Morgunblaðið - 22.03.1997, Síða 28

28 LAUGARDAGUR 22. MARZ 1997
MORGUNBLAÐIÐ
AÐSEIMDAR GREINAR
Við byggjum ekki
hús á sandi
Á
UM árum hefur mikið
verið til umfjöllunar í
þjóðfélagsumræðunni
hinar stórstígu fram-
farir á öllum sviðum.
Já, svo byltingar-
kenndar hafa þessar
framfarir orðið, að með
ólíkindum getur talist.
Þeim fækkar nú óðum
sem hófu sín fyrstu
spor um síðustu alda-
mót, en það eru ein-
mitt þeir einstaklingar,
sem voru gerendur
þeirra stórstígu framf-
ara hér á landi, sem
við erum að upplifa nú
í dag. Oft vill það nú gleymast í
umræðunni.
Allar breytingar á högum einnar
þjóðar hafa í för með sér margvís-
lega röskunn, flestar til góðs, en
aðrar ekki, eins og gengur. Oft fer
það eftir hugarfari einstaklinganna
og þroska hvemig þeim gengur að
aðlaga sig nýrri og byltingar-
kenndri skipan þjóðfélagsins. Sumt
sjá þeir, sem hrinda vilja stórstígum
þjóðháttarbreytingum i fram-
kvæmd, ekki fyrir. Fólksflutningar
til þéttbýlis eru dæmi um slíkt. í
fyrstu skapaðist örtröð t.a.m. í
Reykjavík, er þungur straumur
fólks leitaði þangað. Húsnæðið var
ekki fyrir hendi. Smá
saman hófust svo
byggingarframkvæmd-
ir í stórum stíl, fjölbýl-
ishús risu hvert af
öðru, þar sem fólk tók
sér bústað, fólk ólíkrar
gerðar og lífssýnar.
Smækkuð mynd
þjóðríkisins
Ég er einn af þeim
sem hef verið þátttak-
andi í öllu þessu ferli
aldarinnar sem ég hef
verið að lýsa, hef nán-
ast fylgt henni allri.
Bý nú í einu þessara
háhýsa sem er í Blá-
hömrum 2 hér í borg.
Við byggjum þjóðríki sem lög-
gjafinn hefur mótað með lagasetn-
ingu og eftir þeim lögum reynum
við yfirleitt að haga okkur. Smækk-
uð mynd af þessu þjóðríki eru ein-
ingamar, t.a.m. sem hýsa þá þegna,
sem valið hafa að búa í fjölbýlishús-
um. Reynsla mín er sú, að margir
þeirra sem tekið hafa sér bústað í
þessu formi húsnæðis hafi takmark-
aðan skilning á því, að lög og regl-
ur hafa verið settar af löggjafanum
hvað varðar þessa búsetu.
Eins og áður hefur komið fram
bý ég í fjölbýlishúsi og um nokk-
urra ára skeið hefi ég orðið vitni
að því, að allt sem snýr að hinni
félagslegu hlið, þ.e. þeirri sem snýr
að húsfélaginu, hefur verið í megn-
ustu óreiðu. Oreiðu sem ég hefí
ekki getað sætt mig við og hefi
lagt mikla vinnu í að reyna að
bæta, en nánast með engum ár-
angri.
Lög skulu standa nema þeim
sé löglega breytt
Sú er raunin, eins og öllum má
ljóst vera, að eitt húsfélag sem
stofnað er til af íbúum ákveðins
fjölbýlishúss á að hlíta öllum lögum
sem sett hafa verið. Húsfélag er
eins og hvert annað félag sem stofn-
að er til. Boða skal til aðalfundar
með ákveðnum fyrirvara ár hvert,
fundarstjóri og ritari kosnir og
fundargerð síðasta aðalfundar lesin
upp, reikningar lesnir og samþykkt-
ir endurskoðaðir, ýmis mál borin
upp er varða húseign og samskipti
og allt þetta er borið upp til sam-
þykktar eða synjunar eftir því
hvernig verkast vill. Þetta eru nú
þær leikreglur, þ.e. lýðræði, sem
almennt gildir í félögum og ætti
að vera óþarfi að tíunda slíkt í vel
upplýstu þjóðfélagi.
