Morgunblaðið - 22.03.1997, Blaðsíða 1

88 SÍÐUR B/C
68. TBL. 85. ÁRG.
LAUGARDAGUR 22. MARZ 1997 PRENTSMIÐJA MORGUNBLAÐSINS
Jákvæð viðbrögð við leiðtogafundi Bandaríkjanna og Rússlands í Helsinki
Clinton og Jeltsín fagiia árangri
þrátt fyrir ágreining um NATO
Sprengjutilræði í Tel Aviv ógnar friðarferlinu
Netanyahu segir Ara-
fat bera óbeina ábyrgð
Tel Aviv. Reuter. ____________
Reuter
INNAN um brak úr sprengingunni sjást hér lögreglumenn huga
að líki manns, sem talinn er hafa verið tilræðismaðurinn.
TVÆR ísraelskar konur biðu í gær
bana í sjálfsmorðssprengjutilræði
ungs Palestínumanns á fullsetnu
kaffihúsi í miðborg Tel Aviv. Að
sögn lögreglu slösuðust 43, sumir
alvarlega. Tilræðismaðurinn settist
inn á hið vinsæla kaffihús í hádeginu
í gær, með sprengjuna í poka. Þar
var fjölskyldufólk að slappa af í lok
vinnuvikunnar, daginn fyrir hvíldar-
dag gyðinga.
Hamas, samtök róttækra Palest-
ínumanna, lýstu ábyrgð á tilræðinu
á hendur sér. Einn forystumanna
Hamas, sem látinn var laus úr fang-
elsi fyrr í vikunni, sagði í gær, að
það eina sem stöðvað gæti land-
námsstefnu ísraelsmanna væri
sprengjur. Um svipað leyti árs í fyrra
hófu palestínskir öfgamenn hrinu
sjálfsmorðssprengjutilræða, sem ollu
dauða tuga saklausra borgara. í
kjölfarið sigraði hið hægrisinnaða
Likud-bandalag Benjamins Net-
anyahus í þingkosningum í ísrael.
Netanyahu sakaði í gær Yasser
Arafat, leiðtoga Palestínumanna,
um að hafa óbeint „gefið grænt ljós“
á að róttækir Palestínumenn létu til
skarar skríða og fremdu þetta til-
ræði. Arafat fordæmdi tilræðið og
sagði það „ódæði hryðjuverka-
manna“. Talsmenn heimastjórnar
Palestínumanna vísuðu ásökun Net-
anyahus á bug, og sögðu hann sjálf-
an bera ábyrgðina á tilræðinu með
því að halda landnámsstefnu sinni
til streitu og að skella skollaeyrum
við aðvörunum alþjóðasamfélagsins.
Ríkisstjórnir víða um heim, sem
og talsmenn alþjóðasamtaka, for-
dæmdu tilræðið. Bill Clinton, Banda-
ríkjaforseti, sagði að ofbeldi og
hryðjuverk ættu enga samleið með
hinu viðkvæma friðarferli við botn
Miðjarðarhafs.
• Boða samstarfssamning Rússa og
NATO • Árangur í veigamiklum af-
vopnunarmálum • Gata Rússa í efna-
hags- og viðskiptasamtök greidd
Helsinki. Morgunblaðið, Reuter.
BILL Clinton Bandaríkjaforseti og
Borís Jeltsín Rússlandsforseti kváð-
ust hafa náð miklum árangri á leið-
togafundinum, sem lauk í gær í
Helsinki. Tekist hefði að ná sam-
komulagi um veigamikil afvopnun-
armál, en mikið bæri á milli varð-
andi stækkun Atlantshafsbanda-
lagsins (NATO).
„Clinton forseti náði sögulegum
árangri í Helsinki," sagði Madeleine
Albright, utanríkisráðherra Banda-
ríkjanna, eftir að fjögurra og hálfrar
klukkustundar fundi leiðtoganna
lauk með því að gefin var út sameig-
inleg yfirlýsing þeirra um öryggis-
mál í Evrópu, afvopnunarmál og
samstarf í efnahagsmálum.
Clinton gerði á sameiginlegum
blaðamannafundi leiðtoganna lítið úr
andstöðu Rússa við stækkun NATO
og sagði að á leiðtogafundi banda-
lagsins í júlí yrði nýjum ríkjum boðin
innganga í það samkvæmt áætlun.
