þau sjást hvorki né heyrast! Sannast þar orð ritstjór- ans á DV um ráðamenn landsins: „Það góða sem ég vil geri ég alls ekki.“ Þannig ríkir sambandsleysi á milli góðvilja stjórnmálamanna og þess sem framkvæmt er af stjórnvöldum - því það sem þeir segja kjósendum sínum dags dag- lega er oftast nær í algerri mót- sögn við efndir þeirra og fram- kvæmdir til að efla þjóðarhag. Land án virkra og heilbrigðra samkeppnislaga í reynd stundar ekkert annað en fagurgala og rottuveðhlaup, og vanvirðir um leið lýðræðið. Eins og Jóhann R. Björgvinsson hagfræðingur sagði í DV í janúar sl: „Sannur stjórn- málamaður veit að þjóðin þarf að hafa sjálfsvirðingu og finna fyrir gusti lýðræðislegs umhverfis.“ Höfundur er arkitekt. Páll Björgvinsson Reykjavik miu veiMcud en vdiiidx iciud félaga til að fara í vélsleðaferð? Laugardaginn 1. mars standa Landssamband íslenskra vélsleðamanna fyrir fjölskyldudegi á NesjavöIIum. Dagskrá: 1. Farið frá Litlu kaffistofunni kl. 12.00 undir leiðsögn reyndra manna og ekið um Mosfellsheiði að Nesjavöllum. 2. Frá Nesbúð verður farið kl. 14.00 og ekið Mosfellsheiði í átt að Botnssúlum. 3. Fyrir þá sem ætla heim samdægurs verður í ferðalok farið að Litlu kaffistofunni um kl. 18.00 4. Fyrir þá sem vilja er hægt að fá kvöldverð og gistingu í Nesbúð á hagstæðu verði. 5. Skipulögð heimferð að Litlu kaffistofunni verður eftir hádegi á sunnudag. Þátttaka og frekari upplýsingar eru veittar í síma S87 7788 Lögð er áhersla á að ferðirnar séu fyrir alla vélsleðamenn, bæði vana og óvana.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.