Því miður er reynsla mín sú nú
undanfarin ár, að allar slíkar reglur
sem hér að framan eru taldar eru
margbrotnar og við slíkt ástand er
mjög óþægilegt að sætta sig við.
Aldraðir einstaklingar eru t.a.m.
aldir upp við þann hugsunargang,
að til þess séu lög og reglur að
fara eigi eftir þeim. Þegar slíkt er
ekki gert fer öryggi þess sem verð-
ur fyrir siíkum vinnubrögðum, þar
sem leikreglur eru ekki hafðar að
leiðarljósi, að dvína. Og þetta á
ekki einungis við um aldraða, held-
ur er það nú svo að flestir keppast
við að halda í horfinu og fram-
kvæma þá hluti rétt sem að þeim
snýr.
Vinnubrögð lögfræðings
ekki viðunandi
Það á ekki að vera, eins og í
mínu tilliti, hörkuvinna, að reyna að
fá þá sem af fúsum og frjálsum vilja
Við byggjum þjóðríki
sem löggjafinn hefur
mótað með lagasetn-
ingu, segir Sveinn
Sveinsson, og eftir
þeim lögum reynum við
að haga okkur.
hafa tekið að sér forustu í einu hús-
félagi, að skila því verki sem þeir
hafa tekið að sér og fara eftir settum
reglum, en slíkt er því miður viðloð-
andi í húsfélaginu Bláhömrum 2-4.
Nú er það svo, að fullyrðingar
sem þessar verða að eiga sér ein-
hveija stoð, en augljósir vankantar
eru á frekari umfjöllun á þessum
vettvangi. En ég hefi undir höndum
langa greinargerð sem ég hefi tekið
saman sem íjallar um flestöll þau
ávirðingaratriði sem ég hefi fram
að færa gagnvart þessu húsfélagi.
Auk þess réð ég lögfræðing, Svein
Andra Sveinsson, til þess að hafa
með höndum málarekstur gegn
stjómendum húsfélagsins, en við
fyrstu sýn af hans hálfu voru mál-
efni félagsins í svo miklum ólestri,
að hann ákvað að taka málið að
sér og koma því í rétt horf. Fram-
ganga þessa Iögfræðings og upp-
gjör var með slíkum eindæmum,
að ég hefí beðið annan lögfræðing
að fara með viðskipti mín við Svein
Andra fyrir Lögmannafélagið. En
það er önnur saga.
Ekki viðunandi að innviðir
séu allir fúnir
Allt situr við hið sama í húsfélag-
inu mínu í Bláhömrum. Því legg ég
til að ráðinn verði eftirlitsmaður,
utanaðkomandi, er hafi með hönd-
um allt það er viðkemur húsfélaginu
og koma starfsemi húsfélagsins í
eðlilegt horf.
Sérhver íbúi í fjölbýlishúsi á þann
löglega rétt, að hann sé öruggur
um, að fjárreiður húsfélagsins séu
í lagi, fundarsköp og reglur aðrar
séu í heiðri hafðar. Það er ekki nóg
að húsið sé reist á traustum grunni
og allri tækni sé beitt við uppbygg-
ingu þess ef innviðir eru allir fúnir.
í slíku húsi næst aldrei sá friður
sem að er stefnt. Fólk verður að
skilja að slílkt er grundvallarfor-
senda í siðuðu þjóðfélagi, að lög
skulu haldin í heiðri og síðast en
ekki síst, að einstaklingar í húsfé-
lagi séu ekki að taka að sér verk-
efni sem þeir hvorki kunna né geta
sinnt. Slíkt kann aldrei góðri lukku
að stýra.
Höfundur er búfræðingur og
ellilifeyrisþegi.
HEFUR þú gefið
þér tíma til að hug-
leiða hvernig þér og
þínum líður og hvort
þið getið gert eitthvað
til að láta ykkur líða
betur? Nútíma lifnað-
arhættir einkennast af
hraða og tímaskorti
sem hafa áhrif á heilsu
og líðan barna og full-
orðinna. Sjónir okkar
beinast í æ ríkari
mæli að því hvemig
hver og einn getur
haft áhrif á líðan sína,
heima og heiman. Með
því að huga að lifnað-
arháttum okkar svo
sem mataræðinu, hreyfíngunni,
notkun áfengis og annarra vímu-
efna og skoða hvað betur má fara
getum við bætt heilsu okkar og
dregið úr streitunni. Á þann hátt
verðum við okkur út um lyfseðil,
Græna lífseðilinn, sem kostar lítið
annað en viljastyrk og það að for-
gangsraða tímanum í þágu eigin
vellíðunar og er auk þess án auka-
verkana. Græni lífseðillinn er sam-
starfsverkefni heilbrigðis- og
tryggingamálaráðuneytisins og
íþróttasambands ís-
lands og miðar að því
að auðvelda fólki að
rækta líkama og sál
með því að ástunda
holla hreyfingu og
borða hollan og góðan
mat. Framkvæmdaað-
ilar verkefnisins eru
landssamtökin íþróttir
fyrir alla og Heilsuefl-
ing.
Fyrstu skrefin
Allar breytingar
krefjast umhugsunar
og aga og því vaxa
þær okkur í augum.
Leiðin að árangri er
meðal annars að ætla sér ekki um
of og taka lítil skref í einu. Einnig
hjálpar það að hafa félagsskap af
öðrum. Við gætum til dæmis byij-
að með fjölskyldunni, vinnufélög-
um eða öðrum vinum og veita
þannig okkur og þeim aðhald.
Hvort sem þú hefur ferðina einn
eða með öðrum gildir það að heilsu-
eflingin hefst hjá þér sjálfum. Það
er reynsla flestra að eftir fyrstu
byijunarörðugleikana eykst vellíð-
an og sjálfstraust örum skrefum,
þannig að maður finnur sér ný
markmið og setur stefnuna ótrauð-
ur á þau.
Hreyfing - þín vegna
Hreyfmg og íþróttaiðkun er góð
fyrir sál og líkama. Hún hefur góð
áhrif á hjarta- og æðakerfi, ónæm-
iskerfi, vöðva, liði, bein, lungu,
blóðsykur, blóðfitu, Iíkamsþyngd
og síðast en ekki síst minnkar hún
spennu og kvíða þannig að svefn-
inn batnar og okkur líður betur.
Það er þó ekki sama hvernig við
förum að. Við þurfum að taka svo-
lítið á þannig að við blásum úr nös
Eftir byrjunarörðug-
leikana, segir Anna
Björg Aradóttir,
eykst vellíðan og
sjálfstraust.
og hreyfa okkur reglulega. Við
getum nýtt okkur þau tækifæri
sem gefast í daglega lífinu, til
dæmis að ganga eða hjóla til vinnu
eða út í búð, nota stiga í stað lyftu,
ryksuga á fullu og slá garðinn í
sumar. Auk þess getum við fundið
okkur aðra líkamsrækt við hæfi
og af mörgu er að taka, svo sem,
ganga, skokk, sund, boltaíþróttir,
dans, skíðaiðkun og annað sem
andinn blæs okkur í bijóst. Heppi-
legt er að reyna að skipuleggja
tíma sinn þannig að þetta nýja
áhugamál verði að vana ekki
sjaldnar en tvisvar í viku. Hvernig
væri að gera sundið að reglubund-
inni og markvissri líkamsrækt og
taka fjölskylduna með? Alþekkt er
að þær venjur sem börnin alast
upp við heima fylgja þeim áfram
í lífinu. Niðurstöður rannsókna
hafa einnig sýnt að börn og ungl-
ingar sem stunda íþróttir og njóta
tómstunda með fjölskyldunni nota
síður tóbak, áfengi eða önnur
vímuefni.
Mundu að heilbrigðu lífi haga
má á hundruð vegu og ef þú hefur
áhuga og vilja ertu á réttri leið.
Höfundur er verkefnisstjóri
Heilsucflingar.
GÓÐLEG eldri kona
kom eitt sinn að máli
við mig. Hún sagðist
búa á dvalarheimili
aldraðra. Því ætlaði ég
nú varla að trúa, svo
ung og frískleg virtist
hún vera. Ég má til
með að rifja upp orð
hennar við mig því mér
fannst svo mikið til
þess koma sem hún
sagði, svo uppörvandi
voru orð hennar að ég
hef víða sagt frá þeim
öðrum til hvatningar.
Hún sagði eitthvað
á þessa leið:
„Ég verð að fá að
segja þér hvað ég er ánægð með
að hafa eignast Nýja testamenti
með stóru letri. Við erum fimm vin-
konurnar búsettar á einu af dvalar-
heimilum aldraðra í Reykjavík, sem
komum reglulega saman í hverri
Sjónin daprast með
aldrinum og þá er gott,
segir Sigurbjörn Þor-
kelsson, að hafa Nýja
testamentið með stóru
letri við höndina.
viku til þess að lesa saman í Nýja
testamentinu og Davíðssálmum og
biðja.
Við eigum það m.a. sameiginlegt
að sjón okkar er heldur farin að
daprast og eigum við því ekki auð-
velt með að lesa bækur eða blöð
með smáu letri.
í Nýja testamentinu með stóra
letrinu getum við lesið og það auð-
veldlega, enda njótum við þess líka.
Við getum varla beðið eftir þessum
dýrmætu stundum okkar, það er
svo gott að koma svona saman til
þess að lesa í Guðs orði og biðja.
Það kemur alltaf eitthvað nýtt
upp, sem er bæði fróð-
legt og uppörvandi,
jafnvel þótt við höfum
lesið sömu kaflana aft-
ur og aftur. Þú mátt
vita að þetta eru sann-
arlega blessaðar stund-
ir.
Því er meira að segja
orðið þannig háttað að
við höfum nú varla
áhuga á að lesa annað
efni en Nýja testa-
mentið, því ekkert gef-
ur okkur meira og fær-
ir meiri blessun. Við
kvíðum svo sannarlega
ekki framtíðinni enda
eigum við nú allar lífið
í frelsaranum eina, Jesú Kristi.
Bara að ég hefði byijað aðeins
fyrr á ævinni að lesa í þessu bless-
aða orði. Því miður átti það nú
ekki fyrir mér að liggja fyrr en á
ævikvöldinu. Það er þó betra seint
en aldrei. Ja, hver hefði trúað því
að ég ætti þetta eftir og svo að
eignast þetta dásamlega samfélag
við konurnar, já þessar góðu vin-
konur mínar á efri árum, konur sem
ég þekkti ekkert áður.
Á milli þess sem við komum sam-
an til okkar sameiginlega lesturs,
lesum við ákveðna kafla einar og
sér, svo við séum betur undirbúnar,
og merkjum við atriði sem hafa
talað sérstaklega til okkar og við
viljum deila með hver annarri.
Þetta er alveg meiriháttar, eins
og unga fólkið mundi ábyggilega
taka til orða. Þetta gefur lífi okkar
tilgang."
Svo mörg voru orð þessarar góð-
legu konu, sem svo mikill friður og
ró virtist vera yfír.
„Fagnaðarerindi vort kom eigi
til yðar í orðum einum, heldur einn-
ig í krafti og í heilögum anda og
með fullkominni sannfæringu." (I.
Þess. 1:5)
Höfundur er framkvæmdasljóri
Gideonfélagsins á íslandi.
Grænn líf-
seðill - gagnast
þér allt lífið
Anna Björg
Aradóttir
Betra seint
en aldrei
Sigurbjörn
Þorkelsson