Morgunblaðið - 05.03.1997, Side 36

36 MIÐVIKUDAGUR 5. MARZ 1997
MORGUNBLAÐIÐ
AFMÆLI
GUÐMUNDUR
JÓNSSON
Þann 2. mars s.l.
varð Guðmundur Jóns-
son, fyrrum skólastjóri
á Hvanneyri, níutíu og
fimm ára gamall. Guð-
mundur er faeddur á
Torfalæk á Ásum í
Húnavatnssýslu. Þar
bjuggu foreldrar hans,
þau Jón Guðmundsson
og Ingibjörg Bjöms-
dóttir miklu myndar-
og rausnarbúi. Guð-
mundur nam ungur við
Hólaskóla og lauk það-
an búfræðiprófi aðeins
19 ára gamall. Frá
Hólum hélt Guðmundur því til Dan-
merkur og lauk kandídatsprófi frá
Búnaðarháskólanum í Kaupmanna-
höfn árið 1925. Námsferill hans á
Hólum og í Kaupmannahöfn var
glæsilegur. Haustið 1925 var Guð-
mundi falin skólastjóm á Hólum um
eins árs skeið í forföllum þáverandi
skólasljóra. Með því hófust afskipti
Guðmundur af búnaðarfræðslu á
íslandi. Hann var tengdur búnaðar-
fræðslu um hálfrar aldar skeið og
vann á því sviði afrek sem lengi
munu halda nafni hans á lofti.
Guðmundur Jónsson var ráðinn
að Hvanneyri haustið 1928 og starf-
aði þar óslitið til ársins 1972, er
hann hætti fyrir aldurs sakir. Hann
var kennari við skólann í 19 ár og
skólastjóri í 25 ár. Á fyrstu ámm
sínum sem kennari hóf hann bar-
áttu fyrir eflingu bókhalds meðal
nemenda og bænda til að auðvelda
mönnum að fylgjast með stöðu bú-
rekstrar síns. Hann samdi sérstakt
búreikningsform og fékk bændur í
nágrenni Hvanneyrar til þess að
færa búreikninga eftir því formi.
Þessi tilraun tókst svo vel að Búnað-
arfélag íslands fékk Guðmund til
að útbreiða búreikninga sem gerðir
vora eftir þessu formi. Þetta var
undanfari Búreikningsstofu ríkisins
sem stofnuð var árið 1936 og Guð-
mundur veitti forstöðu fyrstu árin.
Á árunum sem Guðmundur stýrði
Búreikningsstofunni var hann einn-
ig virkur þátttakandi um mótun
landbúnaðarstefnunnar og var m.a.
formaður Búnaðarráðs og átti sæti
í verðlagsnefnd landbúnaðarins.
Árið 1934 réðust þeir Guðmundur
og Þórir Guðmundsson kennari á
Hvanneyri í útgáfu rits um búnað-
armálefni, sem þeir nefndu Búfræð-
inginn. Riti þessu stýrðu þeir félag-
ar fyrst um sinn, en síðar varð það
sameiginlegur vettvangur beggja
bændaskólanna. Búfræðingurinn
kom út um 20 ára skeið og bar
Guðmundur ætíð hita og þunga af
útgáfunni.
Árið 1947 var Guðmundur skip-
aður skólastjóri Hvanneyrarskóla
og við það breyttust störf hans um
margt. Guðmundur helgaði sig nær
einvörðungu málefnum skólans all-
an sinn skólastjóraferil og dró sig
því út úr mörgu, sem hann áður
hafði haft afskipti af. Hann var
mikill verkmaður og velvirkur, vann
jafnan langan vinnudag, oft svo
langan að undram sætti.
Haustið 1947 fékk hann því til
leiðar komið að stofnað var til fram-
haldsnáms í búfræði við Bændaskól-
ann á Hvanneyri, með tilstyrk þá-
verandi landbúnaðarráðherra,
Bjama Ásgeirssonar. Þetta var
fyrsti vísir að háskólanámi í bú-
fræði hér á landi og framraun í
kennslu á háskólastigi utan Háskóla
íslands. Allir frammámenn íslensks
landbúnaðar vora sam-
mála um þörfina fyrir
aukna starfskrafta til
leiðbeiningar fyrir ís-
lenska bændur. í upp-
hafi var námið við
Framhaldsdeildina
miðað við að bæta úr
brýnni þörf leiðbein-
enda landbúnaðarins.