„I því skyni að þessi ágreiningur
hafi sem minnstar afleiðingar
ákváðu þeir að vinna saman ásamt
öðrum að því að koma á samstarfi
milli NATO og Rússlands, sem yrði
snar þáttur í nýju öryggiskerfi í
Evrópu," sagði í yfirlýsingunni.
Fær Jeltsín kaldar móttökur
heima fyrir?
Rússar hafa mótmælt áformunum
um stækkun NATO harðlega og sagt
að hún sé bein ógnun við þá og
muni leiða til þess að Rússland ein-
angrist. Jeltsín á yfir höfði sér gagn-
rýni andstæðinga sinna í Moskvu
eftir þessa niðurstöðu fundarins.
Leiðtogarnir ákváðu að binda
enda á deilu um gagneldflaugasátt-
málann frá árinu 1972, hinn svokall-
aða ABM-sáttmála, sem var ásteyt-
ingarsteinninn í viðræðum Míkhaíls
Gorbatsjovs Sovétleiðtoga og Ron-
alds Reagans Bandaríkjaforseta á
leiðtogafundinum í Reykjavík 1986.
Clinton og Jeltsín samþykktu
einnig að hefja næstu umferð af-
vopnunarviðræðna um kjarnorku-
vopn um leið og START-2 sáttmál-
inn tæki gildi, og stendur þar á
Rússum. Ætlunin væri að fækka
kjarnorkuvopnum þannig að Rússar
og Bandaríkjamenn mættu hvorir
um sig aðeins hafa 2.000 til 2.500
kjarnaodda í langdrægar flaugar.
Einnig náðist árangur í efnahags-
málum og kváðust leiðtogamir ætla
að reyna að tryggja Rússum inn-
göngu í Parísarklúbbinn á þessu ári
og Heimsviðskiptastofnunina (WTO)
á því næsta.
Ennfremur var samþykkt að
Rússar yrðu virkir þátttakendur í
fundi sjö helstu iðnríkja heims í
Denver í júní, en það skref að veita
þeim fulla aðild að þeim félagsskap
var ekki stigið til fulls.
Javier Solana, framkvæmdastjóri
NATO, sagði í yfirlýsingu að hann
væri ánægður með yfirlýsingu Jelts-
íns um að hann vildi ganga frá sam-
komulagi fljótt. Solana mun fá það
verkefni að leiða til lykta samstarfs-
samning NATO við Rússland.
Pólverjar segja Jeltsín
samþykkja stækkun
Alexander Kwasniewski, forseti
Póllands, fagnaði árangri leiðtoga-
fundarins og sagði að Rússar hefðu
í raun samþykkt stækkun NATO.
Talið er að Pólland verði meðal
þeirra ríkja, sem boðið verður að
ganga í NATO í sumar.
Eystrasaltsríkin voru varfærin en
lýstu þó ánægju með niðurstöðu
fundarins, þar sem í henni hefði
ekkert komið óþægilega á óvart.
Clinton fór frá Helsinki í gær, en
Jeltsín mun í dag eiga viðræður við
Martti Ahtisaari, forseta Finnlands,
og halda á braut að þeim loknum.
■ Leiðtogafundur/32
Heimkoma Mobutus
sögð breyta litlu
Kinshasa. Reuter.
MOBUTU Sese Seko, forseti Zaire,
sneri heim til höfuðborgarinnar Kins-
hasa í gær eftir krabbameinsmeðferð
og langa flugferð frá Frakklandi.
Eins og ástandið er orðið í landinu
eftir langa fjarveru forsetans virðist
heimkoma hans ekki breyta miklu.
Á sama tíma og hann lenti í Kins-
hasa var Laurent Kabila, leiðtogi
uppreisnarmanna, hylltur af meira
en 10.000 íbúum Kisangane, þriðju
stærstu borgar landsins, en hann var
að koma þangað í fyrsta sinn frá
því að her stjórnar Mobutus flúði
þaðan um síðustu helgi.
Kunnur belgískur sérfræðingur
um málefni Zaire, Colette Braek-
man, hélt því fram í dagblaðinu Le
Soir í gær, að Frakkar vildu að
Mobutu sæi til þess áður en hann
deyr, að í embætti forseta Zaire
settist maður, sem væri hliðhollur
frönskum hagsmunum. Með þessu
segir Braekman Frakka vera að reka
það sem hún kallar „nýja nýlendu-
stefnu“ í Afríku.