Til að auka nemendum
víðsýni var komið á fót
tilraunastarfsemi í
jarðrækt og búfjár-
rækt og hafinn rekstur
efnarannsóknastofu.
Verkfæranefnd ríkis-
ins, sem síðar varð bútæknideild
Rannsóknastofnunar landbúnaðar-
ins, hóf störf á Hvanneyri.
Nokkra eftir stofnun Framhalds-
deildarinnar hófst harðvítug barátta
fyrir tilvist hennar, sem stóð um
árabil. Þessi ár vora enginn dans á
rósum, en þó orrahríðin væri oft
hörð og baráttan háð á mörgum
vígstöðum lét Guðmundur aldrei
deigan síga og sýndi oft ótrúlega
þrautseigju og kjark. Hann lét ekk-
ert koma sér úr jafnvægi, hvorki
hina sætustu sigra né hin sárastu
vonbrigði. Guðmundur átti sér það
lokatakmark að Hvanneyri yrði
öflug búvísindastofnun, sem veitti
æðri búnaðarmenntun jafnhliða
landbúnaðarrannsóknum. í þessu
æðsta baráttumáli sínu hafði Guð-
mundur sigur og í dag telst hann
helsti brautryðjandi æðra búnað-
amáms á íslandi og mun einn skipa
öndvegi þegar fjallað er um upphaf
og uppbyggingu háskólamenntunar
í búfræði hérlendis.
Það má ekki gleymast, þegar af-
köst Guðmundar era metin, að hann
var mikill gæfumaður í einkalífí
sínu. Ragnhildur Ólafsdóttir á
Hvanneyri bjó manni sínum og böm-
um fallegt heimili og var mikil hús-
móðir. Hún studdi Guðmund í öllum
hans verkum og lagði áherslu á að
ys og þys starf sins og átök umhverf-
isins næðu ekki inn fyrir dyr heimil-
isins. Guðmundur og Ragnhildur
voru og góð heim að sækja og öllum
háum sem lágum tekið af alúð og
hlýju. Ragnhildur lést árið 1980.
Þau Guðmundur og Ragnhildur
eignuðust þijá syni og kjördóttur,
öll mannkostafólk. Elsti sonur
þeirra, Ólafur, framkvæmdastjóri
Bútæknideildarinnar, er látinn,
langt um aldur fram.
Guðmundur á Hvanneyri er níutíu
og fímm ára. Sjónin er orðin léleg
og heymin er ekki góð, en hugsunin
er skýr. Hann fylgist með öllum
málefnum Hvanneyrarskóla og land-
búnaðarins af sama áhuga og þegar
hann hætti störfum. Þegar þetta er
skrifað situr Búnaðarþing að störfum
og þar koma fram skýrslur og laga-
framvörp, af þessu vill Guðmundur
hafa daglegar fréttir og velta því
fyrir sér hvað komist í framkvæmd
af fyrirætlunum ráðamanna og
hvaða áhrif það hafí á byggðir lands-
ins og Hvanneyrarskólann.
Hvanneyringar hvarvetna flytja í
dag fyrrverandi húsbónda sínum og
fræðara ámaðar- og heillaóskir.
Þeir gleðjast með Guðmundi á þess-
um tímamótum og minnast með
hlýhug þess yfírgripsmikla starfs
sem hann áorkaði bæði fyrir skólann
þeirra og landsbyggð alla á löngum
vinnudegi.
Magnús B. Jónsson og fjöl-
skylda, Hvanneyri, og Magn-
ús Óskarsson frá Hvanneyri.
TTr"-—TT' SWMBB
ÞAKVIÐQERÐAR
Á ÞÖK - VEGGI - GÓLF
Rutland er einn helsti
framleiðandi
þakviðgerðarefna í
Bandaríkjunum
Rutland þéttir,
bætir og kætir
þegar að þakið
fer að leka
Veldu rétta efnið - veldu Rutland!
pp
&CO
Þ. ÞORGRÍMSSON &CO
ÁRMÚLA 29 • PÓSTHÓLF 8360 • 128 REYKJAVÍK
SÍMI 553 8640 / 568 6100
ÍDAG
SKAK
llmsjón Margeir
Pétursson
STAÐAN kom upp á alþjóð-
legu móti í Búdapest í Ung-
veijalandi í febrúar. Ung-
verski stórmeistarinn
Laszlo Vadasz (2.365)
hafði hvítt og átti leik, en
þýski alþjóðameistarinn C.
Lingnau (2.395) var með
svart.
Lausnin er
lagleg: 33.
Dg8+! og
svartur gaf, því
33. - Kxg8 34.
f7+ er mát.
Röð efstu
manna: 1.
Siegel, Þýska-
landi 8 'A v. af
11 möguleg-
um, 2. Cao
Sang, Víetnam
8 v., 3. Lukacs,
Ungveijalandi
7‘A v., 4. Ling-
nau 6 v. 5.-7.
Peter, Farago
og Vadasz, all-
ir Ungveijar 5 7* v.
Það hefjast yfirleitt al-
þjóðleg skákmót í Búdapest
fyrsta laugardaginn í hveij-
um mánuði. Þar tefla ávallt
nokkir ungverskir stór-
meistarar og tilgangurinn
er að laða að erlenda kepp-
endur sem vilja krækja sér
í titla og þurfa þeir að
greiða þátttökugjöld.
Yfírleitt gengur „titlatog-
ið“ vel, t.d. náði Siegel sín-
um fyrsta stórmeistaraá-
fanga á þessu móti.
HVÍTUR mátar í öðrum leik.
Með morgunkaffinu
t
I'
AF hveiju heldurðu að
fólk taki ekki eftir þér?
o
0
0
0
ÞÚ drekkur of
mikið, Óskar.
VELVAKANDI
Svarar í síma 569 1100 frá 10-12 og 14-16
frá mánudegi til föstudags
Netfang: laugaÞmbl.is
Lestur
Passíusálma
ÉG ER mjög ósáttur við
lestur frú Vigdísar Finn-
bogadóttur á Passíu-
sálmunum, að hún skuli
ekki enda hvem lestur á
amen. Mér fínnst
lesturinn sem slíkur
ágætur, en heldur
snubbóttur endir þegar
lestri lýkur án amen. Svo
vil ég að lokum þakka
Gísla Jónssyni fyrir
góðan lestur á síðasta
ári, ég veit að hann
vandaði mjög til
lestursins.
Halldór Guðnason.
Athugasemd
VEGNA greinar sem
Sigríður Jóhannesdóttir,
þingmaður, skrifar um
riðu í Mbl. föstudaginn
28. febrúar langar mig
að benda á að
gæludýrafóður er
framleitt á islandi.
Fóðurblandan hf. hefur
til nokkurra ára
framleitt hundafóður
sem að undirrituð hefur
góða reynslu af.
Undirrituð veit að Fóður-
blandan hf. notar gæða-
hráefni við sína fram-
leiðslu og að fjöldi
hundaeigenda hér á landi
kaupir frá þeim fóður.
Guðbjörg Helgadóttir.
Tapað/fundið
Frakki tapaðist
FRAKKI, hnésíður með
klauf að aftan, tapaðist
á Gauk á Stöng
föstudagskvöldið 28.
febrúar. Frakkinn hefur
mikið tilfínningagildi
fyrir eigandann. Skilvís
fínnandi hringi í Atla í
síma 567 7170.
Gleraugu
töpuðust
GLERAUGU í bláyijóttri
titanumgjörð töpuðust í
nágrenni Regnbogans
miðvikudaginn 26.
febrúar sl. Finnandi er
vinsamlega beðinn að
hringja í síma 552 1531.
Pennavinir
SEXTÁN ára fínnsk
stúlka með áhuga á blaki,
tónlist og kvikmyndum:
Sanna HyytiSinen,
Poiýalantie 61,
03300 Otolampi,
Finland.
NÍTJÁN ára fínnsk
stúlka með margvísleg
áhugamál:
Pia Backman,
LehvSnkatu 24G61,
33820 Tampere,
Finland.
FJÓRTÁN ára japönsk
stúlka með margvísleg
áhugamál:
Masumi Higachi,
2227-9 Ieshiro,
Kakegawa,
Shizuoka,
436-02 Japan.
MORGUNBLAÐIÐ
birtir tilkynningar um
afmæli, brúðkaup, ættar-
mót o.fl. lesendum sínum
að kostnaðarlausu. Til-
kynningar þurfa að ber-
ast með tveggja daga
fyrirvara virka daga og
þriggja daga fyrirvara
fyrir sunnudagsblað.
Samþykki afmælis-
barns þarf að fylgja
afmælistilkynningum
og eða nafn ábyrgðar-
manns og símanúmer.
Fólk getur hringt í síma
569-1100, sent í bréfsíma
569-1329 eða sent á net-
fangið:
gusta@mbl.is. Einnig er
hægt að skrifa:
Dagbók
Morgunblaðsins,
Kringlunni 1,
103 Reykjavík
Víkveiji skrifar...
ARVISS dagskrárliður í Ríkis-
sjónvarpinu er spurninga-
keppni framhaldsskólanna, Gettu
betur, sem Víkveiji fylgist ávallt
með, þegar hann hefur tök á. Þetta
sjónvarpsefni er afar líflegt, þættin-
um er hreint ágætlega stjórnað af
Davíð Þór Jónssyni sem er afar líf-
legur í spyrilshlutverkinu og dómar-
inn Ragnheiður Erla Bjamadóttir
stendur ávallt fyrir sínu, eiginlega
eins og lifandi alfræðisafn.
XXX
EKKING hinna ungu liðs-
manna á ólíklegustu hlutum
virðist stundum vera með ólíkind-
um. Keppnisgleðin og ákafínn era
slík, að bráðskemmtilegt er að fylgj-
ast með frammistöðu liðanna, sem
virðast leggja á sig geysilega mikla
undirbúningsvinnu til þess að ná
sem bestum árangri. Lið Mennta-
skólans í Reykjavík hefur undanfar-
in ár verið afar sigursælt og ef
marka má frammistöðu M.R.-inga
síðastliðið föstudagskvöld í viður-
eign þeirra gegn Fjölbrautaskólan-
um í Ármúla, þá virðist sem lið
þeirra í ár ætli að halda uppi merki
skóla síns, þrátt fyrir að tveir í
þriggja manna liði skólans séu ný-
liðar.
xxx
EKKI er síður skemmtilegt að
fylgjast með liðsmönnum
skólanna sem sitja úti í sal og hvetja
sína menn óspart áfram. Þá hafa
framhaldsskólanemendurnir oft
sýnt það í þessum þáttum, þegar
kemur að skemmtiatriðum frá skól-
unum, að þeir eiga yfír miklu hæfí-
leikafólki að ráða, ekki síst á sviði
tónlistar, eins og glöggt kom fram
í þættinum á föstudagskvöld.
xxx
BJÖRK Guðmundsdóttir er
sannkallað náttúrubarn -
Víkveiji vill taka svo djúpt í árinni
að segja hana vera náttúraperlu.
Hvað hún er gjörsamlega ósnortin
af hvers konar veraldlegri upphefð
sem á vegi hennar verður kom ekki
hvað síst í ljós í fyrrakvöld, þegar
hún tók á móti tónlistarverðlaunum
Norðurlanda, við hátíðlega athöfn
í Ósló. Þá voru einhveijir frétta-
menn, þeirra á meðal fulltrúi ís-
lenska sjónvarpsins, sem vildu
gagnrýna Björk fyrir að halda
blaðamannafund á ensku, rétt áður
en hún veitti verðlaununum viðtöku.
Björk varð ekki svara vant frekar
en fyrri daginn; hún benti á að
enginn á blaðamannafundinum
hefði verið íslenskumælandi, hún
hefði verið meira en reiðubúin til
þess að halda fundinn á íslensku.
xxx
JAFNFRAMT benti stjarnan á,
að í aldanna rás hefðu þjóðir
heims reynt að eiga tjáskipti á
heimsmálum. Þannig hefði latína
verið ríkjandi tungumál í samskipt-
um þjóða snemma á miðöldum -
síðan hefði franskan tekið við.
Esperantótilraunin sem meistari
Þórbergur og fleiri hefðu tekið
þátt í, hefði farið út um þúfur, illu
heilli, en nú væri enskan heimsmál
og þá staðreynd mættum við ein-
faldlega ekki hræðast. Það var
ekki hægt annað en fyllast stolti
yfir þessari smávöxnu þjóðhetju
okkar og heimskonu, sem er síður
en svo smávaxin til andans, eða
hvað